|
Σε ένα θέμα με το οποίο έχουμε ασχοληθεί
πάρα πολύ στο GFF, αφού ανάμεσα σε άλλα, είναι ένα πρόβλημα
το οποίο γίνεται όλο και πιο έντονο στη χώρα μας. Η κρίση
κόστους ζωής απειλεί να μετατραπεί σε στεγαστική κρίση. Η
πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία. Το αυξανόμενο κόστος
στέγασης προκαλεί απόγνωση σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Πολλοί είναι ανήσυχοι ότι θα επιβαρυνθούν οικονομικά. Αλλοι
έχουν μείνει άστεγοι ή ζουν σε υποβαθμισμένα καταλύματα.
Πολλοί νέοι δεν μπορούν να φύγουν από το σπίτι των γονιών
τους. Οπως θα δείξει μια επικείμενη έκθεση του Eurofound
σχετικά με το κόστος και την πρόσβαση στη στέγη στις χώρες
της Γηραιάς Ηπείρου, οι ενοικιαστές στην ιδιωτική αγορά
είναι ιδιαίτερα ανασφαλείς. Σχεδόν οι μισοί από τους
συμμετέχοντες στην έρευνα (σε ποσοστό 46%) δηλώνουν ότι ίσως
χρειαστεί να εγκαταλείψουν το κατάλυμά τους τους επόμενους
τρεις μήνες, επειδή δεν μπορούν πλέον να το αντέξουν
οικονομικά.
Όπως έγραψε σε πρόσφατη ανάλυση του ο Χανς
Ντιμπουά (διευθυντής ερευνών στο Eurofound στο Δουβλίνο. Το
άρθρο δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του socialeurope.eu), οι
ιδιώτες ενοικιαστές αναφέρουν επίσης προβλήματα με την
ποιότητα των καταλυμάτων τους –όπως η κακή ενεργειακή
απόδοση και η έλλειψη χώρου– σε μεγαλύτερο βαθμό από τους
ιδιοκτήτες κατοικιών, ιδιαίτερα, αλλά και τους ενοικιαστές
κοινωνικής/εργατικής κατοικίας. Ωστόσο, τα προβλήματα
στέγασης δεν περιορίζονται στους ιδιώτες ενοικιαστές. Οι
ιδιοκτήτες κατοικιών με στεγαστικά δάνεια κυμαινόμενου
επιτοκίου πρέπει να αντιμετωπίσουν τα ραγδαία αυξανόμενα
επιτόκια και, γενικότερα, το αυξανόμενο κόστος ζωής.
Υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία γι’ αυτό στην
Πολωνία, για παράδειγμα, όπου το Ταμείο Υποστήριξης
Δανειοληπτών για τους κατόχους στεγαστικών δανείων με
προβλήματα πληρωμής έχει δει μια έκρηξη στη ζήτηση. Μια
οικονομική ύφεση θα έθετε σε πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο τους
ανθρώπους αυτούς. Ακόμη και μεταξύ εκείνων που έχουν
αποκτήσει το σπίτι τους χωρίς στεγαστικό δάνειο, πολλοί
δυσκολεύονται να καλύψουν άλλα συναφή έξοδα, όπως οι
λογαριασμοί κοινής ωφελείας. Στην Ε.Ε. είναι δεκαέξι τα
κράτη με τα υψηλότερα ποσοστά οριστικής ιδιοκτησίας, που
κυμαίνεται από 38% στην Πορτογαλία έως 95% στη Ρουμανία.
Πολλοί από αυτούς τους ιδιοκτήτες κινδυνεύουν από φτώχεια –
από 8% στην Τσεχία έως 24% στην Εσθονία. Επιπλέον, πολλοί
δεν μπορούν να διατηρήσουν τα σπίτια τους σε κατάλληλη
θερμοκρασία, λόγω κακής ενεργειακής απόδοσης και οικονομικής
καταπόνησης.
Αυτό ισχύει τουλάχιστον για το 15% στη
Βουλγαρία, στην Κύπρο, στην Ελλάδα, στη Λιθουανία και στην
Πορτογαλία. Σε σύγκριση με τους ιδιοκτήτες σπιτιού, οι
ενοικιαστές κοινωνικών/εργατικών κατοικιών βαθμολογούν κατά
μέσον όρο την ποιότητα των καταλυμάτων τους χαμηλότερα και
ανησυχούν περισσότερο ότι μπορεί να αναγκαστούν να
εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Και είναι πιο πιθανό από τους
ιδιώτες ενοικιαστές να δυσκολεύονται να πληρώσουν τα
κοινόχρηστα.
Τέλος, ενώ σε ορισμένες χώρες παρατηρείται
μείωση των αστέγων (ιδίως η Φινλανδία, η οποία πρωτοστάτησε
στην προσέγγιση «πρώτα η στέγαση»), το πρόβλημα
επιδεινώνεται σε άλλες. Στην Ιρλανδία, για παράδειγμα, ο
αριθμός των καταλυμάτων εκτάκτους ανάγκης αυξάνεται σταθερά,
από 7.991 μονάδες τον Μάιο του 2021 σε 11.754 μονάδες τον
Ιανουάριο του 2023, με κίνδυνο περαιτέρω αυξήσεων τώρα που
έχει αρθεί η απαγόρευση εξώσεων, που σχετίζεται με την
πανδημία. Γενικότερα, η κατάργηση των μέτρων στήριξης του
κόστους ζωής ενέχει κίνδυνο για τα νοικοκυριά που εξαρτώνται
από αυτά.
Τέλος, η στήριξη της στέγασης μοιάζει
δύσκολη υπόθεση και τα μέτρα για ενοικίαση ή αγορά κατοικιών
μπορεί να αυξήσουν τα ενοίκια και τις τιμές πώλησης γενικά.
Η στήριξη των στεγαστικών δανείων ωφελεί δυσανάλογα όσους
έχουν υψηλότερα εισοδήματα, που είναι πιο πιθανό να
αγοράσουν σπίτι, ενώ ενθαρρύνει ορισμένους να αναλάβουν χρέη
που δεν μπορούν να αποπληρώσουν.
|
