"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 26/06/24

Ελληνική Οικονομία

«Βουτιά» μετά τη χρονιά-ρεκόρ για τις άμεσες ξένες επενδύσεις που ήταν το 2022 σημείωσαν οι ΑΞΕ το 2023 στην Ελλάδα, ακολουθώντας την παγκόσμια τάση μείωσης των ΑΞΕ με βασικές αιτίες την οικονομική ύφεση και τις γεωπολιτικές εντάσεις, αλλά βεβαίως και το υψηλό κόστος του χρήματος.

Όπως γράφει η Καθημερινή, ειδικότερα, σύμφωνα με την Παγκόσμια Εκθεση για τις Επενδύσεις (World Investment Report) του Οργανισμού Εμπορίου και Ανάπτυξης του ΟΗΕ (UNCTAD), η οποία δημοσιοποιήθηκε χθες, το συνολικό ύψος των ΑΞΕ στην Ελλάδα διαμορφώθηκε το 2023 σε 5,43 δισ. δολάρια έναντι 8,45 δισ. δολαρίων το 2022. Παρά τη μείωση αυτή, η επίδοση του 2023 είναι υψηλότερη από του 2019 και από τις υψηλότερες διαχρονικά. Συνολικά την περίοδο 2019-2023 η αξία των ΑΞΕ διαμορφώθηκε σε 28,44 δισ. δολάρια.

Πέρα από το γεγονός ότι συνολικά οι ΑΞΕ στην Ελλάδα υποχώρησαν κατά περίπου 36% το 2023 σε σύγκριση με το 2022, το στοιχείο που προβληματίζει μάλλον περισσότερο, όπως προκύπτει από τα σχετικά στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος των ΑΞΕ, σχεδόν το 28%, αφορά τον κλάδο του real estate. Εάν προστεθούν σε αυτό το ποσοστό και οι ΑΞΕ που έγιναν το 2023 και αφορούν ιδιωτικές αγοραπωλησίες ακινήτων, τότε προκύπτει ότι το 45% περίπου των ΑΞΕ ήταν στον κλάδο των ακινήτων. Οι ΑΞΕ σε κλάδους που θεωρείται ότι διευρύνουν την παραγωγική βάση, όπως στη μεταποίηση και στα logistics, αποτέλεσαν το 2023 το 16,86% και το 1,73% του συνόλου, αντιστοίχως.

Πολύ χαμηλότερες σε σύγκριση με το 2022 είναι και οι λεγόμενες «greenfield» επενδύσεις (δηλαδή εντελώς νέες επενδύσεις, όχι δηλαδή εξαγορά υφιστάμενων επιχειρήσεων αλλά εγκατάσταση νέων επιχειρήσεων ή επέκταση με νέες επενδύσεις), καθώς σύμφωνα με την έκθεση του UNCTAD διαμορφώθηκαν σε 1,20 δισ. δολάρια έναντι 1,89 δισ. δολαρίων το 2022, καταγράφοντας μείωση 36,2%. Επί του συνόλου των ΑΞΕ στην Ελλάδα το 2023, οι greenfield επενδύσεις αποτελούν το 22%. Αξίζει να σημειωθεί ότι την περίοδο 2019-2023, περίοδος μετά τα μνημόνια, που περιλαμβάνει όμως την πανδημική κρίση, οι greenfield επενδύσεις ανήλθαν συνολικά σε 10,03 δισ. δολάρια, αποτελώντας περίπου το 36% των συνολικών ΑΞΕ της περιόδου αυτής.

Κατακόρυφη ήταν, εξάλλου, η μείωση των ΑΞΕ που αφορούν εξαγορές και συγχωνεύσεις από ξένα κεφάλαια. Αυτές διαμορφώθηκαν, σύμφωνα με την έκθεση, σε μόλις 231 εκατ. δολάρια το 2023 έναντι 5,6 δισ. δολαρίων το 2022, μείωση δηλαδή κατά 95,6%.

Το απόθεμα ΑΞΕ στην Ελλάδα το 2023 είχε διαμορφωθεί σε 61,59 δισ. δολάρια, έναντι 50,57 δισ. δολαρίων το 2022, καταγράφοντας αύξηση 21,8%.

Οι επενδύσεις των Ελλήνων στο εξωτερικό διαμορφώθηκαν το 2023 σε 3,95 δισ. δολάρια έναντι 3,19 δισ. δολαρίων το 2022, καταγράφοντας αύξηση 23,6%.

Μειωμένες, αλλά σε χαμηλότερο βαθμό, ήταν συνολικά οι ΑΞΕ στην Τουρκία, καθώς διαμορφώθηκαν το 2023 σε 10,44 δισ. δολάρια έναντι 13,44 δισ. δολαρίων το 2022, καταγράφοντας μείωση κατά 22,4%. Στη γείτονα, πάντως, οι greenfield επενδύσεις ενισχύθηκαν κατά 213,1% το 2023 σε σύγκριση με το 2022.

Σε παγκόσμιο επίπεδο οι ΑΞΕ διαμορφώθηκαν, σύμφωνα με τα στοιχεία του UNCTAD, σε 1,3 τρισ. δολάρια, καταγράφοντας μείωση 2% σε σύγκριση με το 2022. Μάλιστα, εάν εξαιρεθούν κάποιες μεμονωμένες επενδύσεις που έχουν μεγάλη επίπτωση στο σύνολο, τότε η πραγματική μείωση των ΑΞΕ σε παγκόσμιο επίπεδο ήταν το 2023 σε σύγκριση με το 2022 πολύ μεγαλύτερη, της τάξης του 10% για δεύτερο συνεχή χρόνο. Αν και το 2024 χαρακτηρίζεται από τον διεθνή οργανισμό ως μια χρονιά γεμάτη προκλήσεις, διατυπώνεται συγκρατημένη αισιοδοξία για αύξηση των ΑΞΕ λόγω της βελτίωσης των οικονομικών συνθηκών.

Ασφαλιστικό

Αρκετά ενδιαφέροντα ήταν και τα όσα έγραψε σε άρθρο της η Καθημερινή. Δυσεπίλυτες προκλήσεις που οφείλονται σε μια σειρά παθογενειών της εγχώριας οικονομίας, όπως η υψηλή ανεργία και η μαύρη ανασφάλιστη εργασία, αλλά και σε παγκόσμια προβλήματα όπως το δημογραφικό και η μικρή συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας, θα αντιμετωπίσει στο μέλλον το ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα, αν και για την ώρα φαίνεται πως έχει βρει το σημείο ισορροπίας και έχει εξασφαλίσει τη βιωσιμότητά του.

Ετσι, σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, η γήρανση του πληθυσμού, οι ανισότητες των φύλων όσον αφορά τα επίπεδα απασχόλησης και αμοιβών, τα υψηλά ποσοστά ανεργίας, τα χαμηλά ποσοστά απασχόλησης και η εμφάνιση νέων μορφών εργασίας, σε συνδυασμό με την επικράτηση ενός ισχυρού «άτυπου» μοντέλου ανασφάλιστης εργασίας, είναι σύμφωνα με την τελευταία μελέτη της Ευρωπαϊκής Ενωσης οι μεγαλύτερες προκλήσεις για τη χώρα μας όσον αφορά αυτό που θα έπρεπε να είναι ο στόχος όλων των κυβερνήσεων, η εξασφάλιση και βελτίωση της επάρκειας των συντάξεων.

Επειτα από συνεχείς μεταρρυθμίσεις, έστω και με σημαντική καθυστέρηση, η χώρα μας φαίνεται πως βάσει των αναλογιστικών μελετών και των εκθέσεων που εκπονήθηκαν το τελευταίο διάστημα από εγχώριους και ευρωπαϊκούς φορείς, έχει εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, παρέχοντας επαρκείς συντάξεις σε ένα σημαντικό ποσοστό ατόμων άνω των 65 ετών.

Αναλυτικά, τόσο η νέα έκθεση της Κομισιόν, που μαζί με την έκθεση του 2024 για τη δημογραφική γήρανση θα συζητηθούν την ερχόμενη εβδομάδα στη διάσκεψη για τη μακροβιότητα στην Ευρώπη, όσο και τα στοιχεία από το Ageing report που παρέθεσαν το υπουργείο Εργασίας και η Εθνική Αναλογιστική Αρχή πρόσφατα στο Ελεγκτικό Συνέδριο, στο πλαίσιο της υποχρέωσης του Συνεδρίου να παρακολουθεί την πορεία των δημοσίων δαπανών και του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης –και παρουσιάζει σήμερα η «Κ»– δείχνουν ότι το σύστημα είναι βιώσιμο.

Οι δαπάνες για συντάξεις ανήλθαν στο 14,5% του ΑΕΠ το 2022 και εκτιμάται ότι θα φτάσουν στο 12,2% του ΑΕΠ το 2070. Μάλιστα, η μεγαλύτερη μείωση οφείλεται στον περιορισμό των δαπανών προς το σύστημα κύριας σύνταξης (2% του ΑΕΠ) και ακολουθεί η μείωση των δαπανών του συστήματος επικουρικών συντάξεων (0,5% του ΑΕΠ). Ετσι, ενώ το 2022 η Ελλάδα ήταν στη δεύτερη υψηλότερη θέση ως προς τις συνταξιοδοτικές δαπάνες σε επίπεδο Ε.Ε., μακροχρόνια προσεγγίζει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και κατατάσσεται στην 11 θέση μεταξύ 27 χωρών.

Οι εισφορές (εργοδότη και εργαζομένου) για τις κύριες συντάξεις παραμένουν σταθερές κατά τη διάρκεια όλης της προβολής στο επίπεδο του 5,9% του ΑΕΠ, ενώ οι αντίστοιχες εισφορές στο επικουρικό σύστημα μειώνονται σταδιακά λόγω της σταδιακής μετάβασης στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα του ΤΕΚΑ, φθάνοντας στο 0,3% του ΑΕΠ το 2070.

Η κρατική εισφορά για την Εθνική Σύνταξη παραμένει σχεδόν σταθερή έως το 2050 (κατά μέσον όρο 4,8% του ΑΕΠ), μειούμενη στη συνέχεια στο 3,2% του ΑΕΠ το 2070. Αυξάνονται βέβαια οι δημόσιες δαπάνες για τη χρηματοδότηση της μετάβασης από το σημερινό σύστημα επικουρικής ασφάλισης στην καθολική ασφάλιση από το ΤΕΚΑ. Ετσι, το 2050 το Δημόσιο θα καταβάλει το 0,7% του ΑΕΠ, ενώ το ποσοστό αυτό θα αυξηθεί στο 1,1% του ΑΕΠ το 2070.

Πτωτική πορεία έχει, όπως είναι αναμενόμενο, το ποσοστό αναπλήρωσης του εισοδήματος από τις κύριες συντάξεις. Ετσι, από το 76% το 2022 πέφτει στο 67% το 2050 και στο 62% το 2070. Κάπου εκεί, στην τελευταία εξεταζόμενη 10ετία βέβαια, έρχεται η επίδραση της λειτουργίας του ΤΕΚΑ, με αποτέλεσμα το συνολικό ποσοστό αναπλήρωσης να ανεβαίνει από το 62% στο 71%.

Οπως χαρακτηριστικά επισημαίνει μιλώντας στην «Κ» ο γενικός γραμματέας Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νίκος Μηλαπίδης, όλες οι προβολές δείχνουν πως δεν τίθεται ζήτημα βιωσιμότητας για το εθνικό συνταξιοδοτικό μας σύστημα. Αντιθέτως, με βάση τους υφιστάμενους κανόνες του διέπουν το ασφαλιστικό, ο λόγος συνταξιοδοτικής δαπάνης προς ΑΕΠ (βασικός δείκτης βιωσιμότητας) θα συγκλίνει προς τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Ενδεικτικά, αξίζει να αναφερθεί πως σήμερα η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει το δεύτερο υψηλότερο λόγο συνταξιοδοτικής δαπάνης προς ΑΕΠ στην Ε.Ε.

Οσον αφορά τα έσοδα του ασφαλιστικού συστήματος από εισφορές και τον κρατικό προϋπολογισμό, ο γ.γ Κοινωνικής Ασφάλισης του υπουργείου Εργασίας σημειώνει πως ως ποσοστό του ΑΕΠ αναμένεται να μείνουν σταθερά (~ 12%). Ομως, όπως υπογραμμίζει, η σημαντική μείωση του πληθυσμού (8%-10% έως το 2050) και ο αυξανόμενος λόγος εξάρτησης συνταξιούχων προς εργαζομένους αποτελούν σημαντικές προκλήσεις για το ασφαλιστικό, παρά το γεγονός πως αναμένεται σημαντική αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας.

Artificial Intelligence

Πάμε σε ένα διαφορετικό και αρκετά ενδιαφέρον θέμα. Σε δέκα χρόνια, η τεχνητή νοημοσύνη θα είναι 10.000 φορές πιο έξυπνη από τους ανθρώπους, εκτίμησε ο CEO της SoftBank, Masayoshi Son, σε μια σπάνια δημόσια εμφάνισή του.

Ο επιχειρηματίας  που διαθέτει μεγάλη επιρροή στον κόσμο της τεχνολογίας, παρουσίασε το όραμά του για έναν κόσμο με τεχνητή σούπερ νοημοσύνη, ή ASI (artificial super intelligence), όπως την ονόμασε.

Μιλώντας αρχικά για την τεχνητή γενική νοημοσύνη (AGI – artificial general Intelligence), όπως ονομάζεται η τεχνητή  νοημοσύνη που θα είναι πιο έξυπνη από τους ανθρώπους, ο Son εκτίμησε ότι αυτή θα γίνει πραγματικότητα τα επόμενα τρία έως πέντε χρόνια, δηλαδή νωρίτερα από ό,τι περίμενε προηγουμένως. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του, η AGI θα είναι από μία έως δέκα φορές πιο έξυπνη από τον άνθρωπο.

Με την τεχνητή γενική νοημοσύνη, η ανθρωπότητα δεν θα χρειαζόταν να αλλάξει σημαντικά τον τρόπο ζωής της, είπε ο Son κατά την ετήσια γενική συνέλευση των μετόχων της SoftBank, σύμφωνα με το CNBC. «Αλλά όταν πρόκειται για το ASI, αυτό είναι μια εντελώς διαφορετική ιστορία. Με το ASI, θα δείτε μια μεγάλη βελτίωση», ξεκαθάρισε.

Ο Son προέβλεψε ότι στο μέλλον, διάφορα μοντέλα τεχνητής σούπερ νοημοσύνης θα αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, όπως οι νευρώνες στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Αυτό θα οδηγήσει σε τεχνητή νοημοσύνη που θα είναι 10.000 φορές πιο έξυπνη από οποιαδήποτε ανθρώπινη ιδιοφυΐα, εκτίμησε.

Ο ιδρυτής της SoftBank έγινε γνωστός σε όλο τον κόσμο όταν επένδυσε στα πρώτα στάδια της Alibaba, πριν η κινεζική εταιρεία εξελιχθεί σε έναν παγκόσμιο γίγαντα του ηλεκτρονικού εμπορίου. Έχοντας το προφίλ ενός οραματιστή της τεχνολογίας, ο Son ίδρυσε, το 2017,  το Vision Fund, ένα τεράστιο επενδυτικό fund που εστιάζει στη χρηματοδότηση εταιρειών τεχνολογίας. Ενώ ορισμένες από τις επενδύσεις του ήταν επιτυχημένες, υπήρξαν επίσης και πολλές αποτυχίες, όπως για παράδειγμα το «στοίχημά» του στην εταιρεία γραφείων κοινής χρήσης WeWork.

Το 2022, αφότου το Vision Fund εμφάνισε ζημιές-ρεκόρ, ο Son δήλωσε ότι η SoftBank θα μπει σε λειτουργία «άμυνας» και θα είναι πιο συντηρητική με τις επενδύσεις της. Το 2023, το Vision Fund σημείωσε νέες ζημιές-ρεκόρ, με τον Son να δηλώνει λίγο μετά ότι η SoftBank βγαίνει και πάλι στην «επίθεση», καθώς είναι ενθουσιασμένος με τις επενδυτικές ευκαιρίες στην τεχνητή νοημοσύνη.

Έκτοτε, παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.  Με την επιστροφή του στο προσκήνιο, την Παρασκευή, ο Son φάνηκε μάλιστα να αμφισβητεί τον ίδιο τον σκοπό της ζωής του. «Πριν από δύο χρόνια, (σκέφτηκα ότι) γερνάω, το υπόλοιπο της ζωή μου είναι περιορισμένο, αλλά δεν έχω κάνει τίποτα ακόμα. Και έκλαψα τόσο δυνατά», είπε. Όμως, πλέον θεωρεί ότι η αποστολή της SoftBank είναι η «εξέλιξη της ανθρωπότητας». Και αυτός, όπως είπε, είναι και ο δικός του σκοπός στη ζωή.

«Για ποιο λόγο ιδρύθηκε η SoftBank; Για ποιο λόγο γεννήθηκε ο Masa Son; Μπορεί να ακούγεται περίεργο, αλλά νομίζω ότι γεννήθηκα για να φέρω την ASI. Είμαι πολύ σοβαρός για αυτό», είπε ο Son.

Τα γνωστά απογοητευτικά ποσοστά

Δε χρειάζεται να γράψουμε και πολλά για τα παρακάτω πολύ απογοητευτικά ποσοστά, στα οποία η χώρα μας διαχρονικά φιγουράρει στις πρώτες θέσεις …. Τι μπορεί να πει λοιπόν κανείς όταν το 81% των Ιταλών κάτω των 30 ζει ακόμη με τους γονείς του, με τη χώρα μας να είναι δεύτερη μεταξύ των χωρών του OECD, με ποσοστό 76%.

Την ίδια ώρα που το αντίστοιχο ποσοστό σε κάποιες χώρες είναι 30% ή κάπως υψηλότερο προς το 50%.  

Μητσοτάκης-Ερντογάν την ίδια ημέρα στην Κύπρο για διαφορετικούς λόγους

Όπως τώρα έγραψε ο Βηματοδότης, την 20η Ιουλίου, την αποφράδα ημέρα για τον ελληνισμό, με τη συμπλήρωση 50 ετών από την βάρβαρη εισβολή του Αττίλα στην Κύπρο, τόσο ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης όσο και ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αναμένονται για διαφορετικούς όμως λόγους ο καθένας και χωρίς βεβαίως να συναντηθούν, στην Κύπρο. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, έχει προσκληθεί από τον Πρόεδρο της Κύπρου να βρίσκεται στις ελεύθερες περιοχές της Κυπριακής Δημοκρατίας για να παραστεί στις εκδηλώσεις μνήμης, ενώ ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, θα συμμετέχει στα πανηγύρια που θα οργανωθούν στα κατεχόμενα για να γιορτάσουν την εισβολή και από το 1974 και εντεύθεν κατοχή εδαφών της Κυπριακής Δημοκρατίας. Μια παρουσία στο πολύπαθο νησί και των δυο, ο ένας στις ελεύθερες περιοχές και ο άλλος στα κατεχόμενα, προφανώς και πρόκειται για μια εξέλιξη που δεν έχει ξαναγίνει. Και κυρίως μετά τι μορατόριουμ που αποφασίστηκε για τις δύο χώρες και τις συνομιλίες για την θετική ατζέντα και τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της κυπριακής εφημερίδας «Φιλελεύθερος» ο κ. Μητσοτάκης θα είναι ο πρώτος Έλληνας Πρωθυπουργός, που θα παραστεί σε εκδηλώσεις για την τουρκική εισβολή του 1974. Έως τώρα η Αθήνα έστελνε είτε τον υπουργό Άμυνας είτε τον υπουργό Εξωτερικών ή τον Πρόεδρο της Βουλής. Και τούτο είναι προφανώς άξιο αναφοράς καθώς θα γίνει για πρώτη φορά. Ο Πρωθυπουργός της Ελλάδος, θα είναι ομιλητής στην εκδήλωση, το βράδυ της 20ης Ιουλίου, στην οποία κεντρικός ομιλητής είναι ο Πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Χριστοδουλίδης. Η παρουσία του κ. Μητσοτάκη, όπως σημειώνουν κυβερνητικές πηγές στη Λευκωσία, θα στείλει μηνύματα ενόψει της συμπλήρωσης μισού αιώνα κατοχής αλλά και επειδή ενδέχεται να υπάρξουν εξελίξεις στο Κυπριακό, ενδεχομένως και πριν την επέτειο.

Στα κατεχόμενα τώρα ο Τούρκος Πρόεδρος θα παραστεί στη στρατιωτική παρέλαση και θα εκφωνήσει ομιλία στη «βουλή» του κατοχικού καθεστώτος. Θα έχει ενδιαφέρον αυτό που θα πει ο Ερντογάν κατά τη διάρκεια της παραμονής του στα κατεχόμενα. Ενδείξεις- σκοπίμως προφανώς- από τουρκικής πλευράς δεν υπάρχουν, ωστόσο, είναι σαφές πως λόγω της χρονικής συγκυρίας ο ηγέτης της κατοχικής δύναμης αναμένεται ότι προβεί σε εξαγγελίες, που θα αφορούν και το μέλλον του ψευδοκράτους.