"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 31/05/24

Φοροδιαφυγή

Επειδή είμαστε μια χώρα γεμάτη μεγαλείο … Με ενδιαφέρον διαβάσαμε την παρακάτω ιστορία:

Βαρύτατο λογαριασμό φόρων και προστίμων καλείται να πληρώσει δικηγόρος της Αθήνας, που δήλωνε εισόδημα εξαθλίωσης, κάτω από 6.000 ευρώ, αλλά αποκαλύφθηκε από έλεγχο που έγινε στις τραπεζικές του καταθέσεις ότι έκρυψε από την εφορία εισοδήματα σχεδόν 1,3 εκατ. ευρώ. Οι φόροι που καλείται να πληρώσει μετά τον έλεγχο ξεπερνούν τα 1,1 εκατ. ευρώ, δηλαδή ο δικηγόρος έχασε το 85% των εισπράξεων που έκρυψε!

Πρόκειται για μια άκρως διδακτική ιστορία φοροδιαφυγής, που εξηγεί γιατί η κυβέρνηση επανέφερε εσπευσμένα ένα μοντέλο τεκμαρτής φορολόγησης των επαγγελματιών, αλλά ταυτόχρονα δείχνει ότι ούτε και το νέο σύστημα αρκεί για να χτυπηθεί πραγματικά η σοβαρή φοροδιαφυγή από επαγγελματίες με υψηλά εισοδήματα:

Ο δικηγόρος - πρωταγωνιστής σε αυτή την ιστορία φοροδιαφυγής δήλωνε λιγότερα από 6.000 ευρώ εισόδημα και, αν ίσχυε τότε το νέο σύστημα τεκμαρτής φορολόγησης, σίγουρα θα είχε πληρώσει φόρο για μεγαλύτερο εισόδημα (14.196 ευρώ, τα οποία προβλέπονται με τις προσαυξήσεις για έναν επαγγελματία με περισσότερα από 13 χρόνια δραστηριότητας). Προφανές είναι, ότι ο φόρος θα ήταν μεν μεγαλύτερος, αλλά όχι πολύ. Και πάντως όχι σε βαθμό που να πλησιάζει στο ελάχιστο στα κρυμμένα εισοδήματα του δικηγόρου.

Στην πραγματικότητα, ο μόνος τρόπος για να φορολογηθούν δίκαια επαγγελματίες αυτής της κατηγορίας, δηλαδή με πολύ υψηλά κρυμμένα εισοδήματα και... απεριόριστη θρασύτητα έναντι της Εφορίας, είναι να ακολουθηθεί ο δύσκολος δρόμος του φορολογικού ελέγχου, με έμφαση στις τραπεζικές καταθέσεις και σε άλλα στοιχεία που μπορούν να προδώσουν τη φοροδιαφυγή. Το τεκμαρτό μοντέλο υπολογισμού του φόρου θέτει μεν ένα ελάχιστο όριο για τα φορολογητέα εισοδήματα, αλλά το πρόβλημα της φοροδιαφυγής είναι πολύ ευρύτερο και δεν αντιμετωπίζεται παρά μόνο με ελέγχους.

Υπενθυμίζεται ότι, ειδικά οι δικηγόροι φαινόταν πριν επιβληθούν τα νέα μέτρα για τον τεκμαρτό υπολογισμό του φορολογητέου εισοδήματος ότι δήλωναν στην Εφορία εξαιρετικά χαμηλά εισοδήματα. Για το 2021 είχαν καταγραφεί 39.519 δικηγόροι, εκ των οποίων κέρδη είχαν δηλώσει οι 26.715. Τα μέσα ακαθάριστα έσοδά τους ήταν 26.371 ευρώ και τα καθαρά αποτελέσματα ήταν μόλις 14.405 ευρώ, για τα οποία πλήρωσαν, κατά μέσο όρο, φόρο 4.531 ευρώ. Ασφαλώς, ανάμεσα σε αυτούς τους δικηγόρους υπάρχουν και αρκετοί, ιδιαίτερα νέοι, που τα βγάζουν πέρα δύσκολα, όμως τα πολύ χαμηλά μέσα ποσά φανερώνουν ότι υπάρχει και μεγάλος αριθμός δικηγόρων με σημαντικά κρυμμένα εισοδήματα.

Ένας θρασύτατος φοροφυγάς...

Χαρακτηριστική περίπτωση ακραίας φοροδιαφυγής από δικηγόρο είναι αυτή που παρουσιάζει σήμερα το BD και αφορά δικηγόρο της Αθήνας, ο οποίος τελικά πλήρωσε πολύ ακριβά την απόκρυψη από την εφορία, εισπράξεων από πελάτες του, ύψους άνω του 1 εκατ. ευρώ. Η σοβαρή αυτή υπόθεση φοροδιαφυγής εντοπίστηκε μέσα από τις ηλεκτρονικές διασταυρώσεις των τραπεζικών λογαριασμών που διενεργεί η ΑΑΔΕ.

Ο έλεγχος αφορούσε στο φορολογικό έτος 2017 και το εντυπωσιακό εύρημα ήταν πως ο εν λόγω φορολογούμενος για το ίδιο έτος δήλωσε ατομικό εισόδημα μόλις 5.961,01 ευρώ, ενώ ο φορολογικός έλεγχος, με τον συνυπολογισμό των τραπεζικών καταθέσεων ανέβασε το εισόδημα 172 φορές πάνω (!) και το προσδιόρισε στο ποσό των 1.025.468,34 ευρώ, δηλαδή μια διαφορά της τάξεως των 1.019.507,33 ευρώ.

Ο φόρος εισοδήματος και τα πρόστιμα που καταλογίστηκαν, ανήλθαν σε 763.991,17 ευρώ. Παράλληλα, όμως, βεβαιώθηκε και ΦΠΑ, ύψους 346.148,64 ευρώ. Δηλαδή το συνολικό ποσό που του βεβαιώθηκε από την εφορία, ανήλθε σε 1.110.139,81 ευρώ.

Όπως προκύπτει από το ιστορικό της υπόθεσης, που περιγράφεται σε σχετική απόφαση της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ), ο εν λόγω δικηγόρος έλαβε τις συγκεκριμένες αμοιβές από 42 κατηγορούμενους για μια υπόθεση απάτης, η οποία εκδικάστηκε στο Εφετείο το 2015.

Πώς εντοπίστηκε η φοροδιαφυγή

Ο δικηγόρος εντοπίστηκε από τις κινήσεις των τραπεζικών του λογαριασμών από το Ειδικό Λογισμικό Ελέγχου Προσαύξησης Περιουσίας, το οποίο χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό της συνολικής καθαρής ατομικής/οικογενειακής τραπεζικής περιουσίας για κάθε ΑΦΜ και τη σύγκρισή της, με τα δηλωθέντα ατομικά/οικογενειακά εισοδήματα κατ' έτος, έτσι ώστε να εξάγεται εκτίμηση αποκρυβείσας ή μη φορολογηθείσας ύλης.

Στο πλαίσιο του ελέγχου που διενήργησε η Υπηρεσία Ελέγχου και Διασφάλισης Δημοσίων Εσόδων (ΥΕΔΔΕ) Αττικής το 2021, επεξεργάστηκε τα τραπεζικά δεδομένα που αφορούν στους λογαριασμούς στους οποίους ο προσφεύγων είναι δικαιούχος ή συνδικαιούχος και διαπίστωσε για το φορολογικό έτος 2017 ότι είχαν γίνει 101 πιστώσεις/καταθέσεις αδιευκρίνιστης προέλευσης συνολικού ποσού 1.292.889,19 ευρώ.

Ο φορολογούμενος δικαιολόγησε ένα μέρος των συγκεκριμένων πιστώσεων και ο φορολογικός έλεγχος προσδιόρισε το εισόδημά του για το φορολογικό έτος 2017, στο ποσό των 1.025.468,34 ευρώ.

Τον Οκτώβριο του 2023, με την Οριστική Πράξη Διορθωτικού Προσδιορισμού Φόρου Εισοδήματος φορολογικού έτους 2017, του Προϊστάμενου του 1ου ΕΛ.ΚΕ. Αττικής, καταλογίστηκε σε βάρος του προσφεύγοντος διαφορά φόρου ποσού 444.195,56 ευρώ, πλέον προστίμου φόρου (άρθρου 58 Κ.Φ.Δ.) ποσού ύψους 222.097,78 ευρώ και πλέον διαφοράς ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης ποσού 97.697,83 ευρώ, με αποτέλεσμα το σύνολο φόρων, τελών και εισφορών για καταβολή να ανέλθει σε 763.991,17.

Συγχρόνως, εκδόθηκε και Οριστική Πράξη Διορθωτικού Προσδιορισμού Φ.Π.Α., φορολογικής περιόδου 01/01/2017 – 31/12/2017, με την οποία καταλογίστηκε σε βάρος του προσφεύγοντος, διαφορά χρεωστικού υπολοίπου ΦΠΑ ποσού 230.575,38 ευρώ, πλέον προστίμου, ποσού ύψους 115.573,26 ευρώ, ήτοι σύνολο φόρου για καταβολή 346.148,64 ευρώ.

Με τον τρόπο αυτό, το συνολικό ποσό των φόρων, προστίμων και προσαυξήσεων ανήλθε σε 1.110.139,81 ευρώ.

Προκειμένου ο έλεγχος να καταλήξει στις διαπιστώσεις του, έλαβε υπόψη:

Τις απόψεις του ελεγχόμενου και των εγγράφων που προσκόμισε στην αρμόδια Υπηρεσία.

Τις διαπιστώσεις από τη διασταύρωση των ονομαστικών πρωτογενών καταθέσεων με τα στοιχεία που τέθηκαν στη διάθεση του ελέγχου από τον μερικό επιτόπιο έλεγχο.

Τα στοιχεία βάσει των αιτημάτων.

Τα στοιχεία που προέκυψαν από τα πληροφορικά συστήματα της φορολογικής διοίκησης.

Ο ΦΠΑ ανέβασε τον λογαριασμό

Σημειώνεται ότι ο φόρος εισοδήματος και τα πρόστιμα που καταλογίστηκαν (763.991,17 ευρώ) ανέρχεται στο 74,9% του ποσού που βρέθηκε στους τραπεζικούς λογαριασμούς του (1.025.468,34 ευρώ). Όμως, ο επειδή ο ελεγχόμενος είναι επιχειρηματίας και υπάγεται στον ΦΠΑ, του καταλογίστηκε και ΦΠΑ επί του ποσού που βρέθηκε στους τραπεζικούς του λογαριασμούς, καθώς θεωρήθηκε ως «ακαθάριστα έσοδα».

Αυτό σημαίνει ότι αν ο ελεγχόμενος ήταν π.χ. μισθωτός και η ΑΑΔΕ έβρισκε στους τραπεζικούς του λογαριασμούς το ίδιο ποσό ως αδικαιολόγητες καταθέσεις, οι φόροι και τα πρόστιμα θα περιορίζονταν στα 763.991,17 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ.

Ο φορολογούμενος προσέφυγε στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών, η οποία με την απόφαση 457/2024, απέρριψε τους ισχυρισμούς του και επικύρωσε τα πρόστιμα που επέβαλαν οι ελεγκτές της ΥΕΔΔΕ και το ΕΛΚΕ. Το επόμενο βήμα, πλέον, είναι η προσφυγή στα φορολογικά δικαστήρια ή η αποδοχή της φοροδιαφυγής και η πληρωμή του προστίμου με έκπτωση έως 50%.

“Δεν πήραμε το μάθημα”

Όσον αφορά τον θάνατο του κ. Προβόπουλου…. Εμείς θα μείνουμε σε μια από τις τελευταίες τους δηλώσεις, λέγοντας χαρακτηριστικά πως παρά τα όσα περάσαμε στην κρίση, ως χώρα δεν έχουμε πάρει το μάθημα μας, κάτι το οποίο ξέρετε, πως σε μεγάλο βαθμό τουλάχιστον, το πιστεύουμε και εμείς…

Μιλώντας τον Οκτώβριο του 2022 σε συνέδριο του Κύκλου Ιδεών και στην ενότητα «Δημοσιονομική επίγνωση, αξιοπιστία της χώρας και στάση των αγορών», ο πρώην Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιώργος Προβόπουλος είχε επισημάνει -μεταξύ άλλων- το βραχνά του χρέους για την Ελληνική οικονομία.

Ειδικότερα, μιλώντας για το δημόσιο χρέος είχε τονίσει το μεγάλο ύψος και την αναλογία με το ΑΕΠ που διαμορφωνόταν ( το 2022 ) «στο 190% του ΑΕΠ. Σε σχέση με το 128% χρέος / ΑΕΠ το 2010 , έλεγε χαρακτηριστικά , μιλάμε για χονδρικά 60 ποσοστιαίες μονάδες. Φαινομενικά είμαστε σε πολύ χειρότερη θέση. Και παραμένουμε η χώρα η πιο υπερχρεωμένη. Από τις πιο υπερχρεωμένες στον πλανήτη, όχι μόνο στην Ευρώπη.

Βεβαίως υπάρχουν κάποια χαρακτηριστικά που κάνουν το χρέος λιγότερο επικίνδυνο, παρά το ότι το ποσοστό του είναι πολύ μεγαλύτερο, έλεγε ο πρώην διοικητής της ΤτΕ, εξηγωντας :

«σε ποσοστό πάνω από 70% [είναι] στα χέρια κυβερνήσεων και μας καθησυχάζει, είναι με επιτόκιο πολύ χαμηλό, πολύ κάτω από της αγοράς σήμερα και επίσης έχει μια περίοδο χάριτος εξυπηρέτησης τόκων που πάει προς το 2032 που και αυτό κεφαλαιοποιείται μέχρι τότε. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά μας κάνουν να είμαστε λιγότερο απαισιόδοξοι»

Ισοζύγιο πληρωμών

Για το «πολύ σοβαρό» πρόβλημα του ισοζυγίου πληρωμών, είχε πει πως «μονίμως το μετακυλίουμε (το ισοζύγιο πληρωμών) υπογραμμίζοντας παράλληλα πως η πρόοδος, στο συγκεκριμένο μέγεθος, παρέμενε μικρή:

«Σκεφτείτε να μην είχαμε και τόσο καλή πορεία στα τουριστικά έσοδα ότι αυτό το νούμερο θα ήταν αρκετά χειρότερο. Άρα παρά τα μνημόνια τα οποία κατέτειναν και στο να λύσουν τα δημοσιονομικά προβλήματα και κυρίως, μέσω διαρθρωτικών πολιτικών να ανεβάσουν την ανταγωνιστικότητα της χώρας και επομένως να περιορίσουν το έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών, εκεί η πρόοδος φαίνεται να είναι μικρή. Ή μάλλον αμελητέα με βάση τους αριθμούς».

Ακομα, είχε τονίσει τη σημασία της εξέλιξης βασικών παραγόντων και ειδικότερα το πρωτογενές πλεόνασμα και την εξέλιξη των επιτοκίων, με τα οποία θα δανείζεται το ελληνικό δημόσιο.

Είχε υποστηρίξει επίσης ότι το κοινωνικό κόστος των μνημονίων θα ήταν μικρότερο εαν υπήρχε διαφορετικό πνευμα, πιο συναινετικό, ανάμεσα στις πολιτικές δυνάμεις της χωρας ενώ υποστηριξε ότι «δεν πήραμε το μάθημά μας», λέγοντας χρακτηριστικά:

«Στο θέμα της πανδημίας, η πιο χρεωμένη χώρα της Ευρώπης, ήταν η πιο γαλαντόμα. Άρα φοβάμαι ότι την επομένη μιας τρομακτικής κρίσης που μας οδήγησε εκεί που μας οδήγησε, δεν μάθαμε το μάθημά μας».

Στεγαστική κρίση

Είχαμε αναφερθεί και προσφάτως στο πρόβλημα της στεγαστικής κρίσης της χώρας, μετά τις συνεχείς αυξήσεις τιμών, κυρίως των ενοικίων, αλλά φυσικά και των πωλήσεων. Ένα πρόβλημα που είναι διεθνή, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται και στο παρακάτω άρθρο:

Η αντιμετώπιση της καλπάζουσας στεγαστικής κρίσης και η ανταπόκριση στις κλιμακούμενες κοινωνικές ανισότητες αποτελούν ανησυχίες που μεγαλώνουν ολοένα και περισσότερο για τους δημάρχους ευρωπαϊκών πόλεων το 2024, αποκαλύπτει μια νέα μεγάλη έρευνα του Eurocities*.

Τα συμπεράσματα που εξήχθησαν κι έρχονται στο φως της δημοσιότητας λίγο πριν από τις ευρωεκλογές, με τα ευρήματα ν’ απορρέουν από 92 δημάρχους σε 28 ευρωπαϊκές χώρες, αποκαλύπτουν τις κύριες τάσεις, προκλήσεις και προτεραιότητες που διαμορφώνονται στις ευρωπαϊκές πόλεις το 2024.

«Εάν η σημερινή κατάσταση δεν βελτιωθεί, τότε είναι πιθανό να ξεσπάσουν τεράστιες αντιδράσεις από πολίτες»

Τα δεδομένα που προέκυψαν επιβεβαιώνουν ότι η κλιματική αλλαγή παραμένει η κορυφαία προτεραιότητα για τους δημάρχους των πόλεων, συνολικά. Για το 2024, πάνω από τους μισούς δημάρχους θέτουν ως κορυφαία προτεραιότητά τους τις δράσεις για το κλίμα, ποσοστό υπερδιπλάσιο οποιουδήποτε άλλου πεδίου που έχει να κάνει με τα ζητήματα της πόλης. Παρόμοια ποσοστά είχαν διαμορφωθεί και το 2023.

Σύμφωνα με την έρευνα, οι μεγαλύτερες προτεραιότητες για τους δημάρχους το 2024 είναι:

67% δράσεις για το κλίμα: Οι δήμαρχοι υπογραμμίζουν τον κεντρικό ρόλο των πόλεων σε θεμελιώδεις δράσεις όπως οι ανακαινίσεις κτηρίων και η ανάπτυξη βιώσιμων μεταφορών.

31% κοινωνική ένταξη και ισότητα: Οι δήμαρχοι υπογραμμίζουν τον αυξανόμενο πληθωρισμό και την κρίση κόστους ζωής. Θέλουν να συνεργαστούν με την ΕΕ για να προστατεύσουν τα κοινωνικά δικαιώματα των ανθρώπων στους πράσινους και ψηφιακούς μετασχηματισμούς και να οικοδομήσουν την ικανότητα της πόλης να ανταποκρίνεται στην πίεση που ασκείται στις βασικές κοινωνικές υπηρεσίες.

30% πρόσβαση σε οικονομικά προσιτή και κοινωνική στέγαση: Οι δήμαρχοι δηλώνουν την προθυμία τους να συνεργαστούν με τα επόμενα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τις εθνικές κυβερνήσεις για να επενδύσουν σε υψηλής ποιότητας κατοικίες και να βελτιώσουν «δίκαια» την κοινωνική στέγαση.

28% βιώσιμη κινητικότητα: Οι δήμαρχοι τονίζουν τη σημασία της ασφάλειας, της οικονομικής προσιτότητας και της αποτελεσματικότητας, ελαχιστοποιώντας παράλληλα τις επιβλαβείς εκπομπές.

«Ενώ η κλιματική αλλαγή παραμένει η κορυφαία προτεραιότητα για τους Ευρωπαίους δημάρχους το 2024, από το 2023 δίνουν πολύ μεγαλύτερη προσοχή και στην κοινωνική ένταξη και τη στέγαση», λέει ο André Sobczak, Γενικός Γραμματέας του Eurocities. «Τι υπογραμμίζει αυτό το γεγονός; Υπογραμμίζει ότι, σε αντίθεση με πολλούς πολιτικούς που λαϊκίζουν, οι δήμαρχοι δεν αντιτίθενται στις οικολογικές και κοινωνικές ανάγκες. Αντίθετα, στοχεύουν να εργαστούν ταυτόχρονα και για τις δυο αυτές προκλήσεις και ν’ αναπτύξουν μια δίκαιη μετάβαση, που κανείς δεν θα μείνει πίσω».

Παρά τις πρόσφατες αντιδράσεις -ορισμένων ευρωβουλευτών και ατόμων που ασκούν πολιτική σε χώρες της ΕΕ- σε πολιτικές που περιλαμβάνονται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, οι δήμαρχοι που απαντούν στην έρευνα υπογραμμίζουν τη δέσμευσή τους για την επίτευξη των στόχων της ΕΕ για την κλιματική ουδετερότητα. «Επιπλέον, οι δήμαρχοι είναι κατά συντριπτική πλειοψηφία βέβαιοι ότι οι πολίτες υποστηρίζουν τους φιλόδοξους στόχους τους για το κλίμα», λέει ο Sobczak.

Όμως, όσον αφορά στη δυνατότητα χρηματοδότησης των δράσεων για το κλίμα και άλλων προτεραιοτήτων, οι δήμαρχοι δηλώνουν ότι δεν λαμβάνουν επαρκή στήριξη από την ΕΕ ή τις κυβερνήσεις των χωρών τους.

«Μολονότι οι προτεραιότητες των πόλεων και της ΕΕ είναι συχνά ευθυγραμμισμένες σε μεγάλο βαθμό, στους εν λόγω τομείς η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και οι πολιτικές υπολείπονται σημαντικά κι εξακολουθούν να εξαρτώνται δυσανάλογα από τις εθνικές κυβερνήσεις», λέει ο Sobzcak.

«Ως εκ τούτου, πολλοί δήμαρχοι δεν έχουν τη δυνατότητα να επιτύχουν τους κλιματικούς στόχους τους, ενώ άλλοι παλεύουν να καλύψουν τις ανάγκες στέγασης των πιο ευάλωτων ατόμων. Εάν η σημερινή κατάσταση δεν βελτιωθεί, τότε είναι πιθανό να ξεσπάσουν τεράστιες αντιδράσεις από πολίτες», επισημαίνει ο ίδιος.

Με τις ευρωεκλογές του Ιουνίου να φέρουν νέες εντολές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι δήμαρχοι δηλώνουν ότι οι κύριοι τομείς για μελλοντικές επενδύσεις της ΕΕ θα πρέπει να είναι η κλιματική αλλαγή και η ενέργεια, η βιώσιμη κινητικότητα και η πρόσβαση στη στέγαση.

«Οι δήμαρχοι της Ευρώπης έχουν καταστήσει σαφές ότι ένα καλύτερο μέλλον για τους πολίτες της Ευρώπης ξεκινά από τις πόλεις της», λέει ο Sobczak. «Με το 75% των Ευρωπαίων να ζουν σε πόλεις, οι δήμαρχοι ζητούν από την ΕΕ να επενδύσει σε υποδομές που θα μειώσουν τις ανισότητες, θα ενισχύσουν τις δημόσιες υπηρεσίες και θα χτίσουν ένα δίκαιο, πράσινο και ευημερούν μέλλον για την Ευρώπη».

Οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετώπισαν οι δήμαρχοι το 2023 ήταν:

29% κλιματική αλλαγή: Οι δήμαρχοι υπογραμμίζουν θέματα όπως η πρόσβαση στο νερό, οι επιπτώσεις της υπερβολικής ζέστης και η πρόκληση της προώθησης μέτρων προσαρμογής στο κλίμα, καθώς και η προώθηση των προσπαθειών για την επίτευξη των στόχων απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές και κλιματικής ουδετερότητας.

26% στεγαστική κρίση: Το 2022, η στέγαση βρισκόταν στη 10η θέση των προκλήσεων που είχαν ν’ αντιμετωπίσουν οι δήμαρχοι. Το 2023, πέρασε στη 2η θέση. Οι δήμαρχοι υπογραμμίζουν ότι η παροχή πρόσβασης σε οικονομικά προσιτή στέγαση σε εργαζόμενους χαμηλού εισοδήματος, καθώς και σε εργαζόμενους μεσαίου εισοδήματος, είναι ολοένα και πιο δύσκολη.

22% Προϋπολογισμός Δήμου και διοικητική ικανότητα: Οι δήμαρχοι λένε ότι οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του πληθωρισμού, σε συνδυασμό με μια αλλαγή στην επικρατούσα νομισματική πολιτική και τα υψηλότερα επιτόκια, είχαν αξιοσημείωτη επίδραση στους δημόσιους προϋπολογισμούς και τη χρηματοδότηση.

Άλλα σημαντικά ευρήματα από την έρευνα είναι:

Οι κύριες στρατηγικές των δημάρχων για να επιτύχουν τις προτεραιότητές τους είναι η προμήθεια πρόσθετης χρηματοδότησης από την κεντρική κυβέρνηση ή την ΕΕ για την πόλη τους (85%), η εστίαση στην καινοτομία για την εφαρμογή νέων λύσεων αιχμής (61%) και η εύρεση καλύτερων τρόπων συνεργασίας με τις εθνικές κυβερνήσεις (49% ).

Οι δήμαρχοι λένε ότι οι προτεραιότητες της επόμενης Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα πρέπει να είναι περισσότερες επενδύσεις στη βιώσιμη αστική κινητικότητα (55%), πιο προσιτή σε ποιοτική, οικονομικά προσιτή στέγαση (54%) και μια μακροπρόθεσμη στρατηγική και όραμα για την ΕΕ και τις συνεργαζόμενες πόλεις (49%).

Το 49% των δημάρχων δήλωσε ότι δεν διαθέτει επαρκή εργαλεία και δυνατότητα για να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις και τους στόχους του για το κλίμα και το 54% θα αγωνιστεί για να καλύψει τις τρέχουσες στεγαστικές ανάγκες των πιο ευάλωτων ατόμων.

Το 70% των δημάρχων λέει ότι η πλειοψηφία των ψηφοφόρων τους επιθυμεί δράση για τις πολιτικές απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές και δράση για το κλίμα. Ωστόσο, το 50% των δημάρχων ανησυχεί για τις αντιδράσεις που προκαλούν σε τοπικό επίπεδο οι πολιτικές τους για το κλίμα.

Ενώ οι επιπτώσεις, τόσο του ρωσικού πολέμου στην Ουκρανία όσο και της πανδημίας της Covid-19, έχουν δυσκολέψει τις προσπάθειες των δημάρχων, πολλοί δήμαρχοι εξακολουθούν να εκφράζουν σταθερά την υποστήριξή τους στην Ουκρανία.

Το 85% των δημάρχων πιστεύει ότι η κυβερνητική καινοτομία είναι απαραίτητη.

Οι δήμαρχοι λένε ότι οι κορυφαίες δραστηριότητες καινοτομίας που ωφελούν τις πόλεις είναι οι αναλύσεις βάσει δεδομένων και η χάραξη πολιτικής βάσει στοιχείων (72%),

ανάπτυξη νέων υπηρεσιών και λύσεων που βασίζονται σε ψηφιακές τεχνολογίες (60%)

και ο ανθρωποκεντρικός σχεδιασμός δημόσιων υπηρεσιών και πολιτικών παρεμβάσεων (57%).*Το Eurocities είναι ένα δίκτυο μεγάλων πόλεων στην Ευρώπη, που ιδρύθηκε το 1986 από τους δημάρχους έξι μεγάλων πόλεων: της Βαρκελώνης, του Μπέρμιγχαμ, της Φρανκφούρτης, της Λυών, του Μιλάνου και του Ρότερνταμ.

Να τα λάβουμε υπόψη

Ως γνωστών θεωρούμε το δημογραφικό και την κλιματική αλλαγή δύο από τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα και η ελληνική οικονομία. Με τη βοήθεια του άρθρου του capital.gr αναφερθήκαμε παραπάνω για το πρόβλημα του δημογραφικού. Πάμε να κλείσουμε με την κλιματική αλλαγή και κάποιες δηλώσεις αναφορές τις οποίες θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη….

Τον κώδωνα του κινδύνου για τις τεράστιες επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στην οικονομία, την κοινωνία και την Υγεία είναι ήδη ορατές κρούουν οι επιστήμονες, τονίζοντας ότι θα έρθει πιο γρήγορα απ’ ότι αναμενόταν καθώς ήδη από το 2017 βιώνουμε τα σημάδια της.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας θεωρεί ότι η κλιματική αλλαγή είναι η μεγαλύτερη απειλή για την υγεία που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα και εκτιμά ότι θα προκαλέσει 250.000 επιπλέον θανάτους τον χρόνο από υποσιτισμό, διάρροια, ελονοσία και θερμοπληξία κατά το διάστημα 2030-2050. Κάτι που θεωρείται ως μια «συντηρητική εκτίμηση» του πραγματικού απολογισμού.

Το φαινόμενο του θερμοκηπίου άλλωστε επηρεάζει την υγεία με πολλούς διαφορετικούς τρόπους–από τους άμεσους κινδύνους αύξησης της θερμοκρασίας και εμφάνισης ακραίων καιρικών φαινομένων μέχρι τις μακροπρόθεσμες ελλείψεις τροφίμων και πόσιμου νερού, την ατμοσφαιρική μόλυνση και τις ασθένειες.

Ανησυχητικά σημάδια

Φαινόμενα όπως υψηλές θερμοκρασίες, ξηρασία, πλημμύρες, πυρκαγιές θα τα βλέπουμε και θα τα βιώνουμε όλο και πιο συχνά και σε «κάθε καταστροφή θα βλέπουμε επιπτώσεις που ούτε καν φανταζόμαστε», ανέφερε ο καθηγητής Ευθύμιος Λέκκας, Καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής, Εφαρμοσμένης Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών ΕΚΠΑ, μιλώντας στο Συνέδριο που διοργάνωσε, ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών, με θέμα «Σύγχρονες προκλήσεις του επαγγελματία ιατρού», στο πλαίσιο των εορτασμών, για τα 100 χρόνια λειτουργίας του. 

Στην ενότητα κλιματική κρίση και Υγεία ο κ. Λέκκας ανέφερε ότι αρχικά η επιστημονική κοινότητα είχε εκτιμήσει ότι η κλιματική κρίση θα ερχόταν το 2050-2060. Το 2015 όμως οι επιστήμονες αναθεώρησαν αυτή την άποψη και εξέφρασαν την άποψη ότι θα έρθει πιο γρήγορα, περίπου το 2040-2045, ωστόσο από το 2017 βιώνουμε τα σημάδια αυτής της κρίσης.

«Και αυτά τα σημάδια είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά, όχι μόνο γιατί θα έχουν τεράστιες επιπτώσεις στην οικονομία, κοινωνία περιβάλλον αλλά και στην υγεία», ανέφερε ο Καθηγητής.

Φαινόμενα χιλιετίας τα είδαμε δύο φορές σε 3 χρόνια

Αναφερόμενος στα ακραία φαινόμενα στην Ελλάδα , είπε ότι η κλιματική κρίση ουσιαστικά τεκμηριώνεται απόλυτα από τα δύο φαινόμενα που εκδηλώθηκαν στη Θεσσαλία με τον Ιανό και τον Daniel.

«Ο Ιανός αρχικά ήταν μια πλημμύρα των 1.000 ετών και θεωρούσαμε ότι είμαστε οι άτυχοι της χιλιετίας και στη συνέχεια μέσα σε 3 χρόνια ήρθε ο Daniel που είχαμε επίσης μια πλημμύρα περιόδου πάνω από 1.000 χρόνια».

Έχουμε δηλαδή, πρόσθεσε ο Καθηγητής, μέσα σε 3 χρόνια δύο γεγονότα των 1.000 ετών και αυτό είναι η απόλυτη τεκμηρίωση της κλιματικής κρίσης η οποία δρομολογεί φαινόμενα που είναι πολύ σημαντικά και για το χώρο της υγείας.

Ο κ. Λέκκας εξήγησε ότι το πρώτο στοιχείο είναι οι αυξημένες θερμοκρασίες και η ξηρασία, που δρομολογούν δασικές πυρκαγιές με τραγικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και την ατμόσφαιρα.

Οι δασικές πυρκαγιές, συνέχισε, δρομολογούν πλημμυρικά φαινόμενα που συνοδεύονται από κατολισθήσεις και όλα αυτά συνθέτουν ένα κύκλο, ο οποίος αρχίζει και περιστρέφεται με μεγαλύτερη ταχύτητα και αυτά τα γεγονότα επαναλαμβάνονται το ένα μετά το άλλο. 

«Ούτε καν τις φανταζόμαστε»

Συνεπώς είναι φαινόμενα που έχουν επιπτώσεις σε πολλούς τομείς αλλά κυρίαρχα έχουν επιπτώσεις και στον άνθρωπο με τεράστιες απώλειες, αλλά και στην υγεία.

Προς υποστήριξη των παραπάνω ο κ. Λέκκας αναφέρθηκε στον μεγάλο σεισμό στην Τουρκία πριν ενάμιση χρόνο με χιλιάδες νεκρούς και τραυματίες. Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα ήταν τεράστιο γιατί συγκεντρώθηκαν τεράστιοι όγκοι οι οποίοι αποτέθηκαν όπως σε περιοχές που δεν έπρεπε και αυτές είναι πραγματικά «περιβαλλοντικές βόμβες».

Κατέληξε, όπως αναφέρει το ΑΠΕ- ΜΠΕ, στο ανησυχητικό συμπέρασμα: «Αυτό που βλέπουμε πλέον είναι ότι σε κάθε καταστροφή έχουμε να κάνουμε με καινούργιες επιπτώσεις τις οποίες ούτε καν φανταζόμαστε».

Το πεδίο της Ιατρικής στην προελαύνουσα και εξελισσόμενη κλιματική κρίση είναι πάρα πολύ σημαντικό και πάρα πολύ ενδιαφέρον, είπε ο κ. Λέκκας.

Επιπτώσεις στην υγεία

Στη συνέχεια το λόγο πήραν ο Καθηγητής Πνευμονολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Στέλιος Λουκίδης, η Βασιλική Νικολάου, Επίκουρη Καθηγήτρια Δερματολογίας ΕΚΠΑ, η Μαρία Πευκιανάκη Οφθαλμίατρος με εξειδίκευση στην Οφθαλμική Ογκολογία και ο Δημήτρης Τούσουλης Ομότιμος Καθηγητής Καρδιολογίας ΕΚΠΑ.

Μίλησαν για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στο αναπνευστικό σύστημα, στο δέρμα, στα μάτια και στο καρδιαγγειακό σύστημα.

Κοινή διαπίστωση ήταν ότι η περιβαλλοντική αλλαγή έχει πολλές και σοβαρές επιπτώσεις σε διάφορα συστήματα που οργανισμού μας και ήδη οι επιπτώσεις της είναι εμφανείς.

Η θνητότητα και νοσηρότητα στη διάρκεια αυξημένων θερμοκρασιών είναι πολύ πιο αυξημένη. Οι πυρκαγιές έχουν επιπτώσεις στο αναπνευστικό και καρδιαγγειακό σύστημα.

Το δέρμα ως ο «πρώτος φράχτης» που έρχεται σε επαφή με το περιβάλλον, επηρεάζεται άμεσα. «Όταν έχουμε μεταβολή περιβαλλοντικών παραγόντων θα έχουμε επιπτώσεις στο δέρμα και το πρώτο νόσημα είναι ο καρκίνος του δέρματος και παγκοσμίως έχουμε μεγάλη αύξηση», ανέφερε η κ. Νικολάου.

Ο κ. Λουκίδης αναφέρθηκε, όπως αναφέρει η ίδια πηγή,  στο παράδειγμα της Μελβούρνης, για να δείξει το μέγεθος της επίδρασης στην υγεία των περιβαλλοντικών αλλαγών. Όταν υπήρχε αυξημένη βροχόπτωση και πλημμύρες στην Μελβούρνη, το 2018 και το 2021, καταγράφηκε μεγάλη αύξηση των ανθρώπων με ιογενείς λοιμώξεις που επισκέφθηκαν δομές υγείας.

Σημείωσε ότι η κλιματική κρίση μας επηρεάζει όλους, αλλά οι κοινωνικά και οικονομικά ασθενέστεροι πλήττονται περισσότερο, καθώς εκτίθεντο πιο πολύ σε αντίξοες περιβαλλοντικές συνθήκες.

Οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης επηρεάζουν κυρίως τους πληθυσμούς με χρόνια νοσήματα, αλλά και πληθυσμούς που δεν έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, είπε ο Καθηγητής, γι αυτό κατέληξε οι παρεμβάσεις δεν πρέπει να είναι μόνο ιατρικές αλλά και κοινωνικές.

Το Ελ Νίνιο

Το κλιματικό φαινόμενο El Niño εντείνει την παγκόσμια κλιματική κρίση, οδηγώντας σε συχνότερες και έντονες ξηρασίες, πλημμύρες και τροπικούς κυκλώνες. Η τρέχουσα εκδήλωση El Niño είναι μεταξύ των πέντε ισχυρότερων που έχουν καταγραφεί, προκαλώντας σημαντικές διαταραχές του καιρού παγκοσμίως.

To El Niño είναι πιθανό να υπερφορτώσει την παγκόσμια θέρμανση και να παραδώσει θερμοκρασίες ρεκόρ από τον Αμαζόνιο στην Αλάσκα το 2024, σύμφωνα με αναλύσεις επιστημόνων που ειδικεύονται στο θέμα.

Οι παράκτιες περιοχές της Ινδίας στον Κόλπο της Βεγγάλης και στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, καθώς και στις Φιλιππίνες και την Καραϊβική, είναι επίσης πιθανό να βιώσουν άνευ προηγουμένου ζέστη την περίοδο έως τον Ιούνιο, είπαν οι επιστήμονες, μετά την οποία το El Niño μπορεί να εξασθενήσει.

Το φυσικό φαινόμενο, στο οποίο απελευθερώνεται θερμότητα από τον δυτικό Ειρηνικό Ωκεανό, είναι γνωστό ότι αυξάνει τις παγκόσμιες επιφανειακές θερμοκρασίες και βοήθησε το 2023 να καταρρίψει το ρεκόρ της πιο ζεστής χρονιάς – με μεγάλη διαφορά.

Η υπερβολική ζέστη το προηγούμενο εξάμηνο, οπότε και ξεκίνησε το El Niño, είχε σοβαρές επιπτώσεις στους ανθρώπους που ζουν στη Βόρεια Αμερική, την Ευρώπη και την Κίνα, τη Νότια Αμερική και τη Μαδαγασκάρη καθώς εντάθηκε η κλιματική κρίση.

Αντιθέσεις

«Κάθε επιπλέον βαθμός αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας συνοδεύεται από «ακραία κλιματικά συμβάντα, που γίνονται ολοένα πιο σφοδρά και πιο πιθανά», θυμίζει ο Ζιλιέν Νικολά, κλιματολόγος της ευρωπαϊκής υπηρεσίας κλιματικής αλλαγής Κοπέρνικος (C3S), στο Γαλλικό Πρακτορείο.

Γι αυτό και βλέπουμε κύματα ακραίας ζέστης στην Ασία, στην Ινδία και στο Βιετνάμ, ενώ η νότια Βραζιλία και άλλες περιοχές επλήγησαν από εξαιρετικά φονικές πλημμύρες.

Ο ρεπουμπλικάνος ΥΠΕΞ που «αγάπησε» τους Έλληνες

Όπως έγραψε ο Βηματοδότης, ίσως να είναι από τους λίγους ρεπουμπλικανούς πολιτικούς που πέρασαν από Στέιτ Ντιπάρτμεντ και βρέθηκε τόσο κοντά με την Ελλάδα. Τόσο πολύ τον έχουν συμπαθήσει οι Έλληνες. Ακόμα και τότε που Ερντογάν μπορούσε με ένα τηλεφώνημα να μιλήσει με τον τότε πλανητάρχη Ντόναλντ Τραμπ, ο Μάικ Πομπέο, επισκεπτόταν την Αθήνα, είχε πρόγευμα με το πρωθυπουργικό ζεύγος στο Χίλτον, θαύμασε από εκεί την Ακρόπολη και το Φαληρικό Δέλτα και άκουσε προσεκτικά πως η Τουρκία προκαλούσε στο Αιγαίο.

Δεν θυμάμαι άλλον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών, να επισκέπτεται δύο φορές την Βάση της Σούδας, να συνομιλεί με Έλληνες πιλότους των F-16, σε μια δύσκολη περίοδο, όταν το Oruc Reis, αμφισβητούσε ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα. Ήταν, βλέπετε, και αυτές οι συναντήσεις με τον Πρωθυπουργό στα Χανιά. Θα πείτε μα και ο Μπλίνκεν συναντήθηκε με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στα Χανιά, αλλά ο Μπλίνκεν είναι Δημοκρατικός και ο Ερντογάν δεν μπορεί να συνομιλήσει απευθείας με τον Πρόεδρό του, Μπάιντεν. Ακόμα ποιος ξεχνά την επίσκεψή του Πομπέο στο Πατριαρχείο, χωρίς καν να συναντηθεί με κανένας Τούρκο επίσημο, προκαλώντας τότε την οργή του Τσαβούσογλου, επειδή στήριξε το Πατριαρχείο, τον Πατριάρχη και την Ορθοδοξία.

Πολλοί ήταν αυτοί που περίμεναν τον Πομπέο να ήταν στην κούρσα των Ρεπουμπλικάνων για το προεδρικό αξίωμα, πλην όμως ο τυφώνας Τραμπ σάρωσε τα πάντα, ακόμα και τους πιο φιλόδοξους ρεπουμπλικανούς. Ωστόσο ο Πομπέο δεν ξεχνά, ούτε την Ελλάδα, ούτε την Ορθοδοξία. Αναφορικά με την μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί, την οποία χαρακτήρισε «ιερό μέρος» και «όχι απλά ένα κτίριο» κατά την τοποθέτησή του στο Διεθνές Συνέδριο των Αρχόντων για τη Θρησκευτική Ελευθερία τόνισε πως «είναι τραγικό. Είναι τραγικό για τον λαό της Τουρκίας».

«Είναι τραγικό για τους πιστούς να παρακολουθούν μια κυβέρνηση να καταρρίπτει αυτά τα σημαντικά μέρη, αυτά τα ιστορικά μέρη που είναι τόσο σημαντικά για τους ανθρώπους κάθε πίστης», συνέχισε, ενώ αναφερόμενος στη διάρκεια της θητείας του στην κυβέρνηση Τράμπ, «ήμασταν πολύ ξεκάθαροι ότι αυτό ήταν απαράδεκτο. Το γνωστοποιήσαμε ξεκάθαρα», σημείωσε. «Υποστηρίξαμε επίσης την Ορθόδοξη Εκκλησία με κάθε τρόπο που μπορούσαμε, είτε στην Ουκρανία είτε αλλού», υποστήριξε.