"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 19/04/22

Έχουμε πει για τη βασική μας ανησυχία

Χρονιά πολλά σε όλους και καλό Πάσχα. Ξεκινώντας τα σχόλια μας, θα μείνουμε σε ένα πρόσφατο άρθρο, σε σχέση με τη βασική ανησυχία που συνεχώς εκφράζουμε, για την επόμενη ημέρα του τέλους της πανδημίας και κυρίως του ξεπαγώματος πλήθους υποχρεώσεων. Και όλα αυτά εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία και της πληθωριστικής κόλασης που στοιχειώνει όλο τον πλανήτη.

Όπως χαρακτηριστικά λοιπόν ανέφερε το δημοσίευμα:

Έκρηξη χρεών προς την εφορία, τα ασφαλιστικά ταμεία και τους παρόχους ηλεκτρικού ρεύματος φοβούνται στην κυβέρνηση, καθώς τα πρώτα σημάδια δείχνουν ότι οι πολίτες τους επόμενους μήνες θα κηρύξουν... στάση πληρωμών υπό την πίεση που ασκεί στα εισοδήματά τους η πρωτοφανής ακρίβεια.

Η ανησυχία για τον βαθμό ανταπόκρισης των πολιτών σε υποχρεώσεις όπως είναι η πληρωμή φόρων, εισφορών και λογαριασμών τους επόμενους μήνες είναι διάχυτη, καθώς σε αυτές από τον επόμενο μήνα και σταδιακά θα προστεθούν η πληρωμή του ΕΝΦΙΑ, των δόσεων της επιστρεπτέας προκαταβολής και του φόρου εισοδήματος.

Αύξηση πληθωρισμού δείχνουν τα στοιχεία

Την ίδια ώρα, η απειλή των ανεξόφλητων οφειλών πλανάται πάνω από την αγορά ηλεκτρισμού, καθώς η παρατεταμένη ενεργειακή κρίση έχει φέρει στα όριά τους καταναλωτές και εταιρείες προμήθειας. Η αγωνία για μια νέα γενιά ανεξόφλητων οφειλών που μπορεί να λειτουργήσει ως ντόμινο και να προκαλέσει συστημικό κίνδυνο είναι διάχυτη στην αγορά, στην οποία πλέον οι διακανονισμοί για την αποπληρωμή των λογαριασμών ρεύματος δείχνουν να αποτελούν τον κανόνα.

Χιλιάδες νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις έχουν μπει σε διακανονισμούς των οφειλών ρεύματος και φυσικού αερίου. Μάλιστα, πηγές της αγοράς παρατηρούν ότι οι ρυθμίσεις των ποσών κατανάλωσης έχουν διπλασιαστεί σε σχέση με το προηγούμενο χρονικό διάστημα. Τα τηλεφωνικά κέντρα των προμηθευτών έχουν κατακλυστεί από αιτήματα, ενώ ακόμη και οι ίδιες εταιρίες όταν διαπιστώνουν υπέρογκα ποσά και ιδίως σε πελάτες τους που δεν εμφάνισαν αυξημένη κατανάλωση, σπεύδουν να προτείνουν διακανονισμούς.

Λέει πολλά αυτή η έρευνα

Είναι αλήθεια πως δεν ξανά - ξεκινάμε τα σχόλια μας και ιδιαιτέρως αισιόδοξα. Ωστόσο από τις έρευνες των τελευταίων ημερών κρατάμε τα παρακάτω:

Σταθερά στην τελευταία θέση μεταξύ 24 ευρωπαϊκών χωρών βρίσκεται η Ελλάδα στο Βαρόμετρο Οικονομικής Ευημερίας που δημοσιεύει η Intrum και καταγράφει τις τάσεις των καταναλωτών σε ότι αφορά την ικανότητά τους να πληρώνουν εγκαίρως τους λογαριασμούς τους και την ικανότητα να αποταμιεύουν για το μέλλον. 

Εξαίρεση σε αυτή την κακή επίδοση των Ελλήνων, αποτελεί η ικανότητά τους να κατανοούν καλύτερα το οικονομικό περιβάλλον στο οποίο λειτουργούν και να κάνουν πιο αξιόπιστες προβλέψεις για το οικονομικό τους μέλλον, κριτήριο με βάση το οποίο κατατάσσονται στην 9η θέση μεταξύ των 24 Ευρωπαϊκών χωρών, καταγράφοντας μάλιστα άνοδο σε σχέση με την έρευνα του 2020 που είχαν καταλάβει την 11η θέση.

Η έρευνα του σουηδικού ομίλου Intrum, που αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους διαχειριστές κόκκινων δανείων στην Ευρώπη με σημαντική παρουσία στη χώρα μας μέσω της Intrum Hellas, καταγράφει τις τάσεις των καταναλωτών σε σχέση με τρεις βασικούς δείκτες:

• Την ικανότητα να πληρώνουν εγκαίρως τους λογαριασμούς τους

• Την ικανότητα να αποταμιεύουν για το μέλλον

• Την γνώση που έχουν στα οικονομικά, δηλαδή το επίπεδο του χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού.

Οι Έλληνες, δικαιώνοντας τον τίτλο του πιο χρεωμένου λαού της Ευρώπης σε ότι αφορά τις ληξιπρόθεσμες οφειλές, διατηρούν – όπως και το 2020 – την χειρότερη επίδοση μεταξύ των 24 άλλων Ευρωπαίων, στα δύο πρώτα κριτήρια, κάνοντας μάλιστα απαισιόδοξες εκτιμήσεις σε σχέση με την προοπτική να ανακάμψουν ταχύτερα από τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης που επέφερε η πανδημία. 

Όπως παρατηρεί η Intrum, στο Βαρόμετρο Οικονομικής Ευημερίας, που δημοσίευσε πρόσφατα «μετά από περισσότερο από μια δεκαετία οικονομικών και χρηματοπιστωτικών κρίσεων, η Ελλάδα έχει τη χαμηλότερη οικονομική ευημερία στην Ευρώπη για τρίτη συνεχή χρονιά».

Σε μια οικονομία που στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στον τουρισμό, σημειώνει η Intrum «οι καταναλωτές ανησυχούν ιδιαίτερα για το μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της πανδημίας και σύμφωνα με η έρευνα European Consumer Payment Report (ECPR), σχεδόν 3 στους 10 Έλληνες (ποσοστό 29%) απάντησαν ότι οι επιπτώσεις που προκάλεσε η πανδημία θα επουλωθούν σε 1 ή 2 χρόνια. Το ένα τέταρτο των Ελλήνων (ποσοστό 25%) θεωρούν μάλιστα ότι θα απαιτηθούν περισσότερα από 2 χρόνια, έναντι 14% που είναι το αντίστοιχο ποσοστό των Ευρωπαίων, κατά μέσο όρο.

Υποψιασμένοι, απαισιόδοξοι ή απλώς παθόντες οι Έλληνες, έχοντας βιώσει δύο βαριές χρηματοοικονομικές κρίσεις «προέβλεψαν» – πριν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία – σε ποσοστό 65% ότι θα ζήσουν άλλη μία παγκόσμια κρίση κατά τη διάρκεια του βίου τους.

Επιπλέον είναι σε θέση να αποδώσουν με μεγαλύτερη ακρίβεια έννοιες όπως ο πληθωρισμός ή τα επιτόκια. Στην έρευνα για τον χρηματοοικονομικό αναλφαβητισμό σε ποσοστό 72% οι Έλληνες προέβλεψαν με μεγαλύτερη ακρίβεια την επίπτωση που θα έχει στις αποταμιεύσεις τους η άνοδος των επιτοκίων, καταλαμβάνοντας την δεύτερη καλύτερη θέση μεταξύ των 24 υπολοίπων Ευρωπαίων και «βάζοντας τα γυαλιά» σε άλλους πιο ώριμους χρηματοοικονομικά λαούς όπως οι Βρετανοί, οι οποίοι εμφανίστηκαν περισσότερο αδιάβαστοι σε αυτό το θέμα με αποτέλεσμα να χάσουν το 2021 την 5η θέση που είχαν το 2020 και να περάσουν στην 16η θέση. 

Σταθερά την 1η θέση κατέχουν πάντως τις δύο τελευταίες χρονιές οι Φινλανδοί, ενώ αμέσως μετά έρχονται οι Σουηδοί που αναρριχήθηκαν από την 6η στην 2η θέση και ακολουθούν οι Ιρλανδοί. Τελευταίοι στην ικανότητα καλύτερης αντίληψης του οικονομικού περιβάλλοντος είναι οι Ιταλοί και οι Γάλλοι τόσο το 2020 όσο και το 2021.

Όπως παρατηρεί η Intrum η επίδοση αυτή μπορεί να σημαίνει ότι οι Έλληνες προσπαθούν να γίνουν καλύτεροι διαχειριστές των οικονομικών τους, στοιχείο που αποτελεί καλό σημάδι στην προσπάθεια που θα πρέπει να καταβληθεί για να απαλλαγούν από τα χρέη του παρελθόντος και τα οποία πια έχουν φύγει από τις τράπεζες και έχουν περάσει σε επενδυτικά κεφάλαια όπως σουηδικός όμιλος της Intrum.

Όλες άλλωστε οι χώρες σημείωσαν χαμηλότερη βαθμολογία σε ότι αφορά τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό το 2021, αντανακλώντας ίσως – σύμφωνα με την Intrum – μια ελαφριά χαλάρωση των καταναλωτών να βελτιώσουν τη γνώση τους σε σχέση με τα οικονομικά, μετά τους περιορισμούς που επιβλήθηκαν στο lockdown το 2020.

Με δεδομένο ότι η έρευνα πραγματοποιήθηκε πριν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Intrum προειδοποιεί ότι μια παρατεταμένη περίοδος πληθωριστικών πιέσεων και μακροπρόθεσμης αβεβαιότητας θα μεταφερθεί στην πραγματική οικονομία, δημιουργώντας συνθήκες  στασιμοπληθωρισμού – μια κατάσταση όπου ο υψηλός πληθωρισμός συνδυάζεται με την οικονομική επιβράδυνση ή και ύφεση. Σε ένα τέτοιο σενάριο, οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες πιθανότατα θα αποφασίσουν να αξιοποιήσουν τα δημοσιονομικά και νομισματικά τους εργαλεία, που επιστρατεύτηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, για να στηρίξουν τις οικονομίες τους.

Είτε έτσι είτε αλλιώς, παρατηρεί η Intrum, «οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά θα χρειαστούν να ξεπεράσουν μια ακόμη οικονομική καταιγίδα, και η οικονομική κατάσταση θα επιδεινωθεί για όσους δεν είναι έχουν σταθεί ακόμα πλήρως στα πόδια τους μετά την πανδημία. Πρόκειται για 250.000 νοικοκυριά καθημερινά που χρωστούν με βάση τα στοιχεία της Intrum. 

Σύμφωνα με την έρευνα ECPR, το 48% των Πορτογάλων καταναλωτών απάντησαν  ότι βρίσκονται σε χειρότερο επίπεδο σε σχέση με αυτό που ήταν πριν την πανδημία, ενώ πάνω από τρία τα τέταρτα των Ισπανών ερωτηθέντων ανέφεραν ότι ανησυχούσαν για τις επιπτώσεις του πληθωρισμού την οικονομική τους ευημερία. Στην Ιταλία 62% των καταναλωτών απάντησε ότι του απομένει λιγότερο από το ένα πέμπτο του μισθού του κάθε μήνα μετά την πληρωμή των λογαριασμών, σε σύγκριση με 40% στην υπόλοιπη Ευρώπη κατά μέσο όρο.

Τα πράγματα δεν είναι μόνο δύσκολα για τους συνήθεις ύποπτους, δηλαδή τις χώρες του Νότου. Περισσότερο από το ένα τέταρτο των Γερμανών καταναλωτών (28%) απάντησε στην έρευνα ότι, καθυστέρησε να πληρώσει τουλάχιστον έναν ή περισσότερους λογαριασμούς τους τελευταίους 12 μήνες. Ο πιο συνηθισμένος λόγος για αυτές οι καθυστερήσεις πληρωμών, σε ποσοστό 35%, ήταν ότι οι καταναλωτές δεν είχαν τα χρήματα να πληρώσουν.

Εξαιρετικά σοβαρό

Και αφού ξεκινήσαμε τόσο αισιόδοξα  τα σχόλια μας …. Πάμε σε ένα ακόμη σοβαρό νούμερο. Δυόμισι φορές μεγαλύτερο από τον μέσο όρο της ΕΕ είναι το λεγόμενο «κενό ΦΠΑ» στη χώρα μας, δηλαδή η διαφορά μεταξύ των προσδοκώμενων και των πραγματικών εσόδων από τον φόρο.

Όπως επισημαίνει η έκθεση του διοικητή της ΤτΕ, το πρόβλημα έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς αφενός τα έσοδα από ΦΠΑ αποτελούν μεγάλο τμήμα των συνολικών φορολογικών εσόδων και αφετέρου η καταγραφόμενη απώλεια είναι διαχρονικά μια από τις μεγαλύτερες μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ-28.

Σε επίπεδο ΕΕ, το κενό ΦΠΑ έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια, αν και παραμένει υψηλό, με ένδειξη ανόδου το 2020. Το 2019 το κενό ΦΠΑ κατά μέσο όρο στην ΕΕ-28 ήταν 10,9% των δυνητικών εσόδων, δηλαδή από τα 10 ευρώ που έπρεπε να εισπραχθούν με βάση το ισχύον φορολογικό σύστημα, περισσότερο από 1 δεν εισπράχθηκε.

Στην Ελλάδα, το κενό ΦΠΑ, αν και τα τελευταία χρόνια ακολουθεί πτωτική πορεία, διαχρονικά είναι ένα από τα μεγαλύτερα στην ΕΕ-28. Το 2019 ήταν σχεδόν 2,5 φορές μεγαλύτερο από τον μέσο όρο της ΕΕ-28 (25,8% έναντι 10,9%), δηλαδή από τα 3 ευρώ που έπρεπε να εισπραχθούν, σχεδόν 1 δεν εισπράχθηκε. Ένδειξη του μεγέθους του προβλήματος είναι η διαπίστωση ότι αν το κενό ΦΠΑ προσέγγιζε τον αντίστοιχο μέσο όρο της ΕΕ-28, το όφελος σε έσοδα με βάση τους υφιστάμενους συντελεστές και το ισχύον σύστημα θα έφθανε τα 3,2 δισ. ευρώ.

Προτάσεις για τον περιορισμό του κενού ΦΠΑ

Στην έκθεση διατυπώνονται τρόποι περιορισμού του κενού ΦΠΑ, οι οποίοι περιστρέφονται γύρω από τρεις γενικούς άξονες:

την απλοποίηση της φορολογικής νομοθεσίας και του φορολογικού συστήματος ώστε να μειωθεί το διοικητικό κόστος και το κόστος συμμόρφωσης,

την ψηφιοποίηση διαδικασιών και πληρωμών, καθώς και

τη στενότερη συνεργασία των φορολογικών αρχών των κρατών-μελών της ΕΕ για τον εντοπισμό φαινομένων απάτης στις διασυνοριακές συναλλαγές.

Η διαδικασία συμπλήρωσης εγγράφων, υπολογισμού φόρου και επιστροφής, καθώς και η συμμόρφωση κατά τον φορολογικό έλεγχο είναι οι δύο σημαντικότερες αλληλεπιδράσεις του φορολογουμένου με τη φορολογική αρχή, οι οποίες καθορίζουν τον βαθμό αποτελεσματικότητας και διαφάνειας του φορολογικού συστήματος.

Η πολυπλοκότητα της διαδικασίας, ο μεγάλος χρόνος αναμονής για την επιστροφή φόρου, η έλλειψη διαφάνειας κατά τον έλεγχο και η μεγάλη καθυστέρηση για την εξαγωγή του αποτελέσματος του ελέγχου είναι παράγοντες που επιδρούν αρνητικά. Ως εκ τούτου, η υιοθέτηση της διαδικασίας της αυτόματης επιστροφής φόρου, η διασφάλιση της διαφάνειας κατά τον φορολογικό έλεγχο και η ταχύτητα διεκπεραίωσής του αποτελούν τις βασικές προϋποθέσεις για τη βελτίωση της συμμόρφωσης.

Επιπλέον, ο περιορισμός της διαφοροποίησης των φορολογικών συντελεστών μεταξύ γεωγραφικών περιοχών και μεταξύ κατηγοριών αγαθών και υπηρεσιών (πλην των ειδών πρώτης ανάγκης) αφενός μειώνει το κόστος συμμόρφωσης και αφετέρου περιορίζει τις στρεβλώσεις στην κατανάλωση συγκεκριμένων αγαθών και υπηρεσιών και ενισχύει τον υγιή ανταγωνισμό.

Ο ρόλος του ψηφιακού μετασχηματισμού

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της φορολογικής διοίκησης με εφαρμογή των νέων τεχνολογιών, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, τα μεγάλα δεδομένα και η τεχνολογία blockchain, απλοποιεί και επιταχύνει τη διαδικασία υποβολής της φορολογικής δήλωσης και μειώνει σε μεγάλο βαθμό το κόστος συμμόρφωσης. Ειδικότερα, η εφαρμογή εξελιγμένων φορολογικών λογισμικών, συστημάτων αναφορών σε πραγματικό χρόνο και data analytics αυξάνει τις δυνατότητες της φορολογικής διοίκησης. Ένα περισσότερο λειτουργικό φορολογικό σύστημα μειώνει το χρόνο που απαιτείται για την εκπλήρωση των φορολογικών υποχρεώσεων, δηλαδή τις ώρες που απαιτούνται για την προετοιμασία και υποβολή των φορολογικών δηλώσεων και την πληρωμή του φόρου, καθώς και τον αριθμό των πληρωμών μέσα σε ένα έτος, και συμβάλλει στη φορολογική συμμόρφωση των πολιτών. Ταυτόχρονα, βελτιώνει την αποτελεσματικότητα των ελέγχων με παράλληλη βελτίωση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού της φορολογικής διοίκησης.

Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η προσφάτως επιβληθείσα υποχρέωση τήρησης ηλεκτρονικών φορολογικών βιβλίων και τιμολογίων μέσω της εφαρμογής MyDATA της ΑΑΔΕ. Η συγκεκριμένη ψηφιοποιημένη υπηρεσία παρέχει στη φορολογική διοίκηση τη δυνατότητα αυτόματου ελέγχου και διασταύρωσης τιμολογίων, αφού επιτρέπει την καταγραφή του ΦΠΑ σε ημερήσια βάση και σε πραγματικό χρόνο.

Επιπλέον, μειώνει το κόστος συμμόρφωσης των φορολογουμένων, αφού τους απαλλάσσει από γραφειοκρατικές διαδικασίες όπως η υποβολή συγκεντρωτικών καταστάσεων. Επιπρόσθετα, η γενίκευση της χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων πληρωμών σε όλους τους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας, σε συνδυασμό με την ολοκλήρωση της διασύνδεσης των ταμειακών μηχανών με τη φορολογική διοίκηση, διευρύνει τη φορολογική βάση και συντελεί στη μείωση του κενού ΦΠΑ.

Ειλικρινά δεν ξέρουμε που πάει ο πλανήτης

Ακόμη και αν αφορά ένα τόσο γνωστό πρόσωπο όπως ο πρόεδρος των ΗΠΑ. Θέλουμε να αποφεύγουμε ειρωνικά σχόλια. Ωστόσο βλέποντας τα παρακάτω video, μόνο ένα σχόλιο μπορούμε να κάνουμε. Ειλικρινά δεν ξέρουμε που πάει αυτός ο πλανήτης. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ βλέπει αόρατους ανθρώπους. Ο Πούτιν κάνει έναν ακατανόητο, σε μεγάλο βαθμό, πόλεμο με όρους β παγκοσμίου πολέμου. Η κινεζική ηγεσία κυνηγάει ανθρώπους με τσιμπίδες και βάζει τις πόλεις σε ακραίο lockdown!!

Όταν χάνετε η λογική

Και σε σχέση με τα παραπάνω αναφορικά με τις τελευταίες εξελίξεις στην Κίνα. Δε γίνεται να πιστέψουμε το σκηνικό των τελευταίων εβδομάδων. Δε γίνεται να πιστέψουμε πως αυτά τα πράγματα γίνονται το 2022, σε μια κατάσταση που κρύβει μεγάλους κινδύνους και για την παγκόσμια οικονομία.

Meanwhile in Shanghai…pic.twitter.com/2Jw0mDAoh0

— Avi Yemini (@OzraeliAvi) April 14, 2022