Έχει δομηθεί συστηματικά, με την έλευση του Διαδικτύου, τόσο η νέα οικονομία των απεριορίστων δεδομένων (παίγνιο μη μηδενικού αθροίσματος) όσο και η οικονομία υπερχρέωσης, υπερπαραγωγής και υπερκατανάλωσης.

Το μείζον όμως είναι ότι η ριζική μετάλλαξη της εργασίας διαμόρφωσε - εκτός από τον χρεωμένο άνθρωπο- και μια κοινωνία οθόνης σε συνθήκες τηλεργασιμότητας (επισφαλής τηλεργασία και απασχολησιμότητα) που δομούν την περίφημη gig economy με τις πλατφόρμες και την κατάργηση της ελάχιστης αμοιβής (zero hour contracts).

Πλέον, ο ψηφιακός σημειοκαπιταλισμός στηρίζεται στη ασυνείδητη απόσπαση υπεραξίας από τους prosumers (οι χρήστες ως παραγωγοί και καταναλωτές ταυτόχρονα).

Η παραγωγή έγινε σημειωτικής φύσεως ενώ το επιχειρείν μεταφέρθηκε από τους δρόμους στο smartphone.

Η καινοτομία στις λογισμικές εφαρμογές (apps) είναι αυτή που απορροφά τα επενδυτικά κεφάλαια συγκριτικά με την παραδοσιακή συναρμολογημένη μηχανική εφεύρεση.

Αυτό το αθέατο «διαδικτυακό» επενδυτικό κεφάλαιο έγινε τροφοδότης απίστευτων χρηματιστηριακών κεφαλαιοποιήσεων αφού πρώτα μετέτρεψε το ανθρώπινο κεφάλαιο σε μονάδες χρόνου μέσα σε αποθηκευμένες χρονοσειρές.

Όμως στην πραγματικότητα πρόκειται για στοιβαγμένα μεγέθη συλλογικής διάνοιας που μετατρέπουν την ζωντανή εργασία σε νεκρή.

Το δε προϊόν της εντατικοποιημένης αποδοτικότητας αυτού του ίδιου ανθρώπινου κεφαλαίου συλλέγεται σε «ψηφιακές μεγαποσότητες αντικειμενοποιημένου χρόνου» (Θ. Πάνος).

Ο διχασμός και η σχάση των υποκείμενων ακολουθεί την διπολικότητα των οικονομικών εννοιών : σημαίνοντα όπως η παραγωγικότητα και η αποδοτικότητα συγχέονται σκόπιμα στον κόσμο του ranking και του rating, τον οποίο εγκατέστησε ο κατασκοπευτικός καπιταλισμός (Z.Zuboff).

Η έκσταση της επικοινωνίας απομυστικοποιεί την εργασία και τον φετιχισμό του εμπορεύματος και φυσιολογικοποιεί την τεράστια διαφορά μεταξύ των ποσοστών κέρδους και των αμοιβών της εργασίας (μισθών-εισοδημάτων).

Η θεαματική υπερπληροφόρηση εκλογικεύει τις δυσθεώρητες διαφορές μεταξύ πραγματικής παραγωγής ( τζίροι) και χάρτινου πλούτου ( λόγω των πρωτοφανών χρηματιστηριακών αξιών και υπεραξιών).
Με αυτές τις δεδομένες ανισορροπίες το σύστημα ακολουθεί ουσιαστικά ένα μοντέλο χαοτικής αταξίας και ταυτόχρονα «ασταθούς ισορροπίας.

Το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο θα κυριαρχεί συνεχώς μέσα στο οικονομικό κύκλωμα παρά την παγκόσμια κρίση του 2008 και την σχεδόν μόνιμη και εντεινόμενη κρίση υπερσυσσώρευσης.

Οι κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες έχουν ευθεία συσχέτιση με την δημιουργική λογιστική της αποτυχημένης απομόχλευσης του συστήματος αλλα και την μέχρι πρόσφατα επίμονη πολιτική των μηδενικών επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες, μέσα σε ένα ισχυρό συμπεριφορικό παίγνιο.

Αμφότερα τα φαινόμενα αυτά συνιστούν συστημικά εργαλεία καθίζησης της εργασιακής αξίας και ταυτόχρονης ανατίμησης συγκεκριμένων αθέατων μονεταριστικών αξιών.

Ο εργαζόμενος σταθμίζεται από την νέα τάξη του κεφαλαίου( την «διεθνή των αγορών, δηλαδή τα τεχνολογικά, χρηματοπιστωτικά και βιομηχανικά ολιγοπώλια) ως μέρος της αλυσίδας του «αλγοριθμικού τεηλορισμού».

Το υποκείμενο συγκρίνεται πλέον διαρκώς όπως συναλλάσσεται το κεφάλαιο ( high frequency trading) δηλαδή ως πόρος και συντελεστής παραγωγής ώστε να συντονίζεται με την μεταβλητότητα των αγορών.

Αυτό που παράγει στην ουσία ο χρήστης των λογισμικών ως γνωσιακός εργάτης (cognitariato) είναι σημειωτική υπεραξία και συνεχή μεταβλητότητα στις τιμολογήσεις νέων συντελεστών παραγωγής (αλγόριθμοι, ρομποτικές μηχανές, πηγαίοι κώδικες).

Ο ανθρώπινος βίος θα ποσοτικοποιείται ολοένα και περισσότερο με στόχο την διαρκή βελτιστοποίηση και αριστοποίηση των αποτελεσμάτων της επισφαλούς απασχολησιμότητας.

Το πανταχού παρών σημειοκεφάλαιο της δυνητικής αναπαράστασης και αναπαραγωγής θα αποσπά τεράστιες υπεραξίες και θα επεκτείνεται σε νέες αγορές που αστείρευτα δομούνται χωρίς κόστη συντήρησης και επέκτασης αφού μετά το διαδίκτυο εισήλθαμε ολοκληρωτικά στην «οικονομία του μηδενικού οριακού κόστους»(J. Rifkin).

Ηλίας Καραβόλιας (EBR)