"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 27/03/24

Μόνο με επενδύσεις σε ακίνητα προκοπή δε γίνεται

Το 2023 δεν ήταν μια χρονιά μεγάλων επιδόσεων στις επενδύσεις. Η αύξησή τους περιορίστηκε στο υποτονικό 3,9% σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά και διαμορφώθηκαν συνολικά στα 27,8 δισ. ευρώ, ενώ οι αρχικές προσδοκίες, ένα χρόνο πριν, στον προϋπολογισμό του 2023 προέβλεπαν αύξηση 15,5%.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Καθημερινής, τα πράγματα ήταν αρκετά χειρότερα σε ό,τι αφορά τις άμεσες ξένες επενδύσεις, αφού διαμορφώθηκαν στα 4,48 δισ. ευρώ, μειωμένες κατά 40% σε σύγκριση με το ρεκόρ του 2022 των 7,53 δισ. ευρώ. Η συνολική εικόνα είναι βεβαίως τα τελευταία χρόνια βελτιωμένη σε σύγκριση με τα μνημονιακά. Από τα 20 δισ. ευρώ περίπου που ήταν οι επενδύσεις το 2018, αυξήθηκαν στα 27,8 δισ. ευρώ το 2023 (σε όρους όγκου). Οι άμεσες ξένες επενδύσεις από 3,3 δισ. το 2018 έφτασαν στα 7,53 δισ. το 2022 για να υποχωρήσουν όμως ξανά στα 4,48 δισ. το 2023.

Παρά τη βελτίωση, η απόσταση από την Ευρωζώνη παραμένει μεγάλη. Το 2023, οι επενδύσεις αντιπροσώπευαν στην Ελλάδα το 14,3% του ΑΕΠ και στην Ευρωζώνη το 21,3%. Οπως είπε στο πρόσφατο συνέδριο της Κομισιόν και του ΙΟΒΕ για το Ταμείο Ανάκαμψης ο επικεφαλής οικονομολόγος της Eurobank Τάσος Αναστασάτος, οι επενδύσεις πρέπει να αυξάνονται με μέσο ετήσιο ρυθμό πάνω από 8% έως το 2031 για να φτάσουμε στο κεφαλαιακό απόθεμα του 2009 των 780 δισ. ευρώ, από το οποίο χάθηκαν τα 100 δισ. ευρώ περίπου. Δεν είναι όμως μόνο θέμα ύψους επενδυτικών κεφαλαίων, αλλά και ποιότητας. Ο οίκος Moody’s άφησε την περασμένη εβδομάδα εκτός επενδυτικής βαθμίδας τη χώρα, μεταξύ άλλων γιατί θεωρεί ότι είναι ευάλωτη σε εξωτερικά σοκ, λόγω της «μονοκαλλιέργειας» του τουρισμού. Από τα στοιχεία των επενδύσεων δεν διαφαίνεται μια ξεκάθαρη πορεία σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο, κάτι που ήταν και το ζητούμενο του Σχεδίου Ανάπτυξης της Επιτροπής Πισσαρίδη. Ειδικά το 2023, η μόνη κατηγορία με ανοδική δυναμική ήταν οι κατοικίες και οι άλλες κατασκευές. Οι επενδύσεις σε κατοικίες σχεδόν τριπλασιάστηκαν από 1,4 δισ. ευρώ το 2018 στα 3,8 δισ. το 2023. Στις άμεσες ξένες επενδύσεις, το 2023 σημειώθηκε άλμα του μεριδίου των ακινήτων, φτάνοντας σχεδόν το 45%.

«Το 2023 σχεδόν οι μισές άμεσες ξένες επενδύσεις αφορούσαν ακίνητα, λόγω και της αλλαγής των προϋποθέσεων για την golden visa», σχολιάζει τραπεζική πηγή, «ενώ εμμέσως και οι επενδύσεις του χρηματοοικονομικού κλάδου σχετίζονται με ακίνητα, καθώς είναι κεφάλαια προς τις εταιρείες διαχείρισης των κόκκινων δανείων. Ενα μικρότερο ποσό αφορά τη βιομηχανία». Η ίδια πηγή εκφράζει ανησυχία για ενδεχόμενη φούσκα ακινήτων, που θα σκάσει, καθώς οι τιμές έχουν αυξηθεί υπέρμετρα, ενώ τα εισοδήματα παραμένουν 20% κάτω από την προ κρίσης περίοδο. Την ίδια ώρα η προσφορά αυξάνεται και με τα 200.000 σπίτια, με κόκκινα δάνεια, που βγαίνουν σταδιακά στην αγορά.

Τι δείχνουν τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ

Συνεχίζοντας και όπως αναφέρονταν σε ρεπορτάζ του MR-Καθημερινή … Τι δείχνουν τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον ακαθάριστο σχηματισμό παγίου κεφαλαίου, δηλαδή τις επενδύσεις, την 6ετία 20182023, τη μεταμνημονιακή περίοδο:

Οι συνολικές επενδύσεις ήταν 139 δισ. ευρώ περίπου. Ξεκίνησαν από 20 δισ. ευρώ περίπου το 2018 για να φτάσουν τα 27,8 δισ. ευρώ, σημειώνοντας μια αύξηση 38%. Εξ αυτών:

1. Οι επενδύσεις σε κατοικίες και άλλες κατασκευές ήταν 50 δισ. ευρώ, περίπου 36% του συνόλου. Ειδικότερα:

– Οι επενδύσεις σε κατοικίες ήταν 14 δισ. ευρώ περίπου, αντιπροσωπεύοντας το 10% του συνόλου, σημειώνοντας όμως αύξηση 275%, καθώς ξεκίνησαν από 1,3 δισ. το 2018 για να φτάσουν στα 3,8 δισ. ευρώ το 2023. Ειδικά το 2023, οι επενδύσεις σε κατοικίες αυξήθηκαν κατά 20,7% και αντιπροσώπευαν το 13,5% του συνόλου. – Οι άλλες κατασκευές ήταν 35,4 δισ. ευρώ, περίπου το 25% του συνόλου, εμφανίζοντας σχεδόν σταθερό ρυθμό στην 6ετία, από 6,5 δισ. ευρώ το 2018 σε 6,8 δισ. ευρώ το 2023. Ειδικά το 2023, οι επενδύσεις σε άλλες κατασκευές αυξήθηκαν κατά 10%.

2. Οι επενδύσεις σε μηχανολογικό και μεταφορικό εξοπλισμό συνολικά ήταν 62 δισ. ευρώ, περίπου το 45% του συνόλου. Ειδικότερα:

– Οι επενδύσεις σε εξοπλισμό τεχνολογίας πληροφορικής και επικοινωνίας, από τις πλέον ενδιαφέρουσες κατηγορίες, ήταν 15,3 δισ. ευρώ, 11% του συνόλου, περίπου όσο και οι επενδύσεις σε κατοικίες. Ξεκίνησαν όμως από υψηλότερη βάση, από 2 δισ. σε 2,8 δισ. ευρώ, αυξανόμενες κατά 36% περίπου. Επιπλέον, ειδικά το 2023 μειώθηκαν κατά 12%.

– Οι επενδύσεις σε μεταφορικό εξοπλισμό ήταν σχεδόν 12 δισ. ευρώ, 8,6% του συνόλου, εμφανίζοντας μια αύξηση 40% από 1,9 σε 2,6 δισ. ευρώ.

– Οι επενδύσεις σε μηχανολογικό εξοπλισμό και οπλικά συστήματα ήταν σχεδόν 35 δισ. ευρώ, 25% του συνόλου, σημειώνοντας αύξηση πάνω από 50% από τα 4,6 στα 7 δισ. ευρώ. Ωστόσο, το 2023 μειώθηκαν κατά 3%.

– Οι επενδύσεις σε άλλα προϊόντα, όπως τα καταγράφει η ΕΛΣΤΑΤ, ήταν 26 δισ. ευρώ, σχεδόν 19%.

Δημογραφικό

Πάρα πολύ συχνά λέμε τη γνωστή ατάκα πως μια οικονομία χωρίς πληθυσμό από πίσω δε μπορεί να ελπίζει σε ιδιαίτερα βιώσιμους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, έχοντας χαρακτηρίσει το δημογραφικό ως ίσως το σοβαρότερο πρόβλημα που ήδη αντιμετωπίζει η χώρα μας και θα γίνει πιο έντονο τα επόμενα χρόνια. Θα σταθούμε λοιπόν στο πρόβλημα και τις διαστάσεις του διεθνώς.

Συγκεκριμένα, τεκτονικές αλλαγές στη διεθνή οικονομία και την κοινωνία θα προκαλέσει η υπογεννητικότητα που παρατηρείται στις περισσότερες χώρες του κόσμου, σύμφωνα με νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό The Lancet.

Τα τρία τέταρτα των κρατών αναμένεται να εμφανίσουν μέχρι το 2050 χαμηλό ρυθμό αντικατάστασης πληθυσμού, που σημαίνει ότι οι γεννήσεις δεν θα επαρκούν προκειμένου να παραμείνει ίδιος ο αριθμός του πληθυσμού από τη μία γενιά στην επόμενη. Ως αποτέλεσμα, οι δημογραφικές αυξήσεις θα στηρίζονται σε μια μικρή ομάδα φτωχών χωρών στην Υποσαχάρια Αφρική και την Ασία, οι οποίες αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα από την έλλειψη πόρων και την κλιματική αλλαγή.

«Αντιμετωπίζουμε μια συγκλονιστική κοινωνική αλλαγή κατά τη διάρκεια του 21ου αιώνα», δήλωσε ο Stein Emil Vollset, ένας εκ των επικεφαλής της έρευνας και καθηγητής στο Ινστιτούτο Μετρήσεων και Αξιολόγησης Υγείας (IHME). «Ο κόσμος θα αντιμετωπίζει ταυτόχρονα ένα “baby boom” σε ορισμένες χώρες και ένα “baby bust” σε άλλες», συμπλήρωσε ο ίδιος.

Η έρευνα, η οποία εξέτασε 204 περιοχές, προβλέπει ότι μέχρι το 2050 το 76% αυτών θα εμφανίσει ρυθμό αντικατάστασης χαμηλότερο από αυτόν που απαιτείται για τη διατήρηση του μεγέθους του πληθυσμού σε βάθος γενεών. Το ποσοστό αυτό θα αγγίξει το 97% το 2100. Ταυτόχρονα, το μερίδιο των γεννών σε φτωχές χώρες αναμένεται σχεδόν να διπλασιαστεί από 18% το 2021 στο 35% μέχρι το τέλος του αιώνα. Μέχρι το 2100 οι μισές γέννες στον κόσμο θα γίνονται στην Υποσαχάρια Αφρική.

«Οι συνέπειες είναι τεράστιες», δήλωσε η Natalia Bhattacharjee, μία εκ των συγγραφέων της έρευνας και επικεφαλής ερευνήτρια στο IHME. «Αυτές οι μελλοντικές τάσεις γεννήσεων θα επαναπροσδιορίσουν πλήρως την παγκόσμια οικονομία και τη διεθνή ισορροπία δυνάμεων και θα προκαλέσουν ανάγκη επαναδιοργάνωσης των κοινωνιών», τόνισε η ίδια.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις των Ηνωμένων Εθνών, ο παγκόσμιος πληθυσμός είναι πιθανό να αυξηθεί από 8 δισ. στα 9,7 δισ. το 2050 και να κορυφωθεί στα 10,4 δισ. στα μέσα της δεκαετίας του 2080. Οι εκτιμήσεις αυτές, όμως, δεν συνυπολογίζουν τον μέσο ρυθμό γεννήσεων ανά γυναίκα στη διάρκεια της ζωής της, ο οποίος σε ορισμένες χώρες έχει ήδη πέσει κάτω από τις ελάχιστες 2,1, που απαιτούνται για την πλήρη αντικατάσταση του πληθυσμού από τη μία γενιά στην επόμενη.

Ο αριθμός αυτός αναμένεται να πέσει στο 1,44 στην Ανατολική Ευρώπη μέχρι το 2050, ενώ το χαμηλότερο νούμερο εκτιμάται πως θα καταγραφεί στη Νότιο Κορέα, με 0,82 γέννες ανά γυναίκα. Μέχρι το 2100 μόλις έξι χώρες προβλέπεται να εμφανίζουν περισσότερες από 2,1 γεννήσεις ανά γυναίκα: το Τατζικιστάν στην Ασία, τα νησιά Τόνγκα και Σαμόα στον Ειρηνικό και τα αφρικανικά κράτη της Σομαλίας, του Τσαντ και του Νίγηρα.

Γενικά, όσο οι χώρες γίνονται πιο πλούσιες, οι γυναίκες τείνουν να κάνουν λιγότερα παιδιά. Βέβαια, πολλά κράτη έχουν λάβει μέτρα για την αντιμετώπιση του δημογραφικού, όπως φοροαπαλλαγές και φθηνότερη φροντίδα παιδιών, χωρίς όμως να έχουν φανεί τα επιθυμητά αποτελέσματα.

«Ζούμε σε έναν πλανήτη με περιορισμένους πόρους και η συρρίκνωση των πληθυσμών -αν και σχετικά νέο πρόβλημα στο βάθος της ιστορίας- έχει πολλά πλεονεκτήματα για τον 21ο αιώνα, αλλά απαιτεί καινούργια οικονομικά μοντέλα», σχολίασε στους Financial Times η Sarah Harper, καθηγήτρια γεροντολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. 

Ντροπή για τη χώρα ….

Έχουμε πει πως θέλουμε να αποφεύγουμε πλέον τέτοια σχόλια και να μένουμε σε θέματα κυρίως που αφορούνε την οικονομία, όχι βέβαια πάντα …. Όπως χαρακτηριστικά λέμε σε αυτές τις περιπτώσεις. Και αν και γνωρίζουμε πως ελάχιστοι πλέον ασχολούνται. Για τη δήλωση του κ. Κασσελάκη πως η χώρα πρέπει να πάει σε εκλογές με ξένους παρατηρητές …. Μόνο ένα πράγμα έχουμε να σχολιάσουμε … Πραγματικά ντροπή για τον κ. Κασσελάκη να διασύρει τη χώρα στο εξωτερικό, σε μια δήλωση που δημοσιεύτηκε από τα ξένα πρακτορεία. Είναι ντροπή για επικοινωνιακούς λόγους να κάνει τέτοιες υπερβολικές δηλώσεις λες και η Ελλάδα είναι μια χώρα υπό δικτατορία …. Την αρνητική μας άποψη για τον κ. Κασσελάκη σας την είπαμε από την πρώτη ημέρα που εμφανίστηκε. Ωστόσο τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα ….

«Πώς επέζησα από τη βλάβη στα 2.000 πόδια»

Θα κλείσουμε με τα όσα έγραφε το Βήμα για το πρόσφατο περιστατικό με τον πολεμικό αεροπλάνο και την εγκατάλειψη του πιλότου. Στο cockpit κάθε μαχητικού αεροσκάφους υπάρχει στο καντράν ένα φωτάκι, το οποίο κανένας πιλότος δεν θέλει να ανάψει κόκκινο. Ονομάζεται warning light και όταν ανάψει κόκκινο, ο πιλότος έχει μόνο μία δυνατότητα. Να τραβήξει έναν από τους δύο μοχλούς εκτίναξης του καθίσματός του, την ώρα που το αεροσκάφος του, αξίας εκατομμυρίων δολαρίων, πέφτει και συντρίβεται. Πόσο όμως δύσκολη είναι αυτή η εκτίναξη, η οποία στην πραγματικότητα ισούται με μια εκτόξευση, αφού το κάθισμα πυροδοτείται από δύο μικρούς πυραύλους μόλις ανοίξει η καλύπτρα; Αυτή ακριβώς την εκτίναξη έζησε ο νεαρός πιλότος του F-16 block52+ που το αεροσκάφος του έπεσε στο Αιγαίο, μέσα στην παγωμένη και αγριεμένη θάλασσα, παλεύοντας μιάμιση ώρα με τα κύματα έως ότου τον περισυλλέξουν οι διασώστες του Super Puma.

Ενας από τους πέντε ενεργούς πιλότους της Πολεμικής μας Αεροπορίας που χρησιμοποίησαν επιτυχώς το αλεξίπτωτό τους και σώθηκαν ακριβώς στο παρά πέντε, πιλότος στα Φάντομ, αφηγείται την τρομακτική εμπειρία του στο «Βήμα».

Επέστρεφε από άσκηση, κάπου στο Αιγαίο, πετούσε χαμηλά (όπως προβλεπόταν στο σενάριο της άσκησης), όταν ξαφνικά διαπίστωσε βλάβη. Η αλήθεια είναι ότι προσπάθησε (και προσπάθησε πολύ) να φέρει το μαχητικό αεροσκάφος που εκείνη την ώρα μούγκριζε σε ευθεία πορεία, αλλά το λαμπάκι του warning light από πορτοκαλί έγινε σε λίγο κόκκινο, κατακόκκινο, και ακούστηκε εκείνος ο ανατριχιαστικός και μονότονος ήχος της προειδοποίησης της πτώσης.

Δεν είχε άλλη επιλογή. Βρισκόταν σε θάλασσα, μακριά από κατοικημένες περιοχές, και έκανε αμέσως τις κινήσεις που έπρεπε. Στα Φάντομ υπάρχουν δύο μοχλοί εκτίναξης. Ενας κάτω από το κάθισμα και ένας δεύτερος πάνω από το κεφάλι των δύο πιλότων, «σαν αφτιά λαγού» (όπως τα ονομάζουν). Τράβηξε τον μοχλό αμέσως. Η καλύπτρα άνοιξε αυτόματα, ο ψυχρός αέρας τού ήρθε αμέσως σαν μια αόρατη ριπή στο πρόσωπο, η επιτάχυνση ήταν τεράστια (ήταν παραπάνω από 25 g, ενώ έως τα 9,5 λιποθυμάς) και το κάθισμα εκτοξεύθηκε. Ανοιξε ένα μικρό αλεξίπτωτο του καθίσματος προτού ανοίξει αυτόματα το δικό του που ήταν ζωσμένο στη μέση του. Δεν άντεξε την πίεση, λιποθύμησε, και όταν ξαναβρήκε τις αισθήσεις του ήταν πλέον στη θάλασσα του Αιγαίου. Το κρύο νερό ήταν αυτό που συνέβαλε ώστε να ανακτήσει τις αισθήσεις του.

Από τότε, όπως λέει, άλλαξε η ζωή του: «Είδα πραγματικά εκείνη την ώρα στα 2.000 πόδια τον Χάρο στα μάτια, του έδωσα ένα πεταχτό φιλί και εκτινάχθηκα προς τη ζωή» λέει. Αλλαξαν τα πάντα σε αυτόν. Αλλαξε, όπως λέει, και ο χαρακτήρας του, έγινε πιο χαρούμενος άνθρωπος, πιο αισιόδοξος, αντιμετωπίζει τα πράγματα με διαφορετικό τρόπο στη ζωή του. Παρότι κατά την πτώση τραυματίστηκε. Γιατί με την εκτίναξη του καθίσματος και την εκτόξευση από το αεροσκάφος δύσκολα κανείς μένει χωρίς κάποιον τραυματισμό. Ευτυχώς όχι σοβαρό, πράγμα που τον έκανε να επιστρέψει στην υπηρεσία και να πετάξει και πάλι με το Φάντομ. Στη διάρκεια της εκπαίδευσής τους δεν υπάρχει άσκηση εκτόξευσης από το αεροσκάφος. Κάνουν βεβαίως κάποιες ασκήσεις με αλεξίπτωτο, αλλά άλλο πράγμα είναι η πίεση που νιώθουν με την εκτίναξη.

Οι «φαντομάδες» (οι χειριστές δηλαδή Φάντομ) σε όλον το κόσμο που έχουν σωθεί από μια πτώση έχουν «συνασπιστεί», δημιούργησαν ένα είδος κλειστής λέσχης (και πώς να μην είναι κλειστή, τη στιγμή που λίγοι σώθηκαν), την ονομάζουν Martin Baker, μιλούν συχνά μεταξύ τους, λαμβάνουν αναμνηστικά σήματα και γραβάτες. Δεν είναι και λίγο αυτό που έζησαν (ξεφεύγοντας από του Χάρου τα δόντια). Ενας από αυτούς, πιλοτάροντας ένα βομβαρδιστικό A7 Corsair σώθηκε πριν από χρόνια ύστερα από πτώση. Ανοιξε επιτυχώς το αλεξίπτωτό του. Συνέχισε να πετά, έγινε αρχηγός ΓΕΑ και εν συνεχεία υφυπουργός Εθνικής Αμυνας. Ηταν ο πτέραρχος Δημήτρης Αποστολάκης.