"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 25/01/24

Ελληνικό Δημόσιο

Έχοντας αρκετές φορές ασχοληθεί με τα κακώς κείμενα της χώρας, πολλές φορές κουράζοντας, αν και πια τα πιο γενικόλογα σχόλια προσπαθούμε να τα αποφεύγουμε, θέλοντας να μένουμε σε πιο ουσιαστικά ζητήματα, με νούμερα που ερμηνεύουνε καταστάσεις και βοηθάνε στη συζήτηση. Αρκετά ενδιαφέροντα βρήκαμε τα όσα αναφέρει σε ένα τελευταίο άρθρο της η Καθημερινή. 

Λίγο πριν η χώρα αναγκαστεί να υπογράψει το πρώτο μνημόνιο στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, οι προτάσεις για αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου, η οποία θα μπορούσε να γίνει με την έκδοση ομολόγου με εγγύηση τα περίπου 72.000 ακίνητα της Εταιρείας Ακινήτων του Δημοσίου (ΕΤΑΔ) προκειμένου να χρηματοδοτηθεί το χρέος, μιλούσαν για δυνατότητα άντλησης 50 δισ. Νούμερο που ακούστηκε από σοβαρότατους ανθρώπους. Και που αναπαράχθηκε με δηκτικό τρόπο από μεγάλα έγκυρα ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης που είχαν τότε την Ελλάδα και τους Ελληνες στο στόχαστρο.

Ηταν η εποχή που γεννήθηκε ο μύθος της τεράστιας περιουσίας του ελληνικού Δημοσίου που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και δεκάδες νησιά. Τα χρόνια πέρασαν, το ελληνικό χρέος μεγεθύνθηκε και αντί για ομόλογο με εξασφάλιση τα ακίνητα της ΕΤΑΔ ιδρύθηκε το Υπερταμείο με χαρτοφυλάκιο πολύ ευρύτερο αλλά και την εταιρεία ακινήτων του Δημοσίου ως θυγατρική όπως και το τραπεζικό ΤΧΣ, το ΤΑΙΠΕΔ και δεκάδες σημαντικότατες συμμετοχές σε εισηγμένες και μη επιχειρήσεις. Αλλά η συζήτηση για τη μεγάλη ακίνητη περιουσία του Δημοσίου συνεχίστηκε.

Το Αγαθονήσι

Οταν όμως πριν από λίγα χρόνια επιχειρηματίας επιχείρησε να κάνει ιχθυοκαλλιέργειες στο Αγαθονήσι άρχισε να αποκαλύπτεται το χάος που χαρακτηρίζει το χαρτοφυλάκιο της ΕΤΑΔ. Το Αγαθονήσι είναι περιοχή Natura και έχει Αριθμό Βιβλίου Καταγραφής (ΑΒΚ), όπως ονομάζονται οι εγγραφές του χαρτοφυλακίου ακινήτων της ΕΤΑΔ στο «μεγάλο βιβλίο» όπου μέχρι πριν από λίγα χρόνια καταχωρίζονταν τα ακίνητα, 503. Εγγράφηκε από τον Δήμο Καλύμνου τον Ιούλιο του 1980 και οι δικηγόροι που επιφορτίστηκαν με την αναζήτηση των τίτλων κτήσης του για να διαχειριστούν το θέμα της αδειοδότησης της ιχθυοκαλλιέργειας διαπίστωσαν ότι έχει περάσει στο ελληνικό Δημόσιο με νομοθετικό διάταγμα του 1947, όταν δηλαδή παραδόθηκαν τα Δωδεκάνησα από την Ιταλία στην Ελλάδα.

Ωστόσο το Δημόσιο έχει μόνο το δικαίωμα διοίκησης και διαχείρισης του νησιού αφού αυτό είναι χαρακτηρισμένο ως Natura. Τα σπίτια των κατοίκων του ακριτικού νησιού υφίστανται εκεί με παραχωρητήρια από την ΕΤΑΔ. Και φυσικά οι ακρίτες έχει προβλεφθεί να μην καταβάλλουν μισθώματα προκειμένου να διευκολυνθεί η καθημερινότητά τους. Τα άλλα νησιά που υποτίθεται πως βρίσκονται στην κυριότητα του Δημοσίου είτε είναι βραχονησίδες είτε δεν υπάρχουν τίτλοι, είτε απλώς αγνοείται το νομικό τους καθεστώς. Και κάπως έτσι αρχίζει να γκρεμίζεται ο μύθος της μυθικής (sic) περιουσίας του Δημοσίου.

Η προσγείωση

Η πραγματική αξία του χαρτοφυλακίου της ΕΤΑΔ δεν είναι λοιπόν ούτε 50 δισ., ούτε 10 δισ., ούτε 5 δισ. Είναι μάλλον πιο κοντά στο ποσό του 1,27 δισ. που αναφέρουν ως αξία για τα μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία της ΕΤΑΔ οι δημοσιευμένες οικονομικές καταστάσεις της για τη χρήση του 2022.

Χιλιάδες ΑΒΚ είναι απλώς αυτό: αριθμοί. Πολλοί δεν παραπέμπουν καν σε περιοχές. Αλλοι μιλούν για έκταση σε συγκεκριμένο μέρος χωρίς αυτή να είναι γραμμένη σε οποιοδήποτε υποθηκοφυλακείο, πόσο μάλλον κτηματολόγιο. Και κάποιες χιλιάδες ακόμα αφορούν ήσσονος σημασίας και αξίας δικαιώματα όπως ποσοστά ψιλής κυριότητας σε πολύ μικρής αξίας ακίνητα.

Αυτό δεν σημαίνει πως η ΕΤΑΔ δεν έχει περιουσία και μάλιστα σημαντική. Σημαίνει όμως πως παρά το γεγονός ότι διαθέτει περιουσία, με εξαίρεση 2.500 ακίνητα που έχουν ενεργές συμβάσεις μισθώσεων, είτε δεν γνωρίζει πού βρίσκεται το σύνολό της, είτε είναι μπλεγμένη σε δικαστικές περιπέτειες με εκμισθωτές της, είτε αδυνατεί να την εκμεταλλευτεί με τον βέλτιστο τρόπο εξαιτίας του δαιδαλώδους και ασαφούς ρυθμιστικού πλαισίου που τη διέπει.

Πώς δημιουργήθηκε το χάος

Ενας απ’ τους λόγους του χαοτικού νομικού καθεστώτος που διέπει το χαρτοφυλάκιό της είναι το γεγονός πως τα ακίνητά της προέρχονται από διαφορετικές εταιρείες που ενσωμάτωσε σταδιακά. Η ΕΤΑΔ αποτελεί συνέχεια της εταιρείας «Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα Α.Ε.» που συστάθηκε το 1998 με σκοπό την αξιοποίηση της περιουσίας του ΕΟΤ. Το 2016 μετεξελίχθηκε σε 100% θυγατρική του Υπερταμείου, δηλαδή της Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας (ΕΕΣΥΠ), έχοντας όμως στο μεσοδιάστημα απορροφήσει και τα Ολυμπιακά Ακίνητα Α.Ε. και την Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου το 2011 και την Εταιρεία «Παράκτιο Αττικό Μέτωπο Α.Ε.» το 2016.

Το κάθε χαρτοφυλάκιο από αυτά έφερε στην Ελλάδα και τις δικές του ιδιαιτερότητες, εξηγούν στην «Κ» δικηγόροι που έχουν ασχοληθεί με μεγάλο αριθμό ακινήτων της εταιρείας. «Κανείς δεν αποφάσισε ποτέ πως πρέπει να μελετηθεί και να βγει ένας νόμος που να διέπει όλα τα ακίνητα της ΕΤΑΔ προκειμένου να μπορέσει να βελτιωθεί η εκμετάλλευση και η αξία του χαρτοφυλακίου», αναφέρουν χαρακτηριστικά. Κάποια μεγάλα εμβληματικά ακίνητα μονοπωλούν συνήθως τη συζήτηση όταν γίνεται λόγος για την ΕΤΑΔ. Αυτά είναι κυρίως ξενοδοχεία, ολυμπιακά ακίνητα όπως το Τάε κβον ντο, χιονοδρομικά κέντρα όπως του Παρνασσού, μαρίνες όπως του Φλοίσβου αλλά και ακτές όπως της Βουλιαγμένης. «Ολα μαζί αυτά δεν αθροίζουν πάνω από 100-200 εγγραφές», ισχυρίζονται πηγές που έχουν ασχοληθεί ενδελεχώς με το θέμα.

Τα έσοδα από μισθώματα αποτελούν τη σημαντικότερη πηγή εσόδων της ΕΤΑΔ, της οποίας ο κύκλος εργασιών το 2022, τελευταία χρήση για την οποία υπάρχουν δημοσιευμένα οικονομικά στοιχεία, διαμορφώθηκε στα 48,48 εκατ. έναντι 37,45 εκατ. το 2021 (+29,46%).

Ωστόσο φαίνεται πως το ρυθμιστικό πλαίσιο και τα «αγνοούμενα» ακίνητα, αυτά που δεν μπορούν να βρεθούν δηλαδή λόγω ελλιπούς ασαφούς ή και ανύπαρκτης καταγραφής τους, δεν είναι ο μόνος λόγος της υποαπόδοσης του χαρτοφυλακίου. Υποαπόδοσης, διότι δύσκολα μπορεί κανείς να χαρακτηρίσει σοβαρά τα έσοδα της τάξης των 50 εκατ. από το σύνολο των ακινήτων του Δημοσίου. Η εταιρεία δέχεται και αυτογκόλ: και δεν είναι μόνο η περίπτωση της ξενοδοχειακής επιχείρησης «Αττικός Ηλιος» που έχει φτάσει να έχει συγκεντρώσει απαιτήσεις από την ΕΤΑΔ που ξεπερνούν τα 620 εκατ. με αποτέλεσμα η εταιρεία ακινήτων να αναγκαστεί να σχηματίσει πρόβλεψη συνολικού ποσού 329 εκατ. στον ισολογισμό του 2022.

Τα σπήλαια Διρού

Μια εταιρεία με το όνομα Εκμετάλλευση Σπηλαίων Διρού Α.Ε., η οποία είχε αναλάβει τη σύμβαση παραχώρησης της εκμετάλλευσης των σπηλαίων με το ίδιο όνομα, προσέφυγε στο Πρωτοδικείο το φθινόπωρο του 2022 για αθέτηση υποχρεώσεων της ΕΤΑΔ. Ισχυρίστηκε ότι η ΕΤΑΔ δεν ήταν συνεπής στις υποχρεώσεις της και δεν της παρέδωσε το μίσθιο, αναφέρουν στην «Κ» νομικές πηγές. Η ΕΤΑΔ είχε ασφαλώς δικαίωμα έφεσης, ωστόσο η σχετική προθεσμία παρήλθε χωρίς να κατατεθεί σχετική αίτηση με αποτέλεσμα να εκδοθεί διαταγή πληρωμής υπέρ της «Εκμετάλλευση Σπηλαίων Διρού» και κατά της ΕΤΑΔ για το ποσό των 5,026 εκατ. καθώς και 153,5 χιλιάδων για δικαστικά έξοδα.

Πληθωρισμός

Τώρα στο μέτωπο του πληθωρισμού, σε κάτι που ήδη έχουμε παρατηρήσει ως καταναλωτές, άκρως ανησυχητικό είναι το φαινόμενο των όλων και μεγαλύτερων ανατιμήσεων στα προϊόντα ιδιωτικής κατανάλωσης. Όπως χαρακτηριστικά λοιπόν αναφέρονταν σε σχετικό ρεπορτάζ του OPEN, τα τελευταία χρόνια τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας αύξησαν το μερίδιο τους στην αγορά, καθώς οι καταναλωτές αναζητούν τη φθηνότερη επιλογή.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με νέα μελέτη, το 2023 αύξησαν το μερίδιο τους κατά 11,6% σε σχέση με το 2022, με τα 26 από τα 100 προϊόντα που αγοράζουν οι καταναλωτές να είναι ιδιωτικής ετικέτας.

Ωστόσο, το ράλι της ακρίβειας φαίνεται ότι δεν έχει αφήσει ανεπηρέαστες τις τιμές τους, καθώς έχουν σημειωθεί σημαντικές αυξήσεις σε προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Ορισμένα, μάλιστα, έχουν φτάσει στο σημείο να πωλούνται πιο ακριβά  από επώνυμα προϊοντα, που βρίσκονται σε προσφορά. 

Για παράδειγμα, εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο ενός λίτρου επώνυμης εταιρείας πωλείται στα 10,75 ευρώ και την ίδια ώρα ανάλογης ποιότητας και ποσότητας λάδι ιδιωτικής ετικέτα κοστίζει 12,92 ευρώ. Το ξίδι βαλσάμικο επώνυμης ετικέτας πωλείται στα 1,86 ευρώ και ιδιωτικής στα 1,95. Συσκευασία τριών τεμαχίων γιαουρτιών επώνυμης ετικέτας στα 1,70 και ιδιωτικής ετικέτας στα 1,75 ευρώ.

Αγκάθι εξακολουθεί να αποτελεί η τιμή του βρεφικού γάλακτος, που πωλείται στη χώρα μας περίπου  200% ακριβότερα από άλλες χώρες της ΕΕ. 

Η ελληνική κυβέρνηση προωθεί μέτρο για μείωση στην τιμή του βρεφικού γάλακτος  έως και 20%.  Ωστόσο ακόμη και με αυτές τις μειώσεις, δεν πλησιάζουμε τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Ενδεικτικά, βρεφικό γάλα 400 γραμμαρίων στην Ελλάδα κοστίζει 14,33 ευρώ με τη μείωση θα φτάσει θα 11,46 ευρώ τη στιγμή που στη Φινλανδία πωλείται στα 7,12 ευρώ και στη Σουηδία στα 5 ευρώ.

Αντίστοιχα, τα 800 γραμμάρια βρεφικού γάλακτος πωλείται στα 26,89 ευρώ, όταν στην Φινλανδία η τιμή του είναι στα 14,24 ευρώ και στην Σουηδία μόλις στα 10 ευρώ. 

Πότε και γιατί η ΕΥΠ συνεργάστηκε με την τουρκική ΜΙΤ

Όπως τώρα έγραψε ο Βηματοδότης, στο ανώτατο Συμβούλιο Ελλάδας- Τουρκίας που έγινε στις αρχές του περασμένου Δεκεμβρίου στο Μέγαρο Μαξίμου παρουσία του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Ταγίπ Ερντογάν υπήρξε μία ηχηρή απουσία. Ήταν η απουσία του αρχηγού των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών (της γνωστής ΜΙΤ) και εξ απορρήτων του Ερντογάν Ιμπραχίμ Καλίν, αλλά ο Τούρκος Πρόεδρος τον δικαιολόγησε τότε λέγοντας μπορεί να μην είχε έρθει στην Αθήνα αλλά συνεργάζεται με τον αρχηγό των ελληνικών μυστικών υπηρεσιών.

Αλήθεια τι είδους συνεργασία μπορούσε να έχει η ΕΥΠ με την ΜΙΤ; Ή εάν προτιμάτε, γιατί παρέμεινε ανοικτός ο δίαυλος επικοινωνίας και συνεργασίας ανάμεσα στους διοικητές των μυστικών υπηρεσιών των δύο χωρών, δηλαδή ανάμεσα στον Ιμπραχίμ Καλίν και στον πρέσβη Θεμιστοκλή Δεμίρη; Και ποιος θα μπορούσε να φανταστεί ότι θα συνέβαινε κάτι τέτοιο πριν από ένα χρόνο;

Η συνεργασία τους ήταν, όπως μου λένε διαρκής και ιδού το πρώτο αποτέλεσμα: Στην εξάρθρωση δουλεμπορικών κυκλωμάτων σε Σμύρνη και Κωνσταντινούπολη προχώρησε η αστυνομία της Τουρκίας με βάση και πληροφορίες που διαβίβασαν στις αρμόδιες τουρκικές αρχές η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών καθώς και το Λιμενικό.

Απλώς σας θυμίζω ότι μόλις προχθές η ηγεσία του Λιμενικού βρέθηκε στην Άγκυρα με θέμα το μεταναστευτικό. Έτσι οι αστυνομικές επιχειρήσεις με κωδική ονομασία «Ασπίδα 9» και «Ασπίδα 10» οδήγησαν στη σύλληψη σημαντικού αριθμού δουλεμπόρων και εκατοντάδων μεταναστών, που επρόκειτο να ταξιδέψουν από τα παράλια της Τουρκίας προς τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.