"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 23/02/24

Αρνητικές πρωτιές

Συνεχώς το τελευταίο διάστημα αναφερόμαστε στον πληθωρισμό και το δυσάρεστο γεγονός πως στην Ελλάδα έχουμε κακές επιδόσεις σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Θα ξεκινήσουμε λοιπόν με τα τελευταία στοιχεία που δημοσιεύτηκαν. Τον δεύτερο λοιπόν υψηλότερο πληθωρισμό τροφίμων στην Ευρωπαϊκή Ενωση είχε η Ελλάδα τον Ιανουάριο, όπως και τον Δεκέμβριο, σύμφωνα με αναλυτικά στοιχεία που ανακοίνωσε σήμερα η Eurostat.

Συγκεκριμένα, ο γενικός δείκτης για τις τιμές τροφίμων αυξήθηκε με ετήσιο ρυθμό 8,3% έναντι αύξησης 8,9% τον Δεκέμβριο, δηλαδή επιβραδύνθηκε.

Η αύξηση αυτή ήταν σημαντικά υψηλότερη τόσο από τον μέσο όρο της ΕΕ (4,8%) όσο και της Ευρωζώνης (5,7%), όπου επίσης σημειώθηκε επιβράδυνση σε σχέση με τον Δεκέμβριο (5,3% και 6%, αντίστοιχα). Με άλλα λόγια, το χάσμα μεταξύ των αυξήσεων στην Ελλάδα και την Ευρώπη παρέμεινε μεγάλο.

Με βάση τα επίσημα στοιχεία που δημοσιεύτηκαν χθες. Όπως και τον Δεκέμβριο, ο υψηλότερος πληθωρισμός οφείλεται στα μη επεξεργασμένα (νωπά) τρόφιμα, οι τιμές των οποίων αυξήθηκαν 11,5% έναντι αύξησης 12,3% τον Δεκέμβριο. Στην ΕΕ οι τιμές των προϊόντων αυτών αυξήθηκαν κατά 6,3% και στην Ευρωζώνη κατά 7%, δηλαδή πολύ λιγότερο απ΄ ό,τι στην Ελλάδα.

Αντίθετα, στα επεξεργασμένα τρόφιμα, οι τιμές αυξήθηκαν στην Ελλάδα 5,3%, όσο περίπου και στην ΕΕ (5,2%) και ελαφρά λιγότερο απ΄ ό,τι στην Ευρωζώνη (5,9%).

Ειδικότερα, οι συνεχιζόμενες μεγάλες αυξήσεις των νωπών φρούτων και λαχανικών στην Ελλάδα κάνουν τη διαφορά, καθώς και στις δύο αυτές βασικές κατηγορίες τροφίμων σημειώθηκε αύξηση 14% έναντι αύξησης 11,8% στην ΕΕ και 10,5% στην Ευρωζώνη. Οι υψηλές αυξήσεις στα προϊόντα αυτά αντανακλούν αντίστοιχα υψηλές τιμές στο χωράφι, σύμφωνα με τα στοιχεία εισροών -εκροών στη γεωργία και την κτηνοτροφία της ΕΛΣΤΑΤ.

Η μεγαλύτερη αύξηση σημειώνεται, πάντως, στην τιμή του ελαιόλαδου, η οποία ανήλθε στο 67,4% στην Ελλάδα έναντι 49,6% στην ΕΕ και 50,7% στην Ευρωζώνη.

Υψηλότερες ήταν και οι αυξήσεις στις τιμές για το κρέας (6% στην Ελλάδα έναντι 3,9% στην ΕΕ και 4,4% στην Ευρωζώνη).

Στις πατάτες, η αύξηση των τιμών στην Ελλάδα ήταν μεγάλη και τον Ιανουάριο, αλλά χαμηλότερη από ότι στην ΕΕ και την Ευρωζώνη (8,3% έναντι 11,8% και 10,5%, αντίστοιχα).

Στην κατηγορία γάλα-τυριά-αυγά, οι τιμές άρχισαν να σταθεροποιούνται, με μία μέση αύξηση 0,8% στην Ελλάδα, περίπου όση και στην Ευρωζώνη (0,5%), ενώ στην ΕΕ καταγράφηκε μείωση 0,8%.

Μεγάλες αυξήσεις τιμών στο χωράφι

Οι αυξήσεις αυτές αντανακλούν αντίστοιχα μεγάλες αυξήσεις των τιμών στο χωράφι, όπως προκύπτει από στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τις τιμές εισροών-εκροών στη γεωργία και την κτηνοτροφία τον Δεκέμβριο, από τα οποία προκύπτει ότι η τιμή του ελαιόλαδου αυξήθηκε 83,8%, των φρούτων 11%, των λαχανικών και κηπευτικών 18,7% και των κρεάτων 7,9%. 

Πληθωρισμός – έρευνα

Επί του θέματος να θυμίσουμε μια πολύ “to the point” ανάλυση την οποία είχε δημοσιεύσει η Πειραιώς πριν από μερικούς μήνες. Αξίζει να τη θυμηθούμε … Ο πληθωρισμός δεν είναι ίδιος για όλους. Είναι υψηλότερος για τα φτωχότερα νοικοκυριά και χαμηλότερος για τα πλουσιότερα. Επίσης δεν πλήττει εξίσου όλους τους επιχειρηματικούς κλάδους. Κάποιοι μπορούν να μετακυλίσουν τις αυξήσεις στους καταναλωτές και να διατηρήσουν ή και να επαυξήσουν τα κέρδη τους και κάποιοι άλλοι επωμίζονται ζημίες.

Τα συμπεράσματα αυτά προκύπτουν με στοιχεία από μελέτη της Τράπεζας Πειραιώς (επικεφαλής οικονομολόγος Ηλίας Λεκκός), που δημοσιεύθηκε χθες για την «Επίπτωση των τιμών ενέργειας και διατροφής στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις».

Σύμφωνα με τη μελέτη, η οποία βασίστηκε στην Ερευνα Οικογενειακών Προϋπολογισμών 2020, ο πληθωρισμός κυμαίνεται από 8,5% στα νοικοκυριά με εισόδημα πάνω από 3.500 ευρώ τον μήνα και έως 11,1% σε αυτά με εισόδημα 751-1.100 ευρώ. Στο εισόδημα 2.800-3.500 ευρώ τον μήνα είναι 9,5%. «Στην τρέχουσα συγκυρία, νοικοκυριά με χαμηλότερα εισοδήματα βιώνουν υψηλότερα επίπεδα πληθωρισμού, τα οποία φθίνουν όσο ανερχόμαστε στην εισοδηματική κλίμακα», σημειώνει η μελέτη.

Σύμφωνα με μελέτη, τα νοικοκυριά με εισόδημα 751-1.100 ευρώ βιώνουν πληθωρισμό 11,1%.

Αιτία γι’ αυτές τις αποκλίσεις είναι οι διαφορές καταναλωτικών προτύπων. Τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα καταναλώνουν αναλογικά μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός τους για ενέργεια και διατροφή σε σύγκριση με τα υψηλότερα εισοδήματα. Σύμφωνα με την έρευνα, τα νοικοκυριά με εισόδημα 751-1.100 ευρώ δαπανούν το 27,1% του εισοδήματός τους για διατροφή και το 13,6% για ενέργεια. Αντίθετα, τα εισοδήματα πάνω από 3.500 ευρώ δαπανούν μόνο το 18,7% για διατροφή και το 10,5% για ενέργεια. Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, ότι τα πολύ χαμηλά εισοδήματα, κάτω από 750 ευρώ, δαπανούν χαμηλότερο μέρος του εισοδήματός τους για ενέργεια από την αμέσως επόμενη εισοδηματική κατηγορία (12,9% έναντι 13,6%). Ετσι, ο πληθωρισμός που βιώνει η κατηγορία αυτή είναι ελαφρώς χαμηλότερος από της αμέσως επόμενης, δηλαδή είναι 10,6% έναντι 11,1% στα εισοδήματα 751-1.100 ευρώ.

Οι αναλυτές της τράπεζας υπολόγισαν, επίσης, την απώλεια αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, εξαιτίας της αύξησης των τιμών ενέργειας και διατροφής. Με απλά λόγια επιχείρησαν να απαντήσουν στο ερώτημα: υπό την προϋπόθεση ότι τα νοικοκυριά επιθυμούν να καταναλώνουν τα ίδια επίπεδα υπηρεσιών ενέργειας και ειδών διατροφής, τότε πόσο μειώνεται το ποσοστό του εισοδήματός τους που είναι διαθέσιμο για την αγορά όλων των υπόλοιπων αγαθών και υπηρεσιών;

Το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγουν είναι ότι η αύξηση των τιμών ενέργειας και τροφίμων περιορίζει κατά 8,2% το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών σε όλες τις λοιπές καταναλωτικές ανάγκες τους στο κάτω άκρο της κατανομής των εισοδημάτων, αλλά μόνο το 5,7% στο άνω άκρο, των πιο εύπορων νοικοκυριών.

Σε σχέση με τις επιχειρήσεις, η μελέτη επικαλείται την ιστορική εμπειρία και συγκεκριμένα τις επιδόσεις τους το 2008, όταν η τιμή του πετρελαίου είχε και πάλι κορυφωθεί στα 147 δολάρια το βαρέλι, σε σύγκριση με τα 51 δολάρια το 2007. Από τη σύγκριση της κερδοφορίας το 2008 με αυτήν του 2005-2007 προκύπτει ότι ενώ συνολικά παρουσίασε οριακή πτώση κατά 0,7%, ένας σημαντικός αριθμός κλάδων, και μάλιστα ενεργοβόρων, όπως η διύλιση πετρελαίου και οι αερομεταφορές, ευνοήθηκε. Οι κλάδοι αυτοί, σημειώνουν οι αναλυτές, ήταν σε θέση να υπερασπιστούν τα περιθώρια κέρδους τους μετακυλίοντας τις αυξήσεις στο αγοραστικό κοινό τους. Αλλοι κλάδοι, όπως τα ακίνητα, οι διοικητικές και υποστηρικτικές υπηρεσίες και η εστίαση, ευνοήθηκαν επίσης από το πληθωριστικό περιβάλλον. Στον αντίποδα, κλάδοι όπως η παραγωγή ηλεκτρισμού, οι κατασκευές, οι μεταφορές εκτός των αερομεταφορών, η μεταλλουργία και η φαρμακοβιομηχανία αδυνατούσαν να μετακυλίσουν τις αυξήσεις τιμών στους πελάτες τους, με αποτέλεσμα να καταγράψουν μείωση κερδοφορίας.

Αγορά ακινήτων - επαγγελματικά ακίνητα

Πάμε τώρα στην αγορά ακινήτων και συγκεκριμένα στα επαγγελματικά ακίνητα, για να δούμε μια ενδιαφέρουσα έκθεση (όπως την παρουσίαση ο Ο.Τ.) …. Κόντρα σε ότι συμβαίνει στις αγορές γραφείων της δυτικής Ευρώπης, ο εγχώριος κλάδος των γραφειακών χώρων σημειώνει θετικό ρυθμό ανάπτυξης, ενώ ανοδικά κινείται επίσης και η ελληνική αγορά των logistics, αποτυπώνοντας τη δυναμική των επαγγελματικών ακινήτων της χώρας.

Το μειονέκτημα, ήτοι η πολύ χαμηλή διαθεσιμότητα ποιοτικών, σύγχρονων, πράσινων χώρων, έχει γίνει πλεονέκτημα, καθώς η ζήτηση ξεπερνά την προσφορά εξ ου και η ελληνική αγορά γραφείων και αποθηκευτικών χώρων, τόσο την τρέχουσα περίοδο όσο και σε σχέση με τις άμεσες προοπτικές της, εμφανίζει θετικές προσδοκίες.

Παρότι λοιπόν η απορρόφηση των γραφειακών χώρων στο δ’ τρίμηνο του 2023 μειώθηκε, ο ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης της αγοράς γραφείων για το 2023 έκλεισε με άνοδο της τάξης του 22%, όπως προκύπτει από τη μελέτη της Cushman & Wakefield – Proprius.

Συγκεκριμένα, η απορρόφηση στο δ’ τρίμηνο της χρονιάς διαμορφώθηκε συνολικά σε 20.000 τ.μ., ανεβάζοντας το συνολικό εμβαδόν πώλησης γραφείων για το έτος σε 160.000 τ.μ. Η συνολική επίδοση είναι χαμηλότερη βέβαια κατά 12% σε σχέση με το υψηλό της αγοράς γραφείων, όπως καταγράφηκε τα προηγούμενα χρόνια.

Το μέσο ενοίκιο των prime ακινήτων ανέβηκε στα 29 ευρώ ανά τ.μ., με ορισμένες συμφωνίες να ξεπερνούν το όριο των 30 ευρώ ανά τ.μ., σημειώνοντας αύξηση της τάξεως 12% σε σχέση με το 2022. 

Ο όγκος των επενδύσεων σε κτίρια γραφείων στα τέλη του 2023 ανήλθε στα 165 εκατ. ευρώ, 15% αυξημένος σε σύγκριση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα.

Αυτήν τη στιγμή βρίσκονται υπό κατασκευή περίπου 230.000 τ.μ. γραφείων, που αναμένεται να ολοκληρωθούν τα επόμενα δύο χρόνια, και 232.000 τ.μ. βρίσκονται σε στάδιο σχεδιασμού. Αξίζει να σημειωθεί ότι περίπου το 45% των τρεχόντων έργων υπό κατασκευή αφορούν ανακατασκευές υφιστάμενων κτιρίων.

«Το 2024 αναμένεται να είναι μια ακόμη χρονιά ανάπτυξης, με τους κινδύνους να εστιάζονται στις γεωπολιτικές εντάσεις, ενώ η βιωσιμότητα θα διαδραματίζει όλο και πιο σημαντικό ρόλο στις αποφάσεις για τα ακίνητα», επισημαίνεται στην ανάλυση.

Οι συμφωνίες που ξεχώρισαν

Η μεγαλύτερη συμφωνία μίσθωσης του τριμήνου αφορούσε το Μποδοσάκειο Μέγαρο συνολικής επιφανείας 13.460 τ.μ. επί της οδού Αμαλίας 20 στην πλατεία Συντάγματος, όπου θα μετεγκατασταθούν τα γραφεία της Βουλής των Ελλήνων.

Σε ότι αφορά τις πωλήσεις ξεχώρισε η πώληση του ακινήτου επί του οποίου πρόκειται να ανεγερθεί το νέο Δικαστικό Μέγαρο Πειραιά, με συνολική δόμηση 36.000 τ.μ. από την Dimand στο Ταμείο Χρηματοδοτήσεως Δικαστικών Κτιρίων (ΤΑΧΔΙΚ) του υπουργείου Δικαιοσύνης. Το τίμημα ανήλθε σε 80,9 εκατ. ευρώ.

Ακόμη, η Trastor αγόρασε γραφεία στο Πολιτεία Business Center στη Λεωφόρο Μεσογείων 109-111. Τα γραφεία είναι μισθωμένα στην Italgas στην οποία ανήκει πλέον η ΔΕΠΑ Υποδομών. Το συνολικό τίμημα για την αγορά ανήλθε σε 20,4 εκατ. ευρώ.

Παράλληλα, στο δ’ τρίμηνο η Prodea Investments ανακοίνωσε την ολοκλήρωση της μεταβίβασης 22 γραφειακών και εμπορικών ακινήτων στην Εθνική Τράπεζα, τα οποία μέχρι πρόσφατα τα μίσθωνε η ίδια η τράπεζα. Το τίμημα της συναλλαγής έφτασε τα 110 εκατ. ευρώ. Τα υπόλοιπα 20 ακίνητα αναμένεται να μεταβιβαστούν εντός του πρώτου εξαμήνου 2024 έναντι συνολικού τιμήματος 43,5 εκατ. ευρώ.

Στα ύψη τα ενοίκια στον κλάδο των logistics

Η έλλειψη σύγχρονου προϊόντος δίνει τον τόνο και στην εγχώρια αγορά των logistics, καθώς έτσι συντηρούνται στο ύψος τους τα μισθώματα για prime αποθηκευτικούς χώρους.

Στο τέλος 2023 κάθε τετραγωνικό μέτρο σύγχρονων αποθηκών ενοικιαζόταν προς 5,25 ευρώ τον μήνα, με προβλέψεις για ανοδική πορεία σε βάθος 12μηνου, κι ενώ το 2020 εν μέσω πανδημίας όταν η ζήτηση είχε χτυπήσει «κόκκινο» ήταν περίπου στα 4,25 ευρώ ανά τ.μ. μηνιαίως.

Σε ό,τι αφορά τις αποδόσεις ανήλθαν στο 7%, με πρόβλεψη για περαιτέρω πτωτική τάση σε βάθος ενός έτους, όπως αναφέρεται στην έρευνα της Cushman & Wakefield.

Επενδύσεις 60 εκατ. ευρώ

Τα θεμελιώδη μεγέθη της αγοράς βιομηχανικών χώρων – logistics στην Ελλάδα παραμένουν ισχυρά με τον όγκο επενδύσεων να ανέρχεται σε περίπου 60 εκατ. ευρώ στο τελευταίο τρίμηνο του 2023, περίοδος κατά την οποία απορροφήθηκαν 90.000 τ.μ.

Πρόκειται για ποσό αυξημένο κατά 20% σε σύγκριση τόσο με το ίδιο τρίμηνο του 2022 όσο και με το γ’ τρίμηνο του 2023.

Τα μεγάλα deals

Στις αξιοσημείωτες συναλλαγές που έγιναν το δ’ τρίμηνο του 2023 περιλαμβάνονται η απόκτηση από την Trastor ΑΕΕΑΠ αποθηκών 17.060 τ.μ. στη Μάνδρα Αττικής, μισθωμένες στην Goldair Cargo έναντι 7 εκατ. ευρώ, ενώ η αλυσίδα Σκλαβενίτης αγόρασε από την BSH Hellas το εργοστάσιο 53.000 τ.μ. της πρώην Pitsos στην περιοχή του Ρέντη.

Οι εγκαταστάσεις επιφάνειας 14.150 τ.μ. της Αλυσίδας στο 14 χλμ. Θεσσαλονίκης – Πολύγυρου αγοράστηκαν από την αλυσίδα σούπερ μάρκετ Διαμαντής Μασούτης και η εκτυπωτική βιομηχανία Iris (38.752 τ.μ.) πωλήθηκε για 11,5 εκατ. στον Θέμη Αλαφούζο.

Η Goldair απέκτησε νέο χώρο logistics επιφάνειας 14.000 τ.μ. στον Ασπρόπυργο, μια επένδυση 13 εκατ. ευρώ, ενώ η Samson Logistics απέκτησε αποθήκες 3.000 τ.μ. στην περιοχή της Σίνδου, στη Θεσσαλονίκη.

Επιπρόσθετα η Neptune Land Services (NLS) απέκτησε το πλειοψηφικό μερίδιο της FERST Logistics που παρέχει υπηρεσίες logistics υψηλής προστιθέμενης αξίας στην αυτοκινητοβιομηχανία στην Ελλάδα.

Οι Έλληνες καθηγητές του κυρίου… Bayraktar

Η αποκάλυψη έγινε στη Βουλή, στην Επιτροπή Εξωτερικών και Άμυνας. Ο γαμπρός του Ερντογάν, Σελτσούκ Μπαϊρακτάρ αυτός που κατασκευάζει τα τουρκικά drones, ειπώθηκε πως είχε στο πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια και εν συνεχεία στο ΜΙΤ της Μασαχουσέτης Έλληνα καθηγητή. Ποιος όμως ήταν αυτός ο καθηγητής; Έψαξα και βρήκα ότι στο πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια, εκείνη την περίοδο ο Μπαΐρακτάρ δεν ήταν απλώς φοιτητής, αλλά βοηθός ενός καθηγητή. Ενας από τους Έλληνες καθηγητές ήταν και Goerge J. Pappas. Φοιτητής στο ίδιο πανεπιστήμιο ήταν και ο αδελφός του Χαρούκ.

Όπως ειπώθηκε από το υπουργό Εθνικής Άμυνας Νίκο Δένδια και άλλοι δύο καθηγητές της συγκεκριμένης έδρας, στα συγκεκριμένα πανεπιστήμια ήταν επίσης Έλληνες. Οι οποίοι θα μπορούν να προσφέρουν πολλά στην χώρα μας (θα πρόσθετα). Εκείνο που έχει σημασία είναι αυτό που ανακοινώθηκε στη Επιτροπή Εξωτερικών και Άμυνας ότι γίνονται επαφές με το ελληνικό ανθρώπινο δυναμικό, ώστε οι Έλληνες επιστήμονες του εξωτερικού να βοηθήσουν όχι μόνον να κατασκευάσουμε drones, αλλά και να κάνουμε θαύματα, σε τομείς έρευνας, τεχνολογίας και καινοτομίας. Φτάνει, όπως επεσήμανε ο κ. Δένδιας να συστρατευτούμε όλοι σε μια κοινή προσπάθεια

Ψάξε-ψάξε όμως στα αμερικανικά πανεπιστήμια και κυρίως αυτό της Πελσιλβάνια, βρήκα και το όνομα Georgios Fainekos. Σας λέει τίποτα αυτό το όνομα; Ήταν συμφοιτητής, μαθαίνω, στην Πενσιλβάνια με τον Μπαϊρακτάρ. Σήμερα ο Fainekos είναι επίκουρος καθηγητής στο Arizona State University.

Εδώ θα πρέπει να σημειώσω και τούτο, έτσι για την ιστορία. Αμέσως μετά την πτώση της χούντας ο τότε Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής έδωσε εντολή στα μέλη της κυβέρνησής του και στις πρεσβείες μας να προτρέψουν Έλληνες επιστήμονες που ζούσαν και εργάζονταν στο εξωτερικό, να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, επειδή τους χρειαζόταν. Στις ΗΠΑ για παράδειγμα τα προξενεία πήραν τους τηλεφωνικούς καταλόγους και καλούσαν όσα ονόματα φαίνονταν ελληνικά και τελείωναν σε «ς». Ήρθαν, τότε, αρκετοί στην Ελλάδα, αλλά γρήγορα απογοητεύτηκαν, αφού δεν τους έδωσαν ευκαιρίες και γύρισαν πίσω.