Κατά τη γνώμη μου, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι κατά την πρώτη δεκαετία του αιώνα μας, το μερίδιο του ευρώ βρισκόταν σε σταθερή άνοδο. Μάλιστα, έως το 2010, το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα ήταν ο βασικός ωφελημένος της σταδιακής διαφοροποίησης των παγκόσμιων συναλλαγματικών διαθεσίμων από το δολάριο. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, το μερίδιο του ευρώ στα συναλλαγματικά αποθεματικά είχε φτάσει στο 25,52% στο τέταρτο τρίμηνο του 2009, ενώ το μερίδιο του δολαρίου είχε μειωθεί σταδιακά στο 64,79%.

Ωστόσο, έπειτα από την κατάρρευση της Lehman Brothers, οι θεσμικές διευθετήσεις στο όνομα της «νομισματικής ειρήνης» -οι συντονισμένες, δηλαδή, δράσεις των ΗΠΑ, της Γερμανίας και της Κίνας για τη διασφάλιση του υπάρχοντος καθεστώτος πολιτικών- εξασφάλισαν το στάτους του δολαρίου ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος.

Πρώτον, η Federal Reserve στις Ηνωμένες Πολιτείες λειτούργησε ως διεθνής δανειστής ύστατης καταφυγής για τις ξένες κεντρικές τράπεζες, δημιουργώντας γραμμές ανταλλαγής νομισμάτων (swap lines), ένα σύστημα στο οποίο συμπεριλαμβάνονταν οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες της Ευρώπης, όπως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η Τράπεζα της Αγγλίας και η Ελβετική Εθνική Τράπεζα, καθώς και οι κεντρικές τράπεζες του Καναδά και της Ιαπωνίας. 

Δεύτερον, η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας αποφάσισε να συνδέσει εκ νέου το γουάν με το αμερικανικό δολάριο κατά τη διάρκεια της περιόδου από τον Ιούλιο του 2008 έως τον Ιούνιο του 2010. Αυτό που αναφέρει για την τρέχουσα περίοδο η αρθρογράφος –ότι «η Κίνα θα μπορούσε να πουλήσει θέσεις της στα αμερικανικά κρατικά ομόλογα, αλλά κάτι τέτοιο θα υπονόμευε την αξία των υπόλοιπων αμερικανικών ομολόγων στα χέρια της Κίνας»- ίσχυε και τότε.

Τρίτον, η κρίση χρέους που ακολούθησε στην Ευρωζώνη, μετά το 2010, αναδύθηκε ως υπαρξιακή για το κοινό νόμισμα. Για την Γερμανία, ένα αδύναμο ευρώ σε μία εποχή μεγάλης αβεβαιότητας βοηθούσε την εξαγωγική οικονομία της να αναπτυχθεί με έναν λογικό ρυθμό.

Κατά συνέπεια, ο Βασιλιάς-Δολάριο δεν έχασε το στέμμα του, αντιστρέφοντας την τάση η οποία ευνοούσε τη διαφοροποίηση προς το ευρώ κατά την πρώτη δεκαετία.

Ωστόσο, όπως το θέτει η Green, σε έναν πολυπολικό κόσμο ίσως να μιλάμε τελικά για εναλλακτικά διεθνή αποθεματικά νομίσματα, πέραν του δολαρίου. Αυτά, όμως, τα εναλλακτικά νομίσματα πιθανότατα θα προέρχονται και πάλι από χώρες του δυτικού μπλοκ.

Άλλωστε, στην μεγάλη εικόνα, η πραγματική διαχωριστική γραμμή για την παγκόσμια χρηματοοικονομική ηγεμονία θα συνεχίσει να είναι η δημοκρατία έναντι του απολυταρχισμού. 

* Το άρθρο αυτό είναι η μετάφραση (από το MR) επιστολής του κ. Γκράβα, όπως την δημοσίευσαν οι Financial Times.

** Ο Κωνσταντίνος Γκράβας είναι διδάκτωρ του Τμήματος Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του EΚΠΑ, συγγραφέας του βιβλίου “Οικονομικός Πόλεμος και Νομισματική Ειρήνη” (εκδόσεις Ι. Σιδέρης, πρόλογος: Γιάννης Στουρνάρας) και συν-συγγραφέας του βιβλίου “Κεντρικές Τράπεζες” (εκδόσεις Παπαδόπουλος).