"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 22/04/24

Τουρισμός

Θα ξεκινήσουμε με τον ελληνικό τουρισμό. Όχι όπως συνηθίζουμε να κάνουμε για να αναφερθούμε στις καλές επιδόσεις που καταγράφονται και όλα δείχνουνε πως θα συνεχιστούνε όλη τη διάρκεια του 2024. Αλλά για τα όσα αναφέρονταν σε δημοσίευμα του MR για το πρόβλημα υποδομών της χώρας. Μάλιστα θα θυμίσουμε κάτι το οποίο έχουμε γράψει. Πως ναι μεν άριστες οι επιδόσεις του ελληνικού τουρισμού. Ωστόσο είναι λάθος να τις βλέπουμε αποκομμένες από τα όσα γίνονται διεθνώς, όπου παγκοσμίως υπάρχει μεγάλη αύξηση του τουρισμού. Μάλιστα, αρκετές ανταγωνιστικές χώρες κατά τα τελευταία χρόνια έχουνε επιτύχει πολύ υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης από τη χώρα μας και αυτό θεωρούμε πως είναι λάθος να το περνάμε στα ψιλά.

Όπως λοιπόν αναφέρονταν στο δημοσίευμα. Καθώς η χώρα είναι έτοιμη να υποδεχθεί φέτος τους περισσότερους ξένους επισκέπτες στην Ιστορία της, περί τα 35εκ σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών, βασικές δημόσιες υποδομές παραμένουν επιεικώς ανεπαρκείς. Αντί, ωστόσο, οι αρμόδιες δημόσιες αρχές και φορείς να επιταχύνουν τις διαδικασίες αναβάθμισής τους, είτε μέσω ιδιωτικοποιήσεων είτε μέσω δημοσίων επενδύσεων, είναι εμφανής η μεταρρυθμιστική κόπωση που επιβραδύνει ακόμη και δρομολογημένες διαγωνιστικές διαδικασίες από το ΤΑΙΠΕΔ και το Υπερταμείο.

Τα 23 περιφερειακά αεροδρόμια που παρέμειναν υπό τον έλεγχο του Δημοσίου, αλλά και λιμάνια διεθνούς ενδιαφέροντος, η ιδιωτικοποίηση των οποίων έχει δρομολογηθεί, παραμένουν σε παρωχημένη κατάσταση. Αλλα λιμάνια, όπως για παράδειγμα της Νάξου ή της Πάρου που δέχονται πλέον πολλαπλάσια επιβατική κίνηση –και αριθμούς οχημάτων– από εκείνη για την οποία είχαν κατασκευαστεί, αδυνατούν να προχωρήσουν την αναβάθμισή τους είτε λόγω έλλειψης κονδυλίων είτε εξαιτίας γραφειοκρατικών εμποδίων.

Η Γενική Γραμματεία Λιμένων, Λιμενικής Πολιτικής και Ναυτιλιακών Επενδύσεων του υπουργείου Ναυτιλίας επιχειρεί να βρει πόρους και να δρομολογήσει τα πιο επείγοντα έργα, όπως και να μεταρρυθμίσει το σύστημα λειτουργίας των λιμενικών ταμείων –τα οποία διαχειρίζονται τις όποιες θέσεις ελλιμενισμού σκαφών αναψυχής υπάρχουν στην Ελλάδα–, αλλά η συνεργασία με άλλες υπηρεσίες και κατά τόπους αυτοδιοικητικές αρχές δεν επιτρέπει ιδιαίτερη αισιοδοξία για την ταχύτητα με την οποία θα υλοποιηθούν αυτά τα σχέδια, αναφέρουν κορυφαίες πηγές του υπουργείου. Ισως χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το master plan του λιμανιού της Νάξου, σχέδιο που απαιτείται για να προχωρήσουν λιμενικά έργα αναβάθμισης, το οποίο παραμένει άγνωστο πότε θα εγκριθεί από τις πολυάριθμες συναρμόδιες αρχές.

Εν τω μεταξύ, λίγες εβδομάδες πριν, σε πρόσφατο έλεγχο που έγινε με δύτη, διαπιστώθηκε πως μπορεί κανείς να… κολυμπήσει υποβρυχίως από τη μια πλευρά στην άλλη λόγω της διάβρωσης του υποβάθρου του προβλήτα του. Πρόκειται για ένα από τα νησιά που αναπτύσσονται τουριστικά ταχύτερα από τον ελληνικό μέσο όρο.

Η Καλαμάτα

Και ενώ ζητούμενο όλων των κυβερνήσεων μέχρι τώρα, αλλά και των αντιπροσωπευτικών φορέων του κλάδου, είναι η γεωγραφική και η χρονική διεύρυνση της τουριστικής σεζόν, νέοι προορισμοί δεν υποστηρίζονται επαρκώς. Ο διαγωνισμός για την ιδιωτικοποίηση του αεροδρομίου της Καλαμάτας, στην περιφέρεια της οποίας έχουν υλοποιηθεί επενδύσεις δισ. ευρώ, βάζοντας την Πελοπόννησο στον χάρτη των διεθνών τουριστικών προορισμών, εκκρεμεί από το 2022. Σύμφωνα με πρόσφατες ανακοινώσεις του Υπερταμείου, ο παραχωρησιούχος που θα αναδειχθεί από τη διαγωνιστική διαδικασία δεν πρόκειται να αναλάβει το αεροδρόμιο πριν από τις αρχές του 2025, τρία ολόκληρα χρόνια μετά την προκήρυξη. Και είναι άγνωστο κατόπιν πόσοι μήνες ή και χρόνια θα χρειαστούν για τις αδειοδοτήσεις που θα επιτρέψουν τη μεγέθυνση και την αναβάθμιση των υποδομών του.

Το Υπερταμείο μάλιστα δεν έχει καν αποφασίσει μοντέλο αξιοποίησης για τα υπόλοιπα 22 περιφερειακά αεροδρόμια, κάποια εκ των οποίων εξυπηρετούν ραγδαία αναπτυσσόμενους προορισμούς και είναι έτσι ήδη ανεπαρκή να διαχειριστούν τις ροές της επιβατικής κίνησης. Πρόκειται για τα αεροδρόμια Πάρου, Μήλου, Νάξου, Λέρου, Σητείας, Σύρου, Αστυπάλαιας, Καστελλορίζου, Καρπάθου, Χίου, Αλεξανδρούπολης, Αράξου, Λήμνου, Ιωαννίνων, Ικαρίας, Κυθήρων, Νέας Αγχιάλου, Καλύμνου, Σκύρου, Καστοριάς, Κάσου και Κοζάνης. Οπως έχει ήδη επισημάνει η «Κ», τα περισσότερα χρειάζονται σοβαρές επενδύσεις τόσο σε τερματικούς σταθμούς και διαδρόμους όσο και στον ηλεκτρονικό και μηχανολογικό εξοπλισμό τους.

«Ο εκσυγχρονισμός τους θα αναβαθμίσει τον τουρισμό στις συγκεκριμένες περιοχές, βοηθώντας στη διάχυση των οικονομικών ωφελειών από τον τουρισμό σε όλη την Ελλάδα, αλλά και στην αποσυμφόρηση άλλων κορεσμένων προορισμών, ενώ παράλληλα θα βελτιώσει την καθημερινότητα των κατοίκων και των τοπικών κοινωνιών», έλεγαν προ μηνών πηγές της διοίκησης του Υπερταμείου. Ομως παραμένει άγνωστο πότε θα ολοκληρωθεί η διαδικασία επιλογής μοντέλου αξιοποίησης των 22 αυτών αεροδρομίων που πέρασαν από το ΤΑΙΠΕΔ στο Υπερταμείο για ακατανόητους, όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά στην αγορά, λόγους. Σημειώνεται πως, καθώς το οικονομικό αντικείμενο πολλών εξ αυτών θεωρείται ήσσονος σημασίας, είναι δύσκολο να προσελκυσθούν επενδυτές που θα είναι διατεθειμένοι να επενδύσουν σημαντικά ποσά σε αυτά, και έτσι αποτελεί κοινό τόπο πως θα πρέπει να χορηγηθεί πακέτο κινήτρων που να περιλαμβάνει φορολογικά, αδειοδοτικά και άλλα ευεργετήματα προκειμένου να γίνουν οι επενδύσεις που απαιτούνται.

Την ίδια ώρα, τα μεγάλα λιμάνια της χώρας που έχουν ήδη ιδιωτικοποιηθεί, όπως ο Οργανισμός Λιμένος Πειραιώς που αποτελεί πύλη της νησιωτικής χώρας, «δεν προτεραιοποιούν επαρκώς τις επενδύσεις στο κομμάτι της ακτοπλοΐας, αλλά επιλέγουν να “τρέξουν” ταχύτερα επενδύσεις στις εμπορικές δραστηριότητες που αποφέρουν και μεγαλύτερα έσοδα», αναφέρουν πηγές της ακτοπλοϊκής βιομηχανίας αλλά και του τουριστικού κλάδου εν γένει.

Οι ιδιωτικοποιήσεις

Το ΤΑΙΠΕΔ έχει ιδιωτικοποιήσει από την προηγούμενη δεκαετία το λιμάνι του Πειραιά και το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, ενώ προσφάτως και το λιμάνι της Ηγουμενίτσας. Εντός του έτους αναμένεται να δοθεί ο έλεγχος σε ιδιώτη και του λιμανιού του Ηρακλείου Κρήτης, όπου γραφειοκρατικά προβλήματα καθυστερούν την υποβολή της σύμβασης παραχώρησης προς ψήφιση από τη Βουλή. Η ιδιωτικοποίηση στο λιμάνι του Βόλου έχει μπλέξει λόγω προσφυγών στο Συμβούλιο της Επικρατείας, ενώ ο διαγωνισμός για το λιμάνι του Λαυρίου ξεκίνησε μόλις πριν από μερικές εβδομάδες. Παραμένει άγνωστο πότε θα «τρέξει» ο διαγωνισμός για το λιμάνι της Ραφήνας, που λειτουργεί πλέον ως βασικό «προγεφύρωμα» της Αττικής με τις Κυκλάδες ειδικά στην καρδιά του καλοκαιριού και αδυνατεί να διαχειριστεί με άνεση τις επιβατικές ροές. Το ίδιο συμβαίνει και με το λιμάνι της Πάτρας που αποτελεί, μαζί με την Ηγουμενίτσα, πύλη προς την Ιταλία. Το λιμάνι της Καβάλας, που δεν έχει επιβατικό έργο, έχει ιδιωτικοποιηθεί, ενώ το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης παραμένει στο Δημόσιο για γεωπολιτικούς λόγους.

Δεκάδες μικρότερα λιμάνια που δεν βρίσκονται στο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων αναζητούν κονδύλια προκειμένου να μπορέσουν να αναβαθμιστούν και να ανταποκριθούν στον ρόλο που καλούνται να παίξουν σήμερα. Οπως και θαλάσσια καταφύγια και τουριστικοί λιμένες που υπάγονται στην αρμοδιότητα τόσο του υπουργείου Ναυτιλίας όσο και του υπουργείου Τουρισμού. Ο υπουργός Ναυτιλίας και ο αρμόδιος γενικός γραμματέας έχουν εντοπίσει τα προβλήματα –μετά άλλωστε και από εκτενείς παρεμβάσεις της ένωσης πλοιάρχων της ακτοπλοΐας, και όχι μόνο–, ωστόσο δεν έχουν καταφέρει να εξασφαλίσουν παρά περί τα 180 εκατ. από το υπουργείο Ναυτιλίας και επιπλέον κονδύλια από το υπουργείο Τουρισμού. Τα ποσά αυτά υπολογίζεται πως υπολείπονται σημαντικά από αυτά που απαιτούνται για τον πλήρη εκσυγχρονισμό του λιμενικού συστήματος σε επίπεδα ικανά να εξυπηρετήσουν τις τουριστικές ροές αλλά και τις νησιωτικές οικονομίες και κοινωνίες. Αγνωστος βεβαίως είναι και ο χρονικός ορίζοντας υλοποίησης των έργων για τα οποία προορίζονται αυτά τα κονδύλια, την ώρα που οι πραγματικές ανάγκες έχουν ήδη εκδηλωθεί.

Και αυτό παρά το γεγονός ότι ένα στα τρία ευρώ που κερδίζει κάθε χρόνο η Ελλάδα προέρχεται από τον τουρισμό. Η συνολική συνεισφορά του κλάδου στην οικονομία το 2023, τόσο δηλαδή οι άμεσες όσο και οι δευτερογενείς ωφέλειες, εκτιμάται μεταξύ 62,8 δισ. και 75,6 δισ. ευρώ, μεγέθη που αντιστοιχούν μεταξύ 28,5% έως 34,3% του ΑΕΠ, σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ).

Ασφαλιστικό

Λέγοντας τις δύο βασικές επισημάνσεις που πάντα κάνουμε για το ζήτημα. Πως το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας είναι ενδεχομένως το πιο σοβαρό πρόβλημα της χώρας μας και της ελληνικής οικονομίας. Και πως καμία χώρα χωρίς ενεργό (νεαρό) πληθυσμό από πίσω, δε μπορεί να ελπίζει, σε βιώσιμους ρυθμούς ανάπτυξης σε βάθος χρόνου. Πολύ ενδιαφέρον ήτανε το δημοσίευμα που έγραψε στο capital.gr ο Κώστας Κατίκος. Συγκεκριμένα, αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης κατά 1,5 έτος στα 63,5 από 62 που είναι σήμερα για πλήρη σύνταξη με 40 έτη ασφάλισης και στα 68 έτη και 5 μήνες από το 67ο έτος που είναι σήμερα για σύνταξη λόγω γήρατος με 15ετία φέρνει στο ασφαλιστικό σύστημα η σύνδεση της ηλικίας συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής που θα εφαρμοστεί για πρώτη φορά στο διάστημα 2027-2030. 

Ειδικότερα, η εξέλιξη αυτή αποτυπώνεται στην μελέτη που έστειλε η Εθνική Αναλογιστική Αρχή στον  ευρωπαϊκό φορέα Ageiing Working Group (AWG) που παρακολουθεί τις αλλαγές στα συνταξιοδοτικά συστήματα όλων των ευρωπαϊκών κρατών και ανάλογα με τα ευρήματα (κυρίως δε, με την εξέλιξη της συνταξιοδοτικής δαπάνης) προτείνει στις κυβερνήσεις τις ανάλογες παρεμβάσεις.

Το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας μας με το κριτήριο της συνταξιοδοτικής δαπάνης, θεωρείται βιώσιμο καθώς η δαπάνη για συντάξεις θα μειωθεί κατά 2,5% του ΑΕΠ ως το 2070. Από 14,5% που είναι τώρα, θα πέσει στο 12%. Η βιωσιμότητα όμως θα έρθει με αύξηση των ορίων ηλικίας και με μικρότερες συντάξεις.

Σύμφωνα με τη μελέτη η πρώτη αύξηση των ορίων ηλικίας λόγω του προσδόκιμου ζωής, τοποθετείται στο διάστημα 2027-2030 και θα επηρεάσει τα όρια για πλήρη και για μειωμένη σύνταξη. 

Στη χώρα μας η νομοθεσία προβλέπει μηχανισμό αύξησης της ηλικίας συνταξιοδότησης από το έτος 2021 και μετά, που θα προσαρμόζει την ηλικία συνταξιοδότησης ανάλογα με το προσδόκιμο ζωής κάθε τρία χρόνια.

Οι προσαρμογές του 2021 και του 2024 δεν έγιναν καθώς τα όρια ηλικίας αφενός είχαν ήδη αυξηθεί με το τέλος των μεταβατικών διατάξεων και από 1/1/2022 ισχύουν οι γενικοί κανόνες για πλήρη σύνταξη στα 62 με 40 έτη και σύνταξη γήρατος στα 67 με τουλάχιστον 15 έτη ασφάλισης και αφετέρου η αύξηση του προσδόκιμου ζωής αλλοιώθηκε από την πανδημία. Ως εκ τούτου ο επόμενος σταθμός που θα εξεταστεί αν και πόσο θα αυξηθούν τα όρια ηλικίας εφόσον έχει αυξηθεί το προσδόκιμο ζωής είναι τα έτη 2027 και 2030.

Στα έτη αυτά η μελέτη της αναλογιστικής αρχής "βλέπει" ότι θα υπάρχει αύξηση στις ηλικίες συνταξιοδότησης και η προβολή που γίνεται στο 2030 δείχνει ότι το όριο ηλικίας των 62 ετών σήμερα για πλήρη σύνταξη με 40 χρόνια ασφάλισης, θα αυξηθεί στα 63 έτη και 5 μήνες για άνδρες και γυναίκες. 

Οι εκτιμήσεις αυτές βασίζονται στη μεταβολή του προσδόκιμου ζωής του πληθυσμού, σύμφωνα με τις προβλέψεις πληθυσμού EUROPOP2023 που δημοσίευσε η Eurostat.

Ως το 2040 το όριο των 63,5 ετών θα αυξηθεί στα 64,5 έτη και το 2050 στα 65,5 με 40 έτη ασφάλισης για πλήρη σύνταξη. Το 2060 το όριο ηλικίας για σύνταξη με 40 έτη θα έχει φτάσει στα 66,7 έτη και το 2070 στα 67,5.

Αντίστοιχα το όριο ηλικίας για σύνταξη λόγω γήρατος με 15ετία από το 67ο έτος που είναι σήμερα θα αυξηθεί στα 68 έτη και 5 μήνες,  το 2030, στα 69 έτη και 5 μήνες το 2040, στα 70,5 το 2050, στα 71,7 έτη το 2060 και στα 72,5 έτη το 2070 

Το όριο ηλικίας για μειωμένη σύνταξη με 15 έτη ασφάλισης από το 62ο έτος που είναι σήμερα θα αυξηθεί το 2030 –σύμφωνα με την αναλογιστική αρχή- στα 63 έτη και 5 μήνες, και ακολούθως θα διαμορφωθεί στα 64,5 το 2040, στα  65,5 το 2050, στα 66,7 το 2060 και στα 67,5 το 2070.

Η σύνδεση του προσδόκιμου ζωής με τις ηλικίες συνταξιοδότησης, όπως αποτυπώνεται στην μελέτη, δείχνει ότι τα περιθώρια για έξοδο στη σύνταξη σε ηλικίες κάτω ων 67 και κάτω των 62 ετών υπάρχουν μεν ακόμη για όσους έχουν κατοχυρώσει τα όρια ηλικίας της μεταβατικής περιόδου 2015-2021, πλην όμως τα περιθώρια αυτά έχουν ημερομηνία λήξης το 2027.

Πληθυσμός

Όπως στη συνέχεια του άρθρου αναφέροντα, σε στοιχεία που με κάθε ευκαιρία αναφερόμαστε στο GFF. Ο πληθυσμός προβλέπεται από τη Eurostat ότι θα συνεχίσει να μειώνεται από 10.438 εκατομμύρια το 2022 σε 7.777 εκατομμύρια το 2070. Επιπλέον, ο δείκτης εξάρτησης των ηλικιωμένων αυξάνεται από 39,0 το 2022 σε 74,4 το 2050 και στη συνέχεια μειώνεται στο 66,0 το 2070.

Το προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση, για τους άνδρες αυξάνεται από 78,8 έτη το 2022 σε 86,5 έτη το 2070 και για τις γυναίκες, αυξάνεται επίσης από 84,2 έτη το 2022 σε 90,4 έτη το 2070. Το προσδόκιμο ζωής στα 65 για τους άνδρες, πηγαίνει από 18,7 έτη το 2022 σε 23,9 έτη το 2070, ενώ για τις γυναίκες πηγαίνει από 21,7 έτη σε 26,7 έτη αντίστοιχα. Η εξέλιξη του προσδόκιμου ζωής στα 65 είναι σημαντικός παράγοντας για την προβολή, καθώς οι ηλικίες συνταξιοδότησης συνδέονται αυτόματα με αυτόν τον παράγοντα.

Ενθαρρυντικό είναι ότι η καθαρή μετανάστευση επί του πληθυσμού μειώνεται από 0,2% το 2022 σε 0,0% το 2030, φτάνει στο 0,1% το 2040 και από το 2060 σταθεροποιείται στο 0,2%.

Συνολικά, η συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό προβλέπεται να αυξηθεί για τους εργαζόμενους ηλικίας 20-64 ετών (από 75,4% το 2022 σε 79,9% το 2070) καθώς και για τους εργαζόμενους ηλικίας 20-74 ετών (από 64,7% το 2022 σε 69,7%).

Αύξηση της συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό προβλέπεται για τους εργαζόμενους ηλικίας 55-64 ετών (από 57,4% το 2022 σε 78,2% το 2070) και για τους εργαζόμενους ηλικίας 65-74 ετών (από 9,3% το 2022 έως 24,3% το 2070).

Συνταξιοδοτική δαπάνη

Η ακαθάριστη δημόσια συνταξιοδοτική δαπάνη ανήλθε στο 14,5% του ΑΕΠ το 2022 ενώ το αντίστοιχο ποσό για το 2070 φτάνει το 12,0% με συνολική μείωση 2,5% του ΑΕΠ. 

Οι καθαρές δημόσιες συνταξιοδοτικές δαπάνες ανήλθαν στο 12,6% του ΑΕΠ το 2022, ενώ το αντίστοιχο ποσό για το 2070 αγγίζει το 10,4% του ΑΕΠ. 

Οι συνταξιοδοτικές εισφορές από τους εργοδότες, τους εργαζομένους και το κράτος για τα μειώνονται από 12,5% του ΑΕΠ το 2022 σε 10,4% του ΑΕΠ το 2070. 

Οι συνολικές δαπάνες συνταξιοδότησης μειώνονται κατά 1,8 ποσοστιαίες μονάδες από το 2022 έως το 2030. Αυτό το αποτέλεσμα οφείλεται στους εξής λόγους:

1. Στον περιορισμό της πρόωρης συνταξιοδότησης.

2. Στην προσωπική διαφορά των κύριων συντάξεων, που χορηγούνταν έως τον Μάιο 2016, οι οποίες συμψηφίζονται με τις μελλοντικές αυξήσεις, και δεν προκαλούν επιπλέον δαπάνη έως ότου μηδενιστούν.

3. Στις χαμηλότερες επικουρικές συντάξεις που λαμβάνουν οι νέοι συνταξιούχοι με το νέο σύστημα υπολογισμού από το 2015 και μετά.

Ωστόσο, στο μεσοδιάστημα 2030-2050 οι συνταξιοδοτικές δαπάνες θα αυξηθούν από 12,7% του ΑΕΠ το 2030 σε 14,0% του ΑΕΠ το 2050 κυρίως λόγω του αυξανόμενου αριθμού συνταξιούχων, που προκύπτει από την αύξηση της απασχόλησης. Από το 2050 και μετά η συνταξιοδοτική δαπάνη θα μειώνεται σταδιακά, διότι:

1. Ο αριθμός των συνταξιούχων θα βαίνει μειούμενος λόγω της μείωσης του πληθυσμού.

2. Τα όρια ηλικίας θα είναι αυξανόμενα άρα θα περιορίζεται η έξοδος στη σύνταξη.

3. Το ποσό σύνταξης (εν προκειμένω η ανταποδοτική σύνταξη) θα είναι και αυτή μικρότερη καθώς θα υπολογίζεται με τον μέσο όρο του συντάξιμου μισθού όλου

Μέση –πραγματική-ηλικία συνταξιοδότησης και έτη καταβολής εισφορών του εργασιακού βίου των ασφαλισμένων.

Η συνταξιοδοτική δαπάνη (% του ΑΕΠ)

Πηγή: Μελέτη Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής στο Ageiing Working Group της Ε.Ε

Παγκόσμια Οικονομία

Τις πιθανές γεωπολιτικές και οικονομικές εξελίξεις που απειλούν να «ταρακουνήσουν» την παγκόσμια επιχειρηματική σκηνή αποτυπώνει το Economist Intelligence Unit (EIU). Οι αναλυτές του ερευνητικού βραχίονα του Economist ξεχωρίζουν πέντε σενάρια, τα οποία εάν πραγματοποιηθούν θα οδηγήσουν σε συρρίκνωση άνω του 2% του παγκόσμιου ΑΕΠ σε σύγκριση με το βασικό σενάριο.

Αναλυτικά, τα πέντε σενάρια που μπορεί να έχουν έντονο αντίκτυπο στη διεθνή οικονομία:

1) Επιστροφή Trump με τριγμούς στο παγκόσμιο εμπόριο και τις σχέσεις με τους εταίρους

Σύμφωνα με τους αναλυτές του EIU, πρόκειται για ένα πολύ πιθανό σενάριο με τεράστια επίδραση παγκοσμίως. Εάν ο Donald Trump ανακτήσει την προεδρία των ΗΠΑ τον Νοέμβριο, αναμένεται στροφή στις σχέσεις της χώρας, το εμπόριο, την ενέργεια, τη μεταναστευτική πολιτική, την κλιματική αλλαγή και τη στήριξη προς εταίρους.

Είναι πιθανό να επιβληθούν οριζόντιοι δασμοί ύψους 10% στις εισαγωγές, που ακόμη και με εξαιρέσεις θα δημιουργήσουν εντάσεις και θα ανεβάσουν το κόστος των μεταφορών. Επίσης, προβλέπεται επιδείνωση των εμπορικών σχέσεων των ΗΠΑ με τις γειτονικές και βέβαια με την Κίνα, εναντίον της οποίας είναι πολύ πιθανό να ανακοινωθούν νέα μέτρα για το εμπόριο και τις επενδύσεις. 

Σε ό,τι αφορά το ΝΑΤΟ αναμένονται εντάσεις με τα υπόλοιπα μέλη. Επίσης, σύμφωνα με το EIU, ο Trump είναι πιθανό με τη στάση του να προκαλέσει ευρύτερη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή. Τέλος, εάν πράγματι αποχωρήσει από τη συμφωνία συνεργασίας Ινδίας-Ειρηνικού, μπορεί να μειωθεί η επιρροή των ΗΠΑ στην περιοχή και να «σπάσουν» οι σχέσεις με τους εταίρους εκεί.

2) Ο αγώνας για τις επιδοτήσεις στην πράσινη τεχνολογία εξελίσσεται σε παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο

Οι αναλυτές του EIU θεωρούν αυτό το σενάριο αρκετά πιθανό και με μεγάλη επίδραση στην παγκόσμια οικονομία εάν πραγματοποιηθεί. Εδώ και μήνες, οι δυτικές οικονομίες διοχετεύουν δισεκατομμύρια σε επιδοτήσεις για πράσινες τεχνολογίες, με στόχο αφενός τη μείωση των εκπομπών ρύπων, αφετέρου τον καλύτερο ανταγωνισμό με την Κίνα, η οποία είναι ηγέτιδα δύναμη στην παραγωγή πράσινης τεχνολογίας.

Στις ΗΠΑ, οι επιδοτήσεις αυτές περιλαμβάνουν περιορισμούς σε ό,τι αφορά την προέλευση των υλικών, γεγονός που κλιμάκωσε τις εντάσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ε.Ε. Με την κίνηση αυτή αναμένεται μάλιστα να ανέβει το κόστος των πράσινων τεχνολογιών. Εάν υπάρξει σοβαρή επιδείνωση, τότε μπορεί να επιβληθούν νέοι δασμοί από τη Δύση και να υπάρξει κάποια «απάντηση» από την Κίνα, με αποτέλεσμα να ανέβει περαιτέρω το κόστος της απανθρακοποίησης για τις αναδυόμενες αγορές.

3) Τα ακραία καιρικά φαινόμενα εμποδίζουν τις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες

Σύμφωνα με το EIU πρόκειται για ένα σενάριο με αρκετές πιθανότητες και μεγάλη επίδραση στην παγκόσμια οικονομία. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής ασκούν ήδη επιρροή σε πολλές περιοχές στον κόσμο. Αν όμως αρχίσουν να γίνονται πιο συγχρονισμένα, μπορεί να επιβαρύνουν σημαντικά την παραγωγή τροφίμων, ανεβάζοντας το κόστος τους και κατά συνέπεια πιέζοντας περισσότερο τα νοικοκυριά. Επίσης, η έλλειψη τροφίμων θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση των μεταναστευτικών κυμάτων ή ακόμη και σοβαρή πολιτική αστάθεια.

4) Άμεση σύγκρουση Κίνας-Ταϊβάν χωρίζει τον κόσμο σε «στρατόπεδα»

Πρόκειται για ένα όχι και τόσο πιθανό σενάριο, όμως με πολύ μεγάλο αντίκτυπο διεθνώς. Εάν πράγματι ανέβουν οι τόνοι μεταξύ Κίνας και Ταϊβάν, θα επιβαρύνει σημαντικά την οικονομία της δεύτερης και την παγκόσμια βιομηχανία, η οποία εξαρτάται από τον εξαιρετικά ανεπτυγμένο τομέα ημιαγωγών της χώρας και τη θέση της για τη ναυτιλία. Στην περίπτωση αυτή είναι πιθανό να εμπλακούν οι ΗΠΑ προς υπεράσπιση της Ταϊβάν, καθώς και οι εταίροι τους στην περιοχή, όπως η Αυστραλία, η Νότια Κορέα και η Ιαπωνία. Επίσης, η Ε.Ε. και άλλοι σύμμαχοι των ΗΠΑ είναι πιθανό να αυξήσουν τους δασμούς στην Κίνα.

5) Ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς εξελίσσεται σε περιφερειακό πόλεμο

Σύμφωνα με το EIU, αποτελεί ένα αρκετά πιθανό σενάριο με μεγάλο αντίκτυπο στον κόσμο. Εάν γίνει οργανωμένη επίθεση στη Δυτική Όχθη ή εάν η παρατεταμένη κατάληψη της Γάζας οδηγήσει σε εξέγερση των Παλαιστινίων, είναι πιθανό να εμπλακούν άμεσα ή έμμεσα άλλες δυνάμεις. Στην περίπτωση αντιποίνων από το Ισραήλ θα διευρυνθεί ο οικονομικός και γεωπολιτικός αντίκτυπος του πολέμου, με προεκτάσεις στη ναυτιλία και τις τρομοκρατικές ενέργειες διεθνώς. Στο σενάριο αυτό θα αυξηθούν οι τιμές του πετρελαίου, θα παραταθούν οι πιέσεις στο κόστος διαβίωσης και θα κλιμακωθούν οι διεθνείς εντάσεις.

Το επικό τρολάρισμα των πολιτικών αρχηγών στον Κασσελάκη

Πρώτα ο Κουτσούμπας σχολίασε το… θαύμα με την βάφτιση του Κασσελάκη που σχηματίστηκε ένας σταυρός, λέγοντας πως όταν τον βάφτιζαν δεν σχηματίσθηκε σφυροδρέπανο. Εν συνεχεία ο Πρόεδρος του ΠαΣοΚ Νίκος Ανδρουλάκης που είπε ότι όταν τον βάφτιζαν σχηματίσθηκε στην κολυμπήθρα ένας ήλιος και μάλιστα ήταν πράσινος, επειδή οι παπάδες χρησιμοποίησαν αγουρέλαιο. Τελευταίος ο Μητσοτάκης. Μετά το πέρας των δηλώσεων κατόπιν της Συνόδου Κορυφής, ρώτησαν οι δημοσιογράφοι τον Μητσοτάκη αν σχηματίστηκε κάτι στη δική του βάφτιση και απάντησε «μια μπάλα μπάσκετ».