"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 26/09/24

Δημογραφικό

Θα το λέμε σε κάθε ευκαιρία … Το δημογραφικό είναι από τα πιο σοβαρά προβλήματα της χώρας και της ελληνικής οικονομίας … Πάμε λοιπόν σε μια έρευνα που δημοσιεύτηκε πριν από μερικές ημέρες:

Μπορεί οι γεννήσεις στην Ελλάδα να μειώθηκαν σημαντικά, κατά 30%, από το 1990 και μετά, όμως οι γεννήσεις προερχόμενες από γυναίκες ηλικίας 40 και άνω γεννήσεις πενταπλασιάσθηκαν.

Όπως σημειώνει το Ινστιτούτο Δημογραφικών Ερευνών και Μελετών, οι γεννήσεις αυτές «ζυγίζουν» 7 φορές περισσότερο (1,4% του συνόλου στις αρχές της δεκαετίας του ’90, 9-10% το 2023-24).

Παράλληλα, κατά την ίδια περίοδο οι γεννήσεις από γυναίκες ηλικίας 30-39 ετών σχεδόν διπλασιάσθηκαν και οι προερχόμενες από τις ηλιακές ομάδες 20-29 και <20 ετών κατέρρευσαν.

Πού οφείλεται όμως η «έκρηξη» των μετά τα 39 έτη γεννήσεων; Πόσο «ζυγίζει» η γονιμότητα των γυναικών 40-49 ετών στους ετήσιους δείκτες (δείκτες που μόλις υπερβαίνουν το 1,3 παιδιά/γυναίκα) σήμερα και πριν από 30 χρόνια; Ποια η συμμετοχή της γονιμότητας των 40-49 ετών στον τελικό αριθμό παιδιών που έφεραν στο τέλος του αναπαραγωγικού τους κύκλου (στα 50 τους έτη) οι γυναίκες των διαδοχικών γενεών;

Οι απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά είναι σαφείς, σημειώνει το ΙΔΕΜ. Η μετατόπιση της ηλικίας απόκτησης παιδιών σε όλο και μεγαλύτερη ηλικία είναι η κύρια αιτία της έκρηξης αυτής αν και, την τελευταία δεκαετία, έπαιξαν κάποιο ρόλο η αύξηση του πλήθους και του ειδικού βάρους των 40+ στον πληθυσμό αναπαραγωγικής ηλικίας καθώς και οι πρόοδοι των τεχνικών υποβοηθουμένης γονιμότητας και η προσφυγή σε αυτές ενός όλου και μεγαλύτερου αριθμού ζευγαριών. Όσον αφορά την συμμετοχή τους στους ετήσιους δείκτες γονιμότητας, αν και αυξάνουσα, η είναι περιορισμένη. Περιορισμένη επίσης είναι και η συμμετοχή στον τελικό αριθμό παιδιών που έκαναν οι γυναίκες που γεννήθηκαν το 1951, 1961, 1971 και το 1981: αν η γονιμότητα των 40 + ήταν μηδενική οι 1000 γυναίκες που γεννήθηκαν το 1951 θα έκαναν 2023 αντί για 2048 παιδιά (25 λιγότερα), αυτές που γεννήθηκαν το 1961 39 λιγότερα (1850 αντί για 1889) και οι γεννηθείσες το 1981 1410 αντί 1505 (95 λιγότερα).

Οι πρόοδοι των τεχνικών υποβοηθουμένης γονιμότητας και η διευρυμένη πρόσβαση σε αυτές δεν πρόκειται να οδηγήσουν τις δυο επόμενες δεκαετίες σε μια αύξηση των προερχομένων από γυναίκες 40 ετών και άνω γεννήσεων, ακόμη και αν συνεχισθεί η αύξηση της μέσης ηλικίας στην τεκνογονία, καθώς το πλήθος των γυναικών των ηλικιών αυτών, εν απουσία μετανάστευσης, θα μειωθεί σημαντικά (κατά 35% ανάμεσα στο 2022 και το 2042), σημειώνει το ΙΔΕΜ. Οι γεννήσεις αυτές θα συμβάλλουν περιορισμένα όμως και στην τελική γονιμότητα των γενεών, στον αριθμό δηλαδή των παιδιών που θα φέρουν κατά μέσο όρο στον κόσμο όσοι γεννήθηκαν μετά το 1981.

Η ανακοπή των πτωτικών τάσεων και η ανόρθωση των δεικτών γονιμότητας είναι επομένως ανέφικτη εάν δεν δημιουργηθεί στη χώρα μας ένα εξαιρετικά ευνοϊκό για την δημιουργία οικογένειας και την απόκτηση του επιθυμητού αριθμού παιδιών περιβάλλον που θα επιτρέψουν στις νεότερες γενεές να φέρουν στο κόσμο τον αριθμό των παιδιών που επιθυμούν, τονίζεται. Αυτό το περιβάλλον, αν δημιουργηθεί, εκτός του ότι θα οδηγήσει στον περιορισμό και των ιδιαίτερα υψηλών ποσοστών ατεκνίας και στην επιβράδυνση της αύξησης της μέσης ηλικίας στην απόκτηση των παιδιών, θα επιτρέψει ταυτόχρονα σε όσους επιθυμούν να κάνουν ένα δεύτερο και στη συνέχεια ένα τρίτο κ.ο.κ παιδί να υλοποιήσουν επιθυμία τους αυτή.

Ακίνητα – Δημογραφικό

Πριν μερικές ημέρες είχαμε γράψει πως βλέπουμε το τέλος της ανόδου των τιμών των ακινήτων. Αν και δεν περιμένουμε μια μεγάλη πτώση, βλέπουμε τουλάχιστον μια σταθεροποίηση των τιμών για αρκετά χρόνια και σε πολλές περιπτώσεις και μια υποχώρηση 5 με 10% … Μπορεί να ακουστεί περίεργο … Αλλά ένας από τους λόγους που το πιστεύουμε αυτό είναι και το δημογραφικό πρόβλημα. Γιατί ναι μεν το ενδιαφέρον ξένων επενδυτών οδήγησε σε μεγάλο βαθμό την άνοδο των τιμών και σε μεγάλο βαθμό την συντηρεί. Ωστόσο δεν υπάρχει πληθυσμός από πίσω …. Η χώρα έχει ένα τεράστιο δημογραφικό πρόβλημα και αυτό είναι πρόβλημα … Για να το πούμε έτσι απλά … Τα σπίτι δεν τα αγοράζουνε συνήθως οι άνθρωποι 60 και 70 ετών, αλλά οι μικρότερες ηλικίες και πιο νέοι άνθρωποι. Και όσο μεγαλύτερο το δημογραφικό πρόβλημα τόσο μικρότερο το ενδιαφέρον, με απλά μαθηματικά…

Ακίνητα

Να συνεχίσουμε με την αγορά ακινήτων και τα στοιχεία 6μηνου που έδειξαν νέα μεγάλη αύξηση τις μεταβιβάσεις ακινήτων. Θα ρισκάρουμε και εδώ να πούμε πως πιθανόν κάπου εδώ να είναι το peak και σε αυτό το κομμάτι, επαναλαμβάνοντας ωστόσο χωρίς να λέμε πως έρχεται κάποια μεγάλη πτώση των τιμών.

Για την ιστορία λοιπόν, αυξημένα κατά 20% είναι τα έσοδα από τις μεταβιβάσεις ακινήτων στο πρώτο εξάμηνο του έτους συγκριτικά με τις μεταβιβάσεις ου πραγματοποιήθηκαν το αντίστοιχο διάστημα του 2023. Έτσι, λοιπόν, στο διάστημα Ιανουαρίου – Ιουνίου τα έσοδα του Δημοσίου ανήλθαν στα 302,49 εκατ. ευρώ έναντι 252,98 εκατ. ευρώ στο εξάμηνο του 2023. Αντίθετα, πτωτικά κινούνται τα έσοδα από τις κληρονομιές και τις γονικές παροχές-δωρεές με τις πρώτες να καταγράφουν τη μεγαλύτερη μείωση.

Συγκεκριμένα, στο α’ εξάμηνο εισήλθαν στον κρατικό κορβανά περί τα 109,76 εκατ. ευρώ έναντι 124,06 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2023, καταγράφοντας μείωση 12%.  Συνολικά, το Δημόσιο έχει εισπράξει 412 εκατ. ευρώ τόσο από τις αγοραπωλησίες ακινήτων όσο και από γονικές παροχές και δωρεές.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της φορολογικής διοίκησης από την αρχή του έτους μέχρι και τις 30 Ιουνίου έχουν υποβληθεί στην πλατφόρμα myProperty της ΑΑΔΕ:

Περισσότερες από 122.000 δηλώσεις φόρου μεταβίβασης (αγοραπωλησίας διαμερισμάτων, οικοπέδων, καταστημάτων)

55.752 δηλώσεις φόρου γονικής παροχής

35.066 δηλώσεις δωρεών

61.220 ηλεκτρονικές δηλώσεις φόρου κληρονομιάς

Από την επεξεργασία των στοιχείων της ΑΑΔΕ διαπιστώνεται ότι τον Μάιο και τον Ιούνιο καταγράφεται μικρή πτώση των εσόδων του δημοσίου, με συνέπεια την μείωση των αγοραπωλησιών. Από το οικονομικό επιτελείου εκτιμούν ότι το φαινόμενο είναι συγκυριακό κάτι που θα αλλάξει τους επόμενους μήνες, κυρίως λόγω των νέων μέτρων που ανακοινώθηκαν στο πλαίσιο της στεγαστικής πολιτικής για τα κλειστά ακίνητα, τα προγράμματα «Σπίτι μου 2» και το «Ανακαινίζω Νοικιάζω». Παράλληλα, το πάγωμα του ΦΠΑ και κατά πάσα πιθανότητα και των αντικειμενικών αξιών, οι αγοραπωλησίες εκτιμάται ότι αυξηθούν σημαντικά ξεπερνώντας αυτές που πραγματοποιήθηκαν το προηγούμενο έτος.

Στο πρόγραμμα «Ανακαινίζω-Νοικιάζω» αυξάνεται η επιδότηση στο 60 από 40%, και με:

Την αύξηση του ορίου δαπανών στις 15.000 ευρώ από 10.000 ευρώ

Την αναδρομική ισχύ

Επίσης τον Ιανουάριο αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή το πρόγραμμα «Σπίτι μου 2». Πρόκειται για ένα νέο πρόγραμμα χαμηλότοκων στεγαστικών δανείων για την αγορά πρώτης κατοικίας. Τα δάνεια θα είναι στο 50% άτοκα με χρηματοδότηση από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και το υπόλοιπο 50% θα είναι έντοκο τραπεζικό δάνειο. Στην περίπτωση τρίτεκνων το άτοκο δάνειο θα είναι στο 75% από το Ταμείο Ανάκαμψης και 25% έντοκο τραπεζικό δάνειο.

Στο νέο πρόγραμμα διευρύνονται τα ηλικιακά κριτήρια των δικαιούχων έως τα 50 έτη όπως και τα εισοδηματικά κριτήρια. Συγκεκριμένα απευθύνεται σε άτομα ή ζευγάρια από 25 έως 50 ετών με εισόδημα έως 20.000 ευρώ για άγαμους, έως 28.000 ευρώ για ζευγάρια συν 4.000 ευρώ ανά παιδί, έως 31.000 ευρώ για μονογονεϊκή οικογένεια και 5.000 ευρώ επιπλέον για κάθε παιδί. Αφορά ακίνητα που έχουν αξία συμβολαίου έως 250.000 ευρώ, έως 150 τετραγωνικά μέτρα και κατασκευής έως και το 2007.

Τουρισμός

Αν και πιστεύουμε πως στις αντιδράσεις υπάρχει μια μορφή υπερβολής. Δε μπορούμε να τις αγνοήσουμε, σε μια επόμενη τουριστική χρονιά που έχουμε πει πως πιστεύουμε πως θα πάει και πάλι καλά, αν και δεν ξέρουμε αν θα περάσουμε τις φετινές επιδόσεις…

Θεσμική μορφή λαμβάνουν πλέον οι αντιδράσεις των ξένων τουριστικών οργανισμών στα πρόσφατα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση για τον κλάδο και ειδικότερα στην αύξηση του τέλους ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση και την επιβολή τέλους κρουαζιέρας.

Ετσι η Γερμανική Ενωση Ταξιδίων, DRV, ζητάει από την κυβέρνηση μεταβατική περίοδο για την εφαρμογή των τελών και ειδική μεταχείριση για τα πακέτα διακοπών που έχουν ήδη πουληθεί για το 2025, καθώς αδυνατεί να μετακυλίσει το κόστος των επιπλέον τελών στους πελάτες που έχουν ήδη πληρώσει τις διακοπές τους αλλά και να επωμιστούν οι ίδιοι οι τουριστικοί οργανισμοί αυτά τα κόστη. Επιπλέον, με την επιστολή που έφθασε στο γραφείο της υπουργού Τουρισμού στα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας η DRV προειδοποιεί πως η γερμανική αγορά είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στην ανταγωνιστικότητα των τιμών, σημειώνοντας μάλιστα πως τα τελευταία χρόνια υπήρξε στροφή πελατών από τη Δυτική Μεσόγειο στην πιο ανταγωνιστικά τιμολογημένη Ανατολική Μεσόγειο, υπονοώντας εμμέσως πλην σαφώς την Ελλάδα, και έτσι κάλλιστα μπορεί να υπάρξει και νέα στροφή.

Η επιστολή έρχεται ενώ πληθαίνουν οι πληροφορίες από επαφές Ελλήνων ξενοδόχων με τους ξένους συνεργάτες τους για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στο να διαχειριστούν τις χρεώσεις οι οποίες θα επιβληθούν τουλάχιστον με τα μέχρι στιγμής δεδομένα για τη σεζόν του 2025. Αυτά λαμβάνουν χώρα ενώ τα ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης καλύπτοντας το θέμα των νέων πολιτικών που αποφάσισε η Ελλάδα δημιουργούν ένα κλίμα που θέλει τη χώρα είτε να λειτουργεί εισπρακτικά απέναντι στους τουρίστες είτε να μη θέλει παραπάνω επισκέπτες, αναφέρουν χαρακτηριστικά κύκλοι της βρετανικής και της γερμανικής τουριστικής βιομηχανίας.

Η επιστολή της DRV προς την υπουργό Τουρισμού Ολγα Κεφαλογιάννη αφού αναφέρει ότι «η γερμανική ταξιδιωτική βιομηχανία μπορεί να ανατρέξει σε μια καλή καλοκαιρινή σεζόν το 2024 και είναι περισσότερο από χαρούμενη που, παρ’ όλες τις αντιξοότητες, οι Γερμανοί παραθεριστές συνεχίζουν να εκτιμούν τα προϊόντα του κλάδου μας», υπογραμμίζει πως «δεν είναι μυστικό ότι αυτή η επιτυχία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το τουριστικό προϊόν, τις υπηρεσίες και τη φιλοξενία στους προορισμούς». Συνεχίζοντας αναφέρει ότι «η Ελλάδα είναι ένας αξιόπιστος εταίρος στο πλευρό μας». Ομως «λόγω του γεγονότος ότι έχουμε πολλά χρόνια συνεργασίας και εμπιστοσύνης, επιτρέψτε μας να επισημάνουμε μια εξέλιξη που παρατηρούμε με ανησυχία: βλέπουμε ότι η Ελλάδα επιβάλλει πολλούς νέους φόρους και εισφορές σε παραθεριστές ή αυξάνει σημαντικά τις υπάρχουσες χρεώσεις σε ένα σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Εκτός από την εισφορά στους επιβάτες κρουαζιερόπλοιων, αυτό αφορά ιδίως το “τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση”, το οποίο πρόκειται να αυξηθεί σημαντικά», αναφέρει η DRV.

«Οι ανησυχίες μας σε καμία περίπτωση δεν στρέφονται εναντίον της ελληνικής κυβέρνησης και της πρόθεσής της να χρησιμοποιήσει φόρους και εισφορές για να επηρεάσει θετικά τη βιωσιμότητα του φυσικού περιβάλλοντος, τις υποδομές και την εποχικότητα. Ωστόσο θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι λόγω του βραχυπρόθεσμου χαρακτήρα της φάσης υλοποίησης, πολλές από τις εταιρείες-μέλη μας αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες στη μεταβίβαση αυτού του επιπλέον κόστους στους πελάτες τους. Στο τέλος οι ταξιδιωτικοί πράκτορες θα πρέπει να επωμιστούν ένα σημαντικό πρόσθετο βάρος κατά τη μεταβατική φάση. Ως εκ τούτου θα σας παροτρύναμε πολύ να δώσετε αναβολή στις ήδη πληρωμένες κρατήσεις (σ.σ. inventory bookings)».

Και στο σημείο αυτό η επιστολή αλλάζει τόνο και προειδοποιεί για απώλεια πελατών από τη γερμανική αγορά ταξιδιωτών: «Θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι οι Γερμανοί παραθεριστές είναι εξαιρετικά ευαίσθητοι στις τιμές. Τα τελευταία χρόνια έχουμε δει μια στροφή πελατών μας λόγω τιμών από τη Δυτική Μεσόγειο προς τα ανατολικά και μια περαιτέρω μετατόπιση στις ροές επισκεπτών δεν μπορεί να αποκλειστεί». «Σας παρακαλώ να το έχετε υπόψη σας», αναφέρει χαρακτηριστικά η επιστολή, την οποία υπογράφουν ο πρόεδρος της DRV Norbert Fiebig και ο γενικός διευθυντής της, Achim Wehrmann.

Social Media

Κλείνουμε με ένα διαφορετικό και πολύ σημαντικό θέμα … Ένα θέμα που μας αφορά όλους … H χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από τους νέους Ευρωπαίους γίνεται ολοένα και πιο «προβληματική», με πολλούς από αυτούς να εμφανίζουν συμπτώματα αντίστοιχα του εθισμού, προειδοποίησε σήμερα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ).

«Χρειαζόμαστε άμεση και συνεχή δράση για να βοηθήσουμε τους εφήβους να σταματήσουν την ενδεχομένως βλαπτική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, η οποία έχει αποδειχθεί ότι οδηγεί σε κατάθλιψη, παρενόχληση, άγχος και μέτριες σχολικές επιδόσεις», ανέφερε σε ανακοίνωση ο διευθυντής του ΠΟΥ Ευρώπης Χανς Κλούγκε, σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Το 2022, το 11% των εφήβων (13% των κοριτσιών και το 9% των αγοριών) εμφάνιζαν συμπτώματα προβληματικής χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Τέσσερα χρόνια νωρίτερα το ποσοστό αυτό ήταν 7%, σύμφωνα με τα στοιχεία που συλλέχθηκαν από 280.000 νέους ηλικίας 11, 13 και 15 ετών από 44 χώρες της Ευρώπης, της Κεντρικής Ασίας και του Καναδά.

Τα συμπτώματα που παρουσιάζουν μοιάζουν με αυτά του εθισμού: οι νέοι δεν είναι σε θέση να ελέγξουν την υπερβολική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, νιώθουν αίσθημα έλλειψης όταν δεν ασχολούνται με αυτά, εγκαταλείπουν άλλες δραστηριότητες για να αφιερώσουν χρόνο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ αντιμετωπίζουν αρνητικές συνέπειες στην καθημερινότητά τους λόγω της υπερβολικής χρήσης.

Το φαινόμενο αυτό είναι πιο διαδεδομένο μεταξύ των εφήβων ηλικίας 13 με 15 ετών στη Ρουμανία καθώς αφορά το 28%. Λιγότερο επηρεασμένοι είναι οι έφηβοι στην Ολλανδία, με ποσοστό 3% να εμφανίζει συμπτώματα εθισμού.

Ακόμη μία πηγή ανησυχίας είναι το γεγονός ότι το ένα τρίτο των εφήβων παίζουν παιχνίδια online καθημερινά και το 22% εξ αυτών τουλάχιστον για τέσσερις ώρες, ανέφερε ο ΠΟΥ.

«Είναι ζωτικής σημασίας να λάβουμε μέτρα για να προστατεύσουμε τους νέους ώστε να μπορέσουν να χειριστούν με ασφάλεια το ψηφιακό περιβάλλον και να είναι σε θέση να κάνουν σωστές επιλογές σε ό,τι αφορά τις διαδικτυακές τους δραστηριότητες, αυξάνοντας τα πλεονεκτήματα και μειώνοντας τους κινδύνους για την ψυχική τους υγεία και την κοινωνική τους ευημερία», τόνισε η Νατάσα Αζοπάρντι- Μουσκάτ αξιωματούχος του ΠΟΥ Ευρώπης.

Ο ΠΟΥ υπογράμμισε ωστόσο τα πλεονεκτήματα της υπεύθυνης χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, κυρίως τους δεσμούς μεταξύ αυτών που μοιράζονται τα ίδια ενδιαφέροντα: το 36% των νέων και το 44% των εφήβων ηλικίας 15 ετών ανέφεραν ότι βρίσκονται διαδικτυακά σε επαφή με τους φίλους τους.

Ο ΠΟΥ συνιστά στις εθνικές αρχές να βελτιώσουν τα ψηφιακά περιβάλλοντα και να υιοθετήσουν μέτρα ώστε οι νέοι να εκπαιδευτούν να χειρίζονται με ασφάλεια τον ψηφιακό κόσμο.