|
Παραοικονομία
Θα ξεκινήσουμε με τα της
παραοικονομίας και τα όσα ανέφερε ο διοικητής της ΤτΕ σε
εκδήλωση για το παρόν και το μέλλον της αποταμίευσης στη
χώρα. Ο Γιάννης Στουρνάρας ανέφερε ότι η παραοικονομία
διογκώθηκε σημαντικά κατά την περίοδο της κρίσης, από 15%
του ΑΕΠ κατά μέσο όρο το 2000 – 2009 σε 26% του ΑΕΠ το 2015.
Από την άλλη πλευρά, η
αποταμίευση των νοικοκυριών σημείωσε κατακόρυφη πτώση.
Μάλιστα από το 9% του διαθέσιμου εισοδήματος που βρισκόταν
το 2009, έφτασε στο, σε αρνητική αποταμίευση, -4% του
διαθέσιμου εισοδήματος το 2022. Αντίθετα, στην Ευρωπαϊκή
Ένωση (ΕΕ) η αποταμίευση των νοικοκυριών έχει σταθεροποιηθεί
σε περίπου 13% του διαθέσιμου εισοδήματος από το 2011 και
έπειτα.
Μείωση των αποταμιεύσεων των
νοικοκυριών
Ακόμη, σύμφωνα με την έκθεση
της τράπεζας, οι χρηματοοικονομικές επενδύσεις των
νοικοκυριών (σε καταθέσεις, μετρητά, μετοχές, ομόλογα και
άλλα επενδυτικά προϊόντα) μειώθηκαν από 22 δισεκ. ευρώ
ετησίως κατά μέσο όρο την περίοδο 2007 – 2009 σε 6,3 δισεκ.
ευρώ ετησίως κατά μέσο όρο την περίοδο 2012 – 2019.
Μάλιστα, τα στοιχεία δείχνουν
ότι, λόγω της οικονομικής και πολιτικής αβεβαιότητας, με τη
μείωση των χρηματοοικονομικών επενδύσεων τα νοικοκυριά
έστρεψαν τις αποταμιεύσεις τους στο εξωτερικό.
Όπως υπογράμμισε ο κ.
Στουρνάρας, η Ελλάδα θα πρέπει να εφαρμόσει πολιτικές
ενίσχυσης της εθνικής αποταμίευσης (κατά περίπου 9
ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ), προκειμένου να διατηρήσει τόσο
την εξωτερική όσο και τη δημοσιονομική βιωσιμότητα και να
καλύψει το σημαντικό επενδυτικό κενό.
Σε κάθε περίπτωση όπως είπε,
δεδομένου του σημαντικού μεριδίου της αποταμίευσης των
νοικοκυριών στις εθνικές αποταμιεύσεις και της σημαντικής
απόκλισης από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, θα πρέπει κυρίως να
ληφθούν μέτρα ενίσχυσης της αποταμίευσης των νοικοκυριών και
του ιδιωτικού τομέα εν γένει.
Όπως υποστήριξε ο διοικητής
της ΤτΕ η δημιουργία του πέμπτου τραπεζικού πυλώνα, θα
οδηγήσει σε αύξηση των επιτοκίων καταθέσεων προθεσμίας
ενθαρρύνοντας τις αποταμιεύσεις των νοικοκυριών. |
|
Να τα
λάβουμε υπόψη
Να μειώνουμε στην τελευταία
έκθεση της Eurobank για την αποταμίευση και τα βασικά
συμπεράσματα, τα οποία ομολογουμένως προκαλούνε
προβληματισμό. Κυρίως μένουμε γιατί εδώ και μήνες αναφέρουμε
πως αν και θεωρητικά υπάρχει πολύ μεγάλη ικανοποίηση για το
ότι οι καταθέσεις παραμένουνε σε πολύ υψηλά επίπεδα ….
Δείχνοντας συνολικά μεγάλες αντοχές στις πληθωριστικές
πιέσεις …. Ωστόσο παρατηρώντας κανείς προσεκτικά τα στοιχεία
διαπιστώνει πως η ψαλίδα συνεχώς διευρύνεται ….. Με όλο και
λιγότερα πρόσωπα να έχουνε μεγαλύτερα υπόλοιπα καταθέσεων ….
Και την ίδια ώρα αναλογικά τα μικρότερα εισοδήματα και
καταθέσεις να βλέπουνε τα υπόλοιπα καταθέσεων να μειώνονται
όλο και περισσότερο….
Η αποταμίευση των νοικοκυριών
· Από την ανάλυση των
μικροοικονομικών δεδομένων της Έρευνας Οικογενειακών
Προϋπολογισμών του 2019 προκύπτει ότι:
Ø Η μέση ετήσια αποταμίευση
για το σύνολο του δείγματος ανέρχεται στα €1.076, ενώ είναι
αρνητική για τα νοικοκυριά με δύο ενήλικες και παιδιά
(-€2.159).
Ø Η μέση ετήσια αποταμίευση
των συνταξιούχων ανέρχεται σε €2.248, των εργαζομένων σε
€410, των μισθωτών σε €542 και των αυτοαπασχολούμενων σε
€63.
Ø Το 40% της συνολικής
αποταμίευσης προέρχεται από το 1% των νοικοκυριών με τα
υψηλότερα εισοδήματα.
Ø Οι αυτοαπασχολούμενοι έχουν
το μικρότερο και σχεδόν μηδενικό ποσοστό αποταμίευσης σε
σχέση με το διαθέσιμο εισόδημα τους, ενώ οι συνταξιούχοι
είναι η κατηγορία με το μεγαλύτερο ποσοστό αποταμίευσης.
Ø Στο σύνολο του δείγματος το
ποσοστό αποταμίευσης είναι 5,3%, ενώ είναι μόλις 1,6% για
τους εργαζόμενους.
Ø Τα ποσοστά αποταμίευσης
διαφέρουν σημαντικά ανά κλίμακα εισοδήματος και είναι
αρνητικά για τέσσερα στα δέκα νοικοκυριά του δείγματος.
Ø Οι δαπάνες για υγεία και
εκπαίδευση σχετίζονται αρνητικά με την αποταμίευση.
Ø Τα νοικοκυριά που δηλώνουν
δαπάνες σε τυχερά παίγνια έχουν σημαντικά χαμηλότερο ποσοστό
αποταμίευσης.
Τα μακροοικονομικά στοιχεία
της αποταμίευσης
· Η Ελλάδα έχει τη
χαμηλότερη εθνική αποταμίευση ως ποσοστό του ΑΕΠ από όλες
τις χώρες της Ευρωζώνης, καθώς και από όλες τις ανεπτυγμένες
χώρες.
· Η διαφορά στα ποσοστά
εθνικής αποταμίευσης μεταξύ της Ευρωζώνης και της Ελλάδας
διευρύνθηκε, κάτι που οφείλεται στη μεγάλη πτώση του
ποσοστού αποταμίευσης του ιδιωτικού τομέα, ενώ η αποταμίευση
του δημοσίου τομέα αυξήθηκε μετά το 2010.
· Το ποσοστό αποταμίευσης
των νοικοκυριών στην Ελλάδα είναι σημαντικά χαμηλότερο από
τα αντίστοιχα της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Ιταλίας,
καθώς επίσης και της Ευρωζώνης.
· Οι διαγενεακές
μεταβιβάσεις πλούτου, και ιδιαίτερα οι γονικές παροχές,
είναι πολύ πιο διαδεδομένες στην Ελλάδα σε σχέση με τις
άλλες χώρες, με αρνητικές συνέπειες στην αποταμίευση.
· Η διόρθωση του
εξαιρετικά υψηλού ποσοστού αναπλήρωσης του εισοδήματος που
παρείχε το συνταξιοδοτικό σύστημα στην Ελλάδα μετά το 2010
αναμένεται να επηρεάσει θετικά την αποταμίευση των
νοικοκυριών.
· Το πολύ μεγάλο ποσοστό
αυτοαπασχόλησης στην ελληνική οικονομία συνδέεται αρνητικά
με την αποταμίευση.
· Στο βαθμό που η
φοροδιαφυγή είναι πιο εκτεταμένη μεταξύ των
αυτοαπασχολούμενων, επηρεάζονται επίσης αρνητικά τα δημόσια
έσοδα και η δημόσια αποταμίευση.
· Η τεράστια επιβάρυνση
των νοικοκυριών με δαπάνες στέγασης σε σχέση με τις άλλες
χώρες της Ευρωζώνης καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την
αποταμίευση. |
|
Δημογραφικό
Ένα ενδιαφέρον άρθρο είχε το
capital.gr και ο δημοσιογράφος
Τάσος
Δασόπουλος για το δημογραφικό πρόβλημα, που σε κάθε
περίπτωση θα επαναλαμβάνουμε πως ενδεχομένως είναι το πιο
σοβαρό πρόβλημα που ήδη αντιμετωπίζει η χώρα και η ελληνική
οικονομία και θα γίνεται όλο και πιο σοβαρό τα επόμενα
χρόνια …
--------------
Μέτρα τα οποία φιλοδοξούν να
απενεργοποιήσουν τη δημοσιονομική βόμβα του δημογραφικού το
οποίο διαφορετικά θα οδηγούσε σε ολοένα αυξανόμενες δαπάνες
για ασφάλιση και υγεία, τινάζοντας στον αέρα τους κρατικούς
προϋπολογισμούς, ανακοινώνει σύντομα η κυβέρνηση.
Στην εβδομαδιαία ανάρτησή του
για το κυβερνητικό έργο, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης
προανήγγειλε το σχέδιο για τη στήριξη της οικογένειας, που
περιλαμβάνει και ένα νέο, ευρύτερο στεγαστικό πρόγραμμα για
τα νέα ζευγάρια.
Σύμφωνα με όσα έγραψε ο
πρωθυπουργός, στο σχέδιο περιλαμβάνονται ειδικότερα
φορολογικά κίνητρα για τις νέες οικογένειες ώστε να παίρνουν
ευκολότερα την απόφαση να προχωρήσουν στο πρώτο και στο
δεύτερο παιδί. Θα θεσπιστούν περισσότερες υπηρεσίες
υποστήριξης των αναγκών τους για υγεία και εκπαίδευση,
ειδικά στα πρώτα βήματά της οικογένειας. Θα ανακοινωθούν
επίσης, μέτρα για την αγορά εργασίας, την αύξηση της
απασχόλησης και την εξισορρόπηση του οικογενειακού και του
επαγγελματικού χρόνου.
Το νέο στεγαστικό πρόγραμμα θα
κινηθεί σε τρεις άξονες: Κίνητρα σε ιδιώτες για να
αξιοποιηθούν παλιά κλειστά -σήμερα- σπίτια σε μακροχρόνιες
μισθώσεις, διάθεση μετά από επισκευή -κλειστών σήμερα-
ακινήτων του δημοσίου μέσω της ΔΥΠΑ και το νέο εργαλείο της
"κοινωνικής αντιπαροχής", δηλαδή της αξιοποίησης δημόσιας
περιουσίας δομημένης και αδόμητης, με σπίτια που θα δοθούν
για μακροχρόνια ενοικίαση.
Μικρότερη ανάπτυξη
Τον κώδωνα του κινδύνου για
την πληθυσμιακή γήρανση έχουν κρούσει εδώ και χρόνια οι
διεθνείς οργανισμοί που παρακολουθούν στενά την ελληνική
οικονομία. Συγκεκριμένα, τόσο το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο
όσο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έχουν συμπεριλάβει στις
μακροχρόνιες προβλέψεις τους την ανάπτυξη της Ελλάδας, τη
γήρανση και τη μείωση του πληθυσμού. Με αυτά τα δεδομένα,
προβλέπουν ανάπτυξη 1,3%-1,5% μετά το 2026 που θα έχει
ολοκληρωθεί και το Ταμείο Ανάκαμψης. Πού βασίζονται οι
προβλέπεις;
Η τελευταία έκθεση της Εθνικής
Αναλογιστικής Αρχής την οποία έχει στα χέρια της η Κομισιόν
αναφέρει πως ο πληθυσμός στην Ελλάδα προβλέπεται από την
EUROSTAT και μειώνεται από 10,438 εκατομμύρια το 2022 σε
7,777 εκατομμύρια το 2070.
Το προσδόκιμο ζωής κατά τη
γέννηση, για τους άνδρες αυξάνεται από 78,8 το 2022 σε 86,5
έτη το 2070 και για τις γυναίκες αυξάνεται επίσης από 84,2
το 2022 σε 90,4 έτη το 2070.
Γήρανση του εργατικού
δυναμικού
Η μείωση του πληθυσμού θα
οδηγήσει μοιραία και σε ένα πιο γερασμένο εργατικό δυναμικό.
Με βάση την ίδια μελέτη, το 2030 οι 2,5 εκατομμύρια
συνταξιούχοι (δεδομένου ότι το σύστημα παραμένει κυρίως
ανακεφαλαιοποιητικό) θα παίρνουν τις συντάξεις τους οπό τις
εισφορές 4,03 εκατομμύρια εργαζόμενων. Στο τέλος του 2040,
οι 2,76 εκατομμύρια συνταξιούχοι θα παίρνουν τις συντάξεις
τους από τις εισφορές 3,7 εκατομμυρίων εργαζομένων. Το 2050
οι 2,965 εκατομμύρια συνταξιούχοι θα πληρώνονται από 3,38
εκατομμύρια εργαζόμενους. Στο τέλος της περιόδου προβολής,
το 2070, η εικόνα που διαγράφεται είναι απελπιστική αφού 2,5
εκατομμύρια συνταξιούχοι θα πληρώνονται από 3,1 εκατομμύρια
εργαζόμενους.
Την ίδια ώρα, το ποσοστό
απασχόλησης των ατόμων από 65 έως και 74 ετών θα εκτοξευτεί
από το 9,9% το 2030, στο 24,3% το 2070. Το ποσοστό
απασχόλησης των εργαζόμενων από 55 έως και 64 ετών από 52,2%
το 2022 θα φτάσει το 74,5% το 2070. Όλα αυτά, θα αυξήσουν τη
μέση ηλικία του εργατικού δυναμικού από τα 43 χρόνια σήμερα
στα 45 χρόνια το 2070.
Οι δαπάνες συντάξεων
Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, η
δαπάνη για συντάξεις θα μειωθεί για την περίοδο 2022-2070
κατά 2,5%, η οποία όμως θα περιορίζεται από την αύξηση για
δαπάνες υγείας οι οποίες αναμένεται την ίδια περίοδο να
αυξηθούν κατά 0,7%.
Την ίδια ώρα, η τελευταία
έκθεση του ΟΟΣΑ, αν και αναφέρει πως για την ώρα η Ελλάδα
εξακολουθεί να ξοδεύει πολλά και συγκεκριμένα το 15,7% του
ΑΕΠ σε συντάξεις έναντι 8,9% του ΑΕΠ που είναι ο μέσος όρος
των συνταξιοδοτικών δαπανών στον ΟΟΣΑ και 8,5% στις
χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προβλέπει πως η χώρα μας
είναι η μόνη που θα πετύχει αξιοσημείωτη μείωση
μακροπρόθεσμα, προφανώς λόγω της ωρίμανσης του νόμου
Κατρούγκαλου.
Ετσι, η δαπάνη θα μειώνεται,
αν και θα παραμένει υψηλή, έως το 2035 (13,7% έναντι 9,8%
στον ΟΟΣΑ και 9,4% στην Ε.Ε.), ενώ θα πέσει στο 12% του ΑΕΠ,
λόγω της ωρίμανσης όλων των προηγούμενων συνταξιοδοτικών
παρεμβάσεων, το 2060, όταν στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα βρίσκεται
στο 13,9% του ΑΕΠ και στον ΟΟΣΑ στο 10,3%. |
|
Σε σχέση με
τα όσα είχαμε αναφέρει χθες ….
Με καυστική και διάθεση να
γκρινιάξουμε είχαμε πει χθες πως δε μας αρέσει που σχεδόν
ποτέ δε βλέπουμε τη χώρα μας να βρίσκεται σε σχετικές λίστες
με τις χώρες που διαπρέπουν σε διάφορά πράγματα (τεχνολογία
κτλ)…..
Με ενδιαφέρον λοιπόν διαβάσαμε
πως παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια
στην ηλεκτρονική διεκπεραίωση των συναλλαγών με το δημόσιο,
η Ελλάδα υστερεί συνολικά – ως ιδιωτικός και δημόσιος τομέας
– στην ψηφιακή μετάβαση, κάτι που αντανακλάται και στο
χαμηλό σχετικά με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες ποσοστό του
εργατικού δυναμικού της που έχει ειδίκευση στις τεχνολογίες
πληροφορικής και επικοινωνιών (ICT).
Σύμφωνα με στοιχεία
της Eurostat, το ποσοστό αυτό το 2023 ανερχόταν μόλις στο
2,6% των συνολικά απασχολούμενων και ήταν με διαφορά το
χαμηλότερο από τις περισσότερες άλλες χώρες της ΕΕ, όπου το
μέσο ποσοστό εργαζομένων με ειδικότητα ICT ήταν σχεδόν
διπλάσιο (4,8%).
Το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό
σημειώθηκε στη Ρουμανία (2,6%), ενώ το τρίτο χαμηλότερο στη
Σλοβενία και ήταν πολύ υψηλότερο (3,8%).
Από την άλλη πλευρά, τα
υψηλότερα ποσοστά είχαν η Σουηδία (8,7%), το Λουξεμβούργο
(8%) και η Φινλανδία (7,6%).
Η συμμετοχή των ειδικών στην
πληροφορική στην αγορά εργασίας της ΕΕ αυξανόταν σταθερά τα
τελευταία χρόνια και συγκεκριμένα κατά 1,5 ποσοστιαίες
μονάδες σε σχέση με το 2013 και 0,2 μονάδες σε σχέση με το
2022 (4,6%).
Λιγότερο από το 20% των
εργαζόμενων σε θέσεις ICT στην ΕΕ ήταν γυναίκες (19,4%), αν
και έχει αυξηθεί κατά 2,7 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το
2013 (16,7%) και 0,5 π.μ. σε σχέση με το 2022 (18,9%).
Στην Ελλάδα, το ποσοστό αυτό
ήταν λίγο υψηλότερο από τον μέσο όρο, όπως φαίνεται από το
παρακάτω διάγραμμα.
 |
