"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 17/04/24

Ελληνικά νοικοκυριά

Ας ξεκινήσουμε με τα ελληνικά νοικοκυριά, τα οποία εμφανίζονται περισσότερο απαισιόδοξα σε σχέση με τα νοικοκυριά της ευρωζώνης για την πορεία του πληθωρισμού τους επόμενους 12 μήνες, σύμφωνα με το Inflation Monitor που δημοσίευσε η Τράπεζα της Ελλάδας. Την ίδια ώρα, οι προσδοκίες για τις πληθωριστικές πιέσεις είναι σημαντικά υψηλότερες από τον τρέχοντα πληθωρισμό.

Σύμφωνα με την τελευταία Έρευνα Καταναλωτικών Προσδοκιών της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, μέσες προσδοκίες για τον πληθωρισμό στην Ελλάδα τους επόμενους 12 μήνες παρέμειναν σε γενικές γραμμές σταθερές στο 10% τον Φεβρουάριο του 2024, ενώ στη ζώνη του ευρώ μειώθηκαν ελαφρώς στο 3,1% από 3,3% τον Ιανουάριο. Οι διάμεσες προσδοκίες για τον πληθωρισμό τρία χρόνια πριν στην Ελλάδα αυξήθηκαν στο 6,6% τον Φεβρουάριο του 2024 από 6,4% τον Ιανουάριο του 2024, ενώ στη ζώνη του ευρώ παρέμειναν σταθερές στο 2,5%.

«Ορισμένες πρώτες έρευνες» σημειώνει η ΤτΕ «φαίνεται να δείχνουν ότι η ανοδική απόκλιση των προσδοκιών των ελληνικών νοικοκυριών για τον πληθωρισμό σε σχέση με τις αντίστοιχες προσδοκίες στη ζώνη του ευρώ θα μπορούσε να αποδοθεί στην απαισιοδοξία των ελληνικών νοικοκυριών για τη δική τους οικονομική κατάσταση».

Στη ζώνη του ευρώ  ετήσιος γενικός πληθωρισμός μειώθηκε ελαφρά στο 2,4% τον Μάρτιο του 2024 από 2,6% τον Φεβρουάριο. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά την υποχώρηση του πληθωρισμού για τις συνιστώσες των τροφίμων και των μη ενεργειακών βιομηχανικών αγαθών. Ο δομικός πληθωρισμός μειώθηκε επίσης σε 2,9% τον Μάρτιο 2024 από 3,1% τον Φεβρουάριο

Η τάση όμως αυτή δεν αφορά την Ελλάδα, καθώς πληθωρισμός σε ετήσια βάση στην Ελλάδα αυξήθηκε στο 3,4% τον Μάρτιο του 2024 από 3,1% τον Φεβρουάριο. Υψηλότερους ετήσιους ρυθμούς παρουσίασαν τα μη ενεργειακά βιομηχανικά αγαθά και οι υπηρεσίες. «Ο πληθωρισμός των μη επεξεργασμένων τροφίμων στην Ελλάδα παραμένει σημαντικά υψηλότερος από ό,τι στη ζώνη του ευρώ» τονίζεται στο Inflation Monitor.Ο δομικός πληθωρισμός αυξήθηκε επίσης σε 3,4% τον Μάρτιο του 2024 από 3,0% τον Φεβρουάριο, λόγω υψηλότερων ετήσιων ρυθμών και στις δύο συνιστώσες του.

Τα επιχειρηματικά κέρδη στο ζενίθ .. αλλά στο ναδίρ η αγοραστική δύναμη

Σημειώνεται πως η απαισιοδοξία των ελληνικών νοικοκυριών μπορεί να εξηγηθεί και με τα αποκαλυπτικά στοιχεία της τελευταίας έκθεσης του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας. Τα επιχειρηματικά κέρδη παραμένουν υψηλά, διαγράφοντας όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά «εξαιρετική πορεία» ενώ η αγοραστική δύναμη καταγράφει μια ισχνή άνοδο που υπολείπεται του πληθωρισμού.

Το εννεάμηνο του 2023 το μερίδιο καθαρού κέρδους (που ορίζεται ως ο λόγος του καθαρού λειτουργικού πλεονάσματος προς την καθαρή προστιθέμενη αξία) των επιχειρήσεων, διαμορφώθηκε στο 37,7% , αν και σημείωσε υποχώρηση από το 41,4% την αντίστοιχη περίοδο του 2022.Να σημειωθεί ότι την περίοδο του 2021 -22 οι δείκτες  περιθωρίου κέρδους των επιχειρήσεων ξεπέρασαν τα ιστορικά υψηλά τους, ιδιαίτερα στους τομείς της βιομηχανίας, των κατασκευών και των υπηρεσιών.  Σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα τα υψηλά περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων οφείλονται σε παράγοντες όπως το σχετικά μικρό μέγεθος της εγχώριας αγοράς προϊόντων και την υστέρηση της εφαρμογής επαρκών διαρθρωτικών αλλαγών στην εν λόγω αγορά που επιτρέπουν στις επιχειρήσεις να καταγράφουν υψηλά κέρδη.

Ωστόσο με την αγοραστική δύναμη των μέσων αμοιβών να αυξάνεται  μόλις κατά 1,2% είναι κατανοητή η απαισιοδοξία των ελληνικών νοικοκυριών.

14 χρόνια σχεδόν μετά την έναρξη της κρίσης

Το ότι 14 χρόνια μετά το ξέσπασμα της κρίσης συνεχίζουμε να μιλάμε για πρόωρες συντάξεις, νιώθουμε πως είναι κάτι που μας δικαιώνει, όταν συνεχώς γράφουμε πως παρά τα όσα έχουμε περάσει στα χρόνια της κρίσης, ουσιαστικά λίγα πράγματα έχουνε αλλάξει.

Τα λέμε αυτά με αφορμή αυτό που διαβάσαμε πως οριστικό τέλος στις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, μέτρα για τη γήρανση του πληθυσμού και περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών υπέδειξε ο κεντρικός τραπεζίτης Γιάννης Στουρνάρας, στην ετήσια έκθεση της ΤτΕ προκειμένου να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων και να μην διακινδυνεύσει η βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος.

Συγκεκριμένα ανέφερε ότι χρειάζεται «μείωση των κινήτρων πρόωρης συνταξιοδότησης ώστε να διευκολυνθεί η επανένταξη και η παραμονή περισσότερων εργαζομένων στην αγορά εργασίας». Ουσιαστικά, ο διοικητής της ΤτΕ, επιμένει στην τακτική να δυσκολέψει και άλλο η έξοδος προς τη συνταξιοδότηση προκειμένου να καλυφθούν οι κενές θέσεις εργασίας. Παράλληλα, όσοι συνεχίσουν να εργάζονται, προσφέρουν ασφαλιστικές εισφορές στο σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης, ενώ δεν το επιβαρύνουν με δαπάνες για εφάπαξ και μηνιαίες συντάξεις.

Ωστόσο στην πράξη, με τις μνημονιακές παρεμβάσεις του Αυγούστου 2015 ένα πολύ μικρό πλήθος ασφαλισμένων έχει πλέον το δικαίωμα να αποχωρίσει πρόωρα πριν από την ηλικία των 62 ετών καθώς εκπνέει η προθεσμία ισχύος των μεταβατικών ορίων. Τα «απομεινάρια» των μεταβατικών διατάξεων είναι κυρίως μητέρες ανηλίκων και γυναίκες με το καθεστώς των Βαρέων και Ανθυγιεινών (ΒΑΕ) που μπορούν να αποχωρίσουν νωρίτερα τα επόμενα χρόνια αν έχουν ήδη θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα τη διετία 2010-2012.

Ελάχιστοι στην πρόωρη σύνταξη

Ουσιαστικά, η διαχωριστική γραμμή έχει τεθεί για τις γυναίκες γεννημένες από τη 1/1/1969 και μετά για τις οποίες ισχύουν πλέον τα γενικά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης.

«Οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις αφορούν πλέον μόνο τις μητέρες ανηλίκων στον ιδιωτικό τομέα, το δημόσιο και τα πρώην ειδικά ταμεία και τις γυναίκες ασφαλισμένες με το καθεστώς των ΒΑΕ», επισημαίνει ο πρώην υπουργός εργασίας και σύμβουλος ασφάλισης Γιώργος Κουτρουμάνης, παραθέτοντας ενδεικτικά παραδείγματα. 

Οι μητέρες γεννημένες το 1966 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν σε ηλικία 60 ετών και δύο μηνών αν έχουν θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης (5.500 ένσημα στον ιδιωτικό τομέα, 25ετία στο δημόσιο) τη διετία 2010-2012.

Επίσης ένα μικρό πλήθος γυναικών στα ΒΑΕ, μπορούν να αποχωρήσουν 55-57 ετών.

Για τις γεννημένες από 1/1/1969 και μετά δεν ισχύουν πλέον τα μεταβατικά όρια. Αυτό σημαίνει ότι έχουν δικαίωμα συνταξιοδότησης στα 62 με 40 χρόνια δουλειάς ή στα 67 με 15-20 χρόνια ασφάλισης.

«Στην πράξη πάντως δεν υπάρχουν κίνητρα για να παραμείνει κάποιος στην εργασία του περισσότερα χρόνια. Η ανταποδοτική σύνταξη παραμένει μικρή παρά τη βελτίωση των ποσοστών αναπλήρωσης με το νόμο Βρούτση για όσους έχουν διανύσει πάνω από 36 - 40 χρόνια ασφάλισης. Ο νόμος ωστόσο δεν αυξάνει τα ποσοστά αναπλήρωσης μετά τα 40  χρόνια δουλειάς κάτι που θα μπορούσε να αποτελέσει κίνητρο παραμονής στην εργασία για ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους επιστήμονες. Ειδικά για τις γυναίκες θέλω να επισημάνω ότι παραμένει υψηλή η ανεργία στις ηλικίες άνω των 55. Επομένως εξ ανάγκης ανοίγουν νωρίτερα την πόρτα προς τη συνταξιοδότηση», σημειώνει ο κ. Κουτρουμάνης. 

Προς αύξηση των ορίων;

Σε σχέση με τα παραπάνω και όπως αναφέρονταν και στο σχετικό δημοσίευμα. Παράλληλα στην Έκθεση διαπιστώνεται ότι η γήρανση του πληθυσμού ενδέχεται να υπονομεύσει τη βιωσιμότητα των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, ανοίγοντας ένα «παραθυράκι» για πιθανή αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης λόγω της αύξησης του προσδόκιμου ζωής.

Σύμφωνα με τα ισχύοντα (διάταξη του νόμου Κατρούγκαλου, η οποία δεν καταργήθηκε), από την 1/1/2024 τα όρια ηλικίας θα ανακαθορίζονται ανά τριετία, με βάση πάντα το προσδόκιμο ζωής.

Από το 2010 έως το 2015 είχαμε αύξηση του προσδόκιμου ζωής (περίπου 7 έως 12 μήνες). Ωστόσο την περίοδο 2015 - 2020 δεν σημειώθηκε αντίστοιχη αύξηση. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της πανδημίας το προσδόκιμο ζωής έχει υποχωρήσει οπότε σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας δεν απαιτείται να ανοίξει συζήτηση για αύξηση των γενικών ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης.

Μάλιστα ανώτατα στελέχη της ασφάλισης επισημαίνουν ότι «Εφαρμόζουμε το νόμο έχοντας όμως στη σκέψη μας ότι σε βάθος χρόνου, οι άνθρωποι όπως αναφέρουν οι επιστήμονες θα ζουν έως 120 ετών. Μπορεί να πληρώνει την ιατροφαρμακευτική τους περίθαλψη και τις συντάξεις τους το κράτος χωρίς να απαιτηθούν παρεμβάσεις»;

Η διαρροή, της διαρροής και οι κρίσιμες διαρροές για Μπελέρη

Όπως τώρα έγραφε ο Βηματοδότης, υποτίθεται πώς τα στόματα, αυτών που ετοίμαζαν τις υποψηφιότητες των ευρωβουλευτών της ΝΔ ήταν, όπως έλεγαν, ερμητικά κλειστά.

Υποτίθεται επίσης ότι απλώς έκαναν προτάσεις στον Πρωθυπουργό, που αυτός θα έπαιρνε την τελική απόφαση για τις υποψηφιότητες. Αλλά δεν άντεξαν; Και τα στόματά τους άνοιξαν, μεσοβδόμαδα, διάπλατα και τότε άρχισαν οι διαρροές, όλες για την υποψηφιότητα ή όχι, του Μπελέρη.

Πρώτη και καλύτερη διαρροή: «Απομακρύνεται η υποψηφιότητα Μπελέρη». Δεύτερη (και παράλληλα θέμα ρεπορτάζ): «Είναι αντίθετο στην υποψηφιότητα το υπουργείο Εξωτερικών». Τρίτη διαρροή «στο τραπέζι ξαναμπαίνει η υποψηφιότητα Μπελέρη». Τέταρτη διαρροή «Ο Πρωθυπουργός κράτησε την υποψηφιότητα Μπελέρη έως την τελευταία στιγμή για να αποφασίσει με ηρεμία» (προφανώς από το Μαράθι όπου βρισκόταν το Σαββατοκύριακο).

Πέμπτη διαρροή (και ρεπορτάζ) «ο υιός Μπελέρη συναντήθηκε με τον Βορίδη», ‘Εκτη διαρροή: «Δεν παίζει ο υιός Μπελέρη, μόνον ο πατέρας Μπελέρης ή τίποτα». Τελευταία διαρροή, χθες τα ξημερώματα: «Ο Μπελέρης θα είναι στο ψηφοδέλτιο». Όπως και ανακοινώθηκε, το απόγευμα επισήμως από τον Πρωθυπουργό.

Και όταν, λίγο πριν από την εκδήλωση στο Ωδείο αποκαλύφθηκαν οι διαρροές άρχισαν μεταξύ τους οι κυβερνητικοί, μέλη της επιτροπής, τα… αλληλοκαρφώματα: «Εγώ δεν άνοιξα το στόμα μου», έλεγε ο ένας. «Από μένα δεν βγήκε τίποτα», έλεγε ο άλλος και όλοι μαζί έκαναν πως δεν καταλάβαιναν τίποτα. Εκείνο ωστόσο που έχει σημασία είναι τούτο: Εάν όντως μεσοβδόμαδα είχε αποφασιστεί να μην προχωρήσει το ευρωψηφοδέλτιο με Μπελέρη και το Σαββατοκύριακο έγινε στροφή 180 μοιρών, τότε τα μηνύματα που μεσολάβησαν από τις μετρήσεις ήταν μάλλον ιδιαιτέρως ανησυχητικά για τις διαρροές στο υπερσυντηρητικό ακροατήριο και έτρεξαν να τα περιορίσουν!