"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 25/04/23

Πολύ ήσυχα εξελίσσονται τα πράγματα

Με ένα σύντομο σχόλιο θα ξεκινήσουμε και σήμερα με τις επερχόμενες εκλογές. Οφείλουμε λοιπόν να παραδεχθούμε πως τα πράγματα εξελίσσονται πολύ πιο ήρεμα από ότι θα περιμέναμε. Αν μας ρωτούσατε πριν από μερικούς μήνες, θα ποντάραμε πως φτάνοντας στις εκλογές, θα ζούσαμε μεγάλες στιγμές, με τα γνωστά πολιτικά παρατράγουδα και με τον πολιτικό διάλογο στα κόκκινα. Ωστόσο τα πράγματα εξελίσσονται πολύ πιο ήρεμα, κάτι το οποίο δεν κρύβουμε πως μας έχει κάνει θετική εντύπωση, αφού είναι κάτι που δεν το περιμέναμε.

Τι λένε κάποιοι

Ξέρετε πάντως τι σχολιάζουνε αρκετοί. Πως δεν έχουμε υψηλούς τόνους αφού όλοι γνωρίζουνε πως την επομένη των εκλογών θα μπορούσαμε να έχουμε κυβέρνηση συνεργασίας. Μάλιστα κάποιοι το προχωράνε ακόμη περισσότερο, λέγοντας πως λίγο πολύ αυτό είναι ήδη προσυμφωνημένο, αν και το τελευταίο αυτό δεν τον υιοθετούμε, θεωρώντας το περισσότερο θεωρία συνομωσίας, παρά πραγματικότητα. Σε κάθε περίπτωση, το ότι η χώρα πάει σε εκλογές σαν ώριμη δυτική χώρα, χωρίς παρατράγουδα και υψηλούς τόνους είναι κάτι πάρα πολύ ευχάριστο. Είναι κάτι που έχει ανάγκη η κοινωνία και μακάρι να συνεχιστεί.

Φυσικές καταστροφές

Με το καλοκαίρι να πλησιάζει, όπου ως γνωστών κάθε χρόνο έχουμε  τη γνωστή ανησυχία για τις πυρκαγιές, σε μια αν μη τι άλλο σεισμογενή χώρα. Ας κρατήσουμε πως τη μεγαλύτερη ασφαλιστική κάλυψη νοικοκυριών και επιχειρήσεων για τους κινδύνους που διατρέχουν από κλιματικές καταστροφές, όπως πλημμύρες και πυρκαγιές, ζητούν με κοινή έκθεσή τους η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA).

Οι δύο θεσμοί τονίζουν ότι η ασφαλιστική κάλυψη για κλιματικούς κινδύνου είναι χαμηλή καθώς αφορά μόνο στο 25% των ζημιών από φυσικές καταστροφές σε μία περίοδο που οι κίνδυνοι αυτοί αυξάνονται λόγω της κλιματικής αλλαγής.

Σε ορισμένες χώρες της ΕΕ, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, η ασφαλιστική προστασία από ζημιές λόγω κλιματικών καταστροφών την περίοδο 1980 -2020 ήταν χαμηλότερη από το 5% καθώς πολύς κόσμος υποεκτιμά το κόστος τους, ενώ αρκετοί αποφεύγουν την ασφάλιση προτιμώντας να βασίζονται στην κρατική στήριξη, σημειώνουν οι δύο φορείς. 

Σύμφωνα με την έκθεση, οι ζημιές στην Ελλάδα από φυσικές καταστροφές το 2021 ανήλθαν στο 0,15% του ΑΕΠ, ποσοστό που είναι το τέταρτο υψηλότερο στην ΕΕ μετά τη Σλοβενία, την Τσεχία και την Πορτογαλία.

Θυμίζουμε

Να θυμίσουμε, η ΤτΕ και ο ίδιος ο διοικητής της έχουνε μιλήσει για το κόστος της κλιματικής αλλαγής στη χώρα μας. Χαρακτηριστικά, το κόστος της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα θα φτάσει στα 700 δισ. ευρώ μέχρι το 2100, είχε πει πριν από περίπου 2 χρόνια ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος (ΤτΕ), Γιάννης Στουρνάρας, σε τότε ομιλία του στο πλαίσιο του τότε Οικονομικού Φόρουμ Δελφών.

Όπως είχε εξηγήσει, αυτό το κόστος έχει υπολογιστεί σε σταθερές τιμές με βάση τη σχετική Έκθεση της Τραπέζης της Ελλάδος και το αρνητικό σενάριο μη ανάληψης πρωτοβουλιών, με καταστροφικές συνέπειες.

Ο κ. Στουρνάρας είχε χαρακτηρίσει την κλιματική αλλαγή ως το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό, οικονομικό και κοινωνικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα, ενώ έκανε λόγο για έως τώρα αποτυχία της αγοράς στην αντιμετώπισή του, καθώς οι αγορές δεν «βλέπουν» τόσο μπροστά, όπως είχε αναφέρει χαρακτηριστικά.

Ενδιαφέροντα

Με τις συζητήσεις γύρω από την ασφάλεια των καταθέσεων να είναι κατά καιρούς επίκαιρη στην κοινωνία μας, με τις γνωστές ανησυχίες κατά καιρούς να έρχονται και να παρέρχονται. Πάμε σε μια αρκετά ενδιαφέρουσα μελέτη της Goldman Sachs, με πολλά από τα οποία συμφωνούμε.

Με την πρόταση της Κομισιόν για την αναθεώρηση του πλαισίου διαχείρισης κρίσεων και εξυγίανσης των τραπεζών, εφόσον αυτή εγκριθεί από τις χώρες της ΕΕ, όλες οι καταθέσεις στις τράπεζες, περιλαμβανομένων των καταθέσεων από επιχειρήσεις, θα έχουν προτεραιότητα στην προστασία τους έναντι όλων των ομολόγων.

Η πρόταση αυτή, σύμφωνα με τον οίκο πιστοληπτικής αξιολόγησης Moody’s, θα καταστήσει πιο προβλέψιμη και ενιαία την εξυγίανση τραπεζών στην ΕΕ, η διάσωση των οποίων με χρήματα των φορολογούμενων θα είναι πιο δύσκολη αλλά με ευκολότερη τη στήριξη από τα ταμεία εγγύησης των καταθέσεων.

Προβλήματα από το «μαχαίρι» σε επιχειρηματικές καταθέσεις

Σήμερα, οι τραπεζικές καταθέσεις και τα ομόλογα υψηλής διαβάθμισης (senior) κατατάσσονται στην ίδια σειρά από την ΕΕ. Αν και η Κομισιόν ανέφερε ότι η αλλαγή αυτή γίνεται για να επιτρέψει στα ταμεία εγγύησης των καταθέσεων να χρησιμοποιούνται για την εξυγίανση μικρών και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεων, η αλλαγή κατάταξης φαίνεται να αναγνωρίζει, με βάση την εμπειρία των τελευταίων 10 ετών, ότι η επιβολή ζημιών σε περίπτωση σε επιχειρήσεις που έχουν καταθέσεις μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

Η προτεινόμενη από την Κομισιόν κατάταξη των πιστωτών των τραπεζών θα αύξανε την προστασία των καταθέσεων αλλά παράλληλα και τους κινδύνους για τους ομολογιούχους. Η επιβολή μεγαλύτερου μέρους των ζημιών σε ομολογιούχους αντί στους καταθέτες θα στήριζε πιθανότατα τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, επειδή θα μείωνε τον κίνδυνο φυγής επιχειρηματικών καταθέσεων σε συνθήκες τραπεζικής πίεσης. Αρκετές χώρες της ΕΕ, όπως η Ιταλία και η Πορτογαλία, έχουν ήδη ιεραρχική κατάταξη που προβλέπει υψηλότερη προστασία των καταθετών  σε σχέση με άλλους ανασφάλιστους πιστωτές.

Γιατί δεν λειτούργησε στην πράξη η τραπεζική οδηγία

Το τρέχον πλαίσιο είναι ενσωματωμένο σε διάφορα τμήματα της νομοθεσίας για την εξυγίανση των τραπεζών, περιλαμβανομένης της Οδηγίας για την Ανάκαμψη και Εξυγίανση των Τραπεζών (BRRD).

Ωστόσο, δεν έχει επιτύχει πλήρως τον στόχο της ΕΕ για τη διευκόλυνση μίας συντεταγμένης εκκαθάρισης μη βιώσιμων τραπεζών χωρίς χρήματα των φορολογουμένων. Αντίθετα, υπήρξαν περιπτώσεις κυβερνήσεων που επιδίωξαν να ανακεφαλαιοποιήσουν μικρές και μεσαίες τράπεζες με χρήματα των φορολογουμένων, σε αντίθεση με το πνεύμα της BRRD.

Για τον σκοπό αυτό, η πρόταση της Κομισιόν προβλέπει αυσηρότερες προϋποθέσεις για την αποκαλούμενη «προληπτική ανακεφαλαιοποίηση».

Η απροθυμία των κυβερνήσεων να εφαρμόσουν το πλαίσιο της BRRD, επιβάλλοντας ζημιές στους πιστωτές των τραπεζών, αντανακλά τα ασθενή κίνητρα που έχουν οι χώρες να κάνουν κάτι τέτοιο. Σύμφωνα με το πλαίσιο της BRRD, η παροχή κρατικής στήριξης σε τράπεζα προϋποθέτει να έχουν επιβληθεί προηγουμένως ζημιές στους μετόχους και πιστωτές της που αντιστοιχούν τουλάχιστον στο 8% του παθητικού και του μετοχικού κεφαλαίου της.

Επειδή, όμως, πολλές μικρές τράπεζες χρηματοδοτούνται κυρίως από τις καταθέσεις, είναι δύσκολο να καλυφθεί αυτή η προϋπόθεση χωρίς να επιβληθούν ζημιές σε ανασφάλιστες καταθέσεις, τις οποίες οι κυβερνήσεις είναι απρόθυμες να προκαλέσουν.

Τα εθνικά συστήματα εγγύησης καταθέσεων έχουν στην πράξη μικρή δυνατότητα να στηρίζουν τράπεζες που χρεοκοπούν , επειδή ωφελούνται από το πιο προτιμητέο καθεστώς. Με την πρόταση, όμως, της Κομισιόν που επιτρέπει στα ταμεία ασφάλισης καταθέσεων να απορροφούν ζημιές σε προγενέστερο στάδιο, οι κυβερνήσεις θα έχουν μεγαλύτερο κίνητρο να χρησιμοποιήσουν τα εργαλεία εξυγίανσης από το να περιμένουν την εκκαθάριση των τραπεζών.