"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 27/08/24

Ελληνική Οικονομία

Έχοντας σχεδόν καθημερινά σχόλια για την ελληνική οικονομία και σε ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, με το οποίο έχουμε ασχοληθεί πάρα πολλές φορές… Ανησυχητική εξακολουθεί να παραμένει η πορεία του ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, κάτι που μοιραία στέλνει αρνητικό σήμα για την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, κάτι που έχει αρνητικές συνέπειες, οι οποίες αφορούν εμμέσως και την καθημερινότητα.

Πριν από όλα αφορούν και τις ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν κρούσει «καμπανάκι» για την αρνητική αυτή εξέλιξη, η οποία επηρεάζει και την ελληνική οικονομία.

Το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών είναι ένα σημαντικό μακροοικονομικό μέγεθος που μετρά την σχετική θέση μια χώρας αναφοράς σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο αντανακλώντας τις παραγωγικές δυνατότητες και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας αναφοράς.

Ουσιαστικά το ελλειμματικό ισοζύγιο δείχνει ότι η χώρα μας… οφείλει χρήματα σε άλλες οικονομίες. Ούτε λίγο ούτε πολύ η Ελλάδα επενδύει και καταναλώνει περισσότερα από όσα έχει λάβει από ιδίους πόρους κάτι που συνεπάγεται ότι αναγκάζεται να χρησιμοποιεί πόρους και από άλλες οικονομίες προκειμένου να καλύψει τις εγχώριες ανάγκες της.

Εποχές κρίσης για το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρονταν και σε σχετικό δημοσίευμα του Ο.Τ., υπενθυμίζεται άλλωστε πως  το διάστημα 2002-2008 το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών επιδεινώθηκε σημαντικά με αποκορύφωμα την διετία 2007-2008 που το έλλειμμα ξεπέρασε το -15% ως ποσοστό του ΑΕΠ φθάνοντας τα 36 δισ. ευρώ. Το 2010 η Ελλάδα τέθηκε σε καθεστώς μνημονίων.

Από την πανδημία και μετά, ήτοι την περίοδο 2020 – 2022 σημειώθηκε σημαντική αύξηση στο έλλειμμα (για διαφορετικούς λόγους από την προ μνημονίων περίοδο) για το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών, αφού το εμπορικό έλλειμμα παρουσίασε σημαντική χειροτέρευση επί 3 χρόνια φτάνοντας τα 20 δισ. ευρώ το 2022.

Το 2023, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μειώθηκε κατά 7,1 δισ. ευρώ σε σχέση  με το 2022 και διαμορφώθηκε σε 14,1 δισ. ευρώ, παραμένοντας σε υψηλό επίπεδο, κάτι το οποίο ισχύει και φέτος.

Τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος έδειξαν ότι στα 8,8 δισ. ευρώ διαμορφώθηκε το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών το α’ εξάμηνο του έτους, αυξημένο κατά 693,4 εκατ. ευρώ σε σχέση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2023, και αυτό παρά το πλεόνασμα του Ιουνίου που σημειώθηκε λόγω τουρισμού.

Συνέπειες για το ΑΕΠ και αλλαγή εκτιμήσεων

Μεγαλύτερη από ό,τι αναμενόταν φαίνεται ότι θα είναι φέτος η απώλεια του ΑΕΠ από το εμπορικό έλλειμμα, αφού το πρώτο εξάμηνο του χρόνου έκλεισε με εμπορικό έλλειμμα αυξημένο κατά 10,5%, ενώ ο στόχος για αύξηση των εξαγωγών κατά 5,7% φαντάζει ανέφικτος.

Η συνολική αξία των εξαγωγών κατά το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Ιουνίου 2024 ανήλθε στο ποσό των 25,3 δισ. ευρώ, έναντι 26,12 δισ. ευρώ που είχαν φτάσει οι εξαγωγές το ίδιο διάστημα του 2023, παρουσιάζοντας μείωση κατά 3,2%.

Χωρίς να υπολογίζονται τα πετρελαιοειδή στην εξίσωση, οι εξαγωγές παρουσίασαν μείωση κατά 758,4 εκατ. ευρώ, δηλαδή 4,1% σε σύγκριση με το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Ιουνίου το 2023. 

Οι αρχικές εκτιμήσεις του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών ότι οι εξαγωγές αναμενόταν να ανακάμψουν το δεύτερο εξάμηνο του 2024, φαίνεται ότι πλέον αλλάζουν, καθώς η ανάκαμψη της Ευρώπης που απορροφά περίπου το 60% των ελληνικών εξαγωγών, δεν είναι ορατή. Ίσως και το αντίθετο, ενώ ταυτόχρονα υπάρχει και άνοδος των εισαγωγών.

Ο τουρισμός

Αυτό σημαίνει ότι «δεν είναι αρκετή η εσωτερική παραγωγή για να θρέψουμε και τους ξένους τουρίστες που έρχονται» και να καλυφθεί η κατανάλωση, είχε εξηγήσει πρόσφατα ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Ναπολέων Μαραβέγιας.

Ως λύση, ο ίδιος προέκρινε την αύξηση των επενδύσεων καθώς η Ελλάδα απέχει πάρα πολύ από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο κατά περίπου 10 μονάδες.

Τον κώδωνα κινδύνου έκρουσε πριν από λίγο διάστημα και ο επικεφαλής του ΙΟΒΕ Νίκος Βέττας, ο οποίος στην τριμηνιαία έκθεσή του για την πορεία της ελληνικής οικονομίας, έκανε λόγο για ιδιαίτερα αρνητική έκπληξη των εξαγωγών της χώρας από την ΕΛΣΤΑΤ.

Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, οι ρυθμοί ανάπτυξης για φέτος με την πορεία που έχουν λάβει εξαγωγές, δεν μπορούν να στηρίξουν μια αύξηση του ΑΕΠ πάνω από το 2%, παρά μόνον με μεγάλη αύξηση των επενδύσεων.

Ελληνική οικονομία – Απασχόληση

Συνεχίζοντας με την ελληνική οικονομία, πάμε σε μερικά ακόμη στοιχεία για την απασχόληση, με τα οποία είναι αλήθεια πως δεν ενθουσιάζεται κανείς όταν τα διαβάζει.

H Ελλάδα λοιπόν έχει το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό απασχόλησης νέων πτυχιούχων στην Ευρωπαϊκή Ενωση, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat.

Συγκεκριμένα, το ποσοστό απασχόλησης των νέων ηλικίας 20-34 ετών που ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους σε μεσαίο ή τριτοβάθμιο επίπεδο τα τελευταία 1-3 χρόνια ήταν 72,3% το 2023 έναντι 83,5% κατά μέσο όρο στην ΕΕ.

Στη χαμηλότερη θέση ήταν η Ιταλία (67,5%), ενώ στις υψηλότερες η Μάλτα (95,8%), η Ολλανδία (93,2%) και η Γερμανία (91,5%).

Στην ΕΕ, το ποσοστό  αυξήθηκε κατά 1,1 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2022 και κατά 9,2 π.μ. σε σχέση με το 2013, ακολουθώντας μία σταθερά ανοδική πορεία με εξαίρεση το 2020, όταν λόγω της πανδημίας σημειώθηκε μείωση κατά 2,3 π.μ. σε σχέση με το 2019.

Σε καλύτερη θέση ήταν οι πτυχιούχοι της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, με ποσοστό απασχόλησης 87,7% έναντι 78,1% για τους απόφοιτους μέσης εκπαίδευσης.

Η μέση εκπαίδευση περιλαμβάνει τους απόφοιτους λυκείου ή σχολών μετά το λύκειο που δεν υπάγονται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Διεθνής Οικονομία & Μια είδηση που κρατάμε (& μας ανησυχεί)

Στη διεθνή οικονομία τώρα και σε μια είδηση που κρατάμε. Σβήνει η αναπτυξιακή πορεία που είχε αρχίσει να χαράζει τους πρώτους μήνες του έτους η γερμανική οικονομία, όπως διαφαίνεται από τις επιχειρηματικές προσδοκίες στη χώρα, οι οποίες διαμορφώθηκαν στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Φεβρουάριο.

Όπως έγραφε το Bloomberg. Σύμφωνα με σχετική μέτρηση του οικονομικού ινστιτούτου Ifo της Γερμανίας, οι επιχειρηματικές προοπτικές διολίσθησαν στις 86,8 μονάδες τον Αύγουστο από τις 87 μονάδες τον αμέσως προηγούμενο μήνα. Επιδείνωση κατέγραψε και ο δείκτης που αποτυπώνει τις τρέχουσες συνθήκες. 

«Η γερμανική οικονομία πέφτει όλο και περισσότερο σε κρίση», δήλωσε ο πρόεδρος του ifo, Clemens Fuest. Εξήγησε επίσης ότι οι προσδοκίες υποχώρησαν και στον κλάδο της μεταποίησης, αλλά και των υπηρεσιών. 

Πριν από μερικούς μήνες είχαν γεννηθεί βάσιμες ελπίδες για ανάκαμψη της Γερμανίας μέσα στο 2024, καθώς σημειώθηκε άνοδος των καταναλωτικών δαπανών. Τελικά όμως, οι καταναλωτικές δαπάνες δεν άφησαν σημαντικό αποτύπωμα στην οικονομία. Στο μεταξύ, ο βιομηχανικός τομέας της χώρας συνεχίζει να αντιμετωπίζει δυσκολίες.

Γράφημα: Ifo Business Survey, Αύγουστος 2024

Αυτό το κλίμα επιβάρυνε και την επενδυτική εμπιστοσύνη, όπως έδειξε ο σχετικός δείκτης του ινστιτούτου ZEW, ο οποίος τον Αύγουστο υποχώρησε στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Ιανουάριο. Η κεντρική τράπεζα της Γερμανίας έχει προειδοποιήσει για παρατεταμένη αδυναμία στη μεταποίηση, καθώς οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κλάδο έρχονται αντιμέτωπες με ένα δύσκολο ανταγωνιστικό περιβάλλον.

«Χρειαζόμαστε μία ενίσχυση της εμπιστοσύνης καταναλωτών και επενδυτών και αυτό απαιτεί αλλαγές στην πολιτική. Χρειαζόμαστε ισχυρότερα επενδυτικά κίνητρα. Τα περισσότερα αφορούν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, περισσότερη επεκτατική δημοσιονομική πολιτική και χαλαρή νομισματική πολιτική», υποστήριξε ο Fuest.

Σημειώνεται πως σε ό,τι αφορά τη νομισματική πολιτική έχουν αρχίσει να γίνονται κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση. Ειδικότερα, αφότου χαμήλωσε τα επιτόκια δανεισμού τον Ιούνιο, η ΕΚΤ έδωσε σήμα για περαιτέρω χαλάρωση πιθανώς στη συνεδρίαση του Σεπτεμβρίου.

Σύμφωνα πάντως με τον Fuest, οι Γερμανοί ίσως χρειάζονται περαιτέρω μείωση σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη, δεδομένου ότι η οικονομία μένει πίσω. «Η κατάλληλη στάση για την Ευρωζώνη εν συνόλω είναι ενδεχομένως να κρατήσει λίγο πιο επιφυλακτική στάση. Βλέπουμε ισχυρές αυξήσεις μισθών. Τις βλέπουμε και στη Γερμανία. Το πρόβλημα είναι ότι οι Γερμανοί καταναλωτές φαίνεται ότι δεν έχουν την αυτοπεποίθηση να ξοδέψουν αυτά τα χρήματα», τόνισε.