"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 26/03/24

Ελληνική Οικονομία & Ανταγωνιστικότητα

Με τα ζητήματα παραγωγικότητας – ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας να είναι από τα αγαπημένα μας. Βρήκαμε πραγματικά πολύ ενδιαφέρουσα την τελευταία έκθεση της Eurobank για την ελληνική οικονομία, με όχι και τόσο ευχάριστα συμπεράσματα, σε ζητήματα που επανειλημμένως έχουμε αναφερθεί, έχοντας χαρακτηριστικά γράψει πως παρά τα όσα περάσαμε τα χρόνια της κρίσης, ελάχιστα πράγματα έχουνε αλλάξει, με τη χώρα να συνεχίζει ουσιαστικά τα λάθη του παρελθόντος, όσο υπερβολικό και αν ακούγεται αυτό σε κάποιους…

Όπως λοιπόν ανέφερε η ανάλυση της Eurobank (τα διαγράμματα τα έχει επεξεργαστεί ο Ο.Τ.). Η αύξηση της απασχόλησης και οι πολλές ώρες εργασίας ανά εργαζόμενο στήριξαν την ανάπτυξη το 2023, καθώς η παραγωγικότητα της εργασίας παραμένει βυθισμένη σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα σε σχέση με την προ κρίσης περίοδο. Αυτό προκύπτει από ανάλυση της Eurobank που δημοσιεύεται στο εβδομαδιαία ενημερωτικό δελτίο «επτά ημέρες οικονομία».

Όπως τονίζεται μάλιστα, η μείωση της παραγωγικότητας της εργασίας «αποτελεί τον βασικό παράγοντα για την απόκλιση του πραγματικού ΑΕΠ στην Ελλάδα κατά -18,9% σε σύγκριση με τα προ κρίσης χρέους επίπεδα». Πρόκειται δε για τάση που ερμηνεύεται εν μέρει από τη «μεγάλη συρρίκνωση των επενδύσεων παγίων στην ελληνική οικονομία από το 2008 μέχρι σήμερα και [τ]η συνεπακόλουθη σταδιακή συρρίκνωση του κεφαλαιουχικού εξοπλισμού». Η παραγωγικότητα της εργασίας μπορεί να αυξηθεί με «εισαγωγή των νέων τεχνολογιών στην παραγωγική διαδικασία παράλληλα με την ενίσχυση του ανθρώπινου κεφαλαίου».

Πολλές ώρες δουλειάς, χαμηλή παραγωγικότητα

Αναλυτικά, όπως αναφέρουν οι ερευνητές της Eurobank, από την επεξεργασία στοιχείων των ετήσιων εθνικών λογαριασμών της ΕΛΣΤΑΤ προκύπτει ότι το 2023 «οι συνιστώσες της απασχόλησης και των ωρών εργασίας ανά απασχολούμενο είχαν τη μεγαλύτερη συνεισφορά στην αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ στην Ελλάδα κατά 2,0% το 2023, ενώ ακολούθησε με σχετικά χαμηλή θετική συμβολή η συνιστώσα της παραγωγικότητας της εργασίας». Σημειώνεται δε ότι «η απόκλιση του πραγματικού ΑΕΠ στην Ελλάδα κατά -18,9% σε σύγκριση με τα προ κρίσης χρέους επίπεδα (2023 vs 2007) αντανακλάται κυρίως στην αντίστοιχη απόκλιση της παραγωγικότητας της εργασίας κατά -15,4%».

Σύμφωνα με τα στοιχεία των ετήσιων εθνικών λογαριασμών, οι συνολικές ώρες εργασίας στην ελληνική οικονομία το 2023 διαμορφώθηκαν σε 9,7 δισεκ., εκ των οποίων το 68,7% προήλθε από τη συνιστώσα της εξαρτημένης εργασίας (employees) και το υπόλοιπο 31,3% από τους αυτοαπασχολούμενους (self-employed). Στην Ευρωζώνη οι αντίστοιχες ώρες εργασίας ανήλθαν σε 261,1 δισεκ., με το μερίδιο των απασχολούμενων εξαρτημένης εργασίας να διαμορφώνεται στο 82,1% -αρκετά υψηλότερα σε σύγκριση με την Ελλάδα- και το αντίστοιχο των αυτοαπασχολούμενων στο 17,9%.

Σε σύγκριση με το 2022 οι συνολικές ώρες εργασίας στην ελληνική οικονομία αυξήθηκαν κατά 1,7% (1,3% στην Ευρωζώνη), συνεισφέροντας 1,7 ποσοστιαίες μονάδες στον πραγματικό ρυθμό μεγέθυνσης το 2023. Σύμφωνα με την έκθεση της Eurobank, αυτό το αποτέλεσμα αντανακλά: πρώτον, την ενίσχυση των απασχολούμενων κατά 1,0% και δεύτερον, την αύξηση των ωρών εργασίας ανά απασχολούμενο κατά 0,7%. «Συνεπώς, όχι μόνο αυξήθηκαν οι απασχολούμενοι στην Ελλάδα το 2023, αλλά κατά μέσο όρο ο καθένας εργάστηκε και περισσότερες ώρες συμβάλλοντας στην ενίσχυση του παραγόμενου προϊόντος της οικονομίας», τονίζεται.

Δεύτερη στην ΕΕ η Ελλάδα στις ώρες εργασίας ανά απασχολούμενο

Οι ώρες εργασίας ανά απασχολούμενο στην Ελλάδα ανήλθαν στις 2.000,1 το 2023, κατατάσσοντας την ελληνική οικονομία στη δεύτερη θέση ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 27 κρατών μελών. Στην πρώτη θέση ήταν η Πολωνία με 2.019,5 ώρες ανά απασχολούμενο και ακολούθησαν: Ελλάδα (2.000,1), Λετονία (1.862,0), Λιθουανία (1.858,4), Μάλτα (1.835,9), Κύπρος (1.830,7), Εσθονία (1.829,6), Ρουμανία (1.825,9), Πορτογαλία (1.814,9), Τσεχία (1.765,8), Ιταλία (1.734,4), Ουγγαρία (1.679,2), Ιρλανδία (1.632,8), Ισπανία (1.632,3), Σλοβακία (1.630,9), Βουλγαρία (1.617,7), Σλοβενία (1.616,1), ΕΕ-27 (1.604,1), Σουηδία (1.591,5), Φινλανδία (1.548,3), Ευρωζώνη (1.547,5), Αυστρία (1.540,5), Γαλλία (1.500,2), Λουξεμβούργο (1.462,2), Ολλανδία (1.396,0), Δανία (1.380,2) και Γερμανία (1.342,4).

Στους επί μέρους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, οι απασχολούμενοι που εργάστηκαν τις περισσότερες ώρες το 2023 ήταν αυτοί στον τομέα της γεωργίας, δασοκομίας και αλιείας (2.229,0 έναντι 2.093,9 στην Ευρωζώνη) και ακολούθησαν: χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες (2.107,2 έναντι 1.608,6 στην Ευρωζώνη), εμπόριο, επισκευές οχημάτων και μοτοσικλετών, μεταφορά και αποθήκευση, υπηρεσίες παροχής καταλύματος και εστίασης (2.089,6 έναντι 1.598,6 στην Ευρωζώνη), κατασκευές (2.086,8 έναντι 1.759,4 στην Ευρωζώνη), βιομηχανία (2.038,7 έναντι 1.587,4 στην Ευρωζώνη), σύνολο κλάδων (2.000,1 έναντι 1.547,5 στην Ευρωζώνη), ενημέρωση και επικοινωνία (1.966,7 έναντι 1.653,3 στην Ευρωζώνη), τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία, επισκευές ειδών νοικοκυριού και άλλες υπηρεσίες (1.964,0 έναντι 1.404,2 στην Ευρωζώνη), επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες, διοικητικές και υποστηρικτικές δραστηριότητες (1.949,1 έναντι 1.544,3 στην Ευρωζώνη), διαχείριση ακίνητης περιουσίας (1.897,9 έναντι 1.612,7 στην Ευρωζώνη) και δημόσια διοίκηση και άμυνα, υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση, εκπαίδευση, δραστηριότητες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική μέριμνα (1.738,6 έναντι 1.374,4 στην Ευρωζώνη).

«Βουλιάζει» η παραγωγικότητα

Όπως αναφέρεται στην ανάλυση της Eurobank, η αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας -μεταβλητή που υπολογίζεται ως ο λόγος του πραγματικού ΑΕΠ ανά ώρα εργασίας- επιβραδύνθηκε από 1,6% το 2022 στο 0,3% το 2023. «Η παραγωγικότητα της εργασίας στην Ελλάδα ναι μεν παρουσιάζει ανάκαμψη τα 5 τελευταία χρόνια (2019-2023 μέση ετήσια αύξηση 1,3%), ωστόσο παραμένει σε ένα επίπεδο χαμηλότερο κατά 15,4% σε σύγκριση με το 2007. Αντιθέτως, η απασχόληση το 2023 ξεπέρασε τα προ κρίσης χρέους επίπεδα κατά 1,2%, ενώ οι ώρες εργασίας ανά απασχολούμενο υπολείπονταν κατά 5,3%

»Ως εκ τούτου, βάσει των στοιχείων των εθνικών λογαριασμών, η μείωση της παραγωγικότητας της εργασίας, δηλαδή η μείωση του βαθμού αποτελεσματικότητας στη χρήση του παραγωγικού συντελεστή της εργασίας, αποτελεί τον βασικό παράγοντα για την απόκλιση του πραγματικού ΑΕΠ στην Ελλάδα κατά -18,9% σε σύγκριση με τα προ κρίσης χρέους επίπεδα. Η μεγάλη συρρίκνωση των επενδύσεων παγίων στην ελληνική οικονομία από το 2008 μέχρι σήμερα και η συνεπακόλουθη σταδιακή συρρίκνωση του κεφαλαιουχικού εξοπλισμού ερμηνεύουν σε έναν βαθμό το παραπάνω αποτέλεσμα. Η εισαγωγή των νέων τεχνολογιών στην παραγωγική διαδικασία παράλληλα με την ενίσχυση του ανθρώπινου κεφαλαίου δύνανται να συμβάλλουν αποφασιστικά στην αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας τα επόμενα χρόνια.»

Σε μερικές λέξεις…

Θέλετε να σας συνοψίσουμε σε μερικές λέξεις την εικόνα της ελληνικής οικονομίας …. Το 88% του συνολικού ΑΕΠ της χώρας το συνεισφέρει η κατανάλωση, αντίστοιχο ποσοστό με το 2009, πριν ξεσπάσει η μεγάλη ύφεση. Και αυτό μην ξεχνώντας πως είμαστε μια χώρα που σχεδόν εισάγουμε τα πάντα. Το μερίδιο των επενδύσεων αυξήθηκε ελάχιστα το 2023 και εξακολουθεί να απέχει περισσότερες από οκτώ μονάδες από τον μέσο όρο της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης, κάτι που σημαίνει ότι η Ελλάδα παραμένει «ουραγός» όσον αφορά τη συμμετοχή των επενδύσεων στο ΑΕΠ. Αναφορικά με τις εξαγωγές (ενσωματώνεται και η επίδοση του τουρισμού) υποχώρησαν σημαντικά σε σχέση με το 2022 αναλογικά με το ΑΕΠ.

Ένα μεγάλο μπράβο & Προσοχή …

Για να μην γκρινιάζουμε όμως μόνο, να πούμε ένα μεγάλο μπράβο για τα τελευταία στοιχεία της ΤτΕ. Αυτά δείχνουνε δυναμικό ξεκίνημα του τουρισμού το 2024, με άνοδο 16% στις αφίξεις και 27,1% στα έσοδα …. Και όλα δείχνουνε πως και φέτος ο τουρισμός θα τα πάει εξαιρετικά αν και για ακόμη μια φορά θα συστήσουμε προσοχή στις ανατιμήσεις στο τουριστικό προϊόν μας, αφού σε πολλές περιπτώσεις τις θεωρούμε υπερβολικές, στα όρια της κερδοσκοπίας, κάνοντας ζημίας στο Brand Name του προϊόντος μας.

Το απόρρητο δωμάτιο στη Σύνοδο Κορυφής

Όπως τώρα έγραφε ο Βηματοδότης, τα μέτρα στα Ευρωπαϊκά Συμβούλια (ή Συνόδους Κορυφής, όπως συνηθίζουμε να τα λέμε) είναι αυστηρά. Έγιναν ακόμα πιο αυστηρά μετά την εισβολή των Ρώσων στην Ουκρανία και ακόμα πιο αυστηρά, όταν συζητούνται, όπως συνέβη προχθές θέματα που αφορούν την άμυνα της Ουκρανίας και συνομιλίες με τον Ζελένσκι. Έτσι οι αρχηγοί κρατών ή κυβερνήσεων εισέρχονται στην αίθουσα συνεδριάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αφήνοντας έξω τα κινητά τους. Ουδείς μπορεί να τους συνοδεύσει.

Στον ίδιο όροφο, λίγο μακριά από την αίθουσα όπου συνεδριάζουν οι ηγέτες βρίσκονται με εποπτεία του Σαρλ Μισέλ (Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου) εκπρόσωποι των μονίμων αντιπροσώπων. Σε τακτά χρονικά διαστήματα ενημερώνονται από την Γραμματεία του Συμβουλίου (εντελώς τυπικά, με απόλυτη εχεμύθεια και περιληπτικά) για τις συζητήσεις που διεξάγουν οι ηγέτες. Την Ελλάδα, στην απόρρητη αυτή αίθουσα, εκπροσωπεί η έμπειρη διπλωματική υπάλληλος Μαίρη Κοραντή. Και κάτι ακόμα. Στις συνόδους κορυφής (και γενικά σε όλα τα ευρωπαϊκά συμβούλια) δεν τηρούνται πρακτικά. Μόνον οι αποφάσεις.