Το ασφαλιστικό ήταν ένας από τους βασικότερους λόγους της χρεοκοπίας του ελληνικού κράτους. Μαζί με τα δομικά προβλήματα της χώρας μας –ήτοι τη γήρανση του πληθυσμού και συνεπώς την αύξηση των συνταξιούχων και τη μείωση των εργαζομένων– υπήρχαν χαμηλές εισφορές, υψηλές συντάξεις, συνταξιοδότηση σε νεαρές ηλικίες. Ολα αυτά δημιουργούσαν ελλείμματα στα ασφαλιστικά ταμεία, τα οποία κάλυπτε το κράτος.

Η συνέχεια είναι γνωστή. «Οταν μπήκαμε στην ΟΝΕ, η στήριξη του προϋπολογισμού προς τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης ήταν της τάξεως των περίπου 5,4 δισ. ευρώ ή 4% του ΑΕΠ. Το 2009 είχε φθάσει στα 18,9 δισ. ή 8,2% του ΑΕΠ. Αν είχε σταθεροποιηθεί η συνεισφορά του προϋπολογισμού στο επίπεδο του 2001, η χώρα θα είχε περίπου 75 δισ. λιγότερο χρέος από αυτό που είχε το 2009» (Φίλιππος Σαχινίδης, 2.12.2015). Η συνολική συνεισφορά του κρατικού προϋπολογισμού στα ασφαλιστικά ταμεία την ίδια περίοδο ήταν 118 δισ. ευρώ, ήτοι 40% του δημοσίου χρέους που είχε η Ελλάδα στις 31.12.2009.

Υπ’ αυτήν την έννοια είχε δίκιο (έστω κατά 40%) ο κ. Θεόδωρος Πάγκαλος, όταν έλεγε «μαζί τα φάγαμε». Αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι «φάγαμε» εξίσου. Υπήρχαν ταμεία που, αναλογικώς με τα μέλη τους, χρηματοδοτήθηκαν υπερβολικώς. Υπήρχαν και οι φτωχοί συγγενείς, που πήραν δεν πήραν κάτι· μπορεί να έβαλαν κιόλας στον κοινό κορβανά. Η «αναδιανεμητική δικαιοσύνη» στην Ελλάδα είχε ως εξής: κλάδοι που μπορούσαν να πιέζουν αποτελεσματικά τις κυβερνήσεις πήραν τη μερίδα του λέοντος, αφήνοντας ψίχουλα για τους πολλούς. Πάντα υπήρχαν ευαίσθητες αντιπολιτεύσεις για να διαλαλήσουν το δίκιο των προνομιούχων, ακόμη και βουλευτές των κυβερνώντων κομμάτων που προσδοκούσαν ψήφους. Μην ξεχνάμε τον κ. Χρήστο Παπουτσή, που είχε πει ότι «2.000 ευρώ παίρνουν φτωχά και μεσαία στρώματα και ως εκ τούτου θα πρέπει να επανεξεταστεί» το «πάγωμα» των μισθών άνω αυτού του ποσού στο Δημόσιο (19.11.2009).

Ηρθε η κρίση, κάποια πράγματα συμμαζεύτηκαν, αλλά ο προϋπολογισμός εξακολουθεί να χρηματοδοτεί την ασφάλιση. Πέραν της εθνικής σύνταξης, που έχει νομοθετηθεί (περίπου 9 δισ. ευρώ), οι φορολογούμενοι το 2023 θα δώσουν στον ΕΦΚΑ 6 δισ. ευρώ για τις ανταποδοτικές (κατά τα άλλα) συντάξεις. Δηλαδή το κράτος θα δώσει 15 δισ., ενώ οι εισφορές θα είναι 16 δισ.

Το ένα πρόβλημα είναι ότι δεν φθάνουν οι εισφορές. Το 80%, για παράδειγμα, των ελεύθερων επαγγελματιών έχει επιλέξει τη χαμηλότερη κλάση ασφάλισης και οι εισφορές τους είναι χαμηλότερες από εκείνες που εισπράττει ο ΕΦΚΑ για ανειδίκευτους εργάτες! Το άλλο πρόβλημα είναι ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες αρνούνται την τιμαριθμική προσαρμογή των εισφορών, όπως προβλέπει ο νόμος. Εχει ξεκινήσει το παλιό γαϊτανάκι των πιέσεων και των δακρύων («δεν βγαίνουμε…») σε μια κυβέρνηση που λόγω των επικείμενων εκλογών είναι ευεπίφορη σε ρουσφέτια. Ηδη βουλευτής της πλειοψηφίας μεταμορφώθηκε σε Παπουτσή της Ν.Δ. Η κ. Ολγα Κεφαλογιάννη έκανε ερώτηση στη Βουλή: Η τιμαριθμική προσαρμογή «σε μια τόσο δύσκολη περίοδο, θα οδηγήσει την πλειοψηφία των ασφαλισμένων σε μεγάλη δυσκολία καταβολής των τρεχουσών εισφορών. (…) Ερωτάται ο αρμόδιος υπουργός: Προτίθεται να λάβει κάποια νομοθετική πρωτοβουλία για την αναστολή της αύξησης των ασφαλιστικών εισφορών των δικηγόρων, καθώς και των εν γένει αυτοτελώς απασχολούμενων –επιστημόνων– ελευθέρων επαγγελματιών;».

Δεν ξέρουμε τι προτίθεται να κάνει η κυβέρνηση, αλλά αν ανοίξει ο ασκός της αναθεώρησης των ασφαλιστικών νόμων, δεν θα βρούμε πάτο. Στο κάτω κάτω της γραφής, όλοι έχουν προβλήματα λόγω του πληθωρισμού. Τα περισσότερα, δε, τα έχουν οι πενιχρώς αμειβόμενοι ανειδίκευτοι εργάτες, που μαζί με τους εργοδότες τους πληρώνουν υψηλότερες εισφορές από το 80% των ελευθέρων επαγγελματιών.

Πάσχος Μανδραβέλης (Καθημερινή)