"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 24/09/24

Ελληνική Οικονομία

Η ανησυχητική πορεία του ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών επιβεβαιώνεται και με τη «βούλα» της Τράπεζας της Ελλάδος και του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ). Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών είναι ένα σημαντικό μακροοικονομικό μέγεθος που μετρά την σχετική θέση μια χώρας αναφοράς σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο αντανακλώντας τις παραγωγικές δυνατότητες και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας αναφοράς.

Στο τελευταίο ενημερωτικό δελτίου του ΚΕΠΕ εξετάζεται ενδελεχώς το επίμονο πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας με τους δείκτες να δείχνουν πως η Ελλάδα επενδύει και καταναλώνει περισσότερα από όσα έχει λάβει από ιδίους πόρους. Κατά την άποψη μας σε ένα μεγάλο πρόβλημα, έχοντας πολλές φορές σε αυτή τη στήλη αναφερθεί στο συγκεκριμένο ζήτημα.

«Η ελληνική οικονομία πρέπει να αναδιαρθρώσει την παραγωγική της δομή, με στόχο τη μείωση του ελλείμματος», αναφέρει το ΚΕΠΕ

Το έλλειμμα προέρχεται κυρίως από το Ισοζύγιο Αγαθών εξαιρουμένων των καυσίμων και των πλοίων. Οφείλεται, μεταξύ άλλων, στην εξαγωγική εξειδίκευση της ελληνικής παραγωγής και στο υψηλό ποσοστό εισαγόμενου περιεχομένου των ελληνικών εξαγωγών. Παρότι το ισοζύγιο υπηρεσιών, κυρίως μέσω των ταξιδιωτικών υπηρεσιών, συνεισφέρει θετικά στο ΙΤΣ, αυτό δεν επαρκεί για να αντισταθμίσει το συνολικό έλλειμμα. Για να αντιμετωπιστεί αυτή η ανισορροπία, η ελληνική οικονομία πρέπει να αναδιαρθρώσει την παραγωγική της δομή, με στόχο τη μείωση του ελλείμματος.

Δυστυχώς, οι αρχικές εκτιμήσεις του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών ότι οι εξαγωγές αναμενόταν να ανακάμψουν το δεύτερο εξάμηνο του 2024, φαίνεται ότι πλέον αλλάζουν, καθώς η ανάκαμψη της Ευρώπης που απορροφά περίπου το 60% των ελληνικών εξαγωγών, δεν είναι ορατή. Ίσως και το αντίθετο, ενώ ταυτόχρονα υπάρχει και άνοδος των εισαγωγών.

Αχίλλειος πτέρνα της οικονομίας

Τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος είναι εξίσου ανησυχητικά. Την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουλίου 2024, το έλλειμμα του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών αυξήθηκε κατά 1,3 δισεκ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023 και διαμορφώθηκε σε 8,6 δισεκ. ευρώ. Μόνο τον μήνα Ιούλιο, το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μειώθηκε κατά 600,4 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2023 και διαμορφώθηκε σε 246,2 εκατ. ευρώ.

Το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών διευρύνθηκε, λόγω της μεγαλύτερης αύξησης των εισαγωγών σε σχέση με την αύξηση των εξαγωγών. Σε τρέχουσες τιμές, οι εξαγωγές αγαθών αυξήθηκαν κατά 8,3% (5,9% σε σταθερές τιμές), ενώ οι εισαγωγές αγαθών παρουσίασαν αύξηση κατά 8,4% (10,6% σε σταθερές τιμές). Ειδικότερα, σε τρέχουσες τιμές οι εξαγωγές αγαθών χωρίς καύσιμα παρουσίασαν αύξηση κατά 7,5% (4,8% σε σταθερές τιμές), ενώ οι εισαγωγές αγαθών χωρίς καύσιμα αυξήθηκαν κατά 13,6% (13,2% σε σταθερές τιμές).

Το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών μειώθηκε λόγω της επιδείνωσης πρωτίστως του ισοζυγίου ταξιδιωτικών υπηρεσιών και δευτερευόντως του ισοζυγίου μεταφορών, ενώ το ισοζύγιο λοιπών υπηρεσιών βελτιώθηκε. Σε σχέση με τον Ιούλιο του 2023, οι αφίξεις μη κατοίκων ταξιδιωτών αυξήθηκαν κατά 4,1%, ενώ οι σχετικές εισπράξεις μειώθηκαν κατά 4,2%.

Διευρύνθηκε το έλλειμμα

Τον Ιούλιο του 2024, το πλεόνασμα του συνολικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαίων (το οποίο αντιστοιχεί στις ανάγκες της οικονομίας για χρηματοδότηση από το εξωτερικό) μειώθηκε κατά 559,4 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2023 και διαμορφώθηκε σε 247,4 εκατ. ευρώ.

Την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουλίου 2024, το έλλειμμα του συνολικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαίων διευρύνθηκε σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023 και διαμορφώθηκε σε 9,1 δισεκ. ευρώ.

Το α’ εξάμηνο του έτους, το ΙΤΣ διαμορφώθηκε στα 8,8 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 693,4 εκατ. ευρώ σε σχέση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2023.

Ένα από τα κυριότερα ενδογενή προβλήματα είναι το επίμονο και μεγάλο έλλειμμα

Σύμφωνα με το ΚΕΠΕ, την τελευταία τριετία (2021-23) παρατηρείται μια αρνητική τάση στο ΙΤΣ, η οποία πρέπει να αναχαιτιστεί προκειμένου να διασφαλιστεί ο στόχος της εξωτερικής ισορροπίας της οικονομίας μας. Η συνιστώσα του ΙΤΣ που αποτελεί την πηγή του προβλήματός του, είναι το έλλειμμα του Ισοζυγίου Αγαθών.

Η ανισορροπία του ΙΑ οφείλεται στους ακόλουθους παράγοντες: i) το υψηλό επίπεδο των ελληνικών εισαγωγών, ii) τη χαμηλή ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων, η οποία δεν συνδέεται άμεσα με τις τιμές και το κόστος των ελληνικών προϊόντων. Διότι αν και είχαμε σημαντική βελτίωση της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας τιμών και κόστους αυτή δεν οδήγησε σε ανάλογη αύξηση των ελληνικών εξαγωγών. Το γεγονός αυτό ίσως οφείλεται στο ότι η μετακύλιση των μεταβολών του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος στις τιμές παραγωγών και εξαγωγών παραμένει ατελής, αντανακλώντας παράγοντες όπως (α) η διατήρηση των εμποδίων που περιορίζουν τον ανταγωνισμό στις αγορές προϊόντων και (β) οι αυξήσεις των έμμεσων φόρων, iii) το υψηλό εισαγωγικό περιεχόμενο των ελληνικών εξαγωγών, iv) η εξαγωγική εξειδίκευση της ελληνικής παραγωγής, v) ο χαμηλός βαθμός εξαγωγικής διείσδυσης των ελληνικών προϊόντων, vi) η ενεργειακή εξάρτηση της οικονομίας.

Η Ελλάδα έχει το 4ο υψηλότερο ποσοστό εισαγωγικού περιεχομένου

Ένας σημαντικός παράγοντας επιδείνωσης του ΙΑ είναι το υψηλό εισαγωγικό περιεχόμενο των εξαγωγών, το οποίο είναι υψηλό, η Ελλάδα έχει το 4ο υψηλότερο ποσοστό εισαγωγικού περιεχομένου στην παραγωγή των εξαγόμενων προϊόντων της, σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες τις Ευρωζώνης, επιπλέον αυτό δείχνει μια αυξητική τάση. Αυτή η εξάρτηση της εγχώριας παραγωγής από ξένα αγαθά έχει αρνητικές επιπτώσεις σε μια σειρά παραμέτρων, όπως η απασχόληση, η παραγωγική βάση της οικονομίας, η ανταγωνιστικότητα, και ο βαθμός ευαισθησία της χώρας σε εξωτερικές διαταραχές. Επιπρόσθετα, δεδομένου ότι η εισαγόμενη συνιστώσα των εξαγωγών είναι υψηλή, ένα σημαντικό μέρος των κερδών από τις εξαγωγές διοχετεύεται σε ξένες οικονομίες, μειώνοντας έτσι τα οφέλη για την εγχώρια οικονομία.

«Η κατάσταση αυτή θα πρέπει να αναστραφεί, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη στήριξης της εγχώριας παραγωγής με κάθε διαθέσιμο μέσο», σημειώνει το Κέντρο.

Όσον αφορά την εξαγωγική εξειδίκευση της ελληνικής οικονομίας, αναφορικά με τα μερίδια εξαγωγών βιομηχανοποιημένων προϊόντων, το ΚΕΠΕ διαπιστώνει ότι η Ελλάδα βρίσκεται στη χειρότερη θέση σε σύγκριση με τις 20 χώρες της Ευρωζώνης. Επιπλέον, τα μερίδια εξαγωγών βιομηχανοποιημένων προϊόντων συρρικνώνονται σταθερά. Η βαθιά οικονομική ύφεση είχε σημαντικές επιπτώσεις στην οικονομική δραστηριότητα, έπληξε και τον βιομηχανικό τομέα της οικονομίας. Ο ρυθμός συρρίκνωσης των μεριδίων των ελληνικών εξαγωγών βιομηχανοποιημένων προϊόντων, πριν και μετά τη βαθιά ύφεση, ανήλθε στο 31,3%. Παρά τη επιβράδυνση αυτής της αρνητικής τάσης, η μείωση συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.

Υστέρηση στον βαθμό τεχνολογικής έντασης των βιομηχανικών προϊόντων

Σχετικά με τον βαθμό τεχνολογικής έντασης των βιομηχανικών προϊόντων, η χώρα μας υστερεί σημαντικά σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης, όσον αφορά τα μερίδια των προϊόντων μέσης τεχνολογικής έντασης.

Στη βελτίωση της εικόνας του ΙΤΣ συνέβαλε σημαντικά το Ισοζύγιο Υπηρεσιών. Το ΙΥ διαχρονικά χαρακτηρίζεται από σταθερά πλεονάσματα και συμβάλλει στη μείωση του ελλείμματος του ΙΤΣ. Οι ταξιδιωτικές υπηρεσίες είναι αυτές που κυρίως οδηγούν τη βελτίωση του ισοζυγίου, οι οποίες την τελευταία διετία έχουν επανέλθει στα επίπεδα προ πανδημίας.

Τέλος, την τελευταία διετία παρατηρείται μια αξιοσημείωτη αύξηση στις πληρωμές για ταξιδιωτικές υπηρεσίες, υποδεικνύοντας μια ξεκάθαρη τάση των Ελλήνων για ταξίδια στο εξωτερικό, γεγονός που αποτελεί αρνητική εξέλιξη για το ΙΥ.

Να σημειωθεί πως σύμφωνα με την ΤτΕ η συνολική αξία των εξαγωγών κατά το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Ιουνίου 2024 ανήλθε στο ποσό των 25,3 δισ. ευρώ, έναντι 26,12 δισ. ευρώ που είχαν φτάσει οι εξαγωγές το ίδιο διάστημα του 2023, παρουσιάζοντας μείωση κατά 3,2%.

Χωρίς να υπολογίζονται τα πετρελαιοειδή στην εξίσωση, οι εξαγωγές παρουσίασαν μείωση κατά 758,4 εκατ. ευρώ, δηλαδή 4,1% σε σύγκριση με το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Ιουνίου το 2023.

Ελληνική Οικονομία (2)

Με ρυθμό 2,3% «έτρεξε» η ελληνική οικονομία κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2024 σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε η ΕΛΣΤΑΤ με το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ), σε όρους όγκου, κατά το 2ο τρίμηνο 2024 να παρουσιάζει αύξηση κατά 1,1%, σε σχέση με το 1ο τρίμηνο 2024, ενώ σε σύγκριση με το 2ο τρίμηνο 2023 παρουσίασε αύξηση κατά 2,3%.

Η ελληνική οικονομία, με τις παθογένειες που παρουσιάζει, ανακάμπτει από τις «στάχτες» που άφησε η μνημονιακή εποχή αλλά τα τραύματα της δεν έχουν ακόμα επουλωθεί.

Είναι χαρακτηριστικό πως το τωρινό ΑΕΠ (με βάση τα στοιχεία του 2023) βρίσκεται στα επίπεδα του Σεπτεμβρίου 2001, σύμφωνα με την ανάλυση της HellasFin Investment Services. Αν μάλιστα γίνει σύγκριση με το υψηλό των 252 δισ. ευρώ του Μαρτίου του 2008, το συνολικό εθνικό προϊόν υπολείπεται κατά 22%.

ΑΕΠ β΄ τριμήνου 2024

Το «τέρας» του πληθωρισμού

Όπως είχε γράψει την προηγούμενη εβδομάδα σε άρθρο του στο in.gr o Στράτος Ιωακείμ, παρά τους ταχύτερους ρυθμούς ανάπτυξης συγκριτικά με την Ευρωζώνη, η ελληνική οικονομία καλείται να αντιμετωπίσει τις συμπληγάδες του πληθωρισμού στο υπόλοιπο του 2024. Στην Ελλάδα ο πληθωρισμός τον Αύγουστο διαμορφώθηκε στο 3,2%, αυξημένος από το 3% που είχε καταγράψει τον Ιούλιο. Οι τιμές συνεχίζουν να αυξάνονται με το ελαιόλαδο να οδηγεί την κούρσα των ανατιμήσεων, με αύξηση της τάξεως του 49,1% σε σχέση με τον περσινό Αύγουστο. Ειδικότερα, ο Γενικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή τον Αύγουστο 2024, σε σύγκριση με τον Ιούλιο 2024 παρουσίασε αύξηση 0,3%.

Ο πληθωρισμός τον Αύγουστο διαμορφώθηκε στο 3,2%, αυξημένος κατά 0,2% σε σχέση με τον Ιούλιο

Η οριακή άνοδος του πληθωρισμού τον Αύγουστο, η  νέα υποχώρηση του οικονομικού κλίματος και η περαιτέρω διολίσθηση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, εντείνουν τις ανησυχίες για όσα έπονται.

Κατανάλωση και πάγιες επενδύσεις

Ιδιαίτερες ανησυχίες, σύμφωνα με την HellasFin, εγείρονται από το πολύ υψηλό ποσοστό συμμετοχής της κατανάλωσης στην τελική διαμόρφωση του ΑΕΠ(Ιδιωτική 70,1% και Δημόσια 19,3%).

Σχετικά με τις πάγιες επενδύσεις, η σύγκριση με την Ευρωζώνη είναι ακόμη απογοητευτική. Η συνεισφορά τους στο ελληνικό εθνικό προϊόν, με την συμπερίληψη των ενισχύσεων στα πλαίσια του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης, ανάγεται στο 14,4%, όταν ο μέσος όρος στην Ευρωζώνη ανέρχεται στο 21%.

Υψηλή κατανάλωση, χαμηλή παραγωγική βάση

Η συνθήκη της υψηλής κατανάλωσης και χαμηλής παραγωγικής βάσης αποτυπώνεται στην πάγια αιμορραγία από τον λογαριασμό των καθαρών εξαγωγών. Η ελληνική οικονομία δεν μπορεί εγχωρίως να παράγει προϊόντα και να παρέχει υπηρεσίες προκειμένου να υποκαταστήσει τις αντίστοιχες εισαγωγές της.

Η ενεργή συμμετοχή της χώρας στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας μπορεί να επιτευχθεί μέσω της παραγωγής και εμπορίας καινοτόμων και ανταγωνιστικών προϊόντων και υπηρεσιών, πεδίο στο οποίο ακόμη υστερεί σημαντικά. Η δυναμική συνιστώσα της ελληνικής οικονομίας, η τουριστική βιομηχανία, δεν μπορεί να θεωρηθεί επαρκές μοντέλο διατηρήσιμης ανάπτυξης των επόμενων δεκαετιών, αναφέρει η εταιρεία συμβούλων και διαχείρισης περιουσίας στην ανάλυσή της.

Η οικονομική κρίση του 2009 ήταν κυρίως αποτέλεσμα των δίδυμων ελλειμάτων. Δημοσιονομικό έλλειμμα δεν υφίσταται πλέον. Υφίσταται όμως σημαντικό αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο, σύμφωνα με την εταιρεία συμβούλων και διαχείρισης περιουσίας.

Εμπορικό έλλειμμα

Σχετικά με την ιδιωτική κατανάλωση, όπως αναφέρεται στην οικονομική ανάλυση, αποτελεί το 70,1% του συνολικού ΑΕΠ, μεγεθύνθηκε σε ετήσια βάση κατά 2% και σε τριμηνιαία 0,6%. Η δημόσια δαπάνη με συνεισφορά 19,3% στο ΑΕΠ, μειώθηκε σε ετήσια βάση κατά 3,6%.

Οι συνολικές επενδύσεις οι οποίες απαρτίζουν το 14,4% του ΑΕΠ αυξήθηκαν κατά 3,9% στο έτος. Οι επενδύσεις στον παραδοσιακό στυλοβάτη του ΑΕΠ τις κατοικίες (1,8% μερίδιο στο ΑΕΠ), παρουσίασε ετήσια καθίζηση 5,4%.

Επιδείνωση σημειώθηκε στην χρονίζουσα δομική αδυναμία του εμπορικού ελλείμματος. Σε 12μηνη βάση οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 0,84% ενώ οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 4,2%, με αποτέλεσμα ο λογαριασμός του καθαρού υπολοίπου εξαγωγών εισαγωγών, να αφαιρεί από το συνολικό ΑΕΠ το 6,8% της αξίας του, σε σύγκριση με το 6% του προηγούμενου τριμήνου.

Ελλάδα – Φορολογία

Ίσως, δύσκολα θα μπορούσε κάποιος να χαρακτηρίσει την Ελλάδα φορολογικό παράδεισο. Σύμφωνα με τον δείκτη του αμερικανικού think tank «Tax Foundation» για την ανταγωνιστικότητα των φορολογικών συστημάτων, το 2023 η Ελλάδα βρίσκεται στην 25η θέση, σε σύνολο 38 – ανεπτυγμένων – χωρών του ΟΟΣΑ.

Όπως έγραφαν σε ένα ενδιαφέρον άρθρο τους στην Premium έκδοση τους Τα Νέα. Το ειδικό καθεστώς μπορεί να επεκταθεί και σε συγγενικά πρόσωπα με επιπλέον «χρέωση» 20.000 ευρώ κατ’ άτομο

Η δε λεγόμενη «ημέρα φορολογικής ελευθερίας» για το 2023 υπολογίζεται από το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕΦΙΜ) πως ήταν η 27η Ιουνίου ή η 177η ημέρα του έτους. Δηλαδή, μέχρι εκείνη την ημέρα οι Έλληνες εργαζόμαστε μόνο για να πληρώσουμε τους φόρους μας, ενώ στην τσέπη μας μπαίνουν τα έσοδα από τις υπόλοιπες ημέρες του έτους.

Ποιος, λοιπόν, αποφασίζει να έρθει να φορολογηθεί στην Ελλάδα; Με μια σειρά από τροποποιήσεις στον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ΚΦΕ) και τις τελευταίες ρυθμίσεις να γίνονται με τον Ν. 4714/2020, η Ελλάδα παρέχει κίνητρα για τον φορολογικό επαναπατρισμό Ελλήνων αλλά και την προσέλκυση ξένων επενδυτών και συνταξιούχων.

Οι διαφορετικές κατηγορίες ορίζονται από τα άρθρα 5Α, 5Β και 5Γ του ΚΦΕ, που αφορούν τους μεγάλους επενδυτές, τους συνταξιούχους, τους μισθωτούς και τους ελεύθερους επαγγελματίες, αντίστοιχα. Ο δικηγόρος Θεόδωρος Σκουζός, που αναλαμβάνει υποθέσεις μεταφοράς φορολογικής κατοικίας στην Ελλάδα, εξηγεί:

Προσέλκυση «μεγάλου πλούτου»

«Το 5Α στοχεύει στην προσέλκυση φορολογουμένων ‘μεγάλου πλούτου’ (High Net Worth Individuals) που δεν ήταν κάτοικοι Ελλάδας τα προηγούμενα επτά χρόνια και προβλέπει την καταβολή ποσού 100.000 ευρώ ετησίως σε εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης του ιδιώτη για το παγκόσμιο εισόδημά του». Δηλαδή, πληρώνοντας 100.000 ευρώ τον χρόνο, ο – εκατομμυριούχος – επενδυτής απαλλάσσεται από κάθε άλλο φόρο εισοδήματος για τις διεθνείς δραστηριότητές του. Υπάρχουν, όμως, κι άλλες προϋποθέσεις:

«Ο ιδιώτης πρέπει να πραγματοποιήσει και μια επένδυση 500.000 ευρώ, η οποία μπορεί να είναι σε ακίνητα, ομόλογα, συμμετοχή σε εταιρεία κ.λπ.».  «Η μέγιστη διάρκεια παραμονής στο καθεστώς είναι 15 χρόνια.

Ο μέγιστος χρόνος παραμονής παραπέμπει στην έννοια του non-domiciled individual (Non-dom), μια αγγλική έννοια που διακρίνει τον τόπο όπου κάποιος επιλέγει να διαμένει από τον τόπο που θεωρεί ‘σπίτι του’», προσθέτει ο Θεόδωρος Σκουζός.

Πάντως, σε περίπτωση που ο ίδιος άνθρωπος έχει εισοδήματα από την Ελλάδα, αυτά φορολογούνται κανονικά, όπως για κάθε έλληνα φορολογούμενο.

Το ειδικό καθεστώς μπορεί να επεκταθεί και σε συγγενικά πρόσωπα του νέου φορολογικού κατοίκου, με επιπλέον «χρέωση» 20.000 ευρώ κατ’ άτομο.

Έτσι, αν πρόκειται για ζευγάρι με υψηλά εισοδήματα από το εξωτερικό, αρκεί να πληρώνει 120.000 ευρώ συνολικά κάθε χρόνο – σε συνδυασμό, βεβαίως, με την επένδυση 500.000 ευρώ κατ’ ελάχιστο.

Η δεύτερη κατηγορία κινήτρων αφορά τους συνταξιούχους.

Ο δικηγόρος εξηγεί: «Το 5Β στοχεύει στην προσέλκυση ξένων συνταξιούχων, προσφέροντάς τους φορολογικό συντελεστή 7%. Και σε αυτό το καθεστώς, τυχόν εισόδημα ελληνικής πηγής φορολογείται κανονικά, ενώ η μέγιστη διάρκεια του καθεστώτος είναι πάλι τα 15 έτη».

Κίνητρα… επιστροφής

Τέλος, τα κίνητρα που περιγράφονται στην παράγραφο 5Γ του ΚΦΕ αφορούν κυρίως έλληνες εργαζομένους που έφυγαν για το εξωτερικό και επιθυμούν να επιστρέψουν. «Το 5Γ στοχεύει στην προσέλκυση εργαζομένων ή αυτοαπασχολουμένων που δεν ήταν κάτοικοι Ελλάδας για περίοδο τουλάχιστον πέντε ετών, δίνοντας κίνητρο έκπτωσης 50% στον φόρο εισοδήματος από την εργασία τους στην Ελλάδα.

Και εδώ υπάρχει μέγιστος χρόνος για το όφελος στα επτά έτη, καθώς και η πρόσθετη προϋπόθεση η θέση εργασίας που καλύπτεται να είναι ‘νέα’», διευκρινίζει ο Θεόδωρος Σκουζός, που θεωρεί την τελευταία δικλίδα μάλλον άστοχη.

Πόσοι είναι, όμως, οι άνθρωποι που έχουν εκμεταλλευτεί τις εν λόγω διατάξεις; Σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσαν «ΤΑ ΝΕΑ» από την ΑΑΔΕ, οι αλλαγές φορολογικής κατοικίας φτάνουν τις 8.350. Οι περισσότερες (6.817, 82%) αφορούν την τρίτη κατηγορία (5Γ), που είναι και η λιγότερο προσοδοφόρα για τα κρατικά ταμεία.

Ωστόσο, τα 293 άτομα (3,5%) που φορολογούνται στην Ελλάδα με το καθεστώς Non-dom της παραγράφου 5Α δεν είναι λίγα, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς τα χρήματα που έχουν επενδύσει στη χώρα για να υπαχθούν στο εν λόγω καθεστώς.

Με έναν απλό υπολογισμό, τα συγκεκριμένα άτομα έχουν επενδύσει συνολικά τουλάχιστον 146,5 εκατ. ευρώ στην Ελλάδα, μέσω τοποθετήσεων σε μετοχές, ομόλογα, ακίνητα κ.λπ. Επιπλέον, συνεισφέρουν κατ’ ελάχιστο 29,3 εκατ. ευρώ στα ετήσια φορολογικά έσοδα, δίνοντας έτσι μια σημαντική ρευστότητα στο κράτος.

Τέλος, οι ξένοι συνταξιούχοι που έχουν γίνει φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας με τις διατάξεις του άρθρου 5Β του ΚΦΕ ανέρχονται σε 1.240. Καθώς πρόκειται κυρίως για εύπορους συνταξιούχους ευρωπαϊκών χωρών που διαλέγουν να περάσουν τα χρόνια της σύνταξης στη χώρα μας, τα φορολογικά έσοδα που προκύπτουν από τη «μεταγραφή» τους στα ελληνικά φορολογικά μητρώα δεν είναι αμελητέα.

«Εκ της εμπειρίας μας, οι περισσότεροι συνταξιούχοι εγκαθίστανται στη νησιωτική Ελλάδα, ενδεικτικά στη Λέσβο, στην Κέρκυρα και στην Κρήτη», επισημαίνει η δικηγόρος Χριστίνα Γεωργάκη.

Σύμφωνα με πηγές της ΑΑΔΕ, άλλωστε, η απόρριψη των αιτήσεων είναι σπάνιο φαινόμενο, αφού οι ενδιαφερόμενοι είναι συνήθως καλά ενημερωμένοι για τις δυνατότητες και τα κίνητρα που τους προσφέρονται, ενώ η υποβολή των αιτήσεων γίνεται από επαγγελματίες με σχετική εμπειρία.

Για να μη λέμε μόνο τα αρνητικά

Για να μη λέμε όμως μόνο τα αρνητικά και γινόμαστε μίζεροι. Η αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών έχει οδηγήσει στη συρρίκνωση του κενού ΦΠΑ, με το ελληνικό Δημόσιο να εισπράττει σημαντικά έσοδα ετησίως. Μάλιστα δεν κρύβουμε πως τα νούμερα που διαβάσαμε παρακάτω μας εντύπωσίασαν, νούμερα που πιστεύουμε πως θα αυξηθούνε και άλλο.

Όπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, η αυξημένη χρήση των καρτών την περίοδο της πανδημίας, που έγινε συνήθεια για ένα πολύ μεγάλο τμήμα του πληθυσμού, τα ηλεκτρονικά βιβλία και η διασύνδεση των ταμειακών με τα POS περιόρισαν τις απώλειες, με αποτέλεσμα να μειωθεί και η φοροδιαφυγή στον ΦΠΑ κατά 50% σε σχέση με το 2017. Ο σχεδιασμός του οικονομικού επιτελείου έφερε αποτελέσματα και όπως εκτιμούν, το «κενό» ΦΠΑ, δηλαδή η διαφορά των πραγματικών εσόδων από ΦΠΑ σε σχέση με αυτό που θα έπρεπε να είναι βάσει της οικονομικής δραστηριότητας, θα περιορισθεί περαιτέρω μέχρι το 2026.

Ετσι, λοιπόν, από τα 6 δισ. ευρώ που ήταν οι απώλειες ΦΠΑ το 2017, περιορίσθηκαν το 2021 στα 3,2 δισ. ευρώ, ενώ η νέα μελέτη που αναμένεται να εκδοθεί στα τέλη του μηνός από την Κομισιόν θα δείχνει, σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, ότι το κενό ΦΠΑ είναι κάτω από 3 δισ. ευρώ.

Από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών υποστηρίζουν ότι το κενό ΦΠΑ θα μειωθεί ακόμη περισσότερο, καθώς από τον Ιανουάριο του 2025 θα είναι πλήρως κλειδωμένες οι δηλώσεις ΦΠΑ τόσο στο σκέλος των εσόδων όσο και των εξόδων. Επίσης, εκτιμούν ότι οι απώλειες ΦΠΑ θα περιορισθούν στο 9% (θεωρητικά προσδοκώμενα έσοδα υπό πλήρη συμμόρφωση) έως το 2026 και ότι θα προκύψουν επιπλέον έσοδα τουλάχιστον 2 δισ. ευρώ, τα οποία θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν νέες ελαφρύνσεις για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, όπως μείωση των συντελεστών ΦΠΑ ή περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών.

Σημειώνεται ότι η χώρα μας το 2019 ήταν ουραγός μαζί με τη Ρουμανία και τη Μάλτα, καταγράφοντας τις μεγαλύτερες απώλειες ΦΠΑ, ενώ το 2020 η κατάσταση σταδιακά αλλάζει και από τις τελευταίες θέσεις η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες σε ό,τι αφορά τη μείωση φοροδιαφυγής στον ΦΠΑ, μαζί με τη Γερμανία, την Ουγγαρία και τις Κάτω Χώρες.

Οπως προαναφέρθηκε, σημαντικό ρόλο στη μείωση των απωλειών ΦΠΑ έχει το «κλείδωμα» των δηλώσεων ΦΠΑ. Αυτό σημαίνει ότι μπαίνει τέλος στη δυνατότητα διόρθωσης των στοιχείων από υπόχρεους επαγγελματίες και επιχειρήσεις. Ο,τι ανεβαίνει στα ηλεκτρονικά βιβλία θα μεταφέρεται και στη δήλωση ΦΠΑ, καθώς και στη φορολογική δήλωση.

Ουδείς θα μπορεί να αυξήσει τα έξοδά του, αντίθετα θα μπορεί να αυξήσει τα έσοδά του. Συγκεκριμένα, θα μπορεί μόνο να προσθέσει και άλλα έσοδα και ΦΠΑ που πρέπει να πληρώσει, αν και εφόσον έχει κόψει τιμολόγια πωλήσεων τα οποία τυχόν δεν είχαν διαβιβαστεί εντός 24 ωρών στην ΑΑΔΕ, π.χ. λόγω απώλειας σύνδεσης ή αν εκδόθηκαν χειρόγραφα λόγω κάποια ειδικής εξαίρεσης (λόγω πολύ χαμηλού ετήσιου τζίρου κ.λπ.).

Ουσιαστικά, τόσο τα έσοδα όσο και τα έξοδα των επιχειρήσεων θα βγαίνουν αυτόματα από τα ηλεκτρονικά βιβλία και με βάση αυτά θα φορολογούνται. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό:

– Από 1/10/2024 έως και 31/12/2024 μηδενίζονται οι αποκλίσεις στην περίπτωση δεδομένων εσόδων και περιορίζονται σε 5% στην περίπτωση των εξόδων.

– Από 1/01/2025 παύουν να υφίστανται αποκλίσεις τόσο ως προς τα έσοδα όσο και προς τα έξοδα σε σχέση με τα αντίστοιχα δεδομένα που έχουν διαβιβαστεί στην ψηφιακή πλατφόρμα myDATA.

Βάσει των στοιχείων της ΑΑΔΕ, τον Ιανουάριο που υποβλήθηκαν οι δηλώσεις ΦΠΑ του Δεκεμβρίου (επαγγελματίες και επιχειρήσεις) το ποσοστό των εσόδων αυτών που δήλωσαν οι ίδιοι οι φορολογούμενοι σε σχέση με τα στοιχεία που είχε στη διάθεσή της ηλεκτρονικά ήταν σε ποσοστό 67% ταυτόσημο, ενώ των εξόδων σε μόλις 30,73%. Τον Απρίλιο, με την υποβολή των δηλώσεων ΦΠΑ (από επιχειρήσεις και επαγγελματίες) τα ανωτέρω ποσοστά εκτοξεύθηκαν. Συγκεκριμένα, το ποσοστό των εσόδων έφθασε στο 88% και των εξόδων στο 63,64%.

Μηνύματα με νόημα

Όπως τώρα έγραφε ο Βηματοδότης, θα ξεκινήσω από τα της ΝΔ τώρα και αφού οι 11 που ανησυχούν ξαφνικά για τους δανειολήπτες δεν μπορούν να «ξεκαρφωθούν», έχω να σας πω ότι υπάρχει παρασκηνιακή κινητικότητα. Και μάλιστα σε μια αναπάντεχη (για τους πολλούς, όχι για όσους γνωρίζουν) κατεύθυνση.

Μαθαίνω λοιπόν ότι εν όψει εκλογής Πρόεδρου της Δημοκρατίας και επειδή η σεναριολογία είναι τρελή, η πλευρά Καραμανλή, είτε εν γνώσει του πρώην πρωθυπουργού είτε ερήμην του, έχει διαμηνύσει προς πάσα κατεύθυνση ότι δεν πρόκειται να στηρίξει μια ενδεχόμενη υποψηφιότητα του Αντώνη Σαμαρά για την Προεδρία. Το θέμα βέβαια είναι ότι κάτι τέτοιο μπορεί να χαρακτηριστεί απίθανο σε σημείο βεβαιότητας, αλλά αυτό είναι άλλης τάξεως ζήτημα.

***

Δεξιά αριθμητική

Και μένω στη «δεξιά πολυκατοικία» για να σας πω πως επειδή πολλοί και διάφοροι παρακολουθούν με ενδιαφέρον τη δημοσκοπική ενίσχυση των κομμάτων πέραν της ΝΔ, αρχίζουν και κάνουν προσθαφαιρέσεις. Και διαπιστώνουν ότι τα ποσοστά των δημοσκοπήσεων βγάζουν αθροιστικά ένα ποσοστό της άκρας και έξαλλης Δεξιάς που πλησιάζει το 20%.

Υπό αυτό το πρίσμα, ορισμένοι αρχίζουν και σπέρνουν σενάρια περί ακροδεξιών συμπράξεων, συνασπισμών και συγχωνεύσεων, παίρνοντας θάρρος και από την ευρωπαϊκή «πρωτοπορία». Ομολογουμένως πάντως μια συνύπαρξη Βελόπουλου – Λατινοπούλου θα ήταν χαριτωμένη (αφού τελειώσουν με τις δικαστικές τους διαμάχες).

***

Χρησμοί

Κλείνω το γαλάζιο κεφάλαιο με τον χρησμό της Ντόρας Μπακογιάννη που δήλωσε προ ημερών ότι γνωρίζει έναν υποψήφιο για την ηγεσία του ΠαΣοΚ που αν εκλεγεί, «ο Μητσοτάκης θα κάνει πάρτι». Ο καθένας επ’ αυτού μπορεί να δώσει την ερμηνεία που θέλει. Εγώ πάντως μπορώ να μεταφέρω μια αίσθηση που επικρατεί στο Μέγαρο Μαξίμου που, όσο και αν θέλει να το κρύψει, παρακολουθεί στενά την εξέλιξη στο ΠαΣοΚ.

Λένε λοιπόν ότι αν κερδίσει ο Νίκος Ανδρουλάκης, που τον θεωρούν φαβορί, λίγα θα αλλάξουν από πολιτική άποψη και θα μένει να φανεί αν και πώς θα μπορέσει να αναπτύξει κάποια νέα δυναμική. Αν κερδίσει ο Χάρης Δούκας, από την άλλη, βλέπουν μετάλλαξη του ΠαΣοΚ σε ΣΥΡΙΖΑ και αναβίωση άλλων εποχών, με μαζώξεις σε πλατείες (άνω και κάτω) και άλλα τέτοια.