"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 19/01/23

Καταθέσεις

Έχοντας γράψει πως θα παρακολουθούμε στενά την πορεία των καταθέσεων ως ένδειξη, σε ένα μεγάλο βαθμό, του πως πηγαίνουνε τα πράγματα στην οικονομία. Πολύ ενδιαφέροντα βρήκαμε τα όσα έγραψε χθες ο Άγης Μάρκου στον Οικονομικό Ταχυδρόμο, επαναλαμβάνοντας πως το μεγάλο στοίχημα κατά την άποψη μας είναι τα υπόλοιπα των καταθέσεων το 2023 να μην μειωθούνε σημαντικά. Οποιαδήποτε άλλη εξέλιξη κατά την άποψη μας θα είναι μεγάλη επιτυχία.

Εντυπωσιακή λοιπόν αύξηση που ενδεχομένως να προσεγγίσει τα 5 δισ. ευρώ σε επίπεδο συστήματος κατέγραψε η καταθετική βάση τον περασμένο Δεκέμβριο, διευρύνοντας τις καθαρές εισροές της περυσινής χρονιάς στη ζώνη των 9 δισ. ευρώ.

Πρόκειται για ένα μήνα που παραδοσιακά τα υπόλοιπα νοικοκυριών και επιχειρήσεων κινούνται έντονα ανοδικά.

Η καταβολή του Δώρου Χριστουγέννων στους εργαζομένους του ιδιωτικού τομέα, οι πληρωμές αγροτικών επιδοτήσεων και λοιπών κρατικών έκτακτων και μη επιχορηγήσεων, αλλά και η πάγια τακτική των επιχειρήσεων λόγω του κλεισίματος της χρήσης να τηρούν ρευστότητα στους λογαριασμούς τους, οδήγησε και εφέτος στο συγκεκριμένο αποτέλεσμα.

Με αυτά τα δεδομένα, οι καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων έφτασαν στο τέλος του 2022 μία ανάσα από τα 190 δισ. ευρώ, επιστρέφοντας στα επίπεδα που βρίσκονταν στα μέσα του 2011, στο ξεκίνημα της ελληνικής οικονομικής κρίσης.

Σε σύγκριση πάντως με το 2021 ο ρυθμός ανόδου επιβραδύνθηκε. Σε εκείνο το 12μηνο η αύξηση είχε ξεπεράσει τα 16,7 δισ. ευρώ, ενώ το 2020 είχε ανέλθει σε 20,1 δισ. ευρώ.

Τραπεζικές πηγές κάνουν λόγο για αναμενόμενη εξέλιξη. Όπως εξηγούν, τη διετία 2020 – 2021 η κρατική στήριξη, στο πλαίσιο των πανδημικών μέτρων ενίσχυσης νοικοκυριών και επιχειρήσεων, έφτασε τα 40 δισ. ευρώ περίπου, αποτελώντας καταλύτη για την αύξηση των υπολοίπων.

Πέρυσι, οι εισροές σε καταθετικούς λογαριασμούς προήλθαν κατά κύριο λόγο από την πιστωτική επέκταση, την ανάπτυξη, που έδωσε ώθηση στην απασχόληση και επέδρασε θετικά στο εισόδημα των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα, καθώς και από τις δαπάνες ξένων τουριστών που τροφοδότησαν τις εργασίες σε πλήθος κλάδων γύρω από το τουριστικό οικοσύστημα.

Οι ίδιοι κύκλοι σημειώνουν ότι η αύξηση των υπολοίπων θα ήταν ακόμη μεγαλύτερη εάν νοικοκυριά και επιχειρήσεις δεν είχαν επιβαρυνθεί από την άνοδο του ενεργειακού κόστους και την έκρηξη του πληθωρισμού στο υψηλότερο επίπεδο από τη δεκαετία του 1990.

Αθάνατη Ελλαδάρα

Αρκετές φορές έχουμε παρουσιάσει αντίστοιχα στατιστικά. Για τα όσα λοιπόν πολύ ενδιαφέροντα έγραψε στην Καθημερινή ο Θ. Τσίρος μόνο ένα πράγμα μπορούμε να πούμε. “Αθάνατη Ελλαδάρα”….

Με βάση λοιπόν τα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, το σύνολο των δηλωθέντων εισοδημάτων όλων των φορολογουμένων κινείται στο επίπεδο των 79 δισ. ευρώ.

Με βάση την έρευνα οικογενειακών προϋπολογισμών της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής –δειγματοληπτική έρευνα σε δείγμα περίπου 6.000 νοικοκυριών– η ετήσια δαπάνη μόνο για 12 βασικές κατηγορίες των νοικοκυριών ανέρχεται στα 70 δισ. ευρώ. Δηλαδή, σχεδόν το σύνολο των δηλωθέντων εισοδημάτων διατίθεται για είδη διατροφής, οινοπνευματώδη ποτά, είδη ένδυσης, στέγαση, διαρκή αγαθά, υγεία, μεταφορές, επικοινωνίες, αναψυχή, εκπαίδευση, εστιατόρια και «διάφορα» αγαθά.

Υπάρχει και άλλη πιο… διευρυμένη καταγραφή δαπανών των νοικοκυριών από την Eurostat, η οποία ανεβάζει την ετήσια δαπάνη στα 129 δισ. ευρώ. Και τα τρία μεγέθη –τα 79 δισ. ευρώ της ΑΑΔΕ, τα 69 δισ. ευρώ της ΕΛΣΤΑΤ και στα 129 δισ. ευρώ της Eurostat– αφορούν το ίδιο έτος: το 2021.

Σαφείς οι ενδείξεις ότι ξοδεύουμε περισσότερα από ό,τι δηλώνουμε. Σαφές και το αίτημα του ΟΟΣΑ ο οποίος σε μια ακόμη έκθεσή του για την Ελλάδα ζητεί λήψη μέτρων για τη «διεύρυνση της φορολογικής βάσης».

Τοπίο στην ομίχλη…

Η Ελλάδα είναι στη δυσάρεστη θέση να μην μπορεί να προσδιορίσει με σχετική ασφάλεια ούτε τα εισοδήματα των νοικοκυριών ούτε τις δαπάνες που πραγματοποιούν. Ολες οι στατιστικές αφήνουν αναπάντητα ερωτήματα και υποψίες. Στις φορολογικές δηλώσεις δηλώνουμε εισοδήματα 79 δισ. ευρώ (σ.σ. αυτό είναι το νούμερο και στις φορολογικές δηλώσεις του 2021 και στις φορολογικές δηλώσεις του 2022) αλλά φορολογούμαστε για 87 δισ. ευρώ επειδή η εφορία δεν πιστεύει ότι οι 4 στους 10 έχουν ετήσια εισοδήματα έως 5.000 ευρώ γι’ αυτό και εφαρμόζει τα τεκμήρια διαβίωσης. Στην έρευνα οικογενειακών προϋπολογισμών που εκπονεί σε ετήσια βάση η ΕΛΣΤΑΤ, 6.000 νοικοκυριά που επιλέγονται δειγματοληπτικά, καλούνται να «αποκαλύψουν» τις δαπάνες που πραγματοποίησαν το τελευταίο 15νθήμερο. Από τις απαντήσεις τους –οι οποίες προφανώς έχουν περιθώριο σφάλματος καθώς μιλάμε για δειγματοληπτική έρευνα η οποία όμως δεν ξεχωρίζει αν οι δαπάνες έγιναν με ή χωρίς την έκδοση απόδειξης– προκύπτει ότι οι καταναλωτικές δαπάνες των νοικοκυριών ανήλθαν το 2021 στα 69 δισ. ευρώ. Αυτό το ποσό όμως περιλαμβάνει 12 βασικές «ομάδες» δαπανών. Η έρευνα της Eurostat, εντάσσοντας περισσότερες κατηγορίες δαπανών, ανεβάζει το σχετικό ποσό στα 130 δισ. ευρώ και πάλι για το 2021.

Θετικό

Είχαμε αναφερθεί χθες στις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα, με την ημερομηνία των εκλογών ουσιαστικά να κλειδώνει μετά και τα όσα είπε ο πρωθυπουργός. Θέλουμε όμως να σχολιάσουμε κάτι άλλο. Είναι πραγματικά πολύ θετικό πως τα τελευταία 8 χρόνια είχαμε δύο κυβερνήσεις που εξάντλησαν την 4ετία. Ότι και αν είναι αυτές οι κυβερνήσεις και ότι και αν πιστεύει κανείς. Είναι πολύ σημαντικό για μια χώρα να έχει πολιτική σταθερότητα. Αυτός είναι και ο λόγος που θεωρούμε πως είναι μεγάλη ανάγκη η επόμενη κυβέρνηση να έχει την ίδια τύχη και να μην βρεθούμε σε 1 ή 2 χρόνια να μιλάμε και πάλι για εκλογές….

Ένα πίνακας που τα λέει όλα

Τώρα για τον πληθωρισμό… Νομίζουμε πως ο παρακάτω πίνακας δίνει μια συγκεντρωτική εικόνα των αυξήσεων που έχουνε καταγραφεί τον τελευταίο ένα χρόνο, αυξήσεις που κατά την άποψη μας (καθαρά από την εμπειρία μας) είναι ακόμη μεγαλύτερες, σε μια πραγματικά εφιαλτική κατάσταση των νοικοκυριών.

Κλιματική αλλαγή

Να κλείσουμε με ένα πολύ σημαντικό θέμα, πράγματα που θα πρέπει να μας απασχολήσουν ως χώρα από τώρα ενόψει και του καλοκαιριού.

Το Ελ Νίνιο είναι το ωκεάνιο φαινόμενο κατά το οποίο τα κεντρικά και ανατολικά νερά του Ειρηνικού Ωκεανού κοντά στον Ισημερινό είναι θερμότερα σε σχέση με άλλες περιοχές. Μαζί με το Λα Νίνια που έχει τα αντίθετα χαρακτηριστικά τα δύο φαινόμενα πιστεύεται ότι έπαιξαν τον κεντρικό ρόλο στην εξέλιξη του ανθρώπινου είδους αφού η παρουσία τους συμπίπτει κάθε φορά με διαπιστωμένες κομβικές μεταβολές στην συμπεριφορά και τις κινήσεις των ανθρώπων είτε αυτές είχαν να κάνουν με μεταναστεύσεις είτε με προσαρμογές στο περιβάλλον.

Οι επιστήμονες της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας της Βρετανίας (Met Office) αναφέρουν ότι αναμένεται τους επόμενους μήνες η έλευση του Ελ Νίνιο που θα πάρει τη σκυτάλη από το Λα Νίνια που κυριάρχησε τα τελευταία χρόνια. Η επανεμφάνιση του Ελ Νίνιο θα συνδυαστεί με εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινομένων και ειδικότερα με καύσωνες τους οποίους οι επιστήμονες του Met Office χαρακτηρίζουν «πρωτοφανείς» και δηλώνουν ότι αξιοποιούν όλα τα διαθέσιμα τεχνολογικά εργαλεία που διαθέτουν για να μπορέσουν να κάνουν έγκαιρες προβλέψεις για το που θα κάνουν την εμφάνιση τους αυτοί οι καύσωνες ώστε να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα προστασίας τόσο γενικότερα για τους τοπικούς πληθυσμούς όσο και για την αγροτική παραγωγή.

Η κλιματική αλλαγή έχει οδηγήσει σε αύξηση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 1,2 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με την αντίστοιχη θερμοκρασία στη προβιομηχανική περίοδο. Οι Βρετανοί μετεωρολόγοι προβλέπουν ότι η φετινή έλευση του Ελ Νίνιο θα οδηγήσει σε αύξηση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμούς Κελσίου καθιστώντας το 2023 πιθανότατα την πιο «καυτή χρονιά από τότε που γίνονται αυτού του είδους οι καταγραφές δηλαδή από τα τέλη του 19ου αιώνα. Επιστήμονες του Πανεπιστημίου Κολούμπια στις ΗΠΑ συμφωνούν με τους Βρετανούς μετεωρολόγους για τη φετινή έλευση του Ελ Νίνιο αλλά εκτιμούν ότι οι επιπτώσεις στη θερμοκρασία του πλανήτη θα εμφανιστούν το 2024 και η επόμενη χρονιά θα σπάσει τα ρεκόρ ζέστης.