"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 26/02/24

Πληθωρισμός

Σιγά μην δεν ξεκινούσαμε την εβδομάδα με σχόλιο για το μεγάλο πρόβλημα του πληθωρισμού και τις αρνητικές διεθνείς πρωτιές της χώρας μας….

Ανάμεσα λοιπόν στις 10 χώρες του κόσμου με τον μεγαλύτερο πραγματικό πληθωρισμό στα τρόφιμα κατατάσσεται η Ελλάδα, μαζί με χώρες - πρωταθλήτριες στον πληθωρισμό, όπως η Αργεντινή και η Ζιμπάμπουε και με χώρες χαμηλού εισοδήματος, όπου ο πληθυσμός δίνει καθημερινή μάχη για την εξασφάλιση βασικών αγαθών.

Η Ελλάδα είναι η μοναδική ανεπτυγμένη οικονομία που παίρνει μια θέση σε αυτό το θλιβερό top-10, που βασίζεται σε στοιχεία του ΔΝΤ, της Haver και του Trading Economics και περιλαμβάνεται στο δελτίο της Παγκόσμιας Τράπεζας για την διατροφική ασφάλεια.

Ειδικότερα, στο δελτίο που διανέμεται κάθε δύο εβδομάδες και αναλύει τις εξελίξεις στις αγορές τροφίμων, η Παγκόσμια Τράπεζα περιλαμβάνει δύο διαφορετικές μετρήσεις του πληθωρισμού τροφίμων: τον ονομαστικό και τον πραγματικό. Ο ονομαστικός εκφράζει τον 12μηνο ρυθμό μεταβολής του υποδείκτη τιμών καταναλωτή για τα τρόφιμα σε κάθε χώρα, ενώ ο πραγματικός υπολογίζεται με την αφαίρεση του ποσοστού του γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή από τον δείκτη τιμών των τροφίμων.

Στις ονομαστικές αυξήσεις, όπως φαίνεται στον πίνακα πρώτες είναι η Αργεντινή και ο Λίβανος, δύο χώρες σε βαθιά οικονομική κρίση, όπου καταγράφονται τριψήφια ποσοστά 12μηνης αύξησης των τιμών στα τρόφιμα, 251% και 208%, αντίστοιχα. Σεαυτές τις χώρες, η εξασφάλιση των βασικών ειδών διατροφής είναι ένας καθημερινός αγώνας για τους πολίτες. Στην πρώτη πεντάδα βρίσκονται, επίσης, η Βενεζουέλα, η Τουρκία και η Ζιμπάμπουε, με πληθωρισμό τροφίμων 91%, 70% και 60%, αντίστοιχα. 

Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα, όμως, είναι η καταγραφή του πραγματικού πληθωρισμού τροφίμων, που προκύπτει αν αφαιρέσουμε τον γενικό ρυθμό αύξησης των τιμών από τον ρυθμό αύξησης των τιμών στα τρόφιμα: για παράδειγμα, αν σε μια χώρα ο πληθωρισμός «τρέχει» με ρυθμό 5% και πληθωρισμός τροφίμων με 10%, ο πραγματικός πληθωρισμός τροφίμων υπολογίζεται σε 5%.

Σε αυτό τον πίνακα, η Ελλάδα όχι μόνο μπαίνει στο top-10, αλλά... ισοβαθμεί με τη Γουινέα, μια φτωχή αφρικανική χώρα, όπου το κατά κεφαλήν ΑΕΠ δεν ξεπερνά τα 1.200 δολάρια. Και οι δύο χώρες έχουν πραγματικό πληθωρισμό τροφίμων 6%. Στην ομάδα των χωρών με μονοψήφιο πραγματικό πληθωρισμό τροφίμων (έως 9%) κατατάσσονται, μαζί με την Ελλάδα, η Παλαιστίνη, το Μαλάουι και η Αιτή. Τον πιο... εξοντωτικό, πραγματικό πληθωρισμό στα τρόφιμα έχει η Αργεντινή με 40% και ακολουθεί η Ζιμπάμπουε με 26%.

Το top-10 στον πληθωρισμό τροφίμων

Συνεχίζοντας με την ίδια έκθεση και όπως σχολιάζονταν σε σχετικά δημοσιεύματα:

Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτά είναι στοιχεία για το 2023, που δεν μπορούν να αναδείξουν σε όλη της την έκταση την επιβάρυνση που δέχθηκαν τα ελληνικά νοικοκυριά τα τελευταία χρόνια από τον πληθωρισμό τροφίμων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, από το τέλος του 2020 ως το τέλος του 2023 η σωρευτική (ονομαστική) αύξηση των τιμών στα τρόφιμα ξεπερνά το 30% (30,56%, για την ακρίβεια).

Μέσα στο 2023, ο ρυθμός του πληθωρισμού διατροφής αποκλιμακώθηκε στην Ελλάδα από το επίπεδο του 15%, παραμένοντας όμως σε πολύ υψηλά επίπεδα (9% τον Δεκέμβριο 2023). Η μείωση του πληθωρισμού δεν ήταν συνεχής, καθώς του πρώτους δύο μήνες του καλοκαιριού η πτωτική πορεία αναστράφηκε, ενώ το ίδιο έγινε και τον Οκτώβριο, με μια αύξηση από 9,4% στο 9,9%.

Ίδιο πρόβλημα, διαφορετικές αιτίες...

Σε φτωχές χώρες, το πρόβλημα του πληθωρισμού τροφίμων σχετίζεται πρωτίστως με προβλήματα στην προσφορά, αλλά στην Ελλάδα υπάρχει αφθονία που συγκρίνεται με τις πλουσιότερες χώρες της Δύσης. Το πρόβλημα του εξαιρετικά υψηλού πληθωρισμού τροφίμων συνδέεται στην Ελλάδα περισσότερο με ανεπάρκειες και δυσλειτουργίες των αγορών, κυρίως δηλαδή με την έλλειψη ικανοποιητικού ανταγωνισμού, που αφήνει πολλά περιθώρια σε επιχειρήσεις για υπερβολές στη διαμόρφωση των τιμών, ενώ οι παρεμβάσεις της Πολιτείας και της Επιτροπής Ανταγωνισμού δεν έχουν οδηγήσει μέχρι στιγμής σε σοβαρές δομικές αλλαγές στη λειτουργία της αγοράς.

Από την 1η Μαρτίου θα αρχίσει να δοκιμάζεται η αποτελεσματικότητα της τελευταίας σειράς μέτρων του υπουργείου Ανάπτυξης: απαγόρευση προωθητικών ενεργειών για τρεις μήνες όταν έχουν προηγηθεί ανατιμήσεις, μείωση κατά 30% των πιστώσεων από τους προμηθευτές στα σούπερ μάρκετ, ώστε να μειωθούν οι τιμές του ραφιού, «καθαρές» τιμές στα αγροτικά προϊόντα από το χωράφι στο ράφι. Το υπουργείο προσδοκά άμεση μείωση τιμών με αυτά τα μέτρα, αλλά μένει να αποδειχθεί στην πράξη η αποτελεσματικότητά τους.

Πολύ σοβαρό θέμα

Πολύ σοβαρά τώρα είναι τα όσα αναφέρθηκαν σε δημοσίευμα του Οικονομικού Ταχυδρόμου, αναφορικά με ύποπτα παιχνίδια σε διαγωνισμούς αξίας δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ που διενεργεί η Ειδική Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας (PPF) του ΤΑΙΠΕΔ και φέρεται να έχει εντοπίσει η διοίκηση του Ταμείου.

Πρόκειται για διαγωνισμούς που αφορούν στην αναβάθμιση νοσοκομείων της χώρας ύψους 9 εκατ. ευρώ αλλά και στο «Εθνικό Σχέδιο Αναδάσωσης» ύψους 55 εκατ. ευρώ.

Οι λευκοί φάκελοι προσφορών

Πιο συγκεκριμένα και όπως αναφέρουν πληροφορίες του ΟΤ το PPF έχει διαπιστώσει 10 περιπτώσεις σε διαγωνισμούς σύμφωνα με τις οποίες συμμετέχοντες τεχνικές εταιρείες καταθέτουν λευκούς ή ελλιπείς φακέλους προσφορών.

Όπως αναφέρουν πηγές, από τις υποθέσεις αυτές υπάρχουν ενδείξεις απόπειρας να στηθούν διαγωνισμοί. Οι ίδιες πληροφορίες θέλουν τους συγκεκριμένους που καταθέτουν φακέλους χωρίς δικαιολογητικά αλλά για παράδειγμα με υψηλές εκπτώσεις να παίζουν το ρόλο «λαγού» ώστε να ευννοηθεί ο διαγωνιζόμενος με τη δεύτερη υψηλότερη έκπτωση. Λένε στον ΟΤ πηγές πως δεν αποκλείεται να υπάρχει συνεννόηση μεταξύ συμμετεχόντων.

Κραυγαλέα περίπτωση, λένε οι ίδιες πληροφορίες, αποτελεί και αυτή κατά την οποία σε διαγωνισμό για καθαρισμό δασικής έκτασης στους πέντε συμμετέχοντες οι τέσσερις υπέβαλαν αίτημα συμμετοχής αλλά χωρίς κανένα δικαιοληγητικό.

Οι διαγωνισμοί

Σύμφωνα με πληροφορίες του ΟΤ οι περιπτώσεις αυτές σημειώθηκαν σε έξι διαγωνισμούς του PPF. Αυτοί αφορούν σε αναβαθμίσεις και ανακαινίσεις σε νοσοκομεία της Αττικής, της Μακεδονίας, της Εύβοιας και νησιών του Βορείου Αιγαίου, όπως επίσης και σε διαγωνισμούς στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Αναδάσωσης.

Ο κ. Πάνος Σταμπουλίδης

Ο εντεταλμένος σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ κ. Πάνος Σταμπουλίδης απευθύνει μέσα από τον ΟΤ αυστηρή προειδοποίηση στις τεχνικές εταιρείες που υποβάλλουν σκόπιμα ελλιπείς φακέλους στους διαγωνισμούς που διενεργεί η Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας του ΤΑΙΠΕΔ.

Και μάλιστα προαναγγέλλει την παραπομπή των εταιρειών αυτών στην Επιτροπή Ανταγωνισμού: «Από εδώ και στο εξής οι προφορές με λευκούς φακέλους θα παραπέμπονται στην Επιτροπή Ανταγωνισμού η οποία θα εξετάζει εάν οι ενέργειες αυτές αποτελούν στρέβλωση των διαγωνιστικών διαδικασιών λειτουργώντας εις βάρος του δημοσίου συμφέροντος».

Ο ίδιος καταγγέλλει και απόπειρες καθυστέρησης των διαγωνισμών: «Η έγκαιρη ολοκλήρωση των έργων στρατηγικής σημασίας που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και εντάσσονται στο Εθνικό Σχέδιο «Ελλάδα 2.0» είναι εθνική αποστολή. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να καθυστερεί αυτές τις εμβληματικές επενδύσεις, οι οποίες συμβάλλουν καθοριστικά στην ενίσχυση των αναπτυξιακών προοπτικών και της ανθεκτικότητας της ελληνικής οικονομίας και οδηγούν σε αναβάθμιση των υποδομών της χώρας προς όφελος της κοινωνίας και του περιβάλλοντος», καταλήγει με τη δήλωση του στον ΟΤ.

Αυτή η έρευνα πρέπει να μας προβληματίσει ….

Σε με μια αρκετά ενδιαφέρουσα έρευνα (μηνιαία έρευνα προσδοκιών της ECB), με βάση την οποία σταθερά οι πιο απαισιόδοξοι στην Ευρωζώνη για την πορεία της οικονομίας και του εισοδήματός τους παρέμειναν οι Έλληνες τον Ιανουάριο, μια έρευνα που δε θα πρέπει να περνάμε στα ψιλά, με τη μεγάλη ελληνική κρίση να έχει περάσει, ωστόσο κάνοντας μεγάλη ζημία στη νοοτροπία του ελληνικού λαού.

Για τον πληθωρισμό, η προσδοκία τους είναι ότι θα «τρέχει» με ρυθμό 10% το επόμενο 12μηνο, όπως και τον Δεκέμβριο, ενώ στις 11 χώρες της Ευρωζώνης, στις οποίες γίνεται η έρευνα της ΕΚΤ, ήταν 3,3% έναντι 3,2% τον Δεκέμβριο.

Υπάρχει, επομένως, μία πολύ μεγάλη απόκλιση από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης αλλά και από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον πληθωρισμό του Ιανουαρίου (3,2% σε ετήσια βάση). Πιθανόν η απόκλιση αυτή να συνδέεται με τις πολύ μεγάλες αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων στην Ελλάδα, οι οποίες έτρεχαν με διψήφιο πολλούς μήνες πέρυσι, ενώ και τον Ιανουάριο αυξήθηκαν 8,3%.

Σχετικά σημειώνεται και η αίσθηση που είχαν οι Ελληνες πως ο πληθωρισμός το προηγούμενο 12μηνο ήταν 20% έναντι 6% που ήταν αντίστοιχα στην Ευρωζώνη.

Αντίστοιχες με τον πληθωρισμό οι προσδοκίες για τις δαπάνες

Οι πληθωριστικές προσδοκίες τους είναι υψηλότερες και σε μεγαλύτερο χρονικό βάθος, καθώς προβλέπουν ότι θα κινείται λίγο πάνω από 6% και μετά από τρία χρόνια έναντι 2,5% κατά μέσο όρο των πολιτών στην Ευρωζώνη. Τον Δεκέμβριο οι αντίστοιχες προσδοκίες των Ελλήνων ήταν ακόμη υψηλότερες, κοντά στο 9%.

Αντίστοιχες με τις πληθωριστικές προσδοκίες των νοικοκυριών είναι και η μέση πρόβλεψή τους για αύξηση των δαπανών τους κατά 10% φέτος έναντι 3,7% που είναι η προσδοκία στις άλλες χώρες της Ευρωζώνης.

Απαισιοδοξία για εισοδήματα και ανάπτυξη

Μεγάλη απαισιοδοξία επικρατεί στα ελληνικά νοικοκυριά και σχετικά με την ανάπτυξη και τα εισοδήματά τους. Για το ΑΕΠ αναμένουν ότι θα μειωθεί περίπου 4% το 2024, ενώ με βάση τα στοιχεία εκτιμάται ότι αυξήθηκε περίπου 2% πέρυσι. Μείωση του ΑΕΠ κατά 1,1% αναμένουν στην Ευρωζώνη.

Για το εισόδημά τους, οι Ελληνες προβλέπουν ότι θα μειωθεί περίπου 3% φέτος έναντι αύξησης 1,2% που αναμένουν στην Ευρωζώνη.

Απλά κατέστρεψε το κόμμα

Τώρα βλέπαμε τις παρακάτω φωτογραφίες από το τελευταίο συνέδριο του Σύριζα …. Νομίζουμε πως δε χρειάζεται να σχολιάσουμε πολλά…. Απλώς θυμίζουμε την ατάκα που είχαμε πει από την πρώτη στιγμή που εμφανίστηκε, πως ο κ. Κασσελάκης σε χρόνο ρεκόρ θα καταστρέψει το Σύριζα. Και το κατάφερε γρηγορότερα και από ότι περιμέναμε.