|
1. Και
πρώτα, δυό απ’ τις απόψεις της κυρίας Α.
Διαμαντοπούλου: Καθώς είμαστε στη θέση «70»
(κοντά στον πάτο του «100») στην
ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης, η πρώτη θεραπεία
που μου έρχεται στον νού, ανάμεσα σε άλλες,
είναι ν’ αποχτήσομε κι εμείς (όλοι οι
εργαζόμενοι, σ’ όλες τις βαθμίδες) ένα πνεύμα
ανταγωνιστικό έναντι των κουτόφραγκων που τους
ταΐζομε με τις εισαγωγές των προϊόντων τους.
«Ανταγωνιστικό» στην μάθηση και στην παραγωγή,
όχι στο καφενείο (τα κοινωνικά δίκτυα δηλαδή). Η
δεύτερη καίρια υπόδειξη της πρώην Επιτρόπου
είναι ν’ ακολουθήσομε τα μέτρα που συνιστά η
έκθεση Ντράγκι «για την κάλυψη των κενών στην
εκπαίδευση και στην κατάρτιση». Εδώ είναι που ο
ηθολογικός (κυρίως) παράγοντας Πολιτικών,
Δασκάλων και Διδασκομένων παίζει ρόλον βασικό:
Καί ως προς την κοινωνική δικαιοσύνη ενώπιον της
Παιδείας, καί ως προς την αφιέρωση Γονέων και
Δασκάλων, καί ως προς το αντιλαϊκό σύνθημα «κάτω
η εντατικοποίηση».
2.Ερανίζομαι τώρα μερικές αναπτυξιακές συστάσεις
απ’ τον κύριο Γιάννη Στουρνάρα («διαρθρωτικές
αλλαγές» τις λέει), όπως πρώτη-πρώτη «η
επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης». Εδώ ο
ηθολογικός παράγοντας ακούγεται ακόμα
ισχυρότερος: Πώς ερμηνεύονται τα πρωτεία στη
δικομανία μας; Αραγε τόσο πάμπολλες είναι οι
απάτες μας, και τόσο ασυγκράτητος ο τσαμπουκάς
μας; Κι αυτές οι άπειρες αναβολές δικών εξαιτίας
δύο τουλάχιστον συντεχνιών; Βεβαίως, καί η
ψηφιοποίηση, καί οι εναλλακτικοί μηχανισμοί
επίλυσης «διαφορών» θα παίξουν τον προφανή ρόλο
τους, αλλα εντωμεταξύ άς την ξεσκεπάσομε
καλύτερα την ενπολλοίς ηθολογική ρίζα του κακού.
Κι έρχεται
μια άλλη σύσταση του κυρίου Στουρνάρα που είναι
η «μείωση της γραφειοκρατίας»: Οπως έχομε
παρατηρήσει (αλλα δέν έχομε ακόμη μετρήσει
ποσοτικώς), παρά τη μεσολαβήσασα σωτήρια
ψηφιοποίηση, η πολυκέφαλος λερναία ύδρα της
γραφειοκρατίας είναι ακόμη ζωντανή. Και όπως
έχουν διαπιστώσει παλαιότερες σχετικές έρευνες,
η κυριότερη αιτία είναι ο ανήθικος έρως της
εξουσίας – όταν δέν είναι το πρόσχημα του
δεκασμού. Αμφότερα, ηθολογικού χαρακτήρα, γι’
άλλη μια φορά…
3. Επομένως, άν για τέσσερις καίριες
αναπτυξιολογικές επισημάνσεις, υπάρχουν ισχυρές
ενδείξεις οτι κάμποσες αιτίες δέν είναι
«μηχανιστικές», τότε ξανάρχεται στο τραπέζι ενα
μείζον ζήτημα: η ανάγκη για ενα 15-ετές Πλάνο
Ηθοπαιδείας ως καίριο πολιτικό αίτημα, κι όχι ως
στιχάκι του Κατηχητικού. Μά, θα μου πείς, οι
διαθέσιμες «πολιτικές θεωρίες» δέν την
προβλέπουν αυτή την αιτιολόγηση. Ας θυμηθούμε
όμως οτι οι περισσότερες αυτών των θεωριών
στήνονταν εν απουσία των εκάστοτε δρώντων
υποκειμένων του σήμερα · και, επομένως, ευλόγως
αποφενακίσθηκαν.
Κι έρχεται
τώρα και μια φωνή ενός ακόμη οικονομολόγου (στο
ίδιο ένθετο) να τονίσει στα δικά-του
συμπεράσματα ότι: «Εχομε αναπτύξει μια ολόκληρη
κουλτούρα αυταρέσκειας, που βλέπει απωθητικά
ό,τι είναι κάπως μακροπρόθεσμο ή συνεπάγεται
κάποιο πρόσκαιρο βάρος». Πυκνότερη διάγνωση
ηθολογικού συνδρόμου δέν θα μπορούσε να
διατυπωθεί. Ο δέ συγγραφέας, δέν είναι ηθολόγος:
Είναι ο διάσημος οικονομολόγος Τάσος Γιαννίτσης.
Κι όπως
είναι γνωστόν, η «αυταρέσκεια» δέν έχει πολλή
σχέση με την κοινωνική συνοχή. Η δέ αποφυγή
«πρόσκαιρού βάρους» είναι σχεδόν ισοδύναμη με το
«ό,τι φάμε κι ό,τι πιούμε». (Ή, επι το
φιλοσοφικότερον, λυδία λίθος του ηθικού
ενεργήματος είναι το μέγεθος της χρονικής και
χωρικής κλίμακας αναμονής του κέρδους.) Αραγε,
θα μπορούσε κανεις να ελπίσει οτι θ’ ανοίξει
μεταξύ αρμοδίων ενας πολιτικός διάλογος, πάνω σ’
αυτήν την κατηγορία προβληματισμού;
Στο παρόν
άρθρο τηρήθηκε η ορθογραφία του αρθρογράφου.
Ο
κ. Θεοδόσης Π. Τάσιος είναι ομότιμος
καθηγητής του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου.
Πρώτη
δημοσίευση στο Βήμα
|
