"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 31/10/22

Πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία

Θα ξεκινήσουμε με μερικά πραγματικά πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία τα οποία παρουσίασε η Καθημερινή, που δείχνουνε το πόσο μικρές είναι κατά μέσο όρο οι ελληνικές επιχειρήσεις. Και κατ’ επέκταση πόσο μικρή είναι και η ελληνική οικονομία.

Όπως λοιπόν αναφέρονταν στο δημοσίευμα:

Πάρα πολύ μικρές επιχειρήσεις, οι μισές εκ των οποίων δεν απασχολούν κανέναν εργαζόμενο παρά μόνον τον ιδιοκτήτη τους, αποτελούν τον πυρήνα της εγχώριας μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, με την πλειονότητα να δραστηριοποιείται σε κλάδους χαμηλής προστιθέμενης αξίας και χαμηλής παραγωγικότητας. Eμποροι, επιχειρηματίες στον κλάδο της εστίασης καθώς και ελεύθεροι επαγγελματίες καταλαμβάνουν διαχρονικά μεγάλο μέρος στον χάρτη του εγχώριου επιχειρείν, ενώ αντιπροσωπεύουν ένα είδος επιχειρηματικότητας που συνήθως έχει ένα περιορισμένο βαθμό εξωστρέφειας και είναι αρκετά ευάλωτο σε «κρίσεις».

Οπως αποτυπώνουν τα προσωρινά στοιχεία που δημοσίευσε χθες η ΕΛΣΤΑΤ, για τη δημογραφία των επιχειρήσεων στην Ελλάδα, το 2020, χρονιά επέλασης της πανδημίας του κορωνοϊού, ο αριθμός των ενεργών επιχειρήσεων ξεπέρασε το 1 εκατομμύριο και ανήλθε σε 1.012.019 από 984.001 το 2019. Από αυτές, σχεδόν 6 στις 10 επιχειρήσεις, δηλαδή 595.378, δεν απασχολούν κανέναν εργαζόμενο. Πρόκειται δηλαδή για ατομικές επιχειρήσεις, τις οποίες και «τρέχουν» οι ίδιοι οι ιδιοκτήτες. Λιγότερες επιχειρήσεις, δηλαδή περίπου 321.156, απασχολούν 1-4 εργαζομένους, ενώ ακόμη λιγότερες, ήτοι 49.340, είναι οι επιχειρήσεις που απασχολούν από 5-9 εργαζομένους. Τα παραπάνω στοιχεία καταδεικνύουν πως από το σύνολο των ενεργών επιχειρήσεων, το 95% ή 965.874 απασχολούν από 0-9 εργαζομένους, δηλαδή πρόκειται για πολύ μικρές επιχειρήσεις. Τα στοιχεία αυτά αναδεικνύουν εκ νέου κάποιες από τις «πληγές» της ελληνικής επιχειρηματικότητας, πληγές που δεν αποτελούν απότοκο των κρίσεων αλλά είναι διαχρονικές. Εδώ και πολλά χρόνια, δραστηριοποιείται στην Ελλάδα ένας μεγάλος αριθμός πολύ μικρών επιχειρήσεων, με χαμηλή παραγωγικότητα, με αρκετά περιορισμένο βαθμό εξωστρέφειας και με υστέρηση –αναλογικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες– σε τεχνολογία και καινοτομία. Αυτού του μεγέθους οι επιχειρήσεις συνήθως δεν υλοποιούν εύκολα μεγάλες παραγωγικές επενδύσεις, ιδίως σε περιόδους κρίσεων, ενώ δραστηριοποιούνται σε χαμηλής προστιθέμενης αξίας κλάδους που δεν τους επιτρέπουν να είναι ανταγωνιστικές.

Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, από το σύνολο των ενεργών επιχειρήσεων (1 εκατ.), το 54% δραστηριοποιείται στο χονδρικό και λιανικό εμπόριο, στις υπηρεσίες παροχής καταλυμάτων και εστίασης και σε επαγγελματικές και τεχνικές δραστηριότητες. Ειδικότερα, 259.186 είναι οι επιχειρήσεις στον κλάδο του χονδρικού και λιανικού εμπορίου, 159.602 προσφέρουν επαγγελματικές δραστηριότητες και 126.025 είναι αυτές που παρέχουν υπηρεσίες καταλυμάτων και εστίασης. Από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ προκύπτει επίσης πως τα μέτρα που παρείχε το κράτος προς τις επιχειρήσεις κατά την πανδημία δείχνουν να στήριξαν έως ένα βαθμό τόσο εκείνες που επλήγησαν όσο και αυτές που ενδεχομένως κινδύνευαν με λουκέτο. Ετσι, το 2020, ο αριθμός των λουκέτων ανήλθε σε 22.456, σημειώνοντας μείωση 23,2% σε σχέση με το 2019 όταν ο αριθμός τους είχε ανέλθει σε 29.238, ενώ ο αριθμός των ενεργών επιχειρήσεων αυξήθηκε κατά 2,8% σε 1.012.019 από 984.001. Επίσης, ελαφριά μείωση καταγράφηκε στον αριθμό των συστάσεων (0,7%) το 2020, με αυτόν να ανέρχεται σε 47.103 επιχειρήσεις από 47.418. Βέβαια ορατός ήταν ο αντίκτυπος της πανδημίας σε επιχειρήσεις υψηλής ανάπτυξης, με τον αριθμό τους να μειώνεται από 7.300 το 2019 σε 4.773 το 2020, καταγράφοντας πτώση της τάξης του 34,6%. Η μεγαλύτερη μείωση αφορά επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους κλάδους των υπηρεσιών παροχής καταλύματος και εστίασης (53,5%) και όσες παρέχουν διοικητικές δραστηριότητες (47,7%).

Οι πολυεθνικές

Ενώ ο αριθμός των θυγατρικών των ξένων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα είναι σημαντικά μικρός –λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη χώρα– καθοριστική φαίνεται να είναι η συμβολή τους στην ελληνική οικονομία. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις το 2020 αντιπροσώπευαν μόλις το 0,5% του συνόλου των επιχειρήσεων, ενώ ο τζίρος τους την ίδια χρονιά έφτασε στα 46,1 δισ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας το 19,4% του συνολικού τζίρου. Το 2020 δραστηριοποιήθηκαν συνολικά 3.691 τέτοιες επιχειρήσεις, οι οποίες απασχόλησαν το ίδιο έτος σχεδόν το 8% του συνολικού αριθμού των απασχολουμένων σε αυτές με δραστηριότητα στην Ελλάδα. Η αξία παραγωγής και η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία για τις συγκεκριμένες επιχειρήσεις ανήλθαν στα 27,9 δισ. και 10,7 δισ. ευρώ, αντίστοιχα, ποσά που αντιπροσωπεύουν το 19,6% της συνολικής αξίας παραγωγής και το 22,8% της συνολικής ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας. Το 2020 πραγματοποίησαν ακαθάριστες επενδύσεις σε υλικά αγαθά 1,48 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 20,5% του συνόλου των επενδύσεων, ενώ δαπάνησαν 6 δισ. ευρώ για αμοιβές προσωπικού, ποσό που αντιστοιχεί στο 20,6% των συνολικών δαπανών για αμοιβές των εργαζομένων από τις επιχειρήσεις. Μεγαλύτερη είναι η παρουσία στην Ελλάδα επιχειρήσεων με έδρα την Κύπρο, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ολλανδία, το Λουξεμβούργο, τη Γερμανία κ.α. Ειδικότερα, οι αλλοδαπές συνδεόμενες επιχειρήσεις, που είχαν τελική θεσμική ελέγχουσα μονάδα με έδρα την Κύπρο, αποτελούν το 44,5% του συνόλου των συνδεόμενων αλλοδαπών επιχειρήσεων, ενώ ο κύκλος εργασιών τους φθάνει τα 6,7 δισ. ευρώ. Βέβαια, κάποιες από αυτές ενδέχεται να είναι ελληνικών συμφερόντων που επέλεξαν να έχουν έδρα την Κύπρο για φορολογικούς λόγους.

Είναι πιο σοβαρό από ότι φαίνεται

Και τα παραπάνω στοιχεία είναι πιο σοβαρά από ότι φαίνεται και από την απλή διαπίστωση πόσο μικρή είναι η ελληνική οικονομία και πόσο μικρές οι ελληνικές επιχειρήσεις. Με τόσο μεγάλο αριθμό μικρών επιχειρήσεων, δε γίνεται κατά μέσο όρο να υπάρχουνε υψηλοί μισθοί. Και ειδικά σε μια εποχή τρελού πληθωρισμού, χωρίς ουσιαστικές αυξήσεις μισθών προκοπή δε γίνεται. Η χώρα – οικονομία παραμένει στη μιζέρια …  Και δυστυχώς η πρόβλεψη μας είναι πως θα παραμένει κατά μέσο όρο για αρκετά χρόνια.

Όταν κοροιδευόμαστε

Είχαμε αναφερθεί και άλλη φορά στο ζήτημα …. Ειλικρινά λοιπόν δεν ξέρουμε τι να πούμε όταν την ώρα που η Ευρώπη λαμβάνει το ένα μέτρο μετά το άλλο εναντίον της Ρωσίας και ο πόλεμος καλά κρατεί. Διαβάζουμε πως το ρωσικό LNG ρέει άφθονο στην Ευρώπη, κάτι το οποίο επί της ουσίας είναι και ο βασικός λόγος για την τελευταία μεγάλη πτώση της τιμής του αερίου. Χαρακτηριστικά λοιπόν ήτανε τα όσα αναφέρονταν σε σχετικό δημοσίευμα.

Από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον περασμένο Φεβρουάριο, η Ευρωπαϊκή Ένωση στράφηκε στο υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) για να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό αέριο. Το LNG αντιπροσωπεύει πλέον το 32% των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου της ΕΕ. Αλλά αν οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν γίνει οι κύριοι προμηθευτές της Γηραιάς ηπείρου σε LNG, η Ρωσία είναι στη δεύτερη θέση. Κατά τους πρώτους 9 μήνες του 2022, οι ευρωπαϊκές εισαγωγές ρωσικού LNG αυξήθηκαν κατά 21%, σε 15,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2021, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Montel, μιας νορβηγικής εταιρείας που ειδικεύεται στις αγορές ενέργεια.

Στην πραγματικότητα, μάλιστα,τα τα αποθέματα 93,6% του αερίου στην ΕΕ που εγγυήθηκαν και τη δραστική πτώση των τιμών, επιτεύχθηκαν χάρη στην ετήσια αύξηση κατά 41% στις ευρωπαϊκές εισαγωγές ρωσικού LNG το δωδεκάμηνο που έληξε στις 31 Αυγούστου.

Σε απλή μετάφραση: Η Ευρώπη αγοράζει υγροποιημένο αέριο από τη Ρωσία, επειδή αυτό δεν υπόκειται στις κυρώσεις που το επηρεάζουν μέσω αγωγών. Στα ανοικτά των ακτών της Ιβηρικής, της Μεσογειου και της βορειοδυτικής ΕΕ, υπάρχουν σήμερα 60 δεξαμενόπλοια φορτωμένα με ρωσικό υγροποιημένο αέριο: αυτό είναι περισσότερο από το 10% του συνόλου των ναυλώσεων που κυκλοφορούν σήμερα στον κόσμο.

Και όπως έγραψε και ο Μιχάλης Ψύλος στην Ναυτεμπορική:

Επιπλέον, το ρωσικό LNG έχει πιο ελκυστική τιμή από το αμερικανικό LNG. Δεν είναι τυχαίο ότι Γάλλος υπουργός Οικονομικών Μπρουνό Λεμέρ ζήτησε από  τις Ηνωμένες Πολιτείες να ρίξουν τις τιμές. Αλλά και ο Γερμανός ομόλογός του, Ρόμπερτ Χάμπεκ διαμαρτυρήθηκε για τις «αστρονομικές τιμές» που έφτασε το LNG από τον Κόλπο του Μεξικού, καθώς η ευρωπαϊκή οικονομία παλεύοντας με τον υψηλό πληθωρισμό, βλέπει τις οικονομικές της προοπτικές να σκοτεινιάζουν. Ωστόσο, η αύξηση των ρωσικών παραδόσεων LNG αντισταθμίζει μόνο εν μέρει τη μείωση του όγκου που μεταφερόταν με αγωγούς και που αντιπροσώπευε το 41% ​​των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου το 2021. Τον Σεπτέμβριο του 2022, το μερίδιο αυτό μειώθηκε στο 9%.

Οι παραδόσεις συνεχίστηκαν τον Οκτώβριο, τον μήνα για τον οποίο η Montel προβλέπει αύξηση 10% σε διάστημα ενός έτους, με 1,4 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών που έχουν εισαγάγει το περισσότερο ρωσικό LNG, είναι η Γαλλία που έχει παραλάβει το ένα τρίτο του συνόλου και η Ισπανία το ένα τέταρτο. Αυτές οι δύο χώρες έχουν τους μεγαλύτερους τερματικούς σταθμούς επαναεριοποίησης, ενώ οι υπόλοιπες ποσότητες LNG πηγαίνουν στην Ολλανδία και το Βέλγιο.

Αυτό επειδή συνεχίζει να ανακυκλώνεται η γνωστή θεωρία συνομωσίας

Να σταθούμε τώρα σε κάτι άλλο. Ειδικά όσοι ασχολούμαστε με τα χρηματιστήρια, κατά καιρούς ακούμε την ιστορία πως οι ευρωπαίοι δε θέλουνε τους κινέζους. Και πως θα κάνουνε το παν να φύγουνε οι κινέζοι επενδυτές από την Ευρώπη. Κτλ … κτλ …. Όχι πως δεν έχουνε εκφραστεί και επίσημα ανησυχίες για την είσοδο των κινέζων στην Ευρώπη, μέσω της απόκτησης μεριδίων σε ευρωπαϊκές επιχειρήσεις. Ωστόσο αυτό σε σχέση με όλες τις θεωρίες συνομωσίας οι οποίες εκφράζονται κατά καιρούς, νομίζουμε πως απέχουνε πάρα πολύ. Είναι λοιπόν χαρακτηριστικό πως τις τελευταίες ημέρες η ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Γερμανίας ενέκρινε τον συμβιβασμό που πρότεινε ο καγκελάριος Ολαφ Σολτς για πώληση μεριδίου 24,9% του λιμανιού του Αμβούργου στην κρατική κινεζική ναυτιλιακή εταιρεία Cosco.

Σύμφωνα με το γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων DPA, η συμμετοχή της Cosco στην εταιρεία εκμετάλλευσης τερματικού σταθμού εμπορευμάτων στο λιμάνι του Αμβούργου θα είναι τελικά σημαντικά περιορισμένη σε σύγκριση με το αρχικό σχέδιο, που προέβλεπε πώληση του 35%. Σχετικό ρεπορτάζ της Deutsche Welle αναφέρει πως η συμμετοχή της Cosco θα είναι κάτω του 25%. Σημειωτέον ότι η αρχική πρόταση επικρίθηκε με το επιχείρημα ότι παρέδιδε στην κινεζική εταιρεία μεγάλο μερίδιο στο σημαντικότερο λιμάνι της Γερμανίας. Και μπορεί λοιπόν το τελικό ποσοστό να είναι θεωρητικά μικρότερο, ωστόσο ότι το μεγαλύτερο γερμανικό λιμάνι έχει πλέον ως βασικό μέτοχο τους κινέζους, είναι μια είδηση που δεν πρέπει να περνάμε στα ψιλά….

Ενδιαφέρουσα ανάλυση

Και θα κλείσουμε με την παγκόσμια οικονομία και μια ενδιαφέρουσα, τελευταία ανάλυση του ΔΝΤ, αναφορικά με το ποιες χώρες κινδυνεύουν περισσότερο αν διασπαστεί η παγκόσμια οικονομία

Οι οικονομίες της Ασίας και του Ειρηνικού  έχουν να χάσουν περισσότερα εάν το παγκόσμιο σύστημα εμπορίου διασπαστεί, στον απόηχο των γεωπολιτικών εντάσεων, προειδοποίησε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Οι χώρες της Ασίας και του Ειρηνικού θα μπορούσαν να χάσουν πάνω από 3% του ΑΕΠ τους, εάν διακοπεί το εμπόριο σε τομείς που επλήγησαν από τις πρόσφατες κυρώσεις των ΗΠΑ στην κινεζική βιομηχανία ημιαγωγών και εάν οι φραγμοί στο εμπόριο σε άλλους τομείς αυξηθούν στα «επίπεδα της εποχής του Ψυχρού Πολέμου», προειδοποιεί το ΔΝΤ.

Οι κλάδοι της Ασίας που θα αναγκαστούν να συρρικνωθούν λόγω του μειωμένου εμπορίου σε ένα τέτοιο σενάριο, θα μπορούσαν να χάσουν έως και το 7% της απασχόλησής τους, υπολογίζει η έκθεση.

 «Η Ασία κινδυνεύει να χάσει πολλά επειδή είναι βασικός παίκτης στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού και σε έναν κατακερματισμένο κόσμο, κινδυνεύει να χάσει περισσότερα από οποιονδήποτε άλλον», σημείωσε ο Krishna Srinivasan, διευθυντής του τμήματος Ασίας και Ειρηνικού του ΔΝΤ.

Σημάδια του κατακερματισμού στον πλανήτη εμφανίστηκαν κατά τη διάρκεια του εμπορικού πολέμου μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας το 2018. Από τότε όμως έχουν εμφανιστεί πιο ανησυχητικές ενδείξεις, όπως ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας. Οι κυρώσεις στη Ρωσία έχουν προσθέσει ακόμη μεγαλύτερη αβεβαιότητα σχετικά με τις εμπορικές σχέσεις, ανέφερε το ΔΝΤ.

Η αβεβαιότητα στις πολιτικές γύρω από το εμπόριο, και όχι μόνο οι ίδιοι οι περιορισμοί, θα μπορούσε να επιδράσει ανασταλτικά στην οικονομική δραστηριότητα, καθώς οι εταιρείες σταματούν τις προσλήψεις και τις επενδύσεις, ενώ οι νέες εταιρείες αναβάλλουν την είσοδό τους στις αγορές, σημειώνει το Ταμείο.

Για παράδειγμα, το ΔΝΤ διαπίστωσε ότι οι εμπορικές εντάσεις ΗΠΑ-Κίνας το 2018 μείωσαν τις επενδύσεις κατά περίπου 3,5% μετά από δύο χρόνια.