"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 25/05/23

Γιατί δεν ανησυχούμε για αλαζονική συμπεριφορά

Θα ξεκινήσουμε τα σχόλια μας με τις τελευταίες πολιτικές εξελίξεις. Και επειδή υπάρχει όλη αυτή η συζήτηση και η ανησυχία που εκφράζουνε κάποιοι πως με τέτοια ποσοστά η κυβέρνηση της ΝΔ θα γίνει αλαζονική. Θα πούμε πως προσωπικά δεν ανησυχούμε. Ανησυχούμε μήπως η κυβέρνηση είναι μέτρια όπως ήτανε και την προηγούμενη 4ετία  (δεν ήτανε κακή η κυβέρνηση της ΝΔ, με δεδομένες τις δυσκολίες, αλλά προσωπικά τη βρήκαμε όμως μέτρια). Αλλά για αλαζονική συμπεριφορά δεν ανησυχούμε. Ξέρετε γιατί; Γιατί είμαστε σίγουροι πως στη ΝΔ ξέρουνε πως εύκολα το 40% μετά από 3 ή 4 χρόνια εύκολα γίνεται 30 ακόμη 25 – 26%. Έχει αποδειχθεί πως οι πολίτες εύκολα γυρίζουνε την πλάτη σε μια κακή κυβέρνηση και αργά ή γρήγορα τιμωρούνε, όπως έγινε με το Σύριζα.

Ακόμη πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα, αυτό που έγινε πριν μερικά χρόνια με το ΠΑΣΟΚ, που από την παντοκρατορία και τη διακυβέρνηση της χώρας, βρέθηκε σε μονοψήφια ποσοστά μέσα σε 2-3 χρόνια. Και μπορεί τώρα να μην έχουμε κρίση και τα δεδομένα στη χώρα να είναι διαφορετικά. Ωστόσο, οι πολίτες, σε μεγάλο βαθμό, είναι έτοιμοι να τιμωρήσουνε μια κακή κυβέρνηση και τα “προβληματικά” κόμματα. Και πλέον αυτό το γνωρίζουνε όλοι…

ΠΑΣΟΚ

Όσον αφορά τώρα το ΠΑΣΟΚ. Σίγουρα το τελευταίο εκλογικό αποτέλεσμα ήτανε θετικό. Και δεν αποκλείουμε όπως γράψαμε τις τελευταίες ημέρες, να δούμε τα ποσοστά στις εκλογές στο τέλος Ιουνίου να αυξάνονται ακόμη περισσότερο, προς το 13%. Ωστόσο βλέποντας τις ψήφους των τελευταίων εκλογών, δεν ξέρουμε αν στο ΠΑΣΟΚ θα πρέπει να πανηγυρίζουνε στο βαθμό που το κάνουνε. Γιατί σίγουρα είναι θετικό να πηγαίνεις από τις 457.623 ψήφους των εκλογών του 2019 στις 676.058 ψήφους, δηλαδή 218.435 περισσότερους ψήφους. Αλλά εμείς βλέπουμε πως ο Σύριζα πήγε από τις 1.781.057 ψήφους στις 1.184.132 ψήφους, δηλαδή έχασε σχεδόν 600.000 ψήφους. Και με δεδομένο πως ο Σύριζα έχει στην πλειοψηφία του ως βάση τους παλαιούς ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ, όπως και με τα βασικά στελέχη. Εμείς αν είμασταν στο ΠΑΣΟΚ θα περιμέναμε να πάρουμε τουλάχιστον τους μισούς ψηφοφόρους από αυτούς που έχασε ο Σύριζα. Τους μισούς τουλάχιστον και όχι το 1/3, όχι φυσικά πως δεν ήτανε θετικό το τελευταίο αποτέλεσμα για το ΠΑΣΟΚ.

Ακίνητα

Με γνωστό πως ασχολούμαστε πάρα πολύ με την αγορά ακινήτων, όπου καταγράφεται μια άνοδο των  τιμών πώλησης και ενοικίασης, στα όρια αυτού που θα έλεγε κανείς στεγαστική κρίση.

Πολύ ενδιαφέροντα βρήκαμε τα όσα αναφέρονται στην παρακάτω έκθεση, αν και προσωπικά δεν βλέπουμε περαιτέρω άνοδο των τιμών, αλλά σταθεροποίηση τους στα τρέχοντα επίπεδα για την επόμενη 2-3ετία.

Ας αφήσουμε όμως τι πιστεύουμε εμείς:

Σε τροχιά ήπιας επιβράδυνσης του ρυθμού ανόδου προβλέπεται να βρεθούν οι τιμές πώλησης κατοικιών τα επόμενα χρόνια. Σύμφωνα με την πρόβλεψη της Τράπεζας Πειραιώς σε σχετική μελέτη της για την πορεία της οικονομίας, το 2023 ο ρυθμός αύξησης αναμένεται να διαμορφωθεί σε 7,4%, από 11,1% το 2022. Αντιστοίχως, για τα επόμενα τρία χρόνια (2024, 2025 και 2026) προβλέπονται αυξήσεις της τάξεως του 6,5%, 6% και 5,6%.

Εφόσον επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις αυτές, θα σηματοδοτήσουν κατ’ αρχάς το πέρασμα των αξιών στην αγορά κατοικίας σε μια νέα εποχή, καθώς θα έχει ολοκληρωθεί μια πλήρης ανάκαμψη, ξεπερνώντας και το προηγούμενο υψηλό, που είχε καταγραφεί το 2007. Ανάλογα και με την πορεία της αγοραστικής δύναμης, αλλά και του πληθωρισμού, φαίνεται πως τα επόμενα χρόνια η αγορά κατοικίας θα αποτελεί ακριβότερη υπόθεση για τα περισσότερα νοικοκυριά.

Ο κύριος λόγος για την ανοδική πορεία των τιμών είναι ασφαλώς η ανισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης, καθώς δεκάδες χιλιάδες κατοικίες εξακολουθούν να παραμένουν εγκλωβισμένες μεταξύ πλειστηριασμών και ανακτήσεων από τις τράπεζες και τις εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων. Παράλληλα, πάνω από 750.000 κατοικίες πανελλαδικά υπολογίζεται ότι είναι εκτός αγοράς, από επιλογή των ιδιοκτητών τους, όντας κλειστές και αναξιοποίητες. Πρόκειται για ένα απόθεμα για το οποίο θα πρέπει να δοθούν σημαντικά κίνητρα (όπως το υφιστάμενο πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Ανακαινίζω») προκειμένου να ανακατασκευαστεί και να επιστρέψει σταδιακά στην αγορά ακινήτων προς εκμετάλλευση με τη μορφή είτε της πώλησης είτε της ενοικίασης. Ενα σημαντικό ποσοστό των κλειστών ακινήτων φέρει σημαντικές φθορές, που οι ιδιοκτήτες αδυνατούν να αποκαταστήσουν.

Από την άλλη πλευρά, η ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα παραμένει σε πολύ χαμηλό επίπεδο, παρά τη σημαντική ανάκαμψη της τελευταίας διετίας. Ειδικότερα, οι νέες άδειες οικοδομών το 2022 αυξήθηκαν κατά 126% σε σχέση με το χαμηλό σημείο που είχαν βρεθεί το 2016, καθώς ο αριθμός τους διαμορφώθηκε σε 9.793, από 4.305. Το μέγεθος αυτό αντιστοιχεί σε περίπου 30.000 νέα διαμερίσματα, έναντι σχεδόν 200.000 που προσετίθεντο στην αγορά στα μέσα της δεκαετίας του 2000, όταν αντιστοίχως εκδίδονταν πάνω από 40.000 νέες άδειες σε ετήσια βάση και μάλιστα επί σειρά ετών.

Επιπλέον, οι τιμές πώλησης των νεόδμητων διαμερισμάτων ξεπερνούν σήμερα τις 3.000 ευρώ/τ.μ. και κινούνται πέριξ των 4.000 ευρώ/τ.μ. στις περισσότερες περιοχές της Αττικής. Αυτό σημαίνει ότι η απόκτηση ενός μέσου διαμερίσματος για μια τετραμελή οικογένεια, δηλαδή 100 τ.μ., στοιχίζει περί τις 380.000-400.000 ευρώ, ποσό που ασφαλώς ελάχιστοι μπορούν να διαθέσουν, ακόμη και αν καταφύγουν σε τραπεζικό δανεισμό, που επίσης είναι απαγορευτικά υψηλός σήμερα. Η μεγάλη άνοδος των τιμών των νεόδμητων κατοικιών οφείλεται στην άνοδο του κατασκευαστικού κόστους λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, αλλά και στην αύξηση των εργατικών, καθώς υπάρχει τεράστια ζήτηση συνεργείων και πολύ μικρή προσφορά. Μοιραία, οι κατασκευαστές μετακυλίουν το κόστος αυτό στους αγοραστές, ανεβάζοντας τις τιμές για να διατηρήσουν το κέρδος τους. Ενας ακόμη παράγοντας είναι ασφαλώς το γεγονός ότι όλα τα νεόδμητα ακίνητα θα πρέπει, βάσει του οικοδομικού κανονισμού, να είναι υψηλής ενεργειακής απόδοσης, κάτι που επίσης αυξάνει σημαντικά το κόστος.

Το μόνο θετικό που θα μπορούσε να έχει μια σημαντική αύξηση της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας, τουλάχιστον σε θεωρητικό επίπεδο, θα ήταν ότι θα κάλυπτε έστω ένα μέρος της ζήτησης από ανθρώπους υψηλής οικονομικής επιφάνειας ή με σημαντική ρευστότητα, π.χ. λόγω πώλησης άλλων περιουσιακών στοιχείων. Οι αγοραστές αυτοί σήμερα στρέφονται και σε μεταχειρισμένες κατασκευές στις περιοχές που ενδιαφέρονται να αγοράσουν ακίνητο, ελλείψει νεόδμητων.

Μπράβο

Ας πούμε σε αυτό το σημείο το πατροπαράδοτο μπράβο για τις επιδόσεις του ελληνικού τουρισμού. Για όποιον δεν έτυχε να διαβάσει τα τελευταία στοιχεία.

Αύξηση κατά 74,7% εμφάνισε η εισερχόμενη τουριστική κίνηση στο πρώτο τρίμηνο του έτους με αποτέλεσμα ο αριθμός των τουριστών που επισκέφθηκε τη χώρα μας να φθάσει το 1,072 εκατομμύρια. Η εξέλιξη αυτή σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος είχε ως αποτέλεσμα τα έσοδα από τον τουρισμό να καταγράψουν την ίδια περίοδο άνοδο κατά 63,8% στα 732,9 εκατ. ευρώ.

Πιο αναλυτικά, η ταξιδιωτική κίνηση μέσω αεροδρομίων αυξήθηκε κατά 64,6%, ενώ αυτή μέσω οδικών σταθμών κατά 104,7%. Κατά την επισκοπούμενη περίοδο, η ταξιδιωτική κίνηση από τις χώρες της ΕΕ-27 διαμορφώθηκε σε 898,7 χιλ. ταξιδιώτες, παρουσιάζοντας άνοδο κατά 51,7% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2022, ενώ η ταξιδιωτική κίνηση από τις χώρες εκτός της ΕΕ-27 αυξήθηκε κατά 103% και διαμορφώθηκε σε 975,5 χιλ. ταξιδιώτες. Η ταξιδιωτική κίνηση από τις χώρες της ζώνης του ευρώ αυξήθηκε κατά 40,2%, ενώ η ταξιδιωτική κίνηση από τις χώρες της ΕΕ-27 εκτός της ζώνης του ευρώ αυξήθηκε κατά 80,4%. Ειδικότερα, η ταξιδιωτική κίνηση από τη Γερμανία παρουσίασε αύξηση κατά 4,4% και διαμορφώθηκε σε 158 χιλ. ταξιδιώτες, ενώ αυτή από τη Γαλλία αυξήθηκε κατά 72,7% και διαμορφώθηκε σε 92,8 χιλ. ταξιδιώτες. Αναφορικά με τις χώρες εκτός της ΕΕ-27, η ταξιδιωτική κίνηση από το Ηνωμένο Βασίλειο αυξήθηκε κατά 61,9% και διαμορφώθηκε σε 148,3 χιλ. ταξιδιώτες και αυτή από τις ΗΠΑ αυξήθηκε κατά 129,6% σε 86,5 χιλ. ταξιδιώτες. Τέλος, η ταξιδιωτική κίνηση από τη Ρωσία μειώθηκε κατά 48,4% και διαμορφώθηκε σε 4,5 χιλ. ταξιδιώτες.

Όσον αφορά στις εισπράξεις καταγράφηκε αύξηση των εισπράξεων από κατοίκους των χωρών της ΕΕ-27 κατά 31,8%, οι οποίες διαμορφώθηκαν στα 318,7 εκατ. ευρώ, καθώς και των εισπράξεων από κατοίκους των χωρών εκτός της ΕΕ-27 κατά 102,2%, οι οποίες διαμορφώθηκαν στα 409,6 εκατ. ευρώ. Αναλυτικότερα, οι εισπράξεις από κατοίκους των χωρών της ζώνης του ευρώ διαμορφώθηκαν στα 266,9 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 35,8%, ενώ οι εισπράξεις από κατοίκους των χωρών της ΕΕ-27 εκτός της ζώνης του ευρώ εμφάνισαν αύξηση κατά 14,5% και διαμορφώθηκαν στα 51,8 εκατ. ευρώ. Ειδικότερα, οι εισπράξεις από τη Γερμανία μειώθηκαν κατά 3,5% και διαμορφώθηκαν στα 63,3 εκατ. ευρώ, ενώ οι εισπράξεις από τη Γαλλία αυξήθηκαν κατά 136,8% και διαμορφώθηκαν στα 57,9 εκατ. ευρώ. Από τις χώρες εκτός της ΕΕ-27, άνοδο κατά 35,9% παρουσίασαν οι εισπράξεις από το Ηνωμένο Βασίλειο, οι οποίες διαμορφώθηκαν στα 54,9 εκατ. ευρώ. Οι εισπράξεις από τις ΗΠΑ αυξήθηκαν κατά 98,4% και διαμορφώθηκαν στα 67 εκατ. ευρώ, ενώ αυτές από τη Ρωσία μειώθηκαν κατά 46,6% και διαμορφώθηκαν στα 3,2 εκατ. ευρώ.

Αποτέλεσμα των παραπάνω ήταν το ταξιδιωτικό ισοζύγιο να εμφανίσει πλεόνασμα 233,2 εκατ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος 150,1 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2022.