Ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο είχε γράψει προσφάτως στην
προσωπική του στήλη στους New York Times ο διάσημος –
βραβευμένος οικονομολόγος P. Krugman, γράφοντας
χαρακτηριστικά:
Θυμάστε τους εμπορικούς πολέμους του κ. Τραμπ; Στην
πραγματικότητα πολλοί από τους δασμούς που επέβαλε ο
Ντόναλντ Τραμπ ισχύουν ακόμη και σήμερα – κι αυτό όχι τόσο,
όπως υποψιάζομαι, επειδή ο Τζο Μπάιντεν τους θεωρεί
δικαιολογημένους, αλλά κυρίως επειδή η παροχή στους
Ρεπουμπλικανούς μιας αφορμής για να κατηγορήσουν την
κυβέρνησή του ότι είναι ήπια έναντι της Κίνας, δεν φαίνεται
να είναι καλή ιδέα. Τα εμπορικά, ωστόσο, θέματα
επισκιάζονται αυτή τη στιγμή από οτιδήποτε αφορά τον
πληθωρισμό μέχρι τον πόλεμο στην Ουκρανία. Χωρίς όμως να
γίνει ιδιαίτερα αντιληπτό, κάποια από αυτά που ο Τραμπ ήθελε
να κάνει και στα οποία απέτυχε, όπως η επιστροφή της
μεταποίησης στις ΗΠΑ, μπορεί να πραγματοποιηθούν από τον
διάδοχό του.
Πρόσφατη ανάλυση του Bloomberg δείχνει αύξηση της τάσης
επιστροφής της παραγωγής ή των επιχειρηματικών διαδικασιών ή
της μεταφοράς τους σε κοντινή χώρα. Ολα αυτά αποτελούν
ενδείξεις για σχέδια παραγωγής στις ΗΠΑ (ή πιθανόν σε
γειτονικές χώρες) απ’ ό,τι στην Ασία. Υπάρχει επίσης ένας
αριθμός εκθέσεων με αλλοπρόσαλλα στοιχεία, που καταδεικνύουν
πως οι εταιρείες πράγματι χτίζουν νέες μονάδες μεταποίησης
στις ΗΠΑ, καθώς και σε άλλες χώρες με υψηλά εισοδήματα.
Οπότε μπορεί να δούμε κάποιες πρώιμες ενδείξεις μιας μερικής
αποδυνάμωσης της παγκοσμιοποίησης. Αυτό δεν είναι
αναγκαστικά καλό πράγμα, αλλά είναι άλλο ζήτημα. Τώρα, ελάτε
να συζητήσουμε γιατί μπορεί να συμβαίνει κάτι τέτοιο. Το
πρώτο πράγμα που πρέπει να γνωρίζετε είναι ότι εάν δούμε
κάποια μείωση στο παγκόσμιο εμπόριο τα χρόνια που έρχονται,
δεν θα είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο.
Μπορούμε να εκτιμήσουμε πως ο κόσμος ενδεχομένως γίνεται
μικρότερος, ή πως η διεθνής αλληλεξάρτηση αποτελεί
αναπόφευκτη τάση. Αλλά η Ιστορία λέει τα πράγματα αλλιώς.
Από την αρχή του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι και τις
επιπτώσεις του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, υπήρξε μεγάλη μείωση
του εμπορίου.
Η ανάκαμψη πήρε αρκετό καιρό: τo 1980 το εμπόριο ήταν
μεγαλύτερο συγκριτικά και με την παγκόσμια οικονομία, σε
σχέση με αυτό που ήταν στο τέλος της Εδουαρδιανής εποχής.
Αυτό που αργότερα ακολούθησε ήταν πράγματι μία απροσδόκητη
αύξηση στο εμπόριο, η οποία ονομάζεται «υπερπαγκοσμιοποίηση».
Στην πραγματικότητα, η υπερπαγκοσμιοποίηση σκάλωσε κάπου
γύρω στο 2008. Το διεθνές εμπόριο ως μερίδιο της παγκόσμιας
οικονομίας, λίγο πολύ παρέμεινε σταθερό για 14 χρόνια.
Υπάρχουν 3 λόγοι για να πιστέψει κανείς ότι η
παγκοσμιοποίηση τα επόμενα χρόνια θα μειωθεί. Ο πρώτος αφορά
την άνοδο των ρομπότ, με τα οποία εννοώ τη χρήση τεχνολογίας
για την αντικατάσταση του εργατικού δυναμικού γενικώς. Ο
δεύτερος, λιγότερο καλός λόγος για τη μείωση της
παγκοσμιοποίησης, είναι η αυξημένη συνειδητοποίηση πως ο
κόσμος είναι επικίνδυνος. Τέλος, πρέπει να ομολογήσουμε:
τώρα που η Αμερική κάνει κάτι για την κλιματική αλλαγή,
ορισμένες πολιτικές που εφαρμόζει θα είναι, έστω σε μικρό
βαθμό, μέτρα προστατευτισμού.
|
