|
Τα
δεδομένα
Στις 4
Οκτωβρίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ) πρότεινε
την επιβολή αντισταθμιστικών δασμών έως και
35,3% στα ηλεκτρικά οχήματα προερχόμενα από την
Κίνα, πέρα από τον ισχύοντα δασμό του 10%
στα εισαγόμενα αυτοκίνητα. Κατά τη διαδικασία
λήψης αυτής της απόφασης, πέντε κράτη μέλη
ψήφισαν κατά, 12 απείχαν (μεταξύ των οποίων κι η
Ελλάδα) και τα υπόλοιπα 10 ψήφισαν υπέρ. Η
Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε στον καθορισμό του
κατάλληλου κανονισμού, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ
στις 31 Οκτωβρίου. Μπορεί να προκαλεί έκπληξη το
γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα μπορούσε να
προχωρήσει στην επιβολή τέτοιων δασμών δεδομένης
της έλλειψης συμφωνίας μεταξύ των χωρών. Ωστόσο,
αυτό εμπίπτει σαφώς στα δικαιώματά της βάσει των
κανόνων ειδικής πλειοψηφίας που ισχύουν σε
υποθέσεις αντιντάμπινγκ.
Οι
διαπραγματεύσεις με την Κίνα μπορεί να
συνεχιστούν ακόμη και μετά την επιβολή αυτών των
δασμών. Οι προκαταρκτικοί δασμοί που εισήχθησαν
τον Ιούλιο του 2024 και η αναμονή κλιμάκωσης των
μέτρων τον Οκτώβριο έχουν ήδη μειώσει τα
κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα που πωλούνται στην
Ευρώπη.
Γιατί
τώρα;
Οι
εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Ιούνιο
οδήγησαν στον επαναδιορισμό της Ούρσουλα φον
ντερ Λάιεν ως προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Στη δεύτερη θητεία της απαιτείται να
ανταποκριθεί στα μεγάλα οικονομικά ζητήματα:
οικονομική ασφάλεια, ανταγωνιστικότητα και
παραγωγικότητα. Με τις δύο εκθέσεις που
ανατέθηκαν από την ίδια να έχουν πλέον
δημοσιευθεί, η πρώτη που επιμελήθηκε ο Λέττα για
την προώθηση της ενιαίας αγοράς και η δεύτερη
από τον Ντράγκι για την προώθηση της
ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης, η ΕΕ έχει έναν
πολύ σαφή κατάλογο των ενεργειών που πρέπει να
γίνουν για την αντιμετώπιση αυτών των
προκλήσεων. Υπάρχει τώρα μεγάλη πίεση για
επίτευξη αποτελεσμάτων στα μεγάλα ζητήματα.
Δεδομένης της αρμοδιότητας της ΕΕ στην εμπορική
πολιτική, οι δασμοί στα κινεζικά ηλεκτρικά
οχήματα είναι ένας γρήγορος τρόπος για να φανεί
ότι ενεργούμε σε ένα από τα ζητήματα που εγείρει
η έκθεση Ντράγκι: την ανάγκη άσκησης
διαφοροποιημένης εμπορικής πολιτικής. Η
Ευρωπαϊκή Ένωση ακολουθεί παραδοσιακά μια
εμπορική πολιτική βασισμένη σε τρεις άξονες:
προστασία της πολυμέρειας, αναλογικά αντίποινα
σε περίπτωση επίθεσης, και επιδίωξη διμερών
συνθηκών. Ωστόσο, ένα από τα διαγνωστικά
στοιχεία στην έκθεση Ντράγκι είναι ότι η
παγκόσμια εμπορική πολιτική έχει καταστεί
εργαλείο προστατευτισμού εγχωρίων συμφερόντων,
στρεβλώνοντας έτσι τους ισότιμους όρους
ανταγωνισμού. Η Ευρώπη δεν έχει άλλη επιλογή από
το να ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο, επειδή καθώς η
οικονομία της εξαρτάται το περισσότερο από το
εμπόριο σε σύγκριση με άλλες, αυτό την καθιστά
ιδιαίτερα ευάλωτη σε προστατευτικά μέτρα που
υιοθετούνται από άλλους. Ως εκ τούτου,
αναγκάζεται η Ευρώπη να χρησιμοποιήσει επίσης
εμπορικές πολιτικές για να «εξισορροπήσει τους
όρους ανταγωνισμού», αν και ο Ντράγκι συνιστά
προσοχή.
Η
εμπειρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τους ηλιακούς
συλλέκτες έχει αναμφίβολα διαδραματίσει επίσης
σημαντικό ρόλο στην επιτάχυνση της δράσης για τα
ηλεκτρικά οχήματα. Επιθυμώντας να προωθήσουν την
πράσινη μετάβαση, πολλά κράτη μέλη παρείχαν
κίνητρα τόσο στους καταναλωτές όσο και στις
επιχειρήσεις για την εγκατάστασή τους. Αυτό
κατέστησε την Ευρωπαϊκή Ένωση τον μεγαλύτερο
καταναλωτή ηλιακών συλλεκτών παγκοσμίως. Με
σαφές πλεονέκτημα κόστους, οι κινεζικοί ηλιακοί
συλλέκτες έγιναν οι πιο ζητούμενοι, γεγονός που
κατέληξε να εκτοπίσει τις ευρωπαϊκές
επιχειρήσεις. Το ίδιο ζήτημα ήταν σημαντικό τότε
που είναι και τώρα με τα ηλεκτρικά οχήματα:
είναι θεμιτό αυτό το πλεονέκτημα κόστους ή είναι
αποτέλεσμα αθέμιτων επιδοτήσεων; Αυτό οδήγησε
τότε σε έρευνες, προσωρινούς αντισταθμιστικούς
δασμούς και, τελικά, σε διακανονισμό με την
Κίνα. Ωστόσο, οι παραγωγοί ηλιακών συλλεκτών της
Ευρώπης εξακολουθούν μέχρι σήμερα να
θρηνούν τον αθέμιτο ανταγωνισμό από την Κίνα
και τον τρόπο με τον οποίο έχει συρρικνώσει τον
εγχώριο τομέα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιθυμεί
σίγουρα να επιταχύνει οποιαδήποτε δράση όσον
αφορά τα ηλεκτρικά οχήματα, δεδομένης της
οικονομικής σημασίας τους για τον τομέα και του
αντίκτυπού της στην πράσινη μετάβαση.
Ποιος ο
στόχος τους;
Μια
σημαντική διαφορά με τον τρόπο με τον οποίο οι
ΗΠΑ αντιμετώπισαν τα ηλεκτρικά οχήματα από την
Κίνα είναι ότι η ΕΕ δεν στοχεύει στην επιβολή
απαγορευτικών δασμών. Ως εκ τούτου, δεν υπάρχει
πρόθεση να αποτραπεί η πώληση κινεζικών
ηλεκτρικών οχημάτων στην Ευρώπη. Παρόλα αυτά,
στον βαθμό που τα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα
επωφελούνται από πλεονέκτημα κόστους που
οφείλεται σε αθέμιτη κρατική στήριξη, οι δασμοί
αποσκοπούν στην αποκατάσταση ισότιμων όρων
ανταγωνισμού.
Η Ευρώπη
θα συνεχίσει να συνεργάζεται με την Κίνα για την
εξεύρεση αποδεκτών διορθωτικών μέτρων όσον αφορά
τις πρακτικές που θεωρούνται αθέμιτες, αλλά στο
εν τω μεταξύ, η επιβολή δασμών θα περιορίσει τη
ζημία στη βιομηχανία της Ευρώπη. Τουλάχιστον,
αυτό είναι το σκεπτικό. Ένα σημαντικό στοιχείο
στην απόφαση της ΕΕ είναι να παραμείνει συμβατή
με τον ΠΟΕ, όχι μόνο λόγω της σημασίας που
δίνουν τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στους
πολυμερείς οργανισμούς, αλλά και για να
αποφευχθεί ένας διμερής εμπορικός πόλεμος. Οι
κινεζικές αρχές έχουν ήδη ξεκινήσει μια συζήτηση
σε επίπεδο ΠΟΕ, η οποία είναι χρήσιμη, διότι η
Ευρώπη στοχεύει στην προώθηση μεγαλύτερης
διαφάνειας, προκειμένου να είναι σε θέση να
προσδιορίσει ποιες επιδοτήσεις στρεβλώνουν το
εμπόριο και ποιες όχι.
Ποια
είναι τα ρίσκα;
Το πρώτο
ρίσκο είναι ότι η έλλειψη συναίνεσης δείχνει ότι
δεν είναι σαφές ποιος επωφελείται από αυτούς
τους δασμούς και αν θα επιτύχουν πράγματι τους
στόχους τους. Ενώ μια θετική/αρνητική ψήφος
αποκαλύπτει την άποψη των αντίστοιχων κρατών
μελών σχετικά με τις επιπτώσεις τους, το γεγονός
ότι 12 κράτη μέλη απείχαν καταδεικνύει μεγάλη
αβεβαιότητα για τα συνολικά οφέλη για την
Ευρωπαϊκή Ένωση.
Δεύτερον, το σκεπτικό τον δασμών είναι να
αυξήσουν τις τιμές των κινεζικών ηλεκτρικών
οχημάτων στην Ευρώπη και παράλληλα την
ανταγωνιστικότητα της εγχώριας βιομηχανίας. Δεν
είναι ξεκάθαρο ότι αυτό θα επιτευχθεί. Η
κινεζική βιομηχανία ηλεκτρικών οχημάτων
αντιμετωπίζει πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα,
γεγονός που την τοποθετεί σε καλή θέση για να
απορροφήσει αυτήν την αύξηση του κόστους χωρίς
να θέσει σε κίνδυνο το μερίδιο που έχει στην
αγορά. Αλλά πέρα από τις επιδοτήσεις, για τις
οποίες η ΕΕ έχει δίκιο να διαμαρτύρεται, ο
τομέας των ηλεκτρικών οχημάτων στην Κίνα
βρίσκεται σε πολύ πιο προηγμένη κατάσταση από
αυτόν στην Ευρώπη, γεγονός που τον καθιστά απλώς
πιο ανταγωνιστικό. Οι δασμοί κερδίζουν χρόνο,
αλλά δεν επιλύουν τις ελλείψεις που
αντιμετωπίζει ο τομέας στην Ευρώπη, από την
υπανάπτυκτη προμήθεια μπαταριών έως την
χαμηλότερη καινοτομία κι επενδύσεις.
Τρίτον,
οι δασμοί βλάπτουν αυτόματα τον καταναλωτή της
Ευρώπης, ο οποίος έρχεται αντιμέτωπος με
υψηλότερες τιμές. Αυτό δεν είναι μόνο επιζήμιο
για τους ίδιους τους καταναλωτές, αλλά
επιβραδύνει επίσης τη απομάκρυνση από τα ορυκτά
καύσιμα και, ως εκ τούτου, την ίδια την πράσινη
μετάβαση.
Τέλος,
και ίσως ο πιο άμεσος κίνδυνος είναι ότι
προστίθενται οι δασμοί στον κατάλογο των
παραπόνων Ευρώπης-Κίνας και, ως εκ τούτου,
αυξάνουν τον βαθμό του παγκόσμιου
κατακερματισμού. Δεν είναι παράλογο να επιδιώκει
η Ευρωπαϊκή Ένωση την προστασία της οικονομίας
της από αθέμιτες πρακτικές. Αλλά το πώς το κάνει
είναι κρίσιμο. Ανταγωνιστικά μέτρα μειώνουν μόνο
την προθυμία της Κίνας να συνεργαστεί σε άλλα
ζητήματα, όπως η προώθηση των κλιματικών στόχων
και κρίσιμα για την ασφάλεια της Ευρώπης, στην
συμβολή της στην εύρεση λύσης της Ρωσικής
εισβολής στην Ουκρανία.
Ενώ η
έκθεση Ντράγκι υποστηρίζει την άσκηση
διαφοροποιημένης εμπορικής πολιτικής,
προειδοποίει επίσης ότι καθώς το 50% του ΑΕΠ της
βασίζεται στο εμπόριο, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει
πολλά να χάσει από κακές εμπορικές πολιτικές. Θα
ήταν πολύ προτιμότερο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να
επικεντρωθεί στις συστάσεις των Λέττα και
Ντράγκι που παρέχουν αδιαμφισβήτητα οφέλη και,
ως εκ τούτου, έχουν ευρεία συναίνεση μεταξύ των
κρατών μελών. Η εμβάθυνση και η επέκταση της
ενιαίας αγοράς, η απλούστευση και η μείωση του
κανονιστικού φόρτου, η διαχείριση των ευάλωτων
οικονομικών εξαρτήσεων είναι μερικά παραδείγματα
στα οποία θα έπρεπε η ΕΕ να δώσει προτεραιότητα.
* Η
Μαρία Δεμερτζή είναι Ανώτατη οικονομολόγος για
την Ευρώπη, The Conference Board.
Πρώτη
δημοσίευση στο Money Review
|
