Το πρώτο εξάμηνο του 2025 χαρακτηρίστηκε από έντονη γεωπολιτική αστάθεια. Οι απρόβλεπτες κινήσεις του προέδρου Τραμπ στο θέμα των δασμών, η επιδείνωση των στρατιωτικών συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή, ο διαρκής πόλεμος στην Ουκρανία και η αβεβαιότητα γύρω από το μέλλον του ΝΑΤΟ δεν φαίνεται να επηρέασαν ουσιαστικά τις χρηματοπιστωτικές αγορές. Οι μετοχές διεθνώς διατηρούν ισχυρή πορεία, τα κρατικά ομόλογα παρουσιάζουν σταθερότητα, ενώ η τιμή του πετρελαίου κινείται κοντά στον μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας. Η μοναδική σοβαρή απώλεια αφορά το δολάριο, το οποίο έχει υποχωρήσει σημαντικά έναντι των κύριων νομισμάτων από την αρχή του έτους.

Άραγε θα συνεχιστεί αυτή η σταθερότητα και στο δεύτερο εξάμηνο; Ίσως όχι. Το αποκαλούμενο «TACO trade» («Trump Always Chickens Out» – Ο Τραμπ πάντα κάνει πίσω) θα τεθεί υπό αμφισβήτηση καθώς πλησιάζει η λήξη της προσωρινής αναστολής των δασμών. Ταυτόχρονα, η ανεξαρτησία της Fed μπορεί να δεχτεί ισχυρές πιέσεις, ενώ οι δεσμεύσεις των χωρών του ΝΑΤΟ να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ ενδέχεται να επιβαρύνουν τις ευρωπαϊκές αγορές ομολόγων.

Όπως σημειώθηκε ήδη από τις αρχές του έτους, η σύνθετη αλληλεπίδραση πολιτικής, οικονομίας και αγορών καθιστά δύσκολη οποιαδήποτε πρόβλεψη για την πορεία των μετοχών, των ομολόγων, των εμπορευμάτων και των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Με έναν τόσο απρόβλεπτο παράγοντα στην ηγεσία των ΗΠΑ, η ευελιξία παραμένει το πιο ασφαλές επενδυτικό καταφύγιο.

Η ισοτιμία του δολαρίου φανερώνει νέες ανησυχίες

Το αμερικανικό δολάριο έχει υποχωρήσει πάνω από 10% φέτος έναντι βασικών νομισμάτων, οδηγώντας τον δείκτη δολαρίου σε χαμηλά τριετίας. Αν και η αποδυνάμωσή του μπορεί να ανακουφίσει τις παγκόσμιες αγορές που είχαν επιβαρυνθεί από την ισχύ του ως αποθεματικού νομίσματος, εντείνει τις ανησυχίες για τη δημοσιονομική κατάσταση των ΗΠΑ. Το γεγονός ότι ο χρυσός πλησιάζει ιστορικά υψηλά αντανακλά αυτές τις ανησυχίες.

Όπως οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων επέστρεψαν σε επίπεδα του 2005-2014, έτσι και το δολάριο μπορεί να κινηθεί προς τα ιστορικά του μέσα επίπεδα. Ενδεικτικά, ο μέσος όρος της ισοτιμίας ευρώ/δολαρίου τα τελευταία 20 χρόνια βρίσκεται στο 1,22 (έναντι 1,17 σήμερα), ενώ με τη λίρα Αγγλίας ο αντίστοιχος μέσος όρος είναι στο 1,50 (έναντι 1,37 σήμερα). Παρότι οι φιλοδοξίες για διεθνή ενίσχυση του ευρώ παραμένουν ασαφείς, η παγκόσμια πρωτοκαθεδρία του δολαρίου φαίνεται να φθίνει.

Η Fed επιμένει σε υψηλά επιτόκια

Στα τέλη του 2023, οι αγορές προέβλεπαν πως το βασικό επιτόκιο της Fed θα έπεφτε στο 3,5% μέχρι το τέλος του 2024. Αντίθετα, διατηρείται σταθερά στο 4,5%. Η ανθεκτικότητα της αμερικανικής οικονομίας και η καταναλωτική δύναμη ακυρώνουν τις απαισιόδοξες προβλέψεις. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα δεν έχει υποκύψει στις πιέσεις της κυβέρνησης Τραμπ για μείωση των επιτοκίων, παρότι ο ίδιος ο πρόεδρος την έχει επιτεθεί φραστικά – χαρακτηρίζοντας τον πρόεδρό της, Τζερόμ Πάουελ, "πολύ χαζό".

Η θητεία του Πάουελ λήγει το 2026, αλλά η ανεξαρτησία της Fed ήδη φαίνεται ευάλωτη, καθώς πληθαίνουν οι φωνές που επιθυμούν μια ηγεσία πιο πρόθυμη να ευθυγραμμιστεί με τις πολιτικές επιδιώξεις της κυβέρνησης.

Η νέα «κανονικότητα» στις αποδόσεις των ομολόγων

Οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων στις ανεπτυγμένες οικονομίες έχουν σταθεροποιηθεί γύρω στο 3%, εγκαταλείποντας την περίοδο του 1,5% που κυριάρχησε την προηγούμενη δεκαετία. Στη Γερμανία, παρά την αύξηση του δημοσίου χρέους λόγω στρατιωτικών δαπανών, οι αποδόσεις αυξήθηκαν μόνο ήπια. Η Ελβετία αποτελεί τη μεγάλη εξαίρεση, καθώς τα επιτόκια επέστρεψαν σε μηδενικά ή και αρνητικά επίπεδα.

Σήμερα, οι αγορές ομολόγων καθοδηγούνται λιγότερο από τις κεντρικές τράπεζες και περισσότερο από τους φόβους για τα ελλείμματα και τον επίμονο πληθωρισμό. Αν οι επενδυτές αρχίσουν να απορρίπτουν πιο μακροχρόνια ομόλογα – όπως τα 30ετή – τότε μπορεί να προκύψουν σοβαρές δημοσιονομικές πιέσεις.

Η Ελβετία ξαναφέρνει τα αρνητικά επιτόκια

Αν και πολλοί θεωρούσαν πως οι αρνητικές αποδόσεις είχαν μείνει στο παρελθόν, η Ελβετία ανατρέπει αυτή την πεποίθηση. Η Εθνική Τράπεζα μείωσε τα επιτόκια στο 0% και αναμένεται να προχωρήσει σε αρνητικά επιτόκια τον Σεπτέμβριο, καθώς η ισχύς του φράγκου και ο αποπληθωρισμός εντείνονται. Ήδη, τα 3ετή ελβετικά κρατικά ομόλογα έχουν αρνητική απόδοση.

Αν και δύσκολα θα επανέλθει το ρεκόρ των 18,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων σε ομόλογα αρνητικής απόδοσης (όπως συνέβη το 2020), η περίπτωση της Ελβετίας δείχνει ότι τα αρνητικά επιτόκια παραμένουν εργαλείο διαθέσιμο στις κεντρικές τράπεζες.

Οι μετοχές επιμένουν ανοδικά

Παρά τις αβεβαιότητες και τους δασμούς, ο δείκτης S&P 500 ανέκαμψε πάνω από 20% μετά την αρχική αναταραχή του Απριλίου. Πολλοί επενδυτές είχαν μειωμένες θέσεις και αναγκάζονται να επανέλθουν στην αγορά. Επιπλέον, τα ευρωπαϊκά και ασιατικά χρηματιστήρια αποδίδουν καλύτερα από τα αμερικανικά φέτος, με αποτέλεσμα η συνολική αξία των παγκόσμιων αγορών μετοχών να φτάσει τα 133 τρισεκατομμύρια δολάρια – νέο ιστορικό υψηλό.

Οι προβλέψεις για τα εταιρικά κέρδη παραμένουν δύσκολες, καθώς το καθεστώς των δασμών είναι αβέβαιο. Όμως, τα «ζωώδη ένστικτα» της αγοράς – δηλαδή η έντονη τάση των επενδυτών για ρίσκο – δείχνουν ότι η ανοδική διάθεση προς το παρόν υπερισχύει.