| Ειδήσεις | Ο Κυνηγός | Λεωφόρος Αθηνών | "Κουλου - Βάχατα" | +/- | "Μας ακούνε" | Fundamentalist | Marx - Soros | Start Trading |

 
 

"Kουλου-βάχατα"

Σχόλια για τα πάντα ……. Η φράση “Κουλου – βάχατα” προέρχεται από την αντίστοιχη αραβική «κούλου ουάχαντ» που σημαίνει «όλα μαζί ένα».

Επικοινωνήστε μαζί μας

 

 

 

00:01 - 20/02/23

 

Πληθωρισμός

Έχοντας αρκετές φορές αναφερθεί από αυτήν τη στήλη σε αυτό που λέγεται ανισότητα πληθωρισμού, ο οποίος πλήττει αναλογικά πολύ πιο αρνητικά τα χαμηλότερα εισοδήματα. Χαρακτηριστικά ήτανε τα όσα έγραψε το Think Tank Bruegel σε μια τελευταία του ανάλυση. Κάπως έτσι λοιπόν και παρά την υποχώρηση του πληθωρισμού, τα νοικοκυριά βρίσκονται πρακτικά αντιμέτωπα με διαφορετικές πληθωριστικές πιέσεις λόγω και του διαφορετικού πλάνου δαπανών που ακολουθούν.

Για παράδειγμα, αν και η κάθετη αύξηση της τιμής της βενζίνης είναι ένας παράγοντας που επηρεάζει συνολικά το δείκτη του πληθωρισμού, ένα νοικοκυριό που δεν διαθέτει αυτοκίνητο επηρεάζεται λιγότερο σε σχέση με ένα νοικοκυριό που διαθέτει αυτοκίνητο. Η πτυχή αυτή αναφέρεται στη λεγόμενη «ανισότητα του πληθωρισμού» που αποτυπώνει τον διαφορετικό τρόπο που κάθε πληθυσμιακή ομάδα μιας κοινωνίας αντιλαμβάνεται τις ανατιμήσεις στα προϊόντα.

Όπως έγραψε και η Ημερησία, έκθεση του γνωστού think tank Bruegel επιχείρησε πρόσφατα να ερευνήσει τον τρόπο και το βαθμό στον οποίο ο πληθωρισμός επηρεάζει διαφορετικές πληθυσμιακές ομάδες και να καταγράψει πως τα νοικοκυριά με χαμηλότερα εισοδήματα βρίσκονται πρακτικά αντιμέτωπα με διαφορετικούς πληθωριστικούς δείκτες, ακριβώς λόγω των αγοραστικών τους συνηθειών.

Για παράδειγμα τα νοικοκυριά υψηλότερου εισοδήματος δαπανούν μεγαλύτερο τμήμα του εισοδήματος τους σε είδη πολυτελείας, οπότε οποιαδήποτε αλλαγή στις τιμές των προϊόντων της κατηγορίας αυτής έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο στον πληθωριστικό τους δείκτη σε σχέση με αυτόν που χαρακτηρίζει τα νοικοκυριά χαμηλότερου εισοδήματος.

Πηγή: Bruegel

Διαφορετικό καλάθι, διαφορετικός αντίκτυπος

Εφόσον το καλάθι του νοικοκυριού περιλαμβάνει πιθανόν διαφορετικά προϊόντα, με διαφορετικές διαβαθμίσεις ανατιμήσεων, το κάθε νοικοκυριό δεν επηρεάζεται το ίδιο. Επίσης, ανάλογα με τα επίπεδα του εισοδήματος υπάρχει διαφοροποίηση στο συνολικό μερίδιο των εσόδων που κάθε νοικοκυριό δαπανά στην κατανάλωση ή αποταμιεύει.

Προφανώς τα φτωχότερα νοικοκυριά έχουν μικρότερα περιθώρια ευελιξίας, ώστε να αντιμετωπίσουν και να απορροφήσουν τις συνεχείς ανατιμήσεις των προϊόντων χρησιμοποιώντας ακόμη και τις αποταμιεύσεις τους. Αναλόγως δαπανά το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματος, καθώς δεν έχει περιθώρια να αποταμιεύσει. 

Όπως έχουν δείξει και εκθέσεις της ΕΚΤ, τα νοικοκυριά με χαμηλότερα εισοδήματα δαπανούν μεγαλύτερο τμήμα των εισοδημάτων τους για βασικά τρόφιμα, ηλεκτρικό ρεύμα, αέριο/θέρμανση και λιγότερο για ψυχαγωγία, μετακινήσεις και ταξίδια, εστιατόρια και είδη πολυτελείας. Με δεδομένη την αναλογία αυτή δεν είναι τυχαίο ότι με φόντο την εκτόξευση των τιμών σε ενέργεια και καύσιμα από την έναρξη του πολέμου, η ψαλίδα στα επίπεδα της ανισότητας στον πληθωρισμό έχει διευρυνθεί σημαντικά.

Πηγή: Bruegel

Σε μετρήσεις της ΕΚΤ έχει υπολογιστεί πως για την ίδια αύξηση στις ενεργειακές δαπάνες, η μείωση στην εξοικονόμηση χρημάτων για τα φτωχότερα νοικοκυριά είναι τουλάχιστον πέντε με έξι φορές μεγαλύτερη σε σχέση με τα πλούσια νοικοκυριά. Αυτό σημαίνει πως και τα κρατικά μέτρα στήριξης δεν έχουν τον ίδιο αντίκτυπο, καθώς τα φτωχότερα νοικοκυριά τα αισθάνονται πιο ανεπαρκή, αιτιολογώντας όσους αναλυτές καλούν τις κυβερνήσεις να  κάνουν τα μέτρα στήριξης πιο στοχευμένα στα ευάλωτα νοικοκυριά.     

Για την καλύτερη αποτελεσματικότητα των μέτρων, οι κυβερνήσεις πρέπει να λαμβάνουν υπόψη όχι μόνο τα επίιπεδα του πληθωρισμού, αλλά και τις διαφορετικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά, τις διαφορετικές διακυμάνσεις στο πόσο ευάλωτα είναι στις πληθωριστικές πιέσεις. 

Η ισορροπία αυτή δεν αφορά μόνο διαφορετικά νοικοκυριά, αλλά ενδεχομένως και χώρες συνολικά. Ετσι, οι χώρες της ΕΕ που καταγράφουν υψηλότερους δείκτες πληθωρισμού είναι συχνά και οι χώρες, όπου οι πιο φτωχές πληθυσμιακά ομάδες βρίσκονται αντιμέτωπες με υψηλότερους πληθωριστικούς δείκτες από τις πλουσιότερες ομάδες.   

 

 

Πληθωρισμός (2)

Σε σχέση τώρα με τα παραπάνω, την πληθωρισμό και τις επιπτώσεις στη ζωή των πολιτών. Βαθύ είναι το αποτύπωμα του πληθωρισμού και της ενεργειακής κρίσης στην συμπεριφορά των Ελλήνων καταναλωτών, με σημαντικό μέρος του αγοραστικού κοινού να επιζητά συγκροτημένα μέτρα παρέμβασης από την πολιτεία.

Όπως εξηγεί, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο Γεώργιος Μπάλτας, καθηγητής του τμήματος Μάρκετινγκ & Επικοινωνίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντής Μεταπτυχιακών Σπουδών, τα δεδομένα της 18ης ετήσιας έρευνας που διεξήχθη στο Ερευνητικό Εργαστήριο Μάρκετινγκ του ΟΠΑ μέσω τηλεφωνικής δημοσκόπησης σε δείγμα 1507 νοικοκυριών, δείχνουν πως ο συνδυασμός των αυξήσεων στο κόστος της ενέργειας και των ανατιμήσεων στα προϊόντα καθημερινής χρήσης επιδρά αφενός στην ίδια την καταναλωτική συμπεριφορά και αφετέρου στις προσδοκίες των καταναλωτών για την οικονομική κατάστασή τους. «Από οικονομικής πλευράς, οι αποτιμήσεις του έτους 2022 και οι προσδοκίες των καταναλωτών για το έτος 2023 δεν είναι θετικές, με την επιδείνωση και την στασιμότητα να κυριαρχούν στις απαντήσεις των ερωτηθέντων» σημειώνει ο κ. Μπάλτας.

Αναφορικά με τη μέση μηνιαία δαπάνη στα σούπερ μάρκετ, ο ίδιος επισημαίνει ότι σημείωσε μεγάλη άνοδο και εκτιμάται στα 324 ευρώ από 255 ευρώ πέρυσι η οποία αποδίδεται στις ανατιμήσεις των τυποποιημένων καταναλωτικών προϊόντων που είναι πολύ μεγαλύτερες από τον γενικό δείκτη τιμών καταναλωτή. «Η αυξημένη δαπάνη οφείλεται στις αυξημένες τιμές και δεν δημιουργείται από πραγματική αύξηση του όγκου της κατανάλωσης» τονίζει ο καθηγητής του ΟΠΑ και προσθέτει: «τα ευρήματα αυτά είναι εύλογα καθώς η ακρίβεια πλήττει την ελληνική κοινωνία που έχει ήδη υποστεί τις συνέπειες της μεγάλης κρίσης, των προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής και βέβαια της πανδημίας. Αυτό εξηγεί εν μέρει την επιμονή των απαισιόδοξων προβλέψεων στους καταναλωτές παρά την κινητικότητα στον τομέα των επενδύσεων και τα θετικά μηνύματα που έρχονται από αρκετούς κλάδους της οικονομίας».

9 στους 10 καταναλωτές δυσκολεύονται

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι ερωτήσεις που για πρώτη φορά συμπεριλήφθηκαν στην έρευνα για το πώς οι καταναλωτές βιώνουν τον πληθωρισμό και το κόστος της ενέργειας και τι στάση έχουν έναντι του καλαθιού του νοικοκυριού.

Συγκεκριμένα, οι 9 στους 10 καταναλωτές δηλώνουν ότι αντιμετωπίζουν δυσκολίες εξαιτίας των ανατιμήσεων βασικών αγαθών και της ενέργειας. Υψηλά ποσοστά των καταναλωτών μειώνουν την κατανάλωση λόγω του αυξημένου κόστους σε σειρά βασικών αγαθών. Τα δεδομένα αποκαλύπτουν επίσης ότι οι καταναλωτές για να διαχειριστούν το πληθωριστικό περιβάλλον καταφεύγουν κυρίως σε φθηνότερες και λιγότερες αγορές, ενώ αναβάλουν αγορές σημαντικού κόστους. Η μεγάλη πλειονότητα των ερωτηθέντων δηλώνει ότι το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος είναι το μεγαλύτερο πρόβλημά τους στην ενέργεια.

Το εύρημα αυτό εξηγείται εύκολα, σύμφωνα με τον κ. Μπάλτα, λόγω α) της καθολικής χρήσης της ηλεκτρικής ενέργειας από όλους, β) της μεγάλης συμμετοχής του κόστους του ηλεκτρικού ρεύματος στον οικογενειακό προϋπολογισμό, γ) των πράγματι μεγάλων ανατιμήσεων και δ) της πεποίθησης ότι το ακριβό ρεύμα επιβαρύνει όχι μόνο άμεσα τους καταναλωτές αλλά έχει συνέπειες στην οικονομία, τις επιχειρήσεις και την καθημερινότητα.

Αναφορικά με το καλάθι του νοικοκυριού σχεδόν 1 στους 2 καταναλωτές πιστεύει ότι το καλάθι του νοικοκυριού είναι ένα χρήσιμο μέτρο και δηλώνει ότι ψωνίζει προϊόντα που βρίσκονται στο καλάθι του νοικοκυριού. Επομένως οι καταναλωτές εμφανίζονται μοιρασμένοι στο θέμα του καλαθιού. Ασφαλώς, η αποδοχή του από το ήμισυ των ερωτηθέντων δείχνει ότι είναι ένα σημαντικό μέτρο και η εφαρμογή του ενδιαφέρει πολύ μεγάλο τμήμα του αγοραστικού κοινού.

«Είναι χρήσιμο να υπενθυμίσουμε ότι το καλάθι του νοικοκυριού απευθύνεται καταρχήν σε περισσότερο ευάλωτους καταναλωτές, αλλά τελικά φαίνεται ότι η αποδοχή και η χρήση του είναι μάλλον ευρύτερη» σημειώνει ο καθηγητής του ΟΠΑ.

 

 

 

Αρκετά ενδιαφέρουσα μελέτη

Έχοντας άπειρες φορές αναφερθεί στην άνοδο των τιμών ακινήτων, πώλησης και ενοικίασης, χαρακτηρίζοντας πολλές φορές τις τιμές υπερβολικές, σχεδόν ακραίες. Βρήκαμε πραγματικά πολύ ενδιαφέρουσα μια τελευταία μελέτη της Alpha Bank. Όπως αναφέρετε, το κόστος στέγασης νοικοκυριών στην Ελλάδα, αν και υψηλό, έχει μειωθεί σημαντικά σε σύγκριση με την προηγούμενη δεκαετία, σύμφωνα με τα συμπεράσματα μελέτης της Alpha Bank που συμπεριλαμβάνεται στο εβδομαδιαίο οικονομικό δελτίο της τράπεζας.

Ανάμεσα στα πολλά συμπεράσματα της μελέτης οι οικονομικοί αναλυτές της Alpha Bank διαπιστώνουν ότι το ποσοστό του πληθυσμού που ζει σε νοικοκυριά, για τα οποία το κόστος στέγασης υπερβαίνει το 40% του διαθέσιμου εισοδήματός τους (overburden rate), ήταν το 2021 υψηλότερο για όσους ενοικιάζουν (74,6%), έναντι των ιδιοκτητών που αποπληρώνουν στεγαστικό, ή άλλο δάνειο (18,5%) αλλά και για τους κατοίκους των πόλεων (32,4%), σε σύγκριση με όσους διαμένουν σε αγροτικές περιοχές (22%).

Αναλυτικότερα η οικονομική ανάλυση της Alpha Bank, επισημαίνει ότι οι ονομαστικές τιμές των κατοικιών στην Ελλάδα παραμένουν σε ανοδική τροχιά, από το πρώτο τρίμηνο του 2018 και μετά. Μετά από μια προσωρινή υποχώρηση του ρυθμού ανόδου, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η αύξηση των τιμών επιταχύνθηκε εκ νέου, από τις αρχές του 2021, φθάνοντας, το τρίτο τρίμηνο του 2022, στο 11,2% σε ετήσια βάση . Ο αντίστοιχος ρυθμός μεταβολής των τιμών κατοικιών στην Ευρωζώνη επιβραδύνθηκε, το τρίτο τρίμηνο του 2022, σε 6,8% από 9,2% στο δεύτερο και 9,8% στο πρώτο τρίμηνο του έτους.

Η άνοδος των τιμών των κατοικιών, οδηγεί αφενός σε αύξηση του μη χρηματοοικονομικού πλούτου των νοικοκυριών, γεγονός που αφορά σημαντικό μέρος του πληθυσμού, δεδομένου του υψηλού ποσοστού ιδιοκατοίκησης στη χώρα μας. Αφετέρου, η παράλληλη άνοδος των τιμών της ενέργειας, των ενοικίων, καθώς και των επιτοκίων, επιδρά αυξητικά στο κόστος της στέγασης, το οποίο, σύμφωνα με τον ορισμό της Eurostat, περιλαμβάνει ενοίκια, ή δόσεις στεγαστικών δανείων και το κόστος των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας (ύδρευση, ηλεκτρισμό, θέρμανση).

Τα διαθέσιμα στοιχεία που αφορούν στο κόστος στέγασης στη χώρα μας-Οι παράγοντες που θα επηρεάσουν την εξέλιξή του βραχυπρόθεσμα.

Πιο αναλυτικά, όπως αναφέρουν οι οικονομικοί αναλυτές της Alpha Bank, σε ό,τι αφορά στα ενοίκια στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον σχετικό υποδείκτη του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών καταναλωτή (ΕνΔΤΚ), ακολουθούν ανοδική πορεία, από το δεύτερο τρίμηνο του 2021 και μετά .

Ο ρυθμός αύξησής τους υπερέβη, μάλιστα, τον ρυθμό ανόδου του αντίστοιχου δείκτη της Ευρωζώνης, το τέταρτο τρίμηνο του 2022 (2,6%, έναντι 2,1%). Σημειώνεται ότι ο ΕνΔΤΚ-Ενοίκια στην Ευρωζώνη αυξανόταν με ρυθμό 1,3%, κατά μέσο όρο, από το 2018 έως και τα μέσα του προηγούμενου έτους, ενώ στην Ελλάδα το 2018 κατέγραψε πτώση και τη διετία 2019-2020 παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητος.

Το κόστος στέγασης στην Ελλάδα, αν και υψηλό, έχει μειωθεί σημαντικά σε σύγκριση με την προηγούμενη δεκαετία, δηλαδή κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, το κόστος της στέγασης στη χώρα μας, ως πoσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος, διαμορφώθηκε σταδιακά το 2021 σε 34,2%, από 42,5% το 2014. Αξίζει να σημειωθεί ότι το μερίδιο των δαπανών στέγασης επί του διαθέσιμου εισοδήματος ήταν σημαντικά υψηλότερο το 2021 για νοικοκυριά με ένα άτομο (47,6%), έναντι των νοικοκυριών που απαρτίζονται από δύο άτομα (31,7%).

Επιπρόσθετα, το ποσοστό του πληθυσμού που ζει σε νοικοκυριά, για τα οποία το κόστος στέγασης υπερβαίνει το 40% του διαθέσιμου εισοδήματός τους (overburden rate), ήταν το 2021 υψηλότερο για όσους ενοικιάζουν (74,6%), έναντι των ιδιοκτητών που αποπληρώνουν στεγαστικό, ή άλλο δάνειο (18,5%) αλλά και για τους κατοίκους των πόλεων (32,4%), σε σύγκριση με όσους διαμένουν σε αγροτικές περιοχές (22%). Συνολικά στη χώρα μας, το overburden rate διαμορφώθηκε το 2021 σε 28,8%.

Όλα τα ανωτέρω ποσοστά έχουν αποκλιμακωθεί σημαντικά σε σύγκριση με τη διετία 2014-2015 -όταν καταγράφηκαν οι υψηλότερες τιμές τουλάχιστον των τελευταίων δώδεκα ετών-, παρά την πτώση του κόστους της στέγασης στο ίδιο χρονικό διάστημα, εξαιτίας της πτώσης του ακαθάριστου διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών (σε τρέχουσες τιμές), κατά 25,1% μεταξύ 2010 και 2015. Το κόστος στέγασης προσεγγίζεται από τον δείκτη ΕνΔΤΚ-Στέγαση, ο οποίος περιλαμβάνει τις κατηγορίες ενοίκια, επισκευή και συντήρηση κατοικίας, σχετικές υπηρεσίες, όπως η ύδρευση, αλλά και προϊόντα ενέργειας που σχετίζονται με τη θέρμανση (ηλεκτρισμός, φυσικό αέριο, πετρέλαιο θέρμανσης κ.λπ.).

Δημογραφικά χαρακτηριστικά της αγοράς ακινήτων

Στο οικονομικό δελτίο της Alpha Bank παρατίθενται ορισμένα δημογραφικά χαρακτηριστικά της αγοράς κατοικίας (στοιχεία Eurostat, 2021):

Το ποσοστό των ατόμων που διαμένουν σε ιδιόκτητα σπίτια ανήλθε το 2021 στο 73,3% στην Ελλάδα, χαμηλότερα από τα αντίστοιχα ποσοστά της Πορτογαλίας (78,3%), της Ισπανίας (75,8%) και της Ιταλίας (73,7%), αλλά υψηλότερα έναντι της Γαλλίας (64,7%) και της Γερμανίας (49,5%), καθώς και του μέσου όρου της ΕΕ-27 (69,9%).

Το ποσοστό των ενοικιαστών διαμορφώθηκε το 2021 σε 26,7% στην Ελλάδα, έναντι 30,1% στην ΕΕ-27.

Επιπλέον, ο μέσος αριθμός δωματίων ανά άτομο διαμορφώθηκε στο 1,3 στην Ελλάδα, έναντι 1,6 στην ΕΕ-27, ενώ, αντίθετα, ο μέσος αριθμός ατόμων ανά νοικοκυριό στην Ελλάδα (2,6) υπερέβη τον αντίστοιχο στην ΕΕ-27 (2,3).

Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, περίπου το 69% του πληθυσμού κατοικεί σε μεγάλες πόλεις, προάστια και μικρότερες πόλεις και το 30,7% σε αγροτικές περιοχές.

Ποια θα είναι η εξέλιξη των δαπανών στέγασης – Οι παράγοντες που επηρεάζουν

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank, με επικεφαλή οικονομικό αναλυτή (Chief Economist) τον Παναγιώτη Θ. Καπόπουλο, η εξέλιξη του βάρους των δαπανών στέγασης στον οικογενειακό προϋπολογισμό, βραχυπρόθεσμα, θα προκύψει ως το συνδυαστικό αποτέλεσμα διαφόρων παραγόντων, μεταξύ των οποίων:

Πρώτον, της εξέλιξης του ακαθάριστου διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, το οποίο αυξήθηκε κατά 6,5% σε ετήσια βάση, το πρώτο εννεάμηνο του 2022. Σε σύγκριση με το ίδιο διάστημα του 2019, το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα αυξήθηκε, το εννεάμηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου του 2022, κατά 10,4%.

Δεύτερον, της πορείας του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ)-Στέγαση, ο οποίος κατέγραψε ετήσια άνοδο ύψους 25% το 2022, κυρίως λόγω της ανόδου των τιμών των προϊόντων ενέργειας (ηλεκτρισμός, φυσικό αέριο, πετρέλαιο θέρμανσης κ.λπ.), οι οποίες αυξήθηκαν κατά 50,8% πέρυσι.

Τρίτον, της εξέλιξης των ενοικίων, όσον αφορά στους ενοικιαστές. Ο ΕνΔΤΚ-Ενοίκια, ο οποίος, όπως προαναφέρθηκε, αποτελεί υποδείκτη του ΕνΔΤΚ-Στέγαση, αυξήθηκε συνολικά το 2022 κατά 1,3%.

Τέταρτον, της εξέλιξης των επιτοκίων που επηρεάζει τους ιδιοκτήτες ακινήτων με στεγαστικό ή άλλο δάνειο. Σημειώνεται ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει αυξήσει τα βασικά επιτόκια κατά 300 μονάδες βάσης από τον Ιούλιο του 2022, προκειμένου να μετριάσει τις πληθωριστικές πιέσεις στην Ευρωζώνη, με αποτέλεσμα την αύξηση του κόστους εξυπηρέτησης των στεγαστικών δανείων κυμαινόμενου επιτοκίου. Ωστόσο, μέρος της αύξησης, ειδικά για τα ευάλωτα νοικοκυριά στη χώρα μας, αναμένεται να καλυφθεί από τις εισφορές των τεσσάρων συστημικών τραπεζών, στο πλαίσιο των δράσεων εταιρικής κοινωνικής υπευθυνότητας. Σύμφωνα με το σχέδιο που έχει τεθεί σε εφαρμογή, προβλέπεται επιδότηση ποσοστού 50% της αύξησης του επιτοκίου, με ημερομηνία έναρξης για τον υπολογισμό της αύξησης την 30ή Ιουνίου 2022 και για διάστημα 12 μηνών.

 

 

Ενεργειακή κρίση

Τα παρακάτω στοιχεία θα είναι καλό να τα λάβει κανείς υπόψη, σε μια παγκόσμια κατάσταση μεγάλων δυσκολιών των πολιτών, ακόμη και της πιο παραδοσιακής μεσαίας τάξης, που είχε μάθει σε μια πολύ καλύτερη ζωή.

Η ενεργειακή κρίση, όπως την επιδείνωσε ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία, απειλεί να οδηγήσει σε βαθύτατη φτώχεια 141 εκατ. ανθρώπους ανά τον κόσμο. Στην εκτίμηση αυτή καταλήγει ομάδα ερευνητών από Ολλανδία, Βρετανία, ΗΠΑ και Κίνα που μελέτησε τον αντίκτυπο της ενεργειακής ακρίβειας στα οικονομικά των νοικοκυριών σε 116 χώρες.

Οπως προκύπτει από την έρευνα, που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Natural Energy και αναπαράγεται από το CNN, η εκτόξευση των τιμών της ενέργειας, του άνθρακα και του φυσικού αερίου ανάγκασε τα νοικοκυριά ανά τον κόσμο να αυξήσουν τις δαπάνες τους κατά 4,8%. Η αύξηση αυτή προσετέθη στην ακρίβεια που είχε ήδη προκαλέσει η πανδημία, δυσχεραίνοντας την επιβίωση των νοικοκυριών. Ειδικότερα στις χώρες χαμηλού εισοδήματος η έκθεση διαπιστώνει πως τα φτωχότερα νοικοκυριά αντιμετώπιζαν ήδη σημαντικές ελλείψεις τροφίμων και κινδυνεύουν πολύ περισσότερο να βυθιστούν σε βαθύτατη ένδεια εξαιτίας του κόστους της ενέργειας. Οπως είναι αναμενόμενο, τα νοικοκυριά των πλουσιότερων χωρών έχουν επίσης δυσκολευθεί από την αύξηση του κόστους της ενέργειας, αλλά αντιμετωπίζουν γενικά ευκολότερα την κατάσταση και μπορούν πολύ πιο εύκολα να απορροφήσουν το πρόσθετο κόστος ενσωματώνοντάς το στον οικογενειακό προϋπολογισμό. Οπως τονίζει η ομάδα των ερευνητών, ορισμένες χώρες είναι πολύ εκτεθειμένες στην ενεργειακή κρίση, καθώς η αύξηση στο κόστος της ενέργειας ήταν σαφώς άνω του μέσου όρου σε Εσθονία, Πολωνία και Τσεχία, καθώς οι οικονομίες των χωρών αυτών βασίζονται πολύ περισσότερο σε βιομηχανίες εντάσεως ενέργειας. Η Πολωνία, για παράδειγμα, για την παραγωγή ενέργειας βασίζεται κατά 68,5% στη χρήση άνθρακα.

Οπως τονίζει η έκθεση, η αύξηση των τιμών της ενέργειας οδηγεί σε βαθύτερη φτώχεια τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά και ιδιαιτέρως στη διάρκεια των χειμερινών μηνών. Τα νοικοκυριά που δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν το κόστος της ενέργειας δεν μπορούν να έχουν τις απαιτούμενες υπηρεσίες για ένα αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο, όπως η πρόσβαση στη θέρμανση, στον κλιματισμό, στον φωτισμό και τη χρήση ηλεκτρικών συσκευών. Οι ερευνητές επικαλούνται μάλιστα την πρόσφατη εκτίμηση της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας ότι σε παγκόσμιο επίπεδο αυξάνεται ανησυχητικά ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα και την πρόβλεψή της ότι ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί φέτος κατά 2,7% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2021.

Εξίσου καθοριστική στην επιδείνωση της κατάστασης των νοικοκυριών ανά τον κόσμο είναι, άλλωστε, η γενικότερη ακρίβεια που προκάλεσε η ενεργειακή κρίση και ειδικότερα στα βασικά είδη διατροφής. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, τον Ιανουάριο τα αυγά ήταν 70,1% ακριβότερα σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του περασμένου έτους, η μαργαρίνη κατά 44,7%, το βούτυρο 26,3%, το αλεύρι 20,4%, το ψωμί 14,9% , η ζάχαρη 13,5% , το γάλα 11%, το κοτόπουλο 10,5% και συνολικά οι τιμές φρούτων και λαχανικών αυξημένες κατά 7,2%.

Αναφερόμενοι, άλλωστε, στο όριο της φτώχειας, όπως ορίζεται από την Παγκόσμια Τράπεζα στα 2,15 δολ. ημερησίως, οι συντάκτες της έκθεσης καταλήγουν στην εκτίμηση πως κινδυνεύουν από βαθύτατη ένδεια 141 εκατ. άτομα, δηλαδή περίπου το 2,1% του παγκόσμιου πληθυσμού. Οπως τονίζουν, η εκτίμησή τους είναι σαφώς χειρότερη από εκείνη της Παγκόσμιας Τράπεζας που μιλούσε για τον κίνδυνο της βαρύτατης φτώχειας από τον οποίο απειλούνται από 75 έως 95 εκατ. άτομα στη χειρότερη περίπτωση. Τονίζουν πως ο λόγος είναι ότι διαπίστωσαν πως η ενεργειακή ακρίβεια πλήττει σε διαφορετικό βαθμό τις κοινωνικές τάξεις και τα διαφορετικά εισοδηματικά στρώματα και έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο στα ήδη φτωχά στρώματα.

Οπως επισημαίνουν οι ερευνητές και συντάκτες της εν λόγω έκθεσης, πολλές κυβερνήσεις ανά τον κόσμο έχουν ήδη λάβει μέτρα για να αμβλύνουν τον αντίκτυπο της ενεργειακής κρίσης στα νοικοκυριά, άλλοτε μειώνοντας τους φόρους στην ενέργεια, άλλοτε παρέχοντας εκπτώσεις στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος ή εφάπαξ επιδοτήσεις και άλλοτε επιβάλλοντας ανώτατα όρια στις τιμές. Καλούν, ωστόσο, τις Αρχές να τολμήσουν πολύ περισσότερα, όπως τη θέσπιση επιδοτήσεων στις τιμές, την επιβολή φόρων στα υπερκέρδη των ενεργειακών εταιρειών και την ψήφιση νομοθεσίας που θα επιβάλει τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην εφοδιαστική αλυσίδα των τροφίμων.

Σημειωτέον ότι οι επισημάνσεις των ερευνητών συνέπεσαν με την ανακοίνωση της Nestle που επανέλαβε την προειδοποίηση κολοσσών των καταναλωτικών ειδών, όπως οι Unilever και Procter & Gamble ότι οι τιμές βασικών ειδών πρόκειται να αυξηθούν περαιτέρω φέτος. Ο διευθύνων σύμβουλος της ελβετικής εταιρείας, Μαρκ Σνάιντερ, τόνισε πως «όπως όλοι οι καταναλωτές ανά τον κόσμο, έχουμε πληγεί από τον πληθωρισμό και προσπαθούμε να καλύψουμε τη ζημία που έχουμε υποστεί». Απέφυγε, ωστόσο, να διευκρινίσει ποια από τα 2.000 είδη της εταιρείας θα γίνουν ακριβότερα.

 
 

Έκκληση του κεντρικού τραπεζίτη προς τους αρχηγούς των κομμάτων

Όπως τώρα σχολίαζε και η ο “Βηματοδότης”:

Επέλεξε μια εκδήλωση του Ελληνογερμανικού Επιμελητηρίου, μια γιορτή κοπής πίτας, ο κεντρικός τραπεζίτης Γιάννης Στουρνάρας για να απευθύνει έκκληση προς τους πολιτικούς αρχηγούς ενόψει της προεκλογικής περιόδου να μην πλειοδοτούν σε… εξαγγελίες: «Απαιτείται», τους είπε, επειδή το 2023 είναι έτος εκλογών, «σύμπλευση και συνεννόηση των πολιτικών δυνάμεων, ώστε να υλοποιηθούν οι βασικές δεσμεύσεις της οικονομικής πολιτικής και να διαφυλαχθούν όσα έχει επιτύχει η ελληνική οικονομία την τελευταία δεκαετία». Δηλαδή με δυο λόγια, ο κ. Στουρνάρας παρακαλεί τους αρχηγούς των κομμάτων, τώρα στην προεκλογική περίοδο να μην πλειοδοτούν σε υποσχέσεις και εξαγγελίες. Μάλιστα, προφανώς για να ακούσει και ο κ. Τσίπρας με τον ΣΥΡΙΖΑ περιέλαβε στις επιτυχίες της ελληνικής οικονομίας και όσες έγιναν τα τελευταία δέκα χρόνια! Ο οίκος αξιολόγησης “Fitch Ratings”, είπε, αναβάθμισε τη χώρα, τοποθετώντας την ένα μόλις “σκαλοπάτι” πριν την επενδυτική βαθμίδα..

Αλλά δεν έμεινε στην έκκληση, ανέπτυξε και τον μεγαλύτερο κίνδυνο στην ευρωζώνη. Ο οποίος είναι οι λίγες μεταρρυθμίσεις και αυτές να γίνουν με καθυστέρηση. Έτσι ο κεντρικός τραπεζίτης κάλεσε τις πολιτικές δυνάμεις να «δράσουν εγκαίρως και εκ των προτέρων (δηλαδή πριν ξεσπάσει μια νέα μεγάλη κρίση), με αποφασιστικές, ισορροπημένες και καλοσχεδιασμένες μεταρρυθμίσεις στο επίπεδο της ευρωζώνης, σε πνεύμα συνεργασίας και αμοιβαίων παραχωρήσεων».

 
 
 

 

 

 

Παλαιότερα Σχόλια

   

Αποποίηση Ευθύνης.... 

© 2016-2023 Greek Finance Forum