Αυτά τα ζητήματα μπορεί να περιλαμβάνουν τις προσπάθειες μιας επιχείρησης να βελτιώσει το αποτύπωμα άνθρακα ή την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων της. Η φιλοσοφία πίσω από τα κριτήρια ESG είναι να μετρηθεί η επίδραση που έχουν οι επιχειρήσεις στο περιβάλλον και την κοινωνία στο σύνολό της και, ως εκ τούτου, πως οι πολιτικές τους ESG μπορούν να επηρεάσουν τη δική τους ανθεκτικότητα και κερδοφορία.

Οι περιβαλλοντικές πολιτικές μιας επιχείρησης μπορούν να συμβάλουν στη ρύπανση των υδάτων ή στη σπατάλη ενέργειας. Ως αποτέλεσμα, το κόστος, η φήμη και η συμμόρφωση με τους κανονισμούς της επιχείρησης ενδέχεται να τεθούν σε κίνδυνο. Οι κοινωνικές πολιτικές μιας επιχείρησης μπορούν να οδηγήσουν σε χαμηλότερη παραγωγικότητα και χαμηλότερο ηθικό των εργαζομένων, αυξάνοντας τον κίνδυνο αλλαγής προσωπικού ή απουσίας από την εργασία.

Τέλος, το ζήτημα διακυβέρνησης μιας επιχείρησης μπορεί να περιλαμβάνει έλλειψη συμμόρφωσης, επιδείνωση των σχέσεων με τους μετόχους, έλλειψη διαφορετικότητας στη διοίκηση, διαφθορά και άλλους παράγοντες που μπορεί να έχουν συνέπειες στη χρηματοοικονομική κατάσταση ή τη φήμη μιας επιχείρησης.

Δείκτης ESG

Χρησιμοποιώντας τα κριτήρια ESG που επιλέχθηκαν με βάση τη βιβλιογραφία  και τη διαθεσιμότητα της βάσης δεδομένων (Thomson Reuters) προσπαθήσαμε να δημιουργήσουμε ένα δείκτη ESG με τη βοήθεια ενός μοντέλου πολυκριτήριας ανάλυσης αποφάσεων.

Ο βασικός στόχος της έρευνας είναι να εξετάσει εάν τα επιλεγέντα κριτήρια καθώς και η συνολική προσέγγιση του θέματος είναι κατάλληλα για την αξιολόγηση επενδύσεων σε ESG.

Μοντέλο Πολυκριτήριας Ανάλυσης Αποφάσεων

Η πολυκριτήρια ανάλυση αποφάσεων αποτελεί ένα εξελιγμένο χώρο της επιχειρησιακής έρευνας, ο οποίος έχει γνωρίσει ιδιαίτερη άνθηση τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο (βλ. C. Zopounidis, P. Pardalos, handbook of multicriteria analysis, Springer, 2010).

Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, υπάρχουν τέσσερα θεωρητικά ρεύματα:

–         Πολυκριτήριος μαθηματικός προγραμματισμός,

–         Θεωρία πολυκριτήριας χρησιμότητας/αξίας,

–         Προσέγγιση σχέσεων υπεροχής,

–         Αναλυτική – συνθετική προσέγγιση.

Το μοντέλο που αναπτύχθηκε, ανήκει στην κατηγορία «αναλυτική συνθετική προσέγγιση» και ονομάζεται συνάρτηση προσθετικής χρησιμότητας (βλ. Μ. Δούμπος, Κ. Ζοπουνίδης, πολυκριτήρια υποστήριξη αποφάσεων σε επιχειρήσεις και οργανισμούς: η αναλυτική – συνθετική προσέγγιση, εκδόσεις Αλέξανδρος ΙΚΕ, 2021).

Η εξίσωση του μοντέλου είναι η ακόλουθη:

ESG = (E + S + G) + (CTRY + SCTR + YR)

όπου E, S, G είναι μερικά σκορ των τριών διαστάσεων ESG, καθεμιά εκφράζεται με μια μορφή  προσθετικής χρησιμότητας αξίας των κριτηρίων:

Ε =

S =

G=

Όπου:

CNTR = η χώρα

SCTR = ο κλάδος

YR = το έτος

Η εκτίμηση του μοντέλου γίνεται με τεχνικές γραμμικού προγραμματισμού στα πλαίσια της μονότονης παλινδρόμησης (ordinal regression, βλ. E. Jacquet – Lagreze, J. Siskos, assessing a set of additive utility functions for multicriteria decision making: the UTA method, European Journal of Operational Research, 10(2), 151-164, 1382).

Αποτελέσματα

Η βάση δεδομένων της Thomson Reuters περιέχει 16 κλάδους και 39 χώρες για τη χρονική περίοδο 2007-2019.

Ο πίνακας 1 περιέχει το βασικό δείγμα στο οποίο καταλήξαμε μετά από μια πρώτη επεξεργασία ανάλογα με τη διαθεσιμότητα των δεδομένων. Για την κάθε χώρα υπάρχει και το πλήθος των επιχειρήσεων. Οι κλάδοι είναι κωδικοποιημένοι όπως:

A: Agriculture, forestry, and fishing

B: Mining and quarrying

R: Arts, entertainment, and recreation.

Επίσης, ο κάθε κλάδος περιέχει τον ανάλογο αριθμό επιχειρήσεων.

Οι πίνακες 2,3 και 4 περιέχουν τα χρησιμοποιηθέντα κριτήρια της ανάλυσης με την κατηγορία, την ονομασία και τον ορισμό τους.

Συνολικά, τα κριτήρια εκτίμησης είναι:

–         Κριτήρια περιβάλλοντος 8,

–         Κριτήρια κοινωνικά 11,

–         Κριτήρια διακυβέρνησης 6