Από το Marx ως το Soros

Καθημερινή Στήλη με άρθρα για την παγκόσμια οικονομία

Επικοινωνήστε μαζί μας

00:01 - 05/07/23

Όσοι θυμούνται ή διαβάζουν για τη δεκαετία του 1980, πιθανόν να θεωρούν ότι η τιμή του χρυσού είναι μια εξαιρετικά δραματική μεταβλητή. Κατά τη διάρκεια των μεταπολεμικών χρόνων και των ρυθμίσεων του Μπρέτον Γουντς, η τιμή του χρυσού ήταν "κλειδωμένη" στα 35 δολάρια η ουγγιά, αφότου όμως ο Ρίτσαρντ Νίξον διέκοψε οριστικά τη σχέση του δολαρίου με τον χρυσό το 1971, οι τιμές εκτινάχθηκαν στα ύψη άνω των 800 δολαρίων η ουγγιά μέχρι το 1980. Περιουσίες δημιουργήθηκαν, οι επενδυτές - λάτρεις του χρυσού πολλαπλασιάστηκαν και η τιμή του πολύτιμου μετάλλου έγινε καθημερινή γοητευτική περιπέτεια.

Tα παραπάνω έγραφε σε πρόσφατη ανάλυση του το Bloomberg και δεν κρύβουμε πως συμφωνούμε πάρα πολύ με την κεντρική ιδέα πως η άποψη πως ο χρυσός είναι επενδυτικό καταφύγιο να είναι πολύ παρωχημένη πια.

Πολλοί σχολιαστές θεωρούσαν τότε ότι η υψηλή τιμή του χρυσού ήταν προάγγελος καταστροφής τόσο για το φυσικό νόμισμα, όσο και για τον δυτικό πολιτισμό.

Ακόμα κι αν διαπραγματεύεται γύρω από το υψηλό-ρεκόρ των 2.000 δολαρίων αυτή την περίοδο, ο χρυσός είναι πια κάπως βαρετός και πιθανότατα θα παραμείνει έτσι στο άμεσο μέλλον. Σύμφωνα με νέα μελέτη από το Εθνικό Γραφείο Οικονομικών Ερευνών των ΗΠΑ, οι τιμές του χρυσού ακολουθούν ορισμένες αρκετά τυπικές αρχές τουλάχιστον από το 1990. Για να το θέσω απλά, οι τιμές του χρυσού μειώνονται όταν τα πραγματικά επιτόκια αυξάνονται.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο ίδιος ο χρυσός έχει μηδενική άμεση απόδοση, επομένως σε περιβάλλον υψηλότερων επιτοκίων το κόστος ευκαιρίας για τη διατήρηση του χρυσού αυξάνεται. Από αυτή την άποψη, ο χρυσός είναι, όπως ακριβώς όπως πολλά άλλα περιουσιακά στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων των κρυπτονομισμάτων, των εταιρειών τεχνολογίας και των ακινήτων.

Η τιμή του χρυσού ανεβαίνει επίσης (ή πέφτει) όταν η ζήτηση για αυτόν ως εμπόρευμα ανεβαίνει (ή αντίστοιχα πέφτει). Έτσι, εάν, ας πούμε, η Κίνα γίνει μια μεγάλη παγκόσμια οικονομική δύναμη, η κινεζική οικονομία θα χρειαστεί περισσότερο χρυσό, έστω και μόνο για τις εμπορευματικές του χρήσεις και αυτό με τη σειρά του θα τονώσει τις τιμές του χρυσού, όπως έκανε από το 2002. Υπάρχει επίσης σημαντική ζήτηση για χρυσά κοσμήματα από την Ινδία, οπότε όσο η χώρα αυτή γίνεται πλουσιότερη, θα τονώνει επίσης τη ζήτηση για χρυσό και συνεπώς την τιμή του.

Και με τους δύο μηχανισμούς, ο χρυσός δεν αποτελεί πλέον καλό αντιστάθμισμα έναντι των κακών εποχών, καθώς συσχετίζεται τόσο με τα χαμηλά επιτόκια όσο και με την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη. Ο χρυσός γίνεται ακόμη ένα κυκλικό οικονομικό περιουσιακό στοιχείο και αυτός είναι ένας μεγάλος λόγος για τον οποίο οι τιμές του χρυσού δεν παρακολουθούνται πλέον τόσο στενά ή δεν θεωρούνται χρήσιμοι προάγγελοι κοινωνικής και οικονομικής κατάρρευσης. Αντίθετα, είναι πολύ καλό να έχουμε υψηλή ή αυξανόμενη τιμή του χρυσού.

Η τιμή του χρυσού φαινόταν τόσο δραματικά σημαντική τα χρόνια γύρω από το 1980, επειδή οι αγορές και οι τιμές είχαν καταπιεστεί για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα τα προηγούμενα χρόνια. Έτσι, εκείνη την εποχή ήταν πολύ δύσκολο να γνωρίζουμε τι άξιζε πραγματικά ο χρυσός, επειδή οι διάφορες τιμές δεν είχαν δοκιμαστεί πολύ στις αγορές και από τις διαδικασίες της αγοράς για δοκιμές σφάλματος και ανακάλυψης αξίας.

Υπάρχει ένα ευρύτερο μάθημα εδώ, που θα έπρεπε να συμπεριλαμβάνει ίσως και τα crypto. Εάν οι κυβερνήσεις επιθυμούν να ομαλοποιήσουν ένα περιουσιακό στοιχείο και την τιμολόγησή του, συχνά θα τα καταφέρουν καλύτερα με μια δόση καλοήθους παραμέλησης και με το απλό πέρασμα του χρόνου.

Ένα άλλο ευρύτερο μάθημα είναι ότι η πρόσφατη ιστορία των τιμών του χρυσού δεν προοιωνίζεται καλά πράγματα για οποιαδήποτε μελλοντική ανασύσταση ενός "κανόνα του χρυσού". Παρ’ όλα τα αναθέματα ενάντια στον κανόνα του χρυσού - ο Κέινς τον είχε αποκαλέσει "βαρβαρικό λείψανο" - το συγκεκριμένο μοντέλο του 19ου αιώνα στο οποίο ηγήθηκε η Βρετανία είχε μια αρκετά καλή μακροοικονομική απόδοση. Ωστόσο, ο σύγχρονος κόσμος έχει μερικά πολύ διαφορετικά χαρακτηριστικά. Τον 19ο αιώνα, οι ρυθμοί ανάπτυξης για τις αναδυόμενες οικονομίες ήταν αργοί και η ζήτηση για χρυσό ως εμπόρευμα ήταν σχετικά σταθερή, οδηγώντας σε σταθερά επίπεδα τιμών.

Σε πιο πρόσφατους καιρούς, οικονομίες όπως η Κίνα μπορούν να επιδίδονται σε ταχεία ανάπτυξη, η οποία με τη σειρά της μπορεί να προκαλεί απότομες αυξήσεις (και μερικές φορές μειώσεις) στις τιμές των εμπορευμάτων. Για παράδειγμα, η άνοδος (πάνω από τέσσερις φορές) της τιμής του χρυσού το 2002-2012 θα είχε οδηγήσει σε ισχυρές αποπληθωριστικές πιέσεις στην παγκόσμια οικονομία. Εάν η τιμή μιας μονάδας χρυσού είναι σταθερή, όπως θα ήταν σε έναν κανόνα χρυσού, μια αύξηση στη σχετική αξία του χρυσού σημαίνει ότι όλες οι άλλες τιμές και μισθοί θα πρέπει να προσαρμοστούν προς τα κάτω, γεγονός που θα αποτελούσε άθλιο μακροοικονομικό σενάριο.

Αυτές οι μεγάλες αλλαγές στη σχετική αξία του χρυσού θα ήταν καταστροφικές υπό τον κανόνα του χρυσού, αλλά υπό το σημερινό status quo δεν είναι και τόσο μεγάλες ειδήσεις. Ο χρυσός, όπως και πολλά άλλα εμπορεύματα, είναι αρκετά ανελαστικός σε προσφορά βραχυπρόθεσμα. Αυτό σημαίνει ότι εάν η ζήτηση αυξηθεί, χρειάζεται κάποιος χρόνος για να έρθει περισσότερος χρυσός στην αγορά. Στο μεταξύ, η τιμή του χρυσού μπορεί να αυξηθεί απότομα, όπως μπορεί να πέσει απότομα όταν η ζήτηση επιβραδύνεται. Σε καμία περίπτωση η τιμή του χρυσού δεν μας λέει τόσο πολλά για την ευρύτερη μελλοντική πορεία της παγκόσμιας ιστορίας. Έχουμε και πάλι μια σε μεγάλο βαθμό "στειρωμένη" αγορά χρυσού.

Οι σχολιαστές στις χρηματοπιστωτικές αγορές λατρεύουν να στέκονται σε μυστήρια, κερδοσκοπικές φούσκες και ενδεχόμενες καταρρεύσεις. Μερικές φορές, ωστόσο, η αλήθεια είναι πιο απλή και γήινη - και αυτό το βλέπουμε ακόμη και σε ό,τι αφορά τις τιμές του χρυσού. Αυτή είναι μια κάπως συγκλονιστική, αντίθετη με την κοινή πεποίθηση ιδέα, ωστόσο πολύ μεγάλο μέρος του κόσμου, συμπεριλαμβανομένου του οικονομικού κόσμου, εξηγείται εύκολα με απλή λογική.