|
Τώρα, μας
λένε οι Τραμπ, Βανς και Σία, ήρθε η ώρα οι
Ευρωπαίοι (και οι Καναδοί, οι Μεξικανοί, οι
Ιάπωνες) να επιστρέψουν μέρος από τα χρωστούμενα
στις ΗΠΑ. Πώς; Με δύο μέτρα πίεσης: πρώτον, την
απόσυρση της αμερικανικής αμυντικής ομπρέλας
και, δεύτερον, την επιβολή απαγορευτικά υψηλών
δασμών στις εισαγωγές προς τις ΗΠΑ. Αυτό,
ευελπιστούν οι διοικούντες στην Ουάσιγκτον, θα
αποφέρει δύο, τουλάχιστον, οφέλη: Αφενός, οι
Ευρωπαίοι θα ξαλαφρώσουν τον αμερικανικό
αμυντικό προϋπολογισμό, αναλαμβάνοντας οι ίδιοι
το κόστος για την αποτροπή των εχθρών τους·
αφετέρου, θα αρχίσουν να επενδύουν στις ΗΠΑ, αν
δεν θέλουν να χάσουν την πρόσβαση στην
αμερικανική αγορά.
Ως προς το
πρώτο σκέλος του συλλογισμού, this is nothing
new. Μετά το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, η
ρεπουμπλικανική πλειοψηφία στο Κογκρέσο έσπευσε
να επιβάλει την άμεση επάνοδο των αμερικανικών
στρατευμάτων από το ευρωπαϊκό θέατρο,
απορρίπτοντας ταυτόχρονα τη συμμετοχή των ΗΠΑ
στην ασφάλεια της Ευρώπης και στην Κοινωνία των
Εθνών. Αυτή την πολιτική απομονωτισμού
ακολούθησε και ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος Γουόρεν
Χάρντινγκ, που διαδέχτηκε τον ιδεαλιστή
διεθνιστή Γούντρο Ουίλσον. Ο ίδιος ύψωσε
δασμολογικά τείχη που θα ζήλευε και ο Τραμπ,
κάνοντας πράξη το σύνθημά του «America First».
Η συνέχεια
θα έπρεπε να είναι γνωστή στους αποφοίτους και
των αμερικανικών σχολείων: Η αμερικανική
οικονομία βρέθηκε με μεγάλη ρευστότητα τη στιγμή
που οι αμερικανικές εξαγωγές κατέρρεαν· η
ρευστότητα διοχετεύθηκε σε αξίες, όπως ομόλογα,
αμερικανικά και ξένα, και ιδίως στο
χρηματιστήριο, δημιουργώντας τη φούσκα της Wall
Street· ταυτόχρονα, αγροτικά και βιομηχανικά
πλεονάσματα έμεναν απούλητα (αφού κανείς εκτός
ΗΠΑ δεν είχε δολάρια για να τα αγοράσει)· στο
τέλος, η φούσκα των αξιών έσκασε, βυθίζοντας τις
ΗΠΑ και τον κόσμο στον χειρότερο φαύλο κύκλο
κρίσης και ύφεσης στην Ιστορία.
Στον τομέα
της ασφάλειας, πλείστοι Αμερικανοί πίστευαν ότι
τζάμπα είχαν θυσιάσει 116.500 από τα παιδιά τους
και ξοδέψει 334 δισ. δολάρια (σε σημερινές
τιμές) για να βοηθήσουν τη Βρετανία, τη Γαλλία
και τους συμμάχους τους να επικρατήσουν απέναντι
στις στρατιές του Κάιζερ. Θύμωσαν ακόμα
περισσότερο, όταν οι Αγγλογάλλοι και άλλοι
οφειλέτες τους έπαψαν να εξυπηρετούν τα πολεμικά
και μεταπολεμικά τους χρέη επικαλούμενοι την
κρίση και την ύφεση που, σημειωτέον, είχε
ξεκινήσει από την Αμερική. Χρειάστηκε να δεχθούν
την επίθεση της Ιαπωνίας, τον Δεκέμβριο του
1941, για να πειστούν – και πάλι όχι όλοι – ότι
στον 20ό αιώνα κανένας ωκεανός και καμιά
απόσταση δεν σε προστάτευε αν έπιανε φωτιά το
σπίτι του γείτονα.
Στα τέσσερα
χρόνια παρά τέσσερις μήνες που συμμετείχαν στον
Β' Παγκόσμιο Πόλεμο οι Αμερικανοί θυσίασαν
418.500 άτομα (νεκρούς και αγνοουμένους) και
ξόδεψαν κάπου 4 τρισ. δολάρια (σε σημερινές
τιμές) για να νικήσουν στα μέτωπα του Ειρηνικού,
της Βόρειας Αφρικής και της Ευρώπης. Δεν θα ήταν
παράλογο να υποθέσει κάποιος ότι μια σταθερή
στήριξη στο σύστημα συλλογικής ασφάλειας της
Κοινωνίας των Εθνών, αντί του απομονωτισμού, θα
είχε αποθαρρύνει τις επιθετικές διαθέσεις των
δικτατόρων του μεσοπολέμου. Οπωσδήποτε, μια
τέτοια εναλλακτική πολιτική θα είχε μικρότερο
κόστος από την εμπλοκή στον πόλεμο.
Δεν γνωρίζω
αν οι Τραμπ, Βανς και Σια θεωρούν και τη
συμμετοχή της χώρας τους στον Β' Παγκόσμιο bad
business. Σίγουρα όμως, τους διαφεύγει ότι
προκάτοχοί τους, όπως ο Ουίλσον ή ο Ρούσβελτ
στους δύο Παγκόσμιους, ή ο Τρούμαν στον Ψυχρό,
ανέλαβαν τα βάρη του πολέμου ή της ένοπλης
ειρήνης όχι για να βγάλουν ξένα κάστανα από τη
φωτιά ή για να υπηρετήσουν κοινές αξίες, αλλά
για να προστατεύσουν αμερικανικά συμφέροντα.
Συμφέροντα που θα απειλούσε μια Ευρώπη υπό
γερμανικό ή σοβιετικό έλεγχο. Εκτός και αν, όπως
δείχνουν σήμερα με τον Πούτιν ή τον Σι
Τζινπίνγκ, ένιωθαν πιο άνετα στην παρέα τύπων
όπως ο Γουλιέλμος, ο Αδόλφος ή οι τότε ένοικοι
του Κρεμλίνου.
Γιάννης
Στεφανίδης (Athens Voice)
|
