"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 19/04/23

Ενδιαφέρουσα έρευνα …

Πάμε να ξεκινήσουμε με μια αρκετά ενδιαφέρουσα έρευνα, που αφορά τους νέους (15-29 ετών) της χώρας μας.

Το 14,2% των Ελλήνων νέων, ηλικίας 15-29 ετών, στερούνταν το 2021 βασικών αγαθών, υπηρεσιών ή κοινωνικών δραστηριοτήτων, σύμφωνα με έρευνα της Eurostat.

Πρόκειται για το τρίτο μεγαλύτερο ποσοστό στην ΕΕ μετά τη Ρουμανία (23,1%) και τη Βουλγαρία (18,7%), ενώ ο μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ενωση ήταν πολύ χαμηλότερος (6,1%) έναντι 6,4% για το σύνολο του πληθυσμού.

Σύμφωνα με την Eurostat, ένα άτομο θεωρείται ότι στερείται βασικών αγαθών, υπηρεσιών ή κοινωνικών δραστηριοτήτων, εφόσον δεν είναι σε θέση να εξασφαλίσει τουλάχιστον 7 από 13 σχετικές ανέσεις (6 που αφορούν στα ίδια τα άτομα και 7 που σχετίζονται με τα νοικοκυριά).

Οι ανέσεις σε επίπεδο νοικοκυριού είναι οι εξής:

Δυνατότητα να μπορούν να ανταποκριθούν σε απρόσμενες δαπάνες

Δυνατότητα να μπορούν να πληρώσουν για μία εβδομάδα διακοπών

Δυνατότητα να αντιμετωπίζουν ληξιπρόθεσμες οφειλές

Δυνατότητα να μπορούν να τρώνε κρέας, κοτόπουλο, ψάρια ή αντίστοιχης θρεπτικής αξίας τροφές για τους vegetarian κάθε δεύτερη ημέρα

Δυνατότητα να συντηρούν το σπίτι τους

Να μπορούν να έχουν αυτοκίνητο για προσωπική χρήση και

Αντικατάσταση φθαρμένων υλικών

Οι ανέσεις σε ατομικό επίπεδο αφορούν:

Να έχουν σύνδεση στο internet

Να αντικαθιστούν φθαρμένα ρούχα με καινούργια

Να έχουν δύο ζευγάρια παπούτσια (περιλαμβανομένου ενό ζευγαριού για όλες τις εποχές)\

Να δαπανούν ένα μικρό ποσό χρημάτων κάθε εβδομάδα για λογαριασμό τους

Να έχουν τακτικές δραστηριότητες αναψυχής και

Να βγαίνουν με φίλους ή την οικογένεια για ποτό ή γεύμα τουλάχιστον μία φορά τον μήνα

Κίνδυνος φτώχειας για έναν στους τέσσερις Ελληνες νέους

Στην Ελλάδα εξ άλλου, οι νέοι 15-29 ετών διέτρεχαν το 2021 τον δεύτερο υψηλότερο κίνδυνο φτώχειας στην ΕΕ, σε ποσοστό 25,3%, με τη Δανία να έχει το υψηλότερο (25,6%) και το μέσο ποσοστό στην ΕΕ να ήταν 20,1%.

Κίνδυνο φτώχειας διατρέχουν τα άτομα με διαθέσιμο εισόδημα χαμηλότερο από το 60% του διάμεσου μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις.

Το ποσοστό του συνολικού πληθυσμού της Ελλάδας που διέτρεχε κίνδυνο φτώχειας ήταν χαμηλότερο (19,6%) και αντίστοιχα ήταν χαμηλότερο το ποσοστό και στην ΕΕ (16,1%).

Το πιθανότερο

Τώρα στη γνωστή συζήτηση γύρω από την επενδυτική βαθμίδα, ενόψει και τις αξιολόγησης της S&P την Παρασκευή. Συμφωνούμε σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό με τα όσα έγραψε η JP Morgan, αφού δεν κρύβουμε πως και εμείς δεν περιμένουμε αναβάθμιση.  

Συγκεκριμένα, δεν περιμένει αναβάθμιση της Ελλάδας από την S&P στο review της Παρασκευής, 21 Απριλίου, η JP Morgan. Οι αναλυτές της χαρακτηρίζουν απίθανη μια αναβάθμιση από τους οίκους αξιολόγησης έως ότου υπάρξει σαφήνεια γύρω από την επόμενη κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές.

Υπενθυμίζεται ότι η S&P αξιολογεί την Ελλάδα ένα σκαλοπάτι κάτω από την επενδυτική βαθμίδα. Η άποψη που επικρατεί στα τμήματα ανάλυσης του Λονδίνου το τελευταίο διάστημα είναι ότι ο οίκος θα προτιμήσει να καθυστερήσει την αναβάθμιση για μετά τις εκλογές, με την Societe Generale, πάντως, να μην αποκλείει εντελώς κάποια κίνηση-έκπληξη.

Σημειώνεται ότι εφόσον η 21η Απριλίου περάσει χωρίς αναβάθμιση, το επόμενο «ραντεβού» με τους οίκους έχει προγραμματιστεί για τις 9 Ιουνίου, με τη Fitch, η οποία αξιολογεί την Ελλάδα στο BB (επίσης ένα σκαλοπάτι κάτω από την επενδυτική βαθμίδα) και θετικές προοπτικές. 

Στο πλαίσιο αυτό, η JP Morgan μιλά για χαμηλές πιθανότητες κάποιας αναβάθμισης από την S&P την Παρασκευή. Η εκτίμηση του οίκου είναι ότι η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας θα συμβεί στα τέλη του 2023 με αρχές του 2024.

«Η προσδοκία μας είναι ότι η Νέα Δημοκρατία θα σχηματίσει είτε μια κυβέρνηση πλειοψηφίας ή μία κυβέρνηση συνασπισμού έπειτα από την πιθανή δεύτερη εκλογική αναμέτρηση και θα συνεχίσει να εφαρμόζει μία εποικοδομητική ατζέντα πολιτικών», αναφέρουν οι αναλυτές της JP Morgan.

Ο οίκος περιμένει, μάλιστα, και μία έκδοση ομολόγων από την Αθήνα σύντομα, στο πλαίσιο της ανακοίνωσης του ΟΔΔΗΧ για τακτικές δημοπρασίες τίτλων από το δεύτερο τρίμηνο του έτους.

Για την ιστορία, οι αναλυτές της JP Morgan εκτιμούν ότι το spread του ελληνικού 10ετούς ομολόγου έναντι του αντίστοιχου γερμανικού θα ενισχυθεί από τα τρέχοντα επίπεδα των 190 μονάδων βάσης στις 210 μονάδες βάσης έως τον Ιούνιο, ενώ στη συνέχεια θα υπάρξει αποκλιμάκωση, στις 190 μονάδες βάσης τον Σεπτέμβριο, στις 180 μονάδες βάσης τον Δεκέμβριο,  και στις 165 μονάδες βάσης τον Μάρτιο του 2024.

Οι διαρροές του αμερικανικού Πενταγώνου και η Ελλάδα

Το ενδεχόμενο να βρεθεί προσεχώς και η χώρα μας στη δίνη που έχει ανοίξει η διαρροή απόρρητων εγγράφων από το αμερικανικό Πεντάγωνο για τη στρατιωτική υποστήριξη της Ουκρανίας προβληματίζει ήδη το τρίγωνο Μαξίμου, υπουργείου Εξωτερικών και υπουργείου Εθνικής Αμυνας. Οι πληροφορίες ότι μέσα από τα έγγραφα αποκαλύπτονται παρασκηνιακές κινήσεις και ενέργειες για τη μεταφορά πολεμικού υλικού και τεχνογνωσίας στο Κίεβο από 38 ευρωπαϊκές χώρες βάζει εκ των πραγμάτων στη λίστα των ευρωπαϊκών χωρών και την Ελλάδα: «Εμείς ωστόσο δεν έχουμε να κρύψουμε τίποτα, όλα όσα έχουμε στείλει στην Ουκρανία είναι γνωστά» μου ανέφερε αρμόδια κυβερνητική πηγή, αναγνωρίζοντας εμμέσως πλην σαφώς ότι ήδη συγκροτείται μια γραμμή άμυνας απέναντι σε τυχόν αποκαλύψεις.

Όπως έγραψε ο “Βηματοδότης”, η ίδια πηγή εξηγούσε ότι στο πλαίσιο των νατοϊκών αποφάσεων έχουμε έως τώρα στείλει στην Ουκρανία τυφέκια Καλάσνικοφ και κάποια πυροβόλα, πυρομαχικά φορητού οπλισμού κ.ά. Δεν στείλαμε ούτε S-300 που μας ζήτησαν ούτε αντιαεροπορικά Tor-M1 ούτε εκπαιδευτές ούτε, βεβαίως, μαχητικά αεροσκάφη. Επιπροσθέτως έχουμε στείλει τόνους ανθρωπιστικής βοήθειας, όπως έχουμε δεσμευθεί και για σημαντική ελληνική συνδρομή στο σχέδιο ανοικοδόμησης της Ουκρανίας. Προς το παρόν, πρόβλημα από τη μαζική διαρροή απόρρητων εγγράφων του αμερικανικού Πενταγώνου αντιμετωπίζει η Σερβία, καθώς αποκαλύπτεται ότι το Βελιγράδι έχει συνδράμει στρατιωτικά με όπλα και εκπαίδευση το Κίεβο. Η σερβική κυβέρνηση διαψεύδει, αλλά το πολιτικό ζήτημα που δημιουργείται για το Βελιγράδι είναι αυτονόητο, πρωτίστως γιατί αυτές οι κινήσεις φαίνεται πως έχουν γίνει πίσω από την πλάτη της Μόσχας και ακυρώνουν τη γραμμή ουδετερότητας που θεωρητικώς ακολουθούσε η Σερβία.

Στεγαστική κρίση

Έχοντας πάρα πολλές ασχοληθεί με το ζήτημα της στεγαστικής κρίσης, το οποίο πλέον είναι εξαιρετικά σοβαρό σε πολλές χώρες του παραδοσιακού κόσμου. Ένα πρόβλημα, που σε ένα βαθμό είναι πλέον υπαρκτό και στη χώρα μας. Αρκετά ενδιαφέρον βρήκαμε το παράδειγμα της Ισπανίας και της Πορτογαλίας. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε σε σχετικό δημοσίευμα και ο Ο.Τ.. Ισπανία και Πορτογαλία βρίσκονται αντιμέτωπες με μια πρωτοφανή στεγαστική κρίση, εξαιτίας των υψηλών ενοικίων αλλά και των απαγορευτικών τιμών στα ακίνητα.

Σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα, το οποίο απειλεί κυρίως τους νέους, οι κυβερνήσεις των δύο χωρών μελετούν μια σειρά μέτρων, ενώ παράλληλα σχεδιάζουν να ενισχύσουν τη δημόσια κατοικία.

Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, που επικαλούνται οι Financial Times, η δημόσια στέγαση αντιπροσωπεύει χονδρικά το 2% του αποθέματος κατοικιών της Πορτογαλίας και το 1%-3% όλων των κατοικιών στην Ισπανία. Η Μαδρίτη μελετά το ενδεχόμενο να να εκμεταλλευτεί την«bad bank» που γεννήθηκε από την πιο πρόσφατη οικονομική κρίση της για να δημιουργήσει έως και 50.000 μονάδες δημόσιας κατοικίας όπως η γειτονική Πορτογαλία, προκειμένου να αντιμετωπίσουν το αυξανόμενο κόστος της ιδιοκτησίας.

Οι κινήσεις αυτές αντικατοπτρίζουν την κρίση που προκλήθηκε σε ολόκληρη την Ευρώπη από την έκρηξη των τιμών των κατοικιών που έχει ξεπεράσει κατά πολύ την αύξηση των μισθών στις περισσότερες χώρες. Σε αρκετές περιπτώσεις, οι αυξανόμενες τιμές ενοικίασης, οι λογαριασμοί στεγαστικών δανείων και οι τιμές των ακινήτων  επισκιάζουν τις τιμές των τροφίμων και της ενέργειας ως το χειρότερο μέρος της κρίσης κόστους ζωής.

Προτεραιότητα στους νέους

Το υπουργικό συμβούλιο της Ισπανίας πρόκειται να εγκρίνει ένα σχέδιο που θα ενισχύσει το εθνικό απόθεμα των 290.000 δημόσιων κατοικιών κατά 17% χρησιμοποιώντας ακίνητα από την bad bank της, που ιδρύθηκε το 2012 για να καθαρίσει τα τοξικά περιουσιακά στοιχεία των δανειστών μετά την έκρηξη μιας φούσκας ακινήτων.

Ο Πέδρο Σάντσεθ, ο πρωθυπουργός της Ισπανίας, είπε ότι με την κίνηση αυτή θα αντιμετωπιστεί ένα «τεράστιο και γνήσιο πρόβλημα» καθιστώντας περισσότερα σπίτια διαθέσιμα σε δίκαιες τιμές ειδικά για τους νέους. «Η στέγαση στην Ισπανία είναι συνταγματικό δικαίωμα, αλλά όχι πραγματικό δικαίωμα. Οι νέοι πρέπει να περιμένουν απαράδεκτα μεγάλο χρονικό διάστημα για να αποκτήσουν πρόσβαση στη στέγαση και να γίνουν ανεξάρτητοι», είπε.

Η σοβαρότητα του προβλήματος υπογραμμίστηκε τη Δευτέρα από νέα στοιχεία από την πύλη ακινήτων Fotocasa που έδειξαν ότι οι τιμές ενοικίασης στην Ισπανία έφτασαν σε νέο υψηλό ρεκόρ τον Μάρτιο, αυξημένες κατά σχεδόν 10% από πέρυσι στα 11,55 ευρώ το μήνα ανά τετραγωνικό μέτρο.

Οι αυξήσεις των επιτοκίων

Οι επιθετικές αυξήσεις των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει οδηγήσει το κόστος δανεισμού για τους κατόχους στεγαστικών δανείων στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας.

Στην Πορτογαλία, τα οικιστικά ακίνητα δεν ήταν ποτέ τόσο ακριβά σε σχέση με τα κέρδη και υπάρχει τεράστια αγωνία για τους ντόπιους που τιμωρούνται από τη Λισαβόνα και το Πόρτο, τις μεγαλύτερες πόλεις του.

Η Μαρίνα Γκονσάλβες, υπουργός Στέγασης, είπε στους Financial Times: «Οι απαντήσεις στην ιδιωτική αγορά δεν είναι επαρκείς».

Η κυβέρνηση της Πορτογαλίας ενέκρινε πέρυσι σχέδια για επένδυση 2,4 δισ. ευρώ σε δημόσιες κατοικίες μέχρι το τέλος του 2026. Την Παρασκευή την περασμένη εβδομάδα παρουσίασε ένα νομοσχέδιο για τη στέγαση στο κοινοβούλιο που θα επέτρεπε στο κράτος να μετατρέψει τα κενά ιδιωτικά ακίνητα σε κοινωνικές κατοικίες.

«Αυτό είναι ένα πρόβλημα σε ολόκληρη την Ευρώπη, επομένως πρέπει να προωθήσουμε νέες απαντήσεις», είπε η Γκονσάλβες.

Ελάχιστες οι δημόσιες κατοικίες

Αν και οι εκτιμήσεις ποικίλλουν, οι δημόσιες κατοικίες αντιπροσωπεύουν περίπου το 2% του στεγαστικού αποθέματος της Πορτογαλίας και μεταξύ 1%-3% όλων των κατοικιών στην Ισπανία, κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι στο 7,5% και πολύ μακριά από το 14% της Γαλλίας και το σχεδόν 17% της Βρετανίας.

Τα στοιχεία αντικατοπτρίζουν το γεγονός ότι η δημόσια στέγαση ήταν μόνο μια σποραδική πολιτική προτεραιότητα στην Ιβηρική χερσόνησο από τότε που κατέρρευσαν οι δικτατορίες της τη δεκαετία του 1970. Αρκετές δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις χρησιμοποίησαν αντ’ αυτού δημόσιες επιδοτήσεις και φορολογικά κίνητρα για να ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να αγοράσουν τα δικά τους ακίνητα, δίνοντας στις χώρες τα υψηλότερα επίπεδα ιδιοκτησίας κατοικίας στη Δυτική Ευρώπη σε ποσοστό άνω του 75%.

Τα πιο πρόσφατα χρόνια, το δημοσιονομικό κόστος της χρηματοπιστωτικής κρίσης που ξεκίνησε με το κραχ ακινήτων το 2008 άφησε τις κυβερνήσεις της περιοχής με περιορισμένο περιθώριο να ξεκινήσουν νέες δαπάνες. Οι κυβερνήσεις των δύο χωρών υπό την ηγεσία των Σοσιαλιστών επιδιώκουν ευρύτερες μεταρρυθμίσεις για να κάνουν τις αγορές ιδιωτικών ακινήτων τους πιο δίκαιες, αλλά λένε ότι η δημόσια στέγαση είναι ζωτικής σημασίας.

Η Ισπανία σχεδιάζει να πουλήσει 21.000 άδεια ακίνητα από την κακή τράπεζα της, γνωστή ως Sareb, σε περιφερειακές και δημοτικές κυβερνήσεις, ώστε να μπορέσουν να τα μετατρέψουν σε δημόσιες κατοικίες. Το τελευταίο μέρος του σχεδίου της είναι να διαθέσει άδεια οικόπεδα που ανήκουν στην bad bank —η οποία ανήκει κατά πλειοψηφία στην κεντρική κυβέρνηση— για την κατασκευή 15.000 νέων μονάδων δημόσιας κατοικίας.