"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 20/03/24

Κοινωνία και Ελληνική Οικονομία

Συνεχώς αναφερόμαστε σε ζητήματα ελληνικής οικονομίας, κοινωνίας, εισοδηματικές ανισότητες κτλ …. Αρκετά ενδιαφέρον βρήκαμε το άρθρο των Σάββα Γ. Ρομπόλη και Βασίλειου Μπέτση στον Οικονομικό Ταχυδρόμο με τίτλο: Φτώχεια, ανισότητες και κοινωνικοοικονομική ευημερία στην Ελλάδα [διαγράμματα]

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, όπως αποτυπώνονται στο Διάγραμμα 1, το ποσοστό των ατόμων στο όριο της φτώχειας στην Ελλάδα μειώθηκε από το 32,4% το 2015 στο 26,3% το 2022.

Παρά τη μείωση του ποσοστού των ατόμων που βρίσκονται στο όριο της φτώχειας (ποσοστό των ατόμων που ζουν σε νοικοκυριά, των οποίων το συνολικό διαθέσιμο ισοδύναμο εισόδημα είναι χαμηλότερο από το 60% του εθνικού διαθέσιμου διάμεσου ισοδύναμου εισοδήματος), όπως αποτυπώνεται στο Διάγραμμα 2, το όριο της φτώχειας το 2022 (5.712 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό και 11.995 ευρώ για νοικοκυριό με δύο ενήλικες και δύο εξαρτώμενα παιδιά κάτω των 14 ετών) είναι χαμηλότερο κατά 13% σε σχέση με το 2011, όπου για το μονοπρόσωπο νοικοκυριό ήταν 6.591 ευρώ και για τα νοικοκυριά με δύο ενήλικες και δύο εξαρτώμενα παιδιά κάτω των 14 ετών ήταν 13.841 ευρώ. 

Επιπλέον, από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για την Ελλάδα αναδεικνύεται (Διάγραμμα 3) ότι ο δείκτης άνισης κατανομής του εισοδήματος (δείκτης ανισότητας Gini), μειώθηκε από το 33,5% που ήταν το 2011 και 34,5% που ήταν το 2014 στο 31,4% το 2022 (όσο μεγαλύτερος ο δείκτης Gini τόσο μεγαλύτερη είναι η άνιση κατανομή του εισοδήματος). 

Το παράδοξο με τον δείκτη ανισότητας Gini είναι ότι ενώ το 2011 το όριο της φτώχειας ήταν υψηλότερο κατά 13% σε σχέση με το 2022, ο δείκτης Gini ήταν χαμηλότερος κατά 2,1 ποσοστιαίες μονάδες. Αυτό συμβαίνει επειδή ο κατώτατος μισθός το 2011 ήταν 750 ευρώ (μεικτά) και ο μέσος συνολικός μισθός ήταν 1.453 ευρώ (μεικτά), ενώ το 2022 ο κατώτατος μισθός ήταν 750 ευρώ (μεικτά), ενώ ο μέσος συνολικός μισθός ήταν 1.176 ευρώ (μεκτά). Δηλαδή, η γενικευμένη μείωση των εισοδημάτων του πληθυσμού της Ελλάδας οδήγησε σε βελτίωση του δείκτη ανισότητας Gini, δηλαδή η γενικότερη μείωση του επιπέδου διαβίωσης των πολιτών και της γενικευμένης φτώχειας, ευνόησε τον δείκτη ανισότητας Gini και αυτό αποκαλύπτει τις αδυναμίες μέτρησης της ανισότητας του συγκεκριμένου στατιστικού δείκτη μέτρησης της ανισότητας, αφού η γενική μείωση των εισοδημάτων τον ευνοεί. Από τα στοιχεία αυτά αναδεικνύεται με τον πιο εύληπτο τρόπο ότι η παρατηρούμενη σχετική μείωση της φτώχειας και της ανισότητας τα τελευταία έτη στην Ελλάδα, που παραδόξως ευνοήθηκαν μεθοδολογικά από την γενική μείωση των εισοδημάτων στην χώρα μας, δεν έχει φτάσει στα επίπεδα του 2010 όπου το ποσοστό των ατόμων στο όριο της φτώχειας ήταν 21,4% και το όριο της φτώχειας ήταν κατά 13% υψηλότερο από αυτό του 2022. Επιπλέον είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι από την ανάλυση των στοιχείων της Eurostat και από την σύγκριση του επιπέδου της φτώχειας στην Ελλάδα με αυτό των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκύπτει ότι το ποσοστό 26,3% των ατόμων στο όριο της φτώχειας είναι το τρίτο υψηλότερο μεταξύ των 27 χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και είναι χαμηλότερο μόνο από την Βουλγαρία (30%) και την Ρουμανία (34,4%). Επίσης, το ποσοστό των ατόμων στο όριο της φτώχειας στην Ελλάδα υπερβαίνει το αντίστοιχο ποσοστό (21,6%) του μέσου όρου των 27 χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά 21,8% (Διάγραμμα 4).

Διάγραμμα 4 

Όμως, σύμφωνα με την UNECE (United Nations Economic Commission for Europe), οι συγκεκριμένοι δείκτες φτώχειας και ανισότητας δεν μας αποκαλύπτουν μια συνολική και σφαιρική άποψη για την φτώχεια σε μια χώρα. Κι’ αυτό επειδή δεν λαμβάνουν υπόψη την κοινωνική και οικονομική ευημερία των πολιτών μιας χώρας. Έτσι, προκειμένου να υπάρχει μια ολοκληρωμένη εικόνα για τα πραγματικά επίπεδα της φτώχειας σε μια χώρα θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και η υποκειμενική φτώχεια. Η εκτίμηση της αντικειμενικής και της υποκειμενικής φτώχειας σχετίζονται μεταξύ τους. Ωστόσο είναι διακριτές και όταν μεθοδολογικά εξετάζονται μαζί μας δίνουν μια πιο περιεκτική εικόνα για την φτώχεια σε μια χώρα. Η αντικειμενική φτώχεια λαμβάνει υπόψη ορισμένες παραμέτρους και μεταβλητές οι οποίες θεωρούνται «ως αντικειμενικές», όπως είναι το όριο της φτώχειας όπου στατιστικά έχει οριστεί στο 60% του διάμεσου συνολικού εισοδήματος μιας χώρας. Δηλαδή, βασίζεται σε μετρήσιμες μεταβλητές όπως είναι το ύψος του εισοδήματος. Η υποκειμενική φτώχεια, λαμβάνει υπόψη μεταβλητές, όπως είναι το εισόδημα και οι δαπάνες ενός ατόμου ή νοικοκυριού. Όμως λαμβάνει υπόψη και ποιοτικές μεταβλητές, όπως είναι η ευτυχία και η συνολική ικανοποίηση από τη ζωή. Δηλαδή η υποκειμενική φτώχεια είναι ένας δείκτης συνολικής κοινωνικής και οικονομικής ευημερίας μιας χώρας. Για τον λόγο αυτό η UNECE (United Nations Economic Commission for Europe) θεωρεί ότι για να αποτυπωθεί μια πιο πλήρης εικόνα της φτώχειας σε μια χώρα δεν πρέπει να εξετάζεται μεμωνομένα, για παράδειγμα ένας απλός δείκτης, όπως είναι το ποσοστό των ατόμων που βρίσκονται στο όριο της φτώχειας. Επιπλέον απαιτείται να λαμβάνεται υπόψη και η υποκειμενική φτώχεια. Αυτό σημαίνει ότι όταν για παράδειγμα ένα νοικοκυριό με δύο γονείς και δύο παιδιά έχουν εισόδημα οριακά πάνω από το όριο της φτώχειας, ο διαμορφούμενος αντικειμενικός δείκτης φτώχειας δεν θα τους λαμβάνει υπόψη ως φτωχούς. Όμως εξετάζοντας για το πόσο ικανοποιημένοι είναι από τη ζωή και κατά πόσο καταφέρνουν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες διαβίωσης είναι βέβαιο ότι θα απαντήσουν αρνητικά θεωρώντας τον εαυτό τους φτωχό. Αυτό συμβαίνει και στην χώρα μας όπου ενώ το ποσοστό των ατόμων που είναι στο όριο της φτώχειας είναι 26%, ο υποκειμενικός δείκτης φτώχειας είναι 68% (Διάγραμμα 5). 

Με άλλα λόγια, ενώ ο δείκτης φτώχειας θεωρεί ότι ένας στους τέσσερις πολίτες στην Ελλάδα είναι φτωχός, στην πραγματικότητα αναδεικνύεται ότι επτά στους δέκα πολίτες που ζούν στην χώρα μας δεν ικανοποιούν τις ανάγκες διαβίωσης τους και θεωρούν ότι δεν απολαμβάνουν κοινωνική και οικονομική ευημερία.

Των Σάββα Γ. Ρομπόλη, Ομότ.Καθηγητή Παντείου Πανεπιστημίου, Βασίλειου Γ. Μπέτση, Δρ Παντείου Πανεπιστημίου

Χρέη

Έχοντας και πριν μερικές ημέρες ασχοληθεί, πάμε τώρα στο ζήτημα των χρεών, επαναλαμβάνοντας τη γνωστή ατάκα που λέμε. Πως όσο και αν έχουμε συνηθίσει αυτά τα νούμερα, είναι σχεδόν σοκαριστικά, ειδικά όταν κανείς λαμβάνει υπόψη πως μιλάμε για μια χώρα με τόσο μικρό πληθυσμό και ένα ΑΕΠ που απέχει ακόμη αρκετά από τα προ κρίσης επίπεδα…-.

Συνεχή άλματα σε νέα δυσθεώρητα ύψη κάνουν οι οφειλές προς τον ΕΦΚΑ φθάνοντας τα 47,55 δισ. ευρώ καταδεικνύοντας την αποτυχία των περισσοτέρων ρυθμίσεων χρεών που ετέθησαν σε ισχύ το τελευταίο διάστημα

Η νέα αύξηση οφειλών προέρχεται από νέα και μικρά χρέη, καθώς τα παλιά και μεγάλα χρέη επιβαρύνονται με πολλά εκατομμύρια από προσαυξήσεις και πρόστιμα.

Κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2023 τα χρέη προς το ασφαλιστικό ταμείο είναι αυξημένα κατά 385 εκατομμύρια. Η μεταβολή αφορούσε αύξηση κατά 403.433.965 ευρώ στα πρόσθετα τέλη. Την ίδια στιγμή, οι κύριες οφειλές μειώθηκαν κατά 18.368.644 ευρώ.

Όπως αναφέρονταν σε δημοσίευμα του Ο.Τ.:

Οι οφειλέτες

Τα στοιχεία της έκθεσης του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ) δείχνουν πως υπάρχει συγκέντρωση πλήθους οφειλετών στις χαμηλότερες κλίμακες οφειλών, αφού 1.711.819 οφειλέτες (75,49% των οφειλετών) έχουν οφειλή έως 15.000 ευρώ ο καθένας. 

Το 88,89% των οφειλετών (2.015.803 οφειλέτες) έχουν οφειλή έως 30.000 ευρώ ο καθένας, ενώ μεγάλο μέρος του υπολοίπου οφειλών αφορά 95.057 οφειλέτες που έχουν οφειλή από 50.000 – 100.000 ευρώ (14,05% του τρέχοντος υπολοίπου).

Το μεγαλύτερο μέρος των οφειλών αφορά λίγους μεγαλοφειλέτες με χρέη άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ, καθώς μόλις 2.641 οφειλέτες συγκεντρώνουν το 23,67% του υπόλοιπου οφειλών.

Ειδοποιήσεις

Μέχρι το τέλος του 2023 το ΚΕΑΟ έστειλε στους οφειλέτες 2.186.156 δεύτερες ειδοποιήσεις, ενώ ελήφθησαν αναγκαστικά μέτρα για ποσό ύψους 33,9 δις ευρώ. Οι υπηρεσίες του κέντρου εντοπίζουν τους οφειλέτες που δεν ανταποκρίθηκαν εντός 20 ημερών από την παραλαβή της Ατομικής Ειδοποίησης για την τακτοποίηση της οφειλής τους, αξιοποιώντας το προφίλ του κάθε οφειλέτη με πληροφορίες από το ηλεκτρονικό σύστημα του Κ.Ε.Α.Ο., τη διασύνδεση με το Μητρώο της Γενική Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων και τα στοιχεία του Γ.Ε.ΜΗ.

Με συγκεκριμένα κριτήρια καθορίζεται ο βαθμός εισπραξιμότητας και η επισφάλεια κάθε οφειλής. Επίσης εξετάζεται η παλαιότητα της οφειλής, καθώς και το χρονικό σημείο δημιουργίας της, προκειμένου να εκτιμηθεί αν οφείλονται στην οικονομική κρίση ή την εκ συστήματος αφερεγγυότητα του οφειλέτη.

Οι οφειλές αυτές αφορούν ολοένα και περισσότερο παλαιότερα χρέη, με αποτέλεσμα προσαυξήσεις και πρόσθετα τέλη να εκτοξεύουν το συνολικό ποσό, παρά νέα χρέη, αφού τα στοιχεία δείχνουν ότι οι κύριες οφειλές μειώνονται.

Απαράδεκτο…

Τώρα για την ιστορία του ατυχήματος στα Τέμπη. Διαβάζοντας τα όσα έγραφε σε πρόσφατο δημοσίευμα της η Euractiv, το μόνο που έχουμε να πούμε στην κυβέρνηση μας είναι ένα τεράστιο ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΟ….

Η επικεφαλής λοιπόν εισαγγελέας της ΕΕ Λάουρα Κοβέσι δήλωσε ότι οι ελληνικές αρχές βάζουν εμπόδια στην έρευνά της για το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη που κόστισε τη ζωή σε 57 άνθρώπους.

«Μας εμποδίζουν να βρούμε την αλήθεια και να εφαρμόσουμε τη δικαιοσύνη. Διότι αν σου απαγορεύεται να κάνεις τις έρευνες, δεν μπορείς να βρεις την αλήθεια», δήλωσε η Κοβέσι σε συνέντευξή της στο κανάλι Star.

Ένας χρόνος έχει περάσει από το δυστύχημα όπου η μοιραία επιβατική αμαξοστοιχία  από την Αθήνα προς τη βόρεια πόλη της Θεσσαλονίκης συγκρούστηκε με μεγάλη ταχύτητα με μια εμπορική αμαξοστοιχία έξω από την πόλη της Λάρισας, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 57 άνθρωποι, κυρίως νεαροί φοιτητές.

Καθώς οι καθυστερήσεις στη διερεύνηση της υπόθεσης ήταν αξιοσημείωτες,  οι συγγενείς των θυμάτων ξεκίνησαν εκστρατεία συλλογής 1,3 εκατομμυρίων υπογραφών για ένα ψήφισμα με σκοπό να θεωρηθούν υπεύθυνοι οι πολιτικοί που σχετίζονται με το δυστύχημα και να καταργηθεί η ασυλία τους.

Μετά το δυστύχημα, το ελληνικό κοινοβούλιο συνέστησε ειδική επιτροπή για να εξετάσει αν ο πρώην υπουργός Μεταφορών Κώστας Καραμανλής, ο οποίος εν τω μεταξύ παραιτήθηκε, είχε ποινικές ευθύνες.

Οι περισσότεροι βουλευτές – προερχόμενοι από το κυβερνών κόμμα της Νέας Δημοκρατίας (ΕΛΚ) – ψήφισαν κατά της σύστασης προανακριτικής επιτροπής, καθώς κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι πολιτικοί δεν είχαν ποινικές ευθύνες.

Έκτοτε, οι συγγενείς των θυμάτων, καθώς και πολιτικοί της αντιπολίτευσης, διαμαρτύρονται ότι η έρευνα προχωρά με αργούς ρυθμούς, υποστηρίζοντας ότι η κυβέρνηση θέλει να κρύψει την υπόθεση κάτω από το χαλί.

Αναφερόμενη στην ασυλία των Ελλήνων υπουργών, η Κοβέσι  είπε ότι η διάταξη του Συντάγματος πρέπει να αλλάξει και πρόσθεσε ότι έχει υποβάλει ανάλογο αίτημα με επιστολή της στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Στις 3 Μαρτίου 2023, το Euractiv αποκάλυψε ότι η Ευρωπαία Εισαγγελέας είχε ήδη παρέμβει πριν από το ατύχημα.

Συγκεκριμένα, η Ευρωπαία Εισαγγελέας εξέταζε τη λεγόμενη σύμβαση 717, που είχε υπογραφεί το 2014 και αφορούσε την ανακατασκευή και αναβάθμιση του συστήματος σηματοδότησης και την τηλεδιοίκηση της σιδηροδρομικής γραμμής Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας.

Η σύμβαση 717 δεν υλοποιήθηκε ποτέ και το σύστημα σηματοδότησης και επιτήρησης δεν έχει ακόμη τεθεί σε λειτουργία, καθώς οι ελληνικοί σιδηρόδρομοι εξακολουθούν να λειτουργούν χειροκίνητα.

«Εάν το έργο είχε ολοκληρωθεί εγκαίρως και σωστά, αυτό [το ατύχημα] δεν θα είχε συμβεί ποτέ […] αυτό το τραύμα δεν μπορεί να επουλωθεί χωρίς δικαιοσύνη», πρόσθεσε  η Κοβέσι.

Με τη συμπλήρωση ενός έτους από το δυστύχημα, ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δεσμεύτηκε να ρίξει φως στην υπόθεση- ωστόσο, η αντιπολίτευση κατηγορεί το κυβερνών κόμμα ότι έκανε τα πάντα για να καλύψει τον τότε υπουργό Μεταφορών Κώστα Καραμανλή.

Η υπόθεση έχει αποσπάσει και την προσοχή και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το οποίο, με διάφορα ψηφίσματα σε όλη αυτή τη διάρκεια του έτους, έχει καλέσει την ελληνική δικαιοσύνη και την κυβέρνηση να επιταχύνουν τις έρευνες.

Αναφερόμενη στη «σύμβαση 717», η Ολλανδή ευρωβουλευτής Σόφι Ιντ Βελτ δήλωσε τον περασμένο μήνα τα εξής: «Νομίζω ότι μπορούμε να δούμε πώς η διαφθορά μπορεί κυριολεκτικά να σκοτώσει».

Μια έκθεση που συντάχθηκε από εμπειρογνώμονα που προσέλαβαν οι συγγενείς των θυμάτων και την οποία είδε το Euractiv υποδηλώνει ότι μια περιοχή περίπου δύο στρεμμάτων γέμισε με χαλίκι και σκυρόδεμα μετά το δυστύχημα, πράγμα που αντιβαίνει στο παραδοσιακό πρωτόκολλο έρευνας και σημαίνει ότι ο χώρος όπου συνέβη το δυστύχημα  «αλλοιώθηκε».

«Η ενέργεια αυτή δυσχεραίνει την έρευνα και, κυρίως, τη λήψη δειγμάτων που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αποσαφήνιση αρκετών από τα ερευνητικά ερωτήματα», αναφέρεται στο έγγραφο.

Η έκθεση αναφέρει ότι οι αρμόδιες αρχές είναι υπεύθυνες για το μπάζωμα του συγκεκριμένου χώρου, όμως ο σκοπός και το ποιος ακριβώς έδωσε την εντολή παραμένει ασαφές.

Ρεκόρ 20ετίας στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας

Να κλείσουμε με ένα ενδιαφέρον θέμα για τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας , που όπως είναι λογικό καταγράφουνε κατακόρυφη αύξηση των πωλήσεων τους, την ώρα βέβαια που καταγράφεται μεγάλος πληθωρισμός και σε αυτήν την κατηγορία προϊόντων.

Καθημερινή μάχη με την ακρίβεια δίνουν τα ελληνικά νοικοκυριά που βλέπουν τον πληθωρισμό τον Φεβρουάριο του 2024 να εξακολουθεί να «τρέχει» πάνω από το 3% όταν ο μέσος όρος στην Ευρωζώνη υποχώρησε στο 2,6%. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο πληθωρισμός αποκλιμακώθηκε στο 2,8% τον Φεβρουάριο από 3,1% τον Ιανουάριο.

Με τη γεύση από το τραπέζι της Σαρακοστής να είναι «αλμυρή» και τα μέτρα της κυβέρνησης να μην έχουν μετρηθεί ακόμα από τα στοιχεία της Eurostat οι καταναλωτές ψάχνουν απεγνωσμένα σανίδα σωτηρίας αλλάζοντας συνήθειες χρόνων στις αγορές τους.

Κερδίζουν και άλλο έδαφος τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας

Χαρακτηριστική είναι η έρευνα που πραγματοποίησε το Εργαστήριο Μάρκετινγκ του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Τα ευρήματα της αποκαλύπτουν τις επιπτώσεις των ανατιμήσεων σε προϊόντα καθημερινής χρήσης στην αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών. Όπως επισημαίνει (ΑΠΕ-ΜΠΕ) ο συντονιστής της έρευνας Γεώργιος Μπάλτας, «η πίεση στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς αυξάνεται διαρκώς από τα μέσα του 2021 και οι καταναλωτές αλλάζουν αγοραστικές συνήθειες για να αντιμετωπίσουν την ακρίβεια». Η συντριπτική πλειονότητα (90,3%) δηλώνει ότι δυσκολεύεται οικονομικά εξαιτίας των αυξημένων τιμών στο σούπερ μάρκετ.

Οι καταναλωτές στρέφονται σε φθηνότερες και λιγότερες αγορές κάτι που είναι εμφανές και στην έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών καθώς σύμφωνα με αυτή, με προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας (Private Label-PL) γεμίζουν το καλάθι τους οι Έλληνες καταναλωτές, μειώνοντας το κόστος των αγορών τους στο σούπερ μάρκετ. Όπως προκύπτει από την ετήσια έρευνα πλέον τα PL αντιπροσωπεύουν το 36% του καλαθιού από 33% που ήταν πέρυσι.

«Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό που καταγράψαμε ποτέ στα 19 έτη που κάνουμε την έρευνα στο Εργαστήριο Μάρκετινγκ του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Το μερίδιο της ιδιωτικής ετικέτας στο καλάθι αγορών βρίσκεται πολύ άνω του 30% των κωδικών που μπαίνουν μέσα στο καλάθι του καταναλωτή, δηλαδή πολύ πάνω από τα 3 στα 10 προϊόντα που αγοράζονται είναι κωδικοί ιδιωτικής ετικέτας», δήλωσε ο κ. Μπάλτας.

Ανθεκτική η προτίμηση των καταναλωτών για τα προϊόντα ελληνικής παραγωγής

Την ίδια ώρα, συνεχίζουν σταθερά να κερδίζουν θέση στο καλάθι και τα ελληνικά προϊόντα. Σύμφωνα με τον κ. Μπάλτα, «οι προτιμήσεις των καταναλωτών για τα προϊόντα ελληνικής παραγωγής δεν επηρεάστηκαν από το αρνητικό κλίμα της περιόδου. Αυτό δείχνει ότι η ελληνική παραγωγή δεν συνιστά ακριβότερη αγοραστική επιλογή και οι προτιμήσεις για αυτήν είναι διαχρονικά ανθεκτικές».

Αναφορικά με την άποψη των καταναλωτών για το ποιος ευθύνεται περισσότερο για τις υπερβολικές ανατιμήσεις στα καταναλωτικά προϊόντα, ανάμεσα σε πολυεθνικές βιομηχανίες, ελληνικές βιομηχανίες, μεγάλες εμπορικές αλυσίδες και μικρά τοπικά καταστήματα, οι περισσότεροι καταναλωτές επέλεξαν τις πολυεθνικές εταιρείες (68%) ενώ πολύ πιο κάτω και στη δεύτερη θέση βρέθηκαν οι μεγάλες αλυσίδες (24,2%). Πολύ μικρό ποσοστό (6,9%) επέλεξε τους εγχώριους κατασκευαστές και ελάχιστοι (0,9%) τα μικρά καταστήματα.

Αυξήθηκε ο πληθωρισμός, αυξήθηκε και η δαπάνη – Μοιρασμένοι οι καταναλωτές με το «καλάθι του νοικοκυριού»

Στο πλαίσιο της έρευνας, μετρήθηκε το ύψος της δαπάνης κάθε φορά που ψωνίζουν. Η μέση δαπάνη στο σούπερ μάρκετ εκτιμάται σε 70 ευρώ σημειώνοντας αξιόλογη αύξηση 14,7% από 61 ευρώ πέρυσι. Η αύξηση στη δαπάνη ανά επίσκεψη στο σούπερ μάρκετ αντανακλά την άνοδο του κόστους των προϊόντων λόγω πληθωρισμού. Αντίστοιχα, η μέση μηνιαία δαπάνη εκτιμάται στα 370 ευρώ σημειώνοντας ανάλογη άνοδο από 324 ευρώ πέρυσι. Το 75% των καταναλωτών δαπανά ως 450 ευρώ τον μήνα. Η αύξηση της δαπάνης προέρχεται κυρίως από τις ανατιμήσεις, οι οποίες στον συγκεκριμένο κλάδο είναι πολύ μεγαλύτερες από τον γενικό δείκτη τιμών καταναλωτή.

Όσον αφορά το «καλάθι του νοικοκυριού» οι καταναλωτές εμφανίζονται μοιρασμένοι. Ποσοστό 53,5% των καταναλωτών πιστεύει ότι είναι ένα χρήσιμο μέτρο και το 52,8% ψωνίζει προϊόντα που βρίσκονται στο «καλάθι του νοικοκυριού».

Ο δείκτης τιμών υποχωρεί αλλά οι τιμές των προϊόντων αυξάνονται

Έχοντας υπόψη όλα τα παραπάνω δεδομένα εξαιρετικά κρίσιμο στοιχεία αποτελούν οι παγκόσμιες τιμές των τροφίμων που για έβδομο συνεχόμενο μήνα (Φεβρουάριος 2024) υποχωρούν, σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO).

Με το κρίσιμο crash test για τον καταναλωτή να δίνεται στο ράφι τα στοιχεία που αντλούνται από τον FAO σε πέντε μεγάλες κατηγορίες τροφίμων παγκοσμίως δείχνουν πως κινείται μειούμενος (κατά μέσο όρο) στις 117,3 μονάδες τον Φεβρουάριο.

Συγκεκριμένα, μειώσεις παρατηρούνται στις τιμές:   

Των δημητριακών

Του καλαμποκιού

Του σιταριού

Του ρυζιού

Τα φυτικά έλαια

Αυξήσεις τιμών έχουμε: 

Στη ζάχαρη

Στο κρέας

Στα γαλακτοκομικά

Την ίδια ώρα πάντως που ο δείκτης τιμών του FAO υποχωρεί οι πολυεθνικές τροφίμων έχουν ανεβάσει τις τιμές σε τέτοιο βαθμό μάλιστα που η γερμανική Handelsblatt να  κάνει λόγο  για «πληθωρισμό απληστίας».

Όπως γράφει η γερμανική οικονομική εφημερίδα, «οι τιμές στα σούπερ μάρκετ θα συνεχίσουν να αυξάνονται το 2024 και θα τροφοδοτούν περαιτέρω τη συζήτηση για τον «πληθωρισμό απληστίας».

Διεθνείς αγορά ακινήτων

Παρακολουθώντας ως γνωστό από πολύ κοντά τις εξελίξεις στη διεθνή αγορά ακινήτων. Θα σταθούμε στα όσα έγραφε το Reuters σε άρθρο του την προηγούμενη εβδομάδα. Συγκεκριμένα, η παγκόσμια αγορά real estate αναζητά λόγους για να γίνει αισιόδοξη με κατασκευαστές και επενδυτές να συζητούν για τις προοπτικές ανάκαμψης, η οποία όμως δεν αναμένεται να φανεί σύντομα. 

Η διεθνής έκθεση για την αγορά ακινήτων MIPIN που πραγματοποιείται στις Κάννες αυτή την εβδομάδα καταδεικνύει αυτό ακριβώς το κλίμα με φόντο τη συνεχιζόμενη πτώση των τιμών στην αγορά εμπορικών ακινήτων και τους κατασκευαστές να προσπαθούν  να βρουν τι να κάνουν τα άδεια γραφεία μετά την πανδημία. 

Όπως ήταν αναμενόμενο 20.000 επισκέπτες, κατασκευαστές και κτηματομεσίτες έχουν καταφθάσει στις Κάννες με σημείο συζήτησης την κατάσταση της αγοράς, ενώ προσπαθούν να εξασφαλίσουν συμφωνίες. 

Ωστόσο, αρκετοί από τους μεγαλύτερους επενδυτές στην αγορά real estate – συμπεριλαμβανομένων των αμερικανικών κολοσσών LaSalle, Greystar, Hines και Federated Hermes, τη γαλλική AEW και τη γερμανική Patrizia δήλωσαν μέσω εκπροσώπων τους στο Reuters ότι βλέπουν αμυδρά σημάδια ανάκαμψης των συμφωνιών. 

Αρκετοί ωστόσο εμφανίζονται επιφυλακτικοί. 

Η άνοδος του κόστους δανεισμού και οι άδειοι χώροι γραφείων συνδυάζονται με τις αδύναμες επενδύσεις στο real estate, παρότι κάποια τμήματα της αγοράς, όπως τα data centers και τα logistics, τα πηγαίνουν πολύ καλύτερα. 

Οι τιμές στην ευρωπαϊκή αγορά εμπορικών ακινήτων μειώθηκαν 13,9% σε ετήσια βάση στο τέταρτο τρίμηνο του 2023, στη μεγαλύτερη πτώση από την χρηματοπιστωτική κρίση του 2009, σύμφωνα με στοιχεία της MSCI Real Assets. Σύμφωνα επίσης με τη LaSalle, το 30% των ευρωπαϊκών χώρων γραφείων είναι πιθανόν απηρχαιωμένο. 

Σε απότομη πτώση και οι τιμές σε αμερικανικές πόλεις, καθώς τα ποσοστά των άδειων χώρων γραφείων σε πόλεις, όπως Σαν Φρανσίσκο και Λος Άντζελες, πλησιάζουν το 30%. Όμως αντί να συνειδητοποιήσουν τις ζημίες, οι επενδυτές περιμένουν στο περιθώριο. 

Ο όγκος των συμφωνιών στην αγορά εμπορικών ακινήτων της Ευρώπης βούλιαξε κατά το ήμισυ το 2023 στα 166 δισ.ευρώ, σηματοδοτώντας το χειρότερο έτος στα χρονικά, σύμφωνα με την MSCI. 

Παρ΄όλα αυτά, κάποιοι επενδυτές πιστεύουν ότι η ανάκαμψη βρίσκεται κοντά εάν οι κεντρικές τράπεζες αρχίσουν να μειώνουν τα επιτόκια, έτσι ώστε να ελαφρύνουν τα βάρη των επιχειρήσεων. 

«Γενικώς, υπάρχει μία αίσθηση εμπιστοσύνης και ενθουσιασμού για φέτος», αναφέρει ο Τζέιμς Σεπάλα, επικεφαλής του real estate για την Ευρώπη στη Blackstone. 

Oι μεγάλες τράπεζες έχουν βγει μέχρι στιγμής αλώβητες από την κρίση στο real estate, μειώνοντας το δανεισμό στην αγορά εμπορικών ακινήτων, σύμφωνα με τη Morgan Stanley. 

To εάν η σημερινή κρίση στην αγορά εμπορικών ακινήτων γενικευθεί θα εξαρτηθεί εν μέρει από το εάν οι τράπεζες και οι κατασκευαστές θα καταφέρουν να αποφύγουν περαιτέρω ζημίες έως ότου μειωθούν τα επιτόκια ή επιστρέψει η ζήτηση. 

Την ίδια στιγμή, οι αγορές στέγης πλησιάζουν στο χαμηλότερο σημείο τους σε ορισμένες αγορές, όπως η Βρετανία, όπου οι τιμές παρουσιάζουν πιο γρήγορη διόρθωση, παρότι αναμένεται να υποχωρήσουν περαιτέρω στη Γερμανία. Ο Ρομπ Γουίλκινσον, διευθύνων σύμβουλος της AEW, αναμένει ότι οι τιμές στα γερμανικά γραφεία θα υποχωρήσουν επιπλέον 10% στο πρώτο εξάμηνο του έτους.