Ημέρα με την ημέρα, ώρα με την ώρα,
πλησιάζουμε με βασανιστικούς ρυθμούς τη χρονιά
ορόσημο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, το 2023.
Κλείνουν έτσι εκατό χρόνια από τη Συνθήκη της
Λωζάννης, της οποίας οι πρόνοιες καθόρισαν τις
διμερείς σχέσεις με τις υπογραφές του Κεμάλ
Ατατούρκ και του Ελευθέριου Βενιζέλου. Το 2023,
πρόκειται να διεξαχθούν και οι κομβικές για τις
πολιτικές εξελίξεις στις δύο χώρες εκλογικές
αναμετρήσεις. Στην Τουρκία θα καθοριστεί εάν θα
κλείσει ή όχι ο κύκλος Ερντογάν. Στην Ελλάδα θα
προσδιοριστεί αν και κατά πόσο θα συνεχιστεί ή
όχι η «μνημονική κατάρα» που θέλει κυβερνήτες
βραχείας θητείας και με ημερομηνία λήξης. Σε
οποιαδήποτε περίπτωση, το 2023 θα είναι το έτος
καταλύτης για τις εξελίξεις σε αυτή την
αποσταθεροποιημένη νοτιοανατολική πτέρυγα του
ΝΑΤΟ.
Η Συνθήκη της
Λωζάννης, το «Άγιο
Δισκοπότηρο» της
ελληνικής διπλωματίας
και το συμπαγές ανάχωμα
από το 1923 έναντι της
Τουρκίας και των
εκάστοτε, από τη
δεκαετία του ’60,
διεκδικήσεων της κυρίως
στην Κύπρο, αποδομείται
σε καθημερινή βάση από
την Άγκυρα ως τμήμα ενός
πολύ καλά επεξεργασμένου
σχεδίου στη βάση του
οποίου έχει στηθεί το
οικοδόμημα του
νεοοθωμανικού
αναθεωρητισμού. Συνθήκη
της Λωζάννης και
αναθεωρητισμός δεν
συμβαδίζουν, βλέπετε.
Είναι έννοιες ασύμβατες.
Στο βάθος αυτής της
διαδικασίας, η οποία,
όλα το δείχνουν άλλωστε,
θα είναι κατά πάσα
πιθανότητα επώδυνη και
σκληρή, καραδοκεί μια
μακρά και βασανιστική
διαπραγμάτευση στην
οποία ωθούν την Αθήνα
και την Άγκυρα σχεδόν
όλοι οι εμπλεκόμενοι,
εκτός των δύο
πρωταγωνιστών βέβαια. Το
ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ, η ΕΕ, η
Βρετανία ως παίκτης
κληρονομικώ δικαιώματι,
οι αραβικές και οι άλλες
μουσουλμανικές χώρες που
διαθέτουν επιρροή, η
Κίνα κ.λπ. Με λίγα λόγια,
στο τέλος ενός σκοτεινού
τούνελ και μετά την
ολοκλήρωση του κύκλου
οξείας αντιπαράθεσης η
οποία πιθανόν να
καταλήξει σε σύγκρουση,
μικρή ή μεγάλη, θα
υπάρξει η στιγμή που εκ
των πραγμάτων οι δύο
πρωταγωνιστές θα
υποχρεωθούν να καθίσουν
στο τραπέζι των
διαπραγματεύσεων. Εκεί
συνήθως αποκαλύπτονται
εξαιρετικά αμφιλεγόμενες
πραγματικότητες. Πολύ
συχνά οι
διαπραγματευόμενες
πλευρές χάνουν πολλά εκ
των οποίων είχαν
κερδίσει κατά το
διάστημα των
αντιπαραθέσεων. Συχνά οι
ηττημένοι κερδίζουν
πόντους, οι νικητές
γράφουν απώλειες και οι
ισχυροί του πλανήτη
απλώς κινούν τα νήματα
επιχειρώντας να
μετακινήσουν τα δικά
τους βαριά πιόνια στη
σκακιέρα των
αντικρουόμενων
συμφερόντων τους.
Ό,τι είναι να γίνει
στις ελληνοτουρκικές
σχέσεις στο πλαίσιο του
παρόντος κύκλου
κλιμακούμενης όξυνσης θα
έχει υλοποιηθεί έως τις
αρχές του επερχόμενου
χειμώνα. Κανείς
εμπλεκόμενος, κανένας
ισχυρός διεθνής παράγων,
δεν είναι σε θέση να
εγγυηθεί πως η όποια
καταλυτική εξέλιξη θα
είναι ελεγχόμενη.
Αντιθέτως, όλα δείχνουν
(και πείθουν) πως η
όποια σύγκρουση θα είναι
μακροχρόνια και
κοστοβόρα.
Κάποιοι πιστεύουν
πως η αποσυμφόρηση της
πίεσης στα
ελληνοτουρκικά μπορεί
και να συμβεί μόνον με
κάποιο «θερμό επεισόδιο».
Όσοι πιστεύουν ή και
επεξεργάζονται ένα
τέτοιο σενάριο πλανώνται
πλάνη οικτράν. Ακόμη και
εάν η έναρξη μιας
σύγκρουσης περιοριστεί
σε μια άνευ στρατηγικής
σημασίας βραχονησίδα του
Αιγαίου, η αντίδραση θα
είναι και ακαριαία και
συνολική και θα
προκαλέσει καταιγιστικές
αντιδράσεις σε δεύτερο
χρόνο. Καμία αμερικανική
ή νατοϊκή ομπρέλα δεν θα
είναι σε θέση να
παρέμβει αποτελεσματικά
πριν από την ολοκλήρωση
του πρώτου γύρου των
συγκρούσεων. Η Ελλάδα
και η Τουρκία διαθέτουν
νατοϊκές αμυντικές δομές.
Η Ελλάδα, διότι αυτή μας
ενδιαφέρει, διαθέτει
δυτικού τύπου
στρατιωτική δομή. Δεν
είναι Συρία, Καύκασος,
Αρμενία, ούτε καν
Ουκρανία. Προφανώς δεν
είναι ούτε Ιράκ, ούτε
Λιβύη, ούτε και Βοσνία.
Με λίγα λόγια, ο πρώτος
γύρος σύγκρουσης έστω
και εάν πυροδοτηθεί από
ένα «θερμό επεισόδιο» θα
εξελιχθεί ταχύτατα σε
σύγκρουση μετωπική.
