"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 22/01/24

Δεν το λες και επιτυχία

Να ξεκινήσουμε με το πιο μεγάλο πρόβλημα της εποχής μας, αυτό του πληθωρισμού, μένοντας σε στοιχεία που είχαν δημοσιευτεί την προηγούμενη εβδομάδα. Στοιχεία που κακά τα ψέματα, δεν είναι και η μεγαλύτερη επιτυχία για τη χώρα μας. Μάλλον το αντίθετο και πιστεύουμε πως θα συμφωνήσετε ……

Τη μεγαλύτερη λοιπόν ποσοστιαία άνοδο κατέγραψε η τιμή του ελαιολάδου παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι η τρίτη ισχυρότερη παραγωγός πανευρωπαϊκά. Το ύψος της ανατίμησης τον Δεκέμβριο ανήλθε στην Ελλάδα σε 58,5% έναντι 48,5% στην Ευρωζώνη, με τη χώρα μας να κατατάσσεται στη δεύτερη θέση μεταξύ των 20 χωρών, μετά την Πορτογαλία όπου οι τιμές αυξήθηκαν κατά 64,8%.

Την ίδια ώρα χρυσό μετάλλιο ακρίβειας με +16,9% πήρε η Ελλάδα στα φρούτα, όπως διαπιστώνεται από τα οριστικά στοιχεία της Eurostat για τον εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή του Δεκεμβρίου. Πρόκειται για το μεγαλύτερο ποσοστό ανατίμησης μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης, με την Κύπρο να έρχεται δεύτερη στο +16,7%.

Όπως επισημαίνουν στελέχη των αλυσίδων, οι τιμές σε λάδι και φρούτα θα συνεχίσουν να «καίνε» επηρεάζοντας συνολικά την αξία στο καλάθι, καθώς αυτά τα προϊόντα έχουν μεγάλη στάθμιση στο γενικό δείκτη.

Αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα η παραγωγή ελαιολάδου κινείται με απώλειες της τάξεως του 70% σε ισχυρές παραγωγικές περιοχές όπως η Κρήτη και η Μεσσηνία, γεγονός που αναπόφευκτα επηρεάζει τις τιμές.

Σε ό,τι αφορά στα γαλακτοκομικά, το τυρί λόγω των τιμών στη φέτα εξακολουθεί να καταγράφει υψηλό ποσοστό αύξησης, το οποίο ανήλθε τον Δεκέμβριο στο 9,4% όταν στην ευρωζώνη παρατηρείται μια σημαντική επιβράδυνση του ύψους των ανατιμήσεων, καθώς διαμορφώθηκαν στο 1,7%.

Και στην περίπτωση του τυριού η Ελλάδα βρέθηκε στην κορυφή των αυξήσεων μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης.

Επίσης χρυσό στην ακρίβεια παίρνει η χώρα μας στην κατηγορία «Διατηρημένα φρούτα και προϊόντα με βάση τα φρούτα» με αυξήσεις τον Δεκέμβριο της τάξης του 14,3% σε ετήσια βάση, στις τεχνητές γλυκαντικές ουσίες (+10,4%), στα άλλα προϊόντα διατροφής (πρόκειται για έτοιμα γεύματα ραφιού, όπως για παράδειγμα οι σούπες σε φακελάκι), καθώς και στα αναψυκτικά οι τιμές των οποίων ανατιμήθηκαν σε ποσοστό 14,9%.

Επιπλέον τη δεύτερη θέση στην Ευρωζώνη έλαβε η χώρα μας όσον αφορά τις ανατιμήσεις στα παρασκευάσματα με βάση το κρέας (π.χ. το σνίτσελ και το ρολό κοτόπουλου, το ζαμπονάκι κονσέρβα κ.ά.) με +14,1% τον Δεκέμβριο.

Δεν αμφισβητούνται

Να σταθούμε σε μερικά πράγματα τα οποία έγραψε ο Πέτρος Μακρής στο in.gr, στοιχεία τα οποία δυστυχώς δεν αμφισβητούνται, στοιχεία που δεν προβάλλονται. Στοιχεία που σηκώνουνε μεγάλη συζήτηση, για ζητήματα στα οποία έχουμε αναφερθεί αρκετές φορές στο GFF και ειδικά τη στήλη μας …..

Η Ελλάδα εμφάνισε το τρίτο χειρότερο κατά κεφαλήν ακαθάριστο εθνικό προϊόν σε επίπεδο Ευρωζώνης, με το αιτιολογικό ή πρόσχημα της ενεργειακής κρίσης και του υψηλού πληθωρισμού.

Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ εκφρασμένο σε όρους αγοραστικής δύναμης κυμαινόταν στο 59% του μέσου όρου της ΕΕ στη Βουλγαρία και 261% στο Λουξεμβούργο, ενώ η χώρα μας καταγράφει την τρίτη χειρότερη επίδοση μετά τη Βουλγαρία και τη Σλοβακία.

Απεναντίας, το 2022 το Λουξεμβούργο και η Ιρλανδία κατέγραψαν τα μεγαλύτερα επίπεδα κατά κεφαλήν ΑΕΠ δηλαδή αντιστοίχως 161% και 134% πάνω από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε ανάλογα ικανοποιητικά επίπεδα εντός της Ε.Ε. κινήθηκαν και οι Δανία με 36%, Ολλανδία 30%, Αυστρία 25%, Βέλγιο 21%, Σουηδία 19%, Γερμανία 17%.

Το ρεκόρ στην χαμηλότερη κατηγορία του ΑΕΠ κατέγραψαν οι Βουλγαρία 41%, Σλοβακία 33% και Ελλάδα 32%.

Κλιματική αλλαγή

Αν και όλοι μας το υποτιμάμε, αφού εσφαλμένα πιστεύουμε πως είναι κάτι που δεν αφορά το σήμερα. Στο τεράστιο ζήτημα της κλιματικής αλλαγής τώρα και τις οικονομικές επιπτώσεις του οποίου ήδη τις ζούμε, με όλο και πιο μεγάλες φυσικές καταστροφές κατά τα τελευταία χρόνια. Μια ενδεχόμενη λοιπόν άνοδος της στάθμης της θάλασσας λόγω κλιματικής αλλαγής θα μπορούσε να κοστίσει στις οικονομίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ηνωμένου Βασιλείου έως και 872 δισεκατομμύρια ευρώ ως το 2100, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό «Scientific Reports» του ομίλου Nature. Ανάμεσα στις περιοχές που αναμένεται να επηρεαστούν πολύ συγκαταλέγεται και η Ελλάδα.

Ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής επιστήμονες από το ολλανδικό πανεπιστήμιο Delft, στην οποία συμμετέχει και ο Έλληνας μεταδιδακτορικός ερευνητής του Delft, Θεόδωρος Χατζηβασιλειάδης, μοντελοποίησε τις πιθανές οικονομικές επιπτώσεις της ανόδου της στάθμης της θάλασσας για 271 ευρωπαϊκές περιοχές ως το 2100, σύμφωνα με ένα σενάριο υψηλών εκπομπών και χωρίς την εφαρμογή νέων μέτρων προστασίας των ακτών μετά το 2015.

Όπως σημειώνει η ερευνητική ομάδα, «η αλλαγή του κλίματος απειλεί την οικονομική ανάπτυξη παγκοσμίως, με έντονες ανισότητες στους επιταχυνόμενους κινδύνους σε διάφορες περιοχές. Ιδιαίτερα, η αύξηση της στάθμης της θάλασσας λόγω του κλίματος αποτελεί μια αυξανόμενη ανησυχία. Η καταστροφική της δυνατότητα επηρεάζει περιοχές, όπου συγκεντρώνονται το παραγωγικό κεφάλαιο και ο πληθυσμός: παράκτιες πόλεις και περιοχές». Σύμφωνα με τα στοιχεία που αναφέρουν, πάνω από 200 εκατομμύρια άνθρωποι στην Ευρώπη, δηλαδή περίπου το 44% των πληθυσμών της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου ζουν εντός 50 χιλιομέτρων από την ακτογραμμή και άρα υπό τον κίνδυνο παράκτιων πλημμυρών. Επιπλέον, αυτές οι παράκτιες περιοχές συμβάλλουν σχεδόν στο 40% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της Ευρώπης, ενώ το 75% του διεθνούς εμπορικού όγκου της Ευρώπης διεξάγεται μέσω θαλάσσιων διαδρομών.

Η ομάδα συνδύασε ένα οικονομικό μοντέλο που είχε αναπτυχθεί προηγουμένως με δεδομένα σχετικά με τις προβλεπόμενες επιπτώσεις της ανόδου της στάθμης της θάλασσας, τις τάσεις των επενδύσεων και την κατανομή των οικονομικών απωλειών που προκλήθηκαν από 155 πλημμυρικά φαινόμενα στην Ευρώπη την περίοδο 1995-2016. Εκτίμησε τις πιθανές οικονομικές απώλειες και κέρδη σε σύγκριση με ένα σενάριο χωρίς άνοδο της στάθμης της θάλασσας και με ετήσια οικονομική ανάπτυξη 2% σε όλες τις περιοχές. Μοντελοποίησε επίσης τον αντίκτυπο των στοχευμένων επενδύσεων σε διάφορους οικονομικούς τομείς στις περιφερειακές οικονομίες μετά την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι σύμφωνα με ένα σενάριο υψηλών εκπομπών, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας θα μπορούσε να προκαλέσει οικονομικές απώλειες 872 δισεκατομμυρίων ευρώ στην ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο ως το τέλος του αιώνα, σε σύγκριση με ένα σενάριο χωρίς άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

Ένα σημαντικό εύρημα της μελέτης είναι οι περιφερειακές διαφορές στις οικονομικές επιπτώσεις της ανόδου της στάθμης της θάλασσας: η πλειονότητα των οικονομικών απωλειών ως και 21% του περιφερειακού ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος ως το 2100 συγκεντρώνεται σε παράκτιες περιοχές, όπως το Βένετο και η Εμίλια-Ρομάνια στην Ιταλία και η επαρχία Δυτικής Πομερανίας στην Πολωνία. Στις περιοχές που αναμένεται να υποστούν σχετικά υψηλότερες οικονομικές απώλειες συγκαταλέγεται και η Ελλάδα, όπως και οι βελγικές ακτές και η δυτική Γαλλία.

Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Θεόδωρος Χατζηβασιλειάδης, «οι οικονομικές αξιολογήσεις της κλιματικής ζημιάς σε εθνικό επίπεδο μπορούν να αποκρύψουν σημαντικές περιφερειακές διαφορές» και προσθέτει ότι «με τη χρήση νέων δεδομένων για τα κλιματικά ευαίσθητα περιουσιακά στοιχεία και την προώθηση των μακροοικονομικών εργαλείων μοντελοποίησης, είμαστε πλέον σε θέση να παρέχουμε πιο λεπτομερείς αναλύσεις». Σύμφωνα με τα στοιχεία που αναφέρει ο ίδιος, οι συνολικές ζημιές για την Ευρώπη είναι μόλις 1,26% του ΑΕΠ της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου στο σενάριο υψηλού επιπέδου ως το 2100. Ωστόσο, στην Ιταλία οι εθνικές απώλειες είναι 4,43%, ενώ η μείωση της παραγωγικότητας στο Βένετο κυμαίνεται περίπου στο 20,84%.

Αντίθετα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι περιοχές στο εσωτερικό της Ευρώπης, όπως στη Γερμανία, την Αυστρία και την Ουγγαρία, θα παρουσιάσουν οικονομικά κέρδη ως και 1% του περιφερειακού ΑΕΠ ως το 2100 και αυτό θα μπορούσε να οφείλεται στη μετεγκατάσταση της παραγωγής από τις πλημμυρισμένες παράκτιες στις ενδοχώρες.

Ο κ. Χατζηβασιλειάδης, ωστόσο, σπεύδει να υπογραμμίσει ότι μπορεί οι περιφερειακές επιπτώσεις να είναι πολύ μεγαλύτερες στις παράκτιες περιοχές και κάποιες ευρωπαϊκές ενδοχώρες να βλέπουν μέτρια κέρδη, αλλά η οικονομία είναι αλληλένδετη. «Το ερώτημα είναι: αυτά τα κέρδη αρκούν για να αντισταθμίσουν τις απώλειες στις παράκτιες περιοχές; Δυστυχώς, η απάντηση είναι πως όχι. Η συνολική επίδραση είναι ακόμα αρνητική, με κάποιες εξαιρέσεις, όπως η Γερμανία, όπου τα κέρδη και οι απώλειες ισορροπούν στο μηδέν», τονίζει.

Τα δεδομένα για την Ελλάδα

Στην έρευνα η Ελλάδα αναλύθηκε σε επίπεδο περιφερειών για τις οικονομικές επιπτώσεις της ανόδου της στάθμης της θάλασσας σε ένα σενάριο υψηλών εκπομπών ως το 2100. Όπως επισημαίνει ο Θεόδωρος Χατζηβασιλειάδης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η Ελλάδα ως χώρα βρίσκεται κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο στη μείωση του ΑΕΠ, ωστόσο εμφανίζει μεγάλες μειώσεις σχεδόν σε όλες τις περιφέρειές της, καθώς είναι παράκτιες. Σε αυτό το ακραίο κλιματικό σενάριο που μελετήθηκε, τις μεγαλύτερες οικονομικές επιπτώσεις φαίνεται ότι θα έχουν η Στερεά Ελλάδα (-6,88%) και το βόρειο Αιγαίο (-6,06%). Στην Αττική, η ανάλυση δείχνει μηδενικές επιπτώσεις.

Μόνο μία περιφέρεια, η δυτικής Μακεδονία, δεν βρέχεται από θάλασσα και εκεί οι ερευνητές αναμένουν μια αύξηση του ΑΕΠ περίπου 0,87% ως το τέλος του αιώνα, αύξηση που οφείλεται στον κατασκευαστικό τομέα της περιοχής, που θα χρησιμοποιηθεί για την ανακατασκευή του κεφαλαίου που θα έχει καταστραφεί σε όλη τη χώρα.

Ο κατασκευαστικός τομέας σημειώνει παντού αύξηση στη χώρα, εκτός από την περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, όπου υπάρχει πτώση. Η μεγαλύτερη πτώση αφορά στον αγροτικό τομέα παραγωγής και στον δημόσιο τομέα- περίπου το 6% της παραγωγής χάνεται στην Ήπειρο και στην ανατολική Μακεδονία και στους δύο αυτούς τομείς.

Τα ευρήματα υπογραμμίζουν την ανάγκη για οικονομικές πολιτικές ανά περιφέρεια για την αντιμετώπιση των άνισων επιπτώσεων της στάθμης της θάλασσας στις διάφορες περιφέρειες και τις οικονομίες τους.

Δημογραφικό, ίσως το πιο επείγον πρόβλημα για την πατρίδα μας

Όπως τώρα έγραφε ο “Βηματοδότης” …. Θέλησα να αρχίσω σήμερα με ένα θέμα που αποτελεί θηλιά στον λαιμό της Ελλάδας. Και αυτό είναι το δημογραφικό. Πάρτε χαρτί και μολύβι και μετρήστε: Από τα 11 εκατομμύρια πληθυσμού, η Ελλάδα έχει 5 εκατομμύρια άνω των 50 ετών. Η πρόκληση ισχύει και για την Ευρώπη αλλά για την Ελλάδα είναι μεγαλύτερη. Έχουμε μείωση των γεννήσεων 9% στην Ευρώπη και 11% στην Ελλάδα. Οι ηλικίες των εργαζομένων μειώνονται 10% στην Ευρώπη, αντί 15% στην Ελλάδα.

Όπως τονίστηκε σε συνέδριο του Economist η Ελλάδα το 2040 θα χάσει μισό εκατομμύριο από το εργατικό της δυναμικό. Οπότε η λύση είναι οι μετανάστες, οι ψηφιακοί νομάδες που συμβάλλουν με τη φορολογία τους και τη διαβίωσή τους στη χώρα, ειπώθηκε στο συνέδριο.

Επίσης χρειάζεται πλήρης εκπαίδευση για όλους και η Ελλάδα είναι πολύ δυνατή στην εκπαίδευση έχει τους καλύτερους ειδικούς στην τεχνολογία, από τους οποίους πολλοί φεύγουν και πρέπει να μπορούν να επιστρέψουν.

Η Ελλάδα πρέπει επίσης να εισάγει περισσότερο γυναικείο προσωπικό και να δοθούν κίνητρα για όσους θέλουν να δουλέψουν σε μεγαλύτερες ηλικίες. Συνεπώς για την Ελλάδα το δημογραφικό είναι «κατεπείγον πρόβλημα» γιατί παρουσιάζει τις αδυναμίες της ΕΕ αλλά σε μεγαλύτερο βαθμό

Εντυπωσιακό

Πάμε τώρα σε μια είδηση, μερικά στατιστικά αν θέλετε να το πούμε αλλιώς, που πραγματικά μας εντυπωσίασαν. Συγκεκριμένα, αναφερόμαστε στο ότι η καταπολέμηση της παραοικονομίας εξακολουθεί να είναι ένα από τα πιο περίπλοκα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι χώρες σε όλο τον κόσμο. Είναι δύσκολο να λυθεί γιατί πηγάζει από τις ιδιαίτερες συνθήκες στις οποίες λειτουργεί το εργατικό δυναμικό και, επομένως, από το κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον που οδηγεί τους ανθρώπους εκτός της επίσημης οικονομίας. 

Το αποτέλεσμα είναι μια συμβίωση τόσο βαθιά ριζωμένη που απαιτεί έναν περίπλοκο παγκόσμιο μετασχηματισμό. 

Σύμφωνα με μελέτη του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), έξι στους 10 εργαζόμενους σήμερα δουλεύουν παράνομα, με τους περισσότερους από αυτούς να βρίσκονται σε αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες οικονομίες. Ακόμη χειρότερα, σύμφωνα με την έκθεση, τα παιδιά των άτυπων εργαζομένων «κληρονομούν την ευαλωτότητά τους» και είναι πιθανό να ακολουθήσουν τα ίδια βήματα. Μόνο η ενίσχυση της κοινωνικής προστασίας και η εφαρμογή πολιτικών για την ανάπτυξη δεξιοτήτων μπορεί να τερματίσει αυτόν τον φαύλο κύκλο, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ.

Στην 166 σελίδων ανάλυση, ο διεθνής οργανισμός —στον οποίο συμμετέχουν 38 χώρες, κυρίως βιομηχανικές— προειδοποιεί ότι οι άτυποι εργαζόμενοι αποτελούν το 60% του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού, σημειώνει η El Pais. 

Αυτή η κατηγορία περιλαμβάνει τους εργαζόμενους της παραοικονομίας, οι οποίοι είναι από τους πιο χαμηλά αμειβόμενους και είναι πιο πιθανό να ζήσουν υπό συνθήκες φτώχειας, καθώς και να έχουν δυσκολίες που σχετίζονται με την υγεία και το γήρας. 

Η μελέτη προειδοποιεί ότι είναι «εξαιρετικά σπάνιο» για τους εργαζόμενους σε αυτή την κατάσταση να μεταπηδούν στην επίσημη απασχόληση και ότι ακόμη και όταν συμβαίνει αυτό, «τέτοιες μεταβάσεις δεν οδηγούν απαραίτητα σε βελτιώσεις εισοδήματος για τους φτωχότερους εργαζόμενους».

Η έκθεση υποστηρίζει ότι αυτό οφείλεται στο χαμηλό μορφωτικό τους επίπεδο. Περίπου το 45% των άτυπων εργαζομένων έχουν, στην καλύτερη περίπτωση, πρωτοβάθμια εκπαίδευση, σε σύγκριση με το 7% στην επίσημη απασχόληση. Η απουσία εκπαίδευσης καθιστά πιο δύσκολη την πρόσβαση σε θέσεις εργασίας με υψηλότερα εισοδήματα. «Αυτό εμποδίζει την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών, διαιωνίζοντας την άτυπη απασχόληση», αναφέρει η μελέτη.