Μαζί με τα άλλα – πολύ σοβαρά – προβλήματα που μας έχουν προκύψει, δείχνουν ότι επιστρέφουν πολλές λέξεις και νοήματα που κάποια στιγμή γνωρίσαμε, αλλά με τα χρόνια τείνουμε να ξεχάσουμε. Ειδικά εμείς οι Ελληνες μπορούμε να περηφανευόμαστε ότι ορισμένες έννοιες τις παίζαμε πριν από μερικά χρόνια στα δάχτυλα… Απλά τώρα επιστρέφουν και αναμένεται να επηρεάσουν και πάλι τη ζωή μας.

Για παράδειγμα πριν από μερικά χρόνια μας κυνηγούσαν τα «υψηλά σπρεντ» (spread). Αυτές τις μέρες επέστρεψαν και πάλι… επιθετικά.

Το ελληνικό spread, η διαφορά του επιτοκίου του ελληνικού δεκαετούς ομολόγου με το αντίστοιχο γερμανικό, αν το δει κάποιος διαγραμματικά αυτές τις μέρες μοιάζει με «ανάβαση σε βουνό». Ξεκίνησε τον περασμένο Οκτώβριο από την «πεδιάδα» του 1,07% και ήδη έχει ανέβει στο 2,6%.

Τη στιγμή που όλα τα ομόλογα έχουν ανέβει σε θετικό έδαφος, το 10ετές γερμανικό ομόλογο ξεπέρασε στις αρχές της εβδομάδας το 1%, για πρώτη φορά από το 2015. Μαζί του όμως και πιο πολύ έχουν ανέβει και τα ομόλογα της ευρωπαϊκής περιφέρειας.

Το πρόβλημα δεν είναι η άνοδος, αλλά η διαφορά των επιτοκίων τους, σε σχέση με το γερμανικό. Αυτή η διαφορά, το γνωστό ως spread, έχει αυξηθεί ακόμα πιο πολύ. Η ψαλίδα έχει και πάλι ανοίξει, καθώς το ελληνικό και το ιταλικό δεκαετές ομόλογο έχουν αυξηθεί με μεγαλύτερη ταχύτητα από το αντίστοιχο γερμανικό.

Οι επενδυτές προεξοφλούν ότι έρχεται «θύελλα» και απαιτούν, όπως και την προηγούμενη δεκαετία, μεγαλύτερο ασφάλιστρο για να δανείσουν τις πιο ριψοκίνδυνες, πιο υπερχρεωμένες χώρες της ευρωζώνης.

Αυτή τη φορά δεν είναι η Ελλάδα ο στόχος. Απλά εμείς αποτελούμε παράπλευρη απώλεια, καθώς δεν διαθέτουμε την επενδυτική βαθμίδα, ενώ εξακολουθούμε να διαθέτουμε ένα εξαιρετικά υψηλό δημόσιο χρέος. Στόχος όμως των αγορών και μεγάλος οικονομικός φόβος όλης της Ευρώπης είναι η Ιταλία.

Ενας γνωστός αναλυτής, ο Frederik Ducrozet, της Pictet Wealth Management, εκτίμησε αυτή την εβδομάδα ότι ο «βασικός κανόνας» κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους της ευρωζώνης πριν από μια δεκαετία ήταν ότι η «επικίνδυνη ζώνη» για τη διαφορά μεταξύ των αποδόσεων των 10ετών ομολόγων Ιταλίας και Γερμανίας ήταν οτιδήποτε πάνω από 2,5%. Η διαφορά (το spread) βρίσκεται ήδη λίγο κάτω από το 2%. Οι προγραμματισμένες αυξήσεις των επιτοκίων από την ΕΚΤ αναμένεται να επιβαρύνουν το πρόβλημα. Το χρονικό σημείο ωστόσο που αναμένεται να ξεσπάσει το πρόβλημα, είναι όταν η χώρα θα μπει στην τελική ευθεία για εκλογές. Σε έναν ακριβώς χρόνο (28 Μαΐου) η Ιταλία έχει εθνικές εκλογές και οι «λαϊκιστές» θεωρείται βέβαιο ότι θα επικρατήσουν του σημερινού πρωθυπουργού Μάριο Ντράγκι.

Αρα μια νέα ευρωπαϊκή οικονομική περιπέτεια ξεκινάει. Η ήδη προβληματική ιταλική οικονομία, θα έχει να αντιμετωπίσει πέραν της αναμενόμενης αύξησης του κόστους δανεισμού και ένα επιπλέον καπέλο. Θα προέλθει από τις υποχρεωτικές ρευστοποιήσεις ιταλικών κρατικών ομολόγων που τώρα βρίσκονται στο χαρτοφυλάκιο της ΕΚΤ. Η μεγάλη προσφορά τίτλων θα προκαλέσει επιπλέον επιβάρυνση του κόστους δανεισμού και για εμάς στην Ελλάδα έναν νέο μεγάλο πονοκέφαλο.

Ολα αυτά είναι πιθανό να συμβούν, χωρίς η Ελλάδα να δίνει επιπλέον προβλήματα. Αν η προεκλογική περίοδος εδώ στη χώρα μας εξελιχθεί «α λα ιταλικά», τότε το κόστος δανεισμού θα αυξηθεί ακόμα περισσότερο.

Νίκος Φιλιππίδης (Οικονομικός Ταχυδρόμος)