Την περασμένη
Δευτέρα, παρουσιάσθηκε
στη Δημοσιογραφική Εστία,
στη Λευκωσία, το βιβλίο
των δημοσιογράφων,
Μιχάλη Ιγνατίου και
Νίκου Μελέτη, με τίτλο
«Η συμφωνία που ‘’γκρίζαρε’’
το Αιγαίο – Από τα Ίμια
στη Μαδρίτη», που
κυκλοφορεί από την
εκδόσεις «Πεδίο».
Πρόκειται για μια ακόμη
μεγάλη ερευνητική
προσπάθεια των δύο καλών
συναδέλφων, η οποία
φέρνει στο φως όλα τα
απόρρητα τηλεγραφήματα
των Αμερικανών, που από
την επομένη του
επεισοδίου των Ιμίων (Ιανουάριος
1996) άρχισαννα
εργάζονται πυρετωδώς
προκειμένου να υπάρξει
Συμφωνία. Μια συμφωνία,
η οποία θα περιόριζε το
ενδεχόμενο νέας κρίσης
και πιθανόν θα οδηγούσε
σε μια πολεμική
σύγκρουση Ελλάδος και
Τουρκίας,
καταστροφικήγια τα
αμερικανικά και νατοϊκά
συμφέροντα στην περιοχή.
Τα έγγραφα επιβεβαιώνουν
αυτό που μπορεί να
υποψιαζόμαστε όλοι, αλλά
δεν μπορούσαμε να
τεκμηριώσουμε. Και πολύ
περισσότερα. Οι
Αμερικανοί, για άλλη μια
φορά, δεν στράφηκαν προς
την επιθετική δύναμη,
την ταραχοποιό, την
κατοχική Τουρκία, αλλά
επιχείρησαν να
επιτευχθεί μια συμφωνία,
αυτή της Μαδρίτης, στην
οποία η Ελλάδα
αποδέχθηκε και
αναγνώρισε τα «νόμιμα
και ζωτικά δικαιώματα»
της Τουρκίας στοΑιγαίο.
Η Ελλάδα, λίγους μήνες
μετά το επεισόδιο των
Ιμίων, δεσμεύθηκε για
την αποφυγή «μονομερών
ενεργειών». Τι σημαίνει
αυτό; Μεταξύ άλλων, η μη
άσκηση του κυριαρχικού
δικαιώματος επέκτασης
των χωρικών υδάτων στα
12 ν.μ.
Θυμίζουν όλα αυτά το
μοντέλο Κύπρου. Η
Τουρκία προβαίνει σε
παράνομες ενέργειες,
επιβάλλει τετελεσμένα
και η λεγόμενη διεθνής
κοινότητα καλεί και τις
δύο πλευρές σε
αυτοσυγκράτηση. Και την
κατοχική δύναμη και το
θύμα. Η εξίσωση «νομιμοποιεί»
τις τουρκικές επιδιώξεις.
Η Άγκυρα αμφισβητεί,
γκριζάρει περιοχές και
στη συνέχεια είτε με
διαπραγματεύσεις είτε
διά της ισχύος επιβάλλει
τις επιδιώξεις της. Αυτό
το βιώνουμε στην Κύπρο
εδώ και χρόνια και οι
Τούρκοι σαφέστατα
επιχειρούν να μεταφέρουν
το μοντέλο στο Αιγαίο
και στη Θράκη.
Οι εξελίξεις στα
Ίμια δημιουργούσαν μια
κινητικότητα, με τις
ευλογίες των ΗΠΑ, που ως
μεσολαβητές θέλησαν να
εκτονώσουν την κρίση μεν,
αλλά να ικανοποιήσουν
τον ισχυρό τους σύμμαχο,
την Τουρκία. Η λογική
της πακετοποίησης
επανερχόταν στο
προσκήνιο.
Ελλαδοτουρκικά και
Κυπριακό σε ένα πακέτο
για να λυθούν. Στην
Αθήνα, η κυβέρνηση
Σημίτη, που μόλις είχε
αναλάβει την εξουσία,
έσπευσε να αδράξει την…
ευκαιρία. Να «λυθούν» τα
ευρωτουρκικά, να κλείσει
ο «πονοκέφαλος» του
Κυπριακού.
Κοσμοπολίτικες αφέλειες,
απολίτικες, ανιστόρητες,
επιδερμικές προσεγγίσεις.
Στα πλαίσια της νέας
προσέγγισης, ξεκίνησε το
ξήλωμα του Δόγματος του
Ενιαίου Αμυντικού Χώρου,
Ελλάδος και Κύπρου, που
λειτουργούσε μέχρι τότε
γενικώς, αορίστως, με
παράπλευρα οφέλη σε
όσους ήταν επιρρεπείς
στις μίζες.
Το βράδυ της κρίσης
των Ιμίων, στο προεδρικό
μέγαρο της Κύπρου, είχε
συγκληθεί εκτάκτως
σύσκεψη υπό τον τότε
Πρόεδρο Γλαύκο Κληρίδη.
Η Εθνική Φρουρά ήταν σε
επιφυλακή ενώ μάταια ο
Κληρίδης προσπαθούσε να
επικοινωνήσει με τον
Σημίτη. Η απευθείας
ασφαλής τηλεφωνική τους
γραμμή δεν λειτούργησε
ποτέ. Στην Αθήνα, το
τηλέφωνο κτυπούσε αλλά
κανείς δεν το απαντούσε.
Στην ίδια μεγάλη
εικόνα των γεωπολιτικών
επιδιώξεων των ΗΠΑ, των
Βρετανών και της
Τουρκίας θα πρέπει να
ενταχθεί και το φιάσκο
με τους S-300. Η
κυβέρνηση Σημίτη επέβαλε
τη μη εγκατάσταση του
πυραυλικού συστήματος.
Σε εκείνη τη σύσκεψη στο
Μέγαρο Μαξίμου, στο
τέλος του 1998, που
συναποφασίστηκε από
Αθήνα και Λευκωσία η μη
εγκατάσταση των πυραύλων
στην Κύπρο, ακούστηκαν
βαριές κουβέντες. Όση
σημασία κι εάν έχουν
αυτά εκ των υστέρων κι
όταν καθορίσθηκε το
αποτέλεσμα.
Το βιβλίο των Μιχάλη
Ιγνατίου και Νίκου
Μελέτη, είναι ένα
συγκλονιστικό
ντοκουμέντο. Όσο
διαβάζεται τόσο
εισβάλλει κάποιος στα
άδυτα των σχεδιασμών και
του παρασκηνίου. Όσο το
διαβάζει κανείς τόσο
εκνευρίζεται για τους
χειρισμούς που έγιναν
από ελληνικής πλευράς.
Πρόκειται για ένα βιβλίο
που ερευνά και εξηγεί τι
προηγήθηκε, τι
ακολούθησε της κρίσης
αλλά και το νέο πλαίσιο
που ίσχυσε στα
ελληνοτουρκικά και στο
Κυπριακό, που οδηγήθηκε
μέσα από το Ελσίνκι στο
σχέδιο Ανάν και το
δημοψήφισμα του 2004
στην Κύπρο.
