Οι διαδοχικές επιπλοκές στις εφοδιαστικές αλυσίδες, σε συνδυασμό με την ώθηση της αγοραστικής δύναμης από τα χαμηλά επιτόκια και τα μέτρα στήριξης, προκάλεσαν εκτεταμένες ανατιμήσεις οι οποίες, από σύμπτωμα, ανάγονται τώρα στην αιτία του προβλήματος για τις οικονομίες.

Το ευρωπαϊκό σύστημα, αργά και σταδιακά, βρίσκει κάποιον βηματισμό για τη συγκράτηση των τιμών στην ενέργεια. Ομως οι αυξήσεις ρεκόρ των προηγούμενων πολλών μηνών έχουν περάσει σε όλους τους κρίκους της παραγωγικής αλυσίδας, απειλώντας με δομικό πληθωρισμό για αξιοσημείωτο χρονικό διάστημα. Διεθνείς οργανισμοί υπολογίζουν ότι τα επόμενα δύο χρόνια οι τιμές των βασικών εμπορευμάτων θα παραμείνουν πάνω από τον μέσο όρο τους, όπως αυτός διαμορφώθηκε τα τελευταία πέντε χρόνια.

Ο υψηλός πληθωρισμός δημιουργεί πια αυξημένα ρίσκα, ιδίως σε χώρες όπως η Ελλάδα· δυσθεώρητο δημόσιο χρέος που αφαιρεί τη δυνατότητα για ουσιαστικές ενέσεις ρευστότητας και μικρή, δυσλειτουργική αγορά με διαχρονικές στρεβλώσεις.

Ηδη από τη φάση της πανδημίας, οι πιο συντηρητικοί οικονομολόγοι προειδοποιούσαν για το φάντασμα του πληθωρισμού μέσα από τη γενναιόδωρη νομισματική πολιτική και τις εκτεταμένες κρατικές δαπάνες. Αντιμετωπίζονταν περίπου ως γραφικοί και τώρα οι εξελίξεις τούς επιβεβαιώνουν. Ομως η άσκηση ήταν δύσκολη και κάθε επιλογή θα είχε κόστος.

Παρ’ όλα αυτά, η οικονομία φαίνεται πως έχει τη δική της –παρότι επώδυνη– μέθοδο αυτοΐασης. Αν συμβουλευθούμε την Παγκόσμια Τράπεζα, «οι τιμές θα υποχωρούν όσο θα εντείνεται η επιβράδυνση της ανάπτυξης». Κοινώς, στη χειρότερη θα δουλέψει η ύφεση από μόνη της.

Υστερόγραφο: «Τίποτα δεν μπορεί να καταστρέψει μια κοινωνία τόσο καθολικά και ριζικά όσο το να αφήσεις τον πληθωρισμό να αφηνιάσει. Ο πληθωρισμός δεν προκύπτει επειδή έχεις ξαφνικά σπάταλους καταναλωτές. Ηταν πάντα σπάταλοι. Ούτε προκύπτει επειδή έχεις ξαφνικά άπληστους επιχειρηματίες. Ηταν πάντα άπληστοι. Ο πληθωρισμός προκύπτει επειδή εμείς ως πολίτες ζητάμε από τους πολιτικούς να εκτελέσουν ένα αδύνατο έργο. Τους ζητάμε να ξοδέψουν τα χρήματα κάποιου άλλου σε εμάς, αλλά να μην ξοδέψουν τα δικά μας χρήματα σε κανέναν άλλον. Ολοι μιλούν κατά του πληθωρισμού, αλλά αυτό που εννοούν είναι ότι θέλουν να ανέβουν οι τιμές των προϊόντων που πωλούν και να πέσουν οι τιμές των πραγμάτων που αγοράζουν». – Μίλτον Φρίντμαν.

Βασίλης Κωστούλας (Καθημερινή)