Από το Marx ως το Soros

Καθημερινή Στήλη με άρθρα για την παγκόσμια οικονομία

Επικοινωνήστε μαζί μας

00:01 - 03/09/24

Ο πρόεδρος της Federal Reserve, Τζερόμ Πάουελ εδραίωσε τη στροφή της προσοχής από τον πληθωρισμό στην απασχόληση την προηγούμενη εβδομάδα όταν είπε ότι η Fed δεν επιδιώκει την περαιτέρω επιβράδυνση της αγοράς εργασίας. Ήταν ένα ευπρόσδεκτο μήνυμα για όσους ανησυχούσαν για μια ευρύτερη οικονομική επιβράδυνση. Ωστόσο, υπάρχουν λόγοι να αναμένουμε ότι το σημερινό υποτονικό περιβάλλον στις προσλήψεις θα διατηρηθεί τουλάχιστον μέχρι τις αρχές του επόμενου έτους, απογοητεύοντας όσους αναζητούν εργασία αλλά και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής.

Όπως έγραψε το Bloomberg σε πρόσφατη ανάλυση του, βρισκόμαστε σε ένα καθεστώς αγοράς εργασίας "λίγων προσλήψεων, λίγων απολύσεων". Η έρευνα για τις ανοιχτές θέσεις εργασίας και την κινητικότητα στην αγορά εργασίας έδειξε ότι ο Ιούνιος ήταν ο πιο αδύναμος μήνας για προσλήψεις την τελευταία δεκαετία, χωρίς την αρχική φάση της πανδημίας. Πολλοί εργοδότες αποφεύγουν τις απολύσεις, προτιμώντας να διαχειριστούν την κατάσταση μέσω των παραιτήσεων και του "παγώματος" του αριθμού του προσωπικού, περιμένοντας την ανάκαμψη μόλις η Fed αρχίσει να μειώνει τα επιτόκια της. Την ίδια στιγμή, το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε καθώς η μετανάστευση και η μεγαλύτερη συμμετοχή των Αμερικανών εργαζομένων διόγκωσαν το εργατικό δυναμικό.

Η ομιλία του Πάουελ στο οικονομικό συμπόσιο του Τζάκσον Χολ καθιστά λιγότερο πιθανό να δούμε τις απολύσεις να επιταχύνονται, ωστόσο - σύμφωνα και με τους προηγούμενους κύκλους χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής - το κομμάτι των "λίγων προσλήψεων" που υπάρχει σήμερα στην αγορά είναι πιθανό να επιμείνει, θέτοντας ένα δίλημμα στους αξιωματούχους της Fed καθώς επιδιώκουν να σταθεροποιήσουν την αγορά εργασίας.

Σε όλη την εταιρική Αμερική, μια αποπληθωριστική ώθηση ασκεί πίεση στην αύξηση των εσόδων, καθιστώντας δύσκολη την πρόσληψη εργαζομένων με διατήρηση ταυτόχρονα και των περιθωρίων κέρδους. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τον τομέα των προϊόντων που δεν είναι πρώτης ανάγκης, όπου οι αναλυτές μειώνουν τις εκτιμήσεις τους για αύξηση των εσόδων τα επόμενα τρίμηνα, σύμφωνα με το Bloomberg Intelligence. Ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή δείχνει ότι στα βασικά αγαθά - κατηγορίες όπως τα έπιπλα σπιτιού, τα ρούχα και τα αυτοκίνητα - οι τιμές σε ετήσια βάση μειώνονται ταχύτερα απ' ό,τι τα τελευταία 20 χρόνια. Αυτά είναι καλά νέα για τους καταναλωτές, αλλά κακά νέα για τους πωλητές αυτών των προϊόντων.

Για τον στεγαστικό κλάδο, οι μειώσεις των επιτοκίων της Fed θα έρθουν πολύ αργά, όπως έγραψα νωρίτερα αυτόν τον μήνα. Μια πιο αδύναμη από το αναμενόμενο σεζόν αυτή την άνοιξη - όταν κορυφώνονται οι πωλήσεις - σημαίνει ότι οι εταιρείες που συνδέονται με τη στέγαση έχουν πλέον αναπροσαρμόσει τις προσδοκίες τους για ανάκαμψη για το επόμενο έτος. Έτσι είναι απίθανο να αυξήσουν τις προσλήψεις μέχρι να υπάρξουν περισσότερα στοιχεία ότι οι αγοραστές ανταποκρίνονται στα χαμηλότερα επιτόκια των στεγαστικών δανείων.

Ο τομέας της τεχνολογίας φαίνεται να βιώνει κάτι παρόμοιο με αύξηση των ανέργων παρά την έκρηξη των επενδύσεων που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη. Ο αριθμός των εργαζομένων της Alphabet, μητρικής της Google, μειώθηκε ελαφρώς τον περασμένο χρόνο, ενώ οι κεφαλαιουχικές δαπάνες της αυξήθηκαν κατά 85%. Η Meta Platforms, μια ακόμα εταιρεία που έχει προβεί σε σημαντικές δαπάνες στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, ξεκίνησε εκ νέου τις προσλήψεις τα τελευταία τρίμηνα, όμως με πολύ πιο αργό ρυθμό απ' ό,τι τη δεκαετία του 2010. Η τεχνητή νοημοσύνη απαιτεί μεγάλες δαπάνες για ημιαγωγούς, διακομιστές και κέντρα δεδομένων αλλά, προς το παρόν, δεν φαίνεται να απαιτεί πολλούς εργαζομένους.

Η εμπειρία του 2022 καταδεικνύει επίσης ότι ακόμη και μια σημαντική ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας και των ευαίσθητων στις μεταβολές των επιτοκίων κλάδων το επόμενο έτος δεν εγγυάται την αύξηση των προσλήψεων. Τότε, η οικονομία είχε βγει από την ύφεση, η κατανάλωση παρουσίαζε ισχυρή αύξηση, οι επενδύσεις σε οικιστικά ακίνητα συνεισέφεραν 0,3% στην αύξηση του πραγματικού ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, και η εμπιστοσύνη των κατασκευαστών κατοικιών είχε αυξηθεί, ωστόσο το συνολικό ποσοστό των προσλήψεων παρέμενε αμετάβλητο. Χρειάστηκε να μπει το β΄ εξάμηνο του 2003 - δηλαδή να περάσουν σχεδόν δύο χρόνια μετά το τέλος της ύφεσης του 2001 - για να αρχίσουν να αυξάνονται οι προσλήψεις και να μειώνεται το ποσοστό της ανεργίας.

Η τάση στην αγορά εργασίας στην παρούσα φάση είναι αρνητική - όπως δείχνουν η μείωση των θέσεων εργασίας και του ποσοστού των προσλήψεων και η αύξηση της ανεργίας - παρότι ορισμένοι δείκτες, όπως αυτοί των νέων αιτήσεων ανεργίας και των απολύσεων παραμένουν σε χαμηλά και σταθερά επίπεδα. Η Fed έχει αρκετό περιθώριο να μειώσει τα επιτόκια και λογικά είναι σε θέση να αντιστρέψει τελικά αυτήν την αρνητική δυναμική. Ωστόσο, η προοπτική ανάκαμψης των προσλήψεων τα επόμενα δύο τρίμηνα είναι αμυδρή.

Ο πρόεδρος της Fed του Ρίτσμοντ, Τόμας Μπάρκιν, εκτίμησε πρόσφατα, στο podcast Odd Lots του Bloomberg, ότι η τρέχουσα δυναμική των λιγοστών προσλήψεων και των λιγοστών απολύσεων είναι μη βιώσιμη. Μέχρι να επιλυθεί το αδιέξοδο και οι εταιρείες προχωρήσουν στην αύξηση του αριθμού των εργαζομένων τους, η αγορά εργασίας δεν πρόκειται να βγει από τη στενωπό που βρίσκεται.