Είναι ξεκάθαρο ότι έχουμε περάσει σε μια νέα φάση των πληθωριστικών πιέσεων, όπου οι αρχικές εστίες πυροδότησής τους υποχωρούν και νέες εστίες συνεχίζουν να τον κρατούν σε μη ανεκτά για την οικονομία επίπεδα. Στις ΗΠΑ που αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα, της αύξησης των τιμών των υπηρεσιών τη στιγμή που οι υπόλοιποι συντελεστές του πληθωρισμού επιβραδύνονται, έχει υπολογιστεί ότι αντιπροσωπεύουν τα δύο τρίτα των καταναλωτικών δαπανών.

Για να γίνει αντιληπτό το πρόβλημα στην Ελλάδα, τη στιγμή που οι τιμές των καυσίμων αυξάνονται μόλις πλέον κατά 6,1% σε ετήσια βάση, υπηρεσίες που επηρεάζονται άμεσα από τη διακύμανσή τους αυξάνονται με πολλαπλάσιο ρυθμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι η μεταφορά επιβατών με αεροπλάνο, δηλαδή τα αεροπορικά εισιτήρια, αυξάνονται κατά 52,4%, τα κόμιστρα των ταξί κατά 32,9% και η μεταφορά επιβατών με πλοίο 26,7%.

Η ίδια και ακόμα χειρότερη είναι η συσχέτιση των αυξήσεων κάποιων υπηρεσιών με το κόστος ηλεκτρισμού. Τη στιγμή που οι τιμές του ρεύματος υποχωρούν για τρίτο συνεχή μήνα, τον Ιανουάριο κατά 15,4% σε σχέση με τον περυσινό Ιανουάριο, πολλές υπηρεσίες που αυξήθηκαν λόγω του ρεύματος συνεχίζουν να ανατιμώνται. Για παράδειγμα, το κόστος σε κινηματογράφους και θέατρα έχει αυξηθεί σε ετήσια βάση κατά 16,9%, τα πακέτα των διακοπών κατά 13,1%, η διαμονή σε ξενοδοχεία-μοτέλ-πανδοχεία (έτσι καταγράφονται από την ΕΛΣΤΑΤ) κατά 8%. Αλλες μικρότερου μεγέθους και μεγαλύτερης φοροδιαφυγής υπηρεσίες, όπως οι οικιακές επισκευές, αυξάνουν το κόστος τους με ρυθμό 6,9% και οι οικιακές υπηρεσίες με 7,4%. Το ακόμα πιο σημαντικό κόστος των ενοικίων αυξάνεται και αυτό σε ετήσια βάση κατά 4%, το οποίο έρχεται να προστεθεί στις διψήφιες αυξήσεις της τελευταίας τριετίας.

Μετά δηλαδή την τιμή του ψωμιού και του κρέατος που συνεχίζει να αυξάνεται, έχει δημιουργηθεί μια ομάδα υπηρεσιών που δεν επηρεάζονται ευθέως από κάποιο χρηματιστήριο εμπορευμάτων, αλλά από την «περιρρέουσα ατμόσφαιρα», και τραβούν την ανηφόρα συντηρώντας τα υψηλά επίπεδα του τιμάριθμου.

Η εμπειρία έχει δείξει ότι ενώ οι τιμές της ενέργειας και των προϊόντων εξομαλύνονται συνήθως όταν αποκατασταθεί η προσφορά σε επίπεδα που να υπερκαλύπτει τη ζήτηση, οι τιμές των υπηρεσιών δεν κάμπτονται τόσο εύκολα. Μάλιστα συνδέονται με το επίπεδο μισθών, ειδικά σε τομείς στους οποίους υπάρχει μεγάλη ζήτηση για εργασία (και μειωμένη ανεργία), όπως συμβαίνει στη χώρα μας.

Για να το κάνουμε όσο πιο απλό και ελληνικό γίνεται. Ενώ οι τιμές του φυσικού αερίου, του ηλεκτρικού ρεύματος και του πετρελαίου ανεβαίνουν και διορθώνουν γρήγορα, τα κόμιστρα των ταξί, οι τιμές που χρεώνει ένας υδραυλικός ή οι τιμές ενός δωματίου σε ένα ξενοδοχείο, όταν ανέβουν δύσκολα όχι απλώς διορθώνουν, αλλά συνήθως συνεχίζουν να κινούνται ανοδικά όσο αυξάνεται η ζήτηση. Πρόκειται για την τελευταία πράξη στο σίριαλ «Πληθωρισμός στην Ελλάδα», το οποίο θα κληθεί να χειριστεί η επόμενη κυβέρνηση…

Νίκος Φιλιππίδης (in.gr)