"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 25/07/23

Τρόφιμα

Είχαμε ασχοληθεί και χθες με το ζήτημα του πληθωρισμού και των συνεχών ανατιμήσεων στα τρόφιμα, ανατιμήσεις οι οποίες φαίνεται πως θα έχουνε και συνέχεια, με φανερό πλέον πως έχουμε και κερδοσκοπία.  Πάμε λοιπόν σε ένα τελευταίο άρθρο της Καθημερινή. Φρούδες αποδείχθηκαν οι ελπίδες για αποκλιμάκωση του πληθωρισμού στα τρόφιμα εντός του 2023, καθώς μόνο μέσα στην τρέχουσα χρονιά έχουν γίνει ανατιμήσεις που φθάνουν ακόμη και το 41%, την ώρα που οι μειώσεις τιμών αφορούν λιγότερες από 10 κατηγορίες τροφίμων και κυμαίνονται στην πλειονότητα των περιπτώσεων σε ποσοστό της τάξης του 1%2%. Πλέον η αποκλιμάκωση των τιμών στα τρόφιμα μετατίθεται για το 2024 –δηλαδή ούτε καν για το δεύτερο εξάμηνο του 2023– χωρίς, ωστόσο, να μπορεί να αποκλείσει κάποιος έκτακτα γεγονότα ή απρόβλεπτους παράγοντες. Αλλωστε, όπως επισημαίνουν με νόημα οι παράγοντες της αγοράς, οι τιμές σε βασικά αγροτικά εμπορεύματα, όπως είναι για παράδειγμα τα σιτηρά, δεν εξαρτώνται πλέον μόνο από τις κλιματολογικές συνθήκες και από το εάν η σοδειά ήταν καλή ή όχι, αλλά και από τις γεωπολιτικές εξελίξεις, φτάνοντας να αποτελούν ουσιαστικά αντικείμενο εκβιασμού, όπως ήταν παλιότερα το πετρέλαιο.

Από τα αναλυτικά στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) προκύπτει ότι σε σύνολο 60 κατηγοριών τροφίμων και ποτών, οι τιμές τον Ιούνιο του 2023 ήταν αυξημένες σε σύγκριση με τον Ιανουάριο σε 52 εξ αυτών, ενώ μειώσεις καταγράφηκαν μόνο σε 8 κατηγορίες τροφίμων. Οι νέες αυτές ανατιμήσεις έρχονται να προστεθούν σε όλες αυτές που έγιναν κυρίως μέσα στο 2022, από τα τέλη Φεβρουαρίου κι έπειτα, ενώ σε κάποια προϊόντα είχαν ξεκινήσει ήδη από το φθινόπωρο του 2021, λόγω των διαταραχών στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα.

Η μεγαλύτερη αύξηση το πρώτο εξάμηνο του 2023 σημειώθηκε στις τιμές των νωπών φρούτων, 41,15%, ενώ στη λίστα των ανατιμήσεων περιλαμβάνονται πολλά τυποποιημένα τρόφιμα. Αυξήσεις τιμών πάνω από 10% καταγράφηκαν το α΄ εξάμηνο του 2023 σε άλλα προϊόντα διατροφής (17,20%), σε παρασκευάσματα με βάση το κρέας (12,19%), στα δημητριακά για πρωινό (11,05%). Μεγάλες είναι οι ανατιμήσεις σε σειρά βασικών ειδών διατροφής, όπως στο χοιρινό κρέας (8,29%), στο ελαιόλαδο (8,25%), στις πατάτες (7,47%), στις παιδικές τροφές (6,20%) και στο ρύζι (5,96%). Από την άλλη, αξιοσημείωτη είναι στην ουσία μόνο η μείωση κατά 12,55% στην τιμή των άλλων βρώσιμων ελαίων (κυρίως ηλιέλαιο), προϊόντων όμως που είχαν ανατιμηθεί πάρα πολύ μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Κατά 3,75% μειώθηκαν το α΄ εξάμηνο του 2023 οι τιμές των ζυμαρικών, των γιαουρτιών κατά 3,34%, με τις εταιρείες του κλάδου να προχωρούν σε μειώσεις και προωθητικές ενέργειες για να ανακόψουν τη ραγδαία πτώση της κατανάλωσης, ενώ υποχώρηση καταγράφηκε και στην τιμή του φρέσκου γάλακτος, της τάξης του 2,64%. Τη λίστα των λιγοστών κατηγοριών ειδών διατροφής των οποίων οι τιμές ήταν μειωμένες τον Ιούνιο του 2023 σε σύγκριση με τις αρχές του τρέχοντος έτους συμπληρώνουν τα κατεψυγμένα θαλασσινά (-2%), το βούτυρο (-1,71%) και τα αλλαντικά (-0,09%).

Ας σημειωθεί ότι οι μειώσεις στις τιμές του γάλακτος, του γιαουρτιού και του βουτύρου οφείλονται στην αποκλιμάκωση της τιμής παραγωγού στο αγελαδινό γάλα, η οποία ξεκίνησε πρώτα από τη Δυτική Ευρώπη.

Και μπορεί ο πληθωρισμός να είναι εν μέρει εισαγόμενος, όπως υποστηρίζει σε κάθε ευκαιρία η κυβέρνηση, αλλά δεν είναι μόνο εισαγόμενος. Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τα αναλυτικά στοιχεία της Eurostat για τον εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή, στην Ελλάδα καταγράφηκε τον Ιούνιο η μεγαλύτερη μηνιαία αύξηση στην Ευρωπαϊκή Ενωση σε ό,τι αφορά τις τιμές των τροφίμων, αύξηση 3,5%. Σύμφωνα με τη Eurostat, στη γειτονική Τουρκία, όπου ο πληθωρισμός βρίσκεται σε δυσθεώρητα ύψη, η μηνιαία μεταβολή στις τιμές των τροφίμων ήταν χαμηλότερη – 2,8%. Στις χώρες της Ευρωζώνης ήταν 0,3%, ενώ στην Ευρωπαϊκή Ενωση 0,1%.

Η κυβέρνηση –για την ώρα τουλάχιστον– συνεχίζει να «απαντάει» στη συνεχιζόμενη ακρίβεια με το «καλάθι του νοικοκυριού» –μέτρο που σύμφωνα με τους εκπροσώπους του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων δεν αποδίδει πλέον όπως στην αρχή– και με το πλαφόν στα περιθώρια μεικτού κέρδους σειράς βασικών προϊόντων. Αμφότερα τα μέτρα παρατάθηκαν μέχρι το τέλος του 2023.

Πότε –και κυρίως γιατί– εκτιμά μερίδα του επιχειρηματικού κόσμου ότι θα υποχωρήσουν σημαντικά οι τιμές στα τρόφιμα, ακόμη κι αν δεν βλέπουν επιστροφή τους στα προ ουκρανικής κρίσης επίπεδα; Τη νέα χρονιά και όχι τόσο λόγω της αποκλιμάκωσης του κόστους παραγωγής, αλλά κυρίως λόγω συνέχισης της μείωσης της κατανάλωσης, η οποία στην παρούσα φάση «καλύπτεται» από τον ήλιο του καλοκαιριού.

Για να μη λέμε μόνο τα αρνητικά

Σε αυτό το σημείο και για να μη λέμε μόνο τα αρνητικά, όπως κατά καιρούς κάνουμε, σχολιάζοντας την αύξηση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων, αν και εδώ και αρκετούς μήνες, υπάρχει τουλάχιστον σταθεροποίηση στα νούμερα.

Υψηλά ποσοστά φορολογικής συμμόρφωσης των φορολογούμενων καταγράφουν τα στοιχεία της ΑΑΔΕ το πρώτο πεντάμηνο.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι φορολογούμενοι έδειξαν συνέπεια όσον αφορά τις υποχρεώσεις τους για τον ΦΠΑ, τον ΕΝΦΙΑ και τον φόρο εισοδήματος, ενώ οι επιχειρήσεις κατέβαλαν στην ώρα τους περίπου το 90% του φόρου εισοδήματος και σχεδόν το 85% του ΦΠΑ. 

Οσον αφορά τον ΦΠΑ, οι εμπρόθεσμες πληρωμές ανήλθαν σε 84,64%, καθώς από βεβαιωμένες οφειλές ύψους 6,5 δισ. ευρώ, πληρώθηκαν στην ώρα τους τα 5,5 δισ. ευρώ.

Αναφορικά με τον ΕΝΦΙΑ, το πρώτο πεντάμηνο του έτους το ποσοστό εισπραξιμότητας διαμορφώθηκε σε 79,13%. Τον Ιανουάριο ανήλθε σε 81,34%, τον Φεβρουάριο σε 81,75% ενώ τον Μάιο που ξεκίνησε και η πληρωμή του νέου ΕΝΦΙΑ, η εισπραξιμότητα μειώθηκε στο 74,75%. Δηλαδή ένα στα τέσσερα ευρώ της πρώτης δόσης του ΕΝΦΙΑ δεν πληρώθηκε από τους ιδιοκτήτες ακινήτων. Από τα 240,19 εκατ. ευρώ που θα έπρεπε να εισπραχθούν τέλη Μαΐου μπήκαν στα ταμεία 179,54 εκατ. ευρώ.

Σχετικά με τον φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων, εντός προθεσμίας πληρώθηκε το 89,04%, βάζοντας στα κρατικά ταμεία 1,123 δισ. ευρώ έναντι συνολικής οφειλής ύψους 1,262 δισ. ευρώ.

Εμπρόθεσμα καταβλήθηκε και το 74,92% του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων, με τις εισπράξεις να ανέρχονται στα 685,71 εκατ. ευρώ, έναντι συνολικής οφειλής ύψους 915,31 εκατ. ευρώ.

Τα παραπάνω αποτυπώνονται και στα φορολογικά έσοδα του α' εξαμήνου, που ξεπέρασαν κατά 2,2 δισ. ευρώ τον στόχο του προϋπολογισμού.

Budget

Με το ζήτημα των πλεονασμάτων να είναι ένα από τα πιο σοβαρά θέματα που θα αντιμετωπίσει η ελληνική οικονομία και η κυβέρνηση τους επόμενους μήνες, στο δρόμο προς την επιστροφή των σχετικά υψηλών πλεονασμάτων από το 2024. Αύξηση των φορολογικών εσόδων κατά περίπου 2 δισ. ευρώ, παρά τα μέτρα μείωσης των φορολογικών συντελεστών. Διόγκωση του πρωτογενούς πλεονάσματος κατά 2,5 δισ. ευρώ συγκριτικά με το 2023, ώστε να καλυφθεί το μεγαλύτερο μέρος των τόκων εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους. «Συγκράτηση» του ποσοστού αύξησης των δημοσίων δαπανών κάτω από το 2%-2,5%, ώστε να υπάρξει από τώρα προσαρμογή στον νέο δημοσιονομικό κανόνα που θέλει να θεσπίσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο της αναθεώρησης του Συμφώνου Σταθερότητας. Και μείωση της αναλογίας του χρέους ως προς το ΑΕΠ κατά περίπου 10 ποσοστιαίες μονάδες, ώστε η Ελλάδα να είναι συνεπής απέναντι στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στο συγκεκριμένο πεδίο. Είναι οι βασικές «αρχές» πάνω στις οποίες το οικονομικό επιτελείο χτίζει το προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2024, με στόχο να κατατεθεί στη Βουλή την πρώτη εβδομάδα του Οκτωβρίου.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Καθημερινής, η ψήφιση του νομοσχεδίου με τα προεκλογικά μέτρα της κυβέρνησης θα επιβαρύνει τον προϋπολογισμό του 2024 με επιπλέον 1,1 δισ. ευρώ, περιορίζοντας δραστικά τα δημοσιονομικά περιθώρια για την επόμενη χρονιά. Ετσι, η ομιλία του πρωθυπουργού στην Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης δύσκολα θα περιλαμβάνει παροχές με επιπλέον σημαντικό δημοσιονομικό κόστος για το επόμενο έτος. Οι όποιες προτάσεις για πρόσθετα μέτρα πέσουν στο τραπέζι ενόψει των εγκαινίων της ΔΕΘ –στο προσκήνιο θα βρεθούν η επιδοματική πολιτική για τη θέρμανση, αλλά και τα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος για ευπαθείς ομάδες– θα είναι απολύτως στοχευμένες και με πολύ περιορισμένο δημοσιονομικό κόστος. Λίγες εβδομάδες πριν από την έκδοση των εκθέσεων αξιολόγησης από το σύνολο των ελεγκτικών οίκων, το ζητούμενο για την κυβέρνηση θα είναι να σταλεί ξεκάθαρο μήνυμα στις αγορές ότι το 2024 θα υπάρξει πρωτογενές πλεόνασμα άνω του 2% του ΑΕΠ κατά την εκτέλεση του προϋπολογισμού.

Ολόκληρο το οικοδόμημα του προϋπολογισμού της επόμενης χρονιάς θα στηριχθεί στην πρόβλεψη ότι το 2024 θα είναι χρονιά ανάπτυξης, με πραγματικό ποσοστό 3% αλλά και αποκλιμάκωση του πληθωρισμού στο 2,4% για το σύνολο του έτους. Επιβεβαίωση αυτών των δύο προβλέψεων θα ανεβάσει το ονομαστικό ΑΕΠ στα 233-235 δισ. ευρώ από περίπου 222-224 δισ. που εκτιμάται ότι θα είναι η φετινή επίδοση αν διατηρηθεί ο πραγματικός ρυθμός ανάπτυξης της τάξεως του 2,3%. Σε αυτά τα επιπλέον 10 δισ. ευρώ οικονομικής δραστηριότητας «ποντάρει» το οικονομικό επιτελείο για να αυξήσει τα φορολογικά έσοδα της επόμενης χρονιάς. Το προσχέδιο του προϋπολογισμού αναμένεται ότι θα προβλέπει τη συγκέντρωση φορολογικών εσόδων της τάξεως των 61-62 δισ. ευρώ σε επίπεδο γενικής κυβέρνησης έναντι περίπου 59-60 δισ. ευρώ φέτος. Η αύξηση εκτιμάται ότι θα προέλθει και από το σκέλος των έμμεσων και από το σκέλος των άμεσων φόρων.

Το 2024 θα είναι έτος σημαντικής αύξησης των ονομαστικών αποδοχών, καθώς για πρώτη φορά ύστερα από περισσότερα από 15 χρόνια θα έχουμε ταυτόχρονη αύξηση και στις συντάξεις (περίπου 3,5% από τις αρχές του 2024) και στον ιδιωτικό τομέα (σ.σ. ο κατώτατος μισθός αναμένεται ότι θα φτάσει περίπου στα 810-820 ευρώ από τον Μάιο) και στον δημόσιο τομέα. Ετσι, η πρόσθετη φορολογητέα ύλη αναμένεται ότι θα αποδώσει περισσότερα έσοδα με το ξεκίνημα της χρονιάς λόγω της αυξημένης παρακράτησης, αποτέλεσμα της μη τιμαριθμοποίησης της φορολογικής κλίμακας.

Οσον αφορά στην έμμεση φορολογία, τα επιπλέον έσοδα θα προέλθουν κυρίως από τον ΦΠΑ ο οποίος θα υπολογιστεί και πάλι επί υψηλότερων τιμών. Στον προϋπολογισμό του 2024 δεν αναμένεται να υπάρξει πρόβλεψη για επιπλέον έσοδα λόγω περιορισμού της φοροδιαφυγής. Το όποιο θετικό αποτέλεσμα προκύψει στο συγκεκριμένο πεδίο θα χρησιμοποιηθεί για να δημιουργηθεί «μαξιλάρι ασφαλείας».

Οι δαπάνες του 2024 εκτιμάται ότι θα είναι αυξημένες σε σχέση με το 2024. Μόνο το νέο μισθολόγιο του Δημοσίου θα προσθέσει περισσότερα από 800 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, με την απόσυρση των μέτρων στήριξης για την αντιμετώπιση της πληθωριστικής κρίσης, το τελικό ποσοστό αύξησης των δαπανών σε επίπεδο γενικής κυβέρνησης θα επιχειρηθεί να συγκρατηθεί κάτω από 2%-2,5%. Υπενθυμίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει, στο πλαίσιο αναθεώρησης του Συμφώνου Σταθερότητας, να θεσπιστεί κανόνας συγκρατημένης μεταβολής των «καθαρών δαπανών» με το ποσοστό να μην ξεπερνάει το 2,6%. Η υποχρέωση –δεδομένου ότι δεν θα υπάρξει συμφωνία για το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας μέχρι το τέλος του έτους– δεν θα αφορά το 2024, ωστόσο ο νέος προϋπολογισμός αναμένεται ότι θα εκπληρώνει και τη συγκεκριμένη υποχρέωση.

Το πρωτογενές πλεόνασμα του 2024 αναμένεται να προσεγγίσει τα 5 δισ. ευρώ από περίπου 2,5 δισ. ευρώ το 2023. Με αυτή τη δημοσιονομική επίδοση –δεδομένου ότι τα 5 δισ. ευρώ επαρκούν για να καλυφθεί το μεγαλύτερο κομμάτι των τόκων– η αναλογία του χρέους ως προς το ΑΕΠ θα προϋπολογιστεί κοντά στο 150%-155% του ΑΕΠ, με τη μείωση να φθάνει ακόμη και τις 10 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2023, έτος κατά το οποίο η αναλογία του χρέους ως προς το ΑΕΠ θα διαμορφωθεί κοντά στο 161%.

Οδικός τουρισμός

Πάμε σε αυτό το σημείο σε μερικά ενδιαφέροντα στατιστικά για την πορεία του τουρισμού στη χώρα μας και κυρίως τον οδικό τουρισμό τον οποίο πιστεύουμε αρκετά, δεδομένης και της σταθερής οικονομικής ανόδου των βαλκανικών και των χωρών της ανατολική Ευρώπης, η οποία αναμένεται τα επόμενα χρόνια. Μια…ανάσα από τα 5 εκατομμύρια, βρίσκεται ο αριθμός των επισκεπτών που εισήλθαν οδικώς στην Ελλάδα,  από τους παραμεθόριους σταθμούς της Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, από την 1η Μαΐου ’23 μέχρι και τα μέσα του Ιουλίου, σπάζοντας ρεκόρ επισκεψιμότητας την τελευταία τριετία στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που δόθηκαν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ από τη Γενική  Περιφερειακή Αστυνομική Διεύθυνση Κεντρικής Μακεδονίας, την συγκεκριμένη χρονική περίοδο από το μεθοριακό σταθμό του Προμαχώνα Σερρών που αποτελεί τη βασική πύλη του οδικού τουρισμού για Βούλγαρους και Ρουμάνους, εισήλθαν στην Ελλάδα οδικώς  2.366.882 επιβάτες, (έναντι των 1.199.749 του 2022 και των μόλις 533.274 ατόμων το 2021, που βρισκόταν σε ισχύ τα μέτρα κατά της πανδημίας για την Covid-19)

Συγκεκριμένα από τον παραμεθόριο σταθμό των Ευζώνων Κιλκίς (την χρονική περίοδο Μάιος 2023-μέσα Ιουλίου 2023),εισήλθαν 1.078.767 άτομα, ενώ αντίστοιχα το 2022 είχαν μπει 1.352.045 και 598.131 το 2021. Στους παραμεθόριους σταθμούς της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης , σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία διέλευσης των Ι.Χ. οχημάτων κι επιβατών που δόθηκαν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ από τη Γενική Περιφερειακή Αστυνομική Διεύθυνση Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, ο συνολικός αριθμός των επιβατών για τη χρονική διάρκεια από την 1η Μαΐου μέχρι και τα μέσα του Ιουλίου, αγγίζει τα 1.428.162 άτομα.Τους υψηλότερους αριθμούς διέλευσης κατέγραψαν οι μεθοριακοί  σταθμοί στα ελληνοτουρκικά σύνορα καθώς από τον συνοριακό σταθμό της Νυμφαίας Ροδόπης,  εισήλθαν 303.016 επισκέπτες, από το συνοριακό Σημείο Διέλευσης Θερμών “Αγιος Κων/νος” Ξάνθης εισήλθαν 57.618, από τους Κήπους Αλεξανδρούπολης 540.626, από την Εξοχή Δράμας 160.467 επιβάτες, από τον Κυπρίνο Ορεστιάδας, 62.342, από το συνοριακό σημείο των Καστανέων Ορεστιάδας 130.040 και από το τμήμα διαβατηριακού ελέγχου Ορμενίου Ορεστιάδας, εισήλθαν με Ι.Χ. αυτοκίνητα, 174.053 επιβάτες.

Συνολικά εισήλθαν φέτος στην Ελλάδα, από τους παραπάνω μεθοριακούς σταθμούς, μέσα σε δυόμιση περίπου μήνες, 523.727 Ι.Χ. οχήματα με 4.873.811 επιβάτες αύξηση κατά 1.184.423 επισκέπτες  αφού το 2022 την ίδια χρονική περίοδο είχαν καταγραφεί 3.689.388 άτομα. Αυτό είχε ως συνέπεια να σημειώνονται πολλές φορές καθυστερήσεις στη διέλευση των Ι.Χ. Από τα μέχρι τώρα στοιχεία φέρεται πως ο μεγαλύτερος όγκος των εισερχόμενων ΙΧ αυτοκινήτων και επιβατών είναι κυρίως από τα Βαλκάνια, με τη Βουλγαρία, τη Βόρεια Μακεδονία και τη Σερβία να κρατούν τα σκήπτρα, ενώ ακολουθούν η Ρουμανία και η Τουρκία. Επισκεψιμότητα καταγράφεται σε μεγάλο βαθμό και από τη Πολωνία.