|
Οι αγορές, που
ακολουθούν το σκεπτικό της ανόδου της αξίας των τίτλων,
εμφορούνται από την ιδέα ότι ξεκινάει μια «νέα εποχή μόνιμης
ευημερίας», «μιας συναρπαστικής νέας τεχνολογίας» κ.λπ. Οι
αγορές των καθοδικών τάσεων εμφανίζονται όταν αυτή η
προσέγγιση αποδεικνύεται εσφαλμένη. Η σοβαρότητα της ύφεσης
εξαρτάται από το πόσο λανθασμένη αποδείχτηκε η προηγούμενη
αντίληψη και στη συγκεκριμένη συγκυρία αυτή αφορά ότι τα
επιτόκια θα παρέμεναν σε χαμηλά επίπεδα επ’ αόριστον.
Όπως έγραψε σε ανάλυση του το Reuters, αποδείχθηκε ότι
επρόκειτο για κολοσσιαίο λάθος. Ας εξετάσουμε μερικά από τα
μεγάλα οικονομικά λάθη κατά τα τελευταία 25 χρόνια. Η
ασιατική κρίση ξέσπασε μόλις έγινε σαφές ότι οι οικονομίες
της Νοτιοανατολικής Ασίας, οι λεγόμενες «τίγρεις»,
βρίσκονταν σε μια μη βιώσιμη αναπτυξιακή πορεία. Η
κατάρρευση των ηλεκτρονικών εταιρειών αποκάλυψε ότι οι
προηγούμενες προβλέψεις για αύξηση της κίνησης στο Διαδίκτυο
ήταν υπερβολικά αισιόδοξες. Η παγκόσμια έκρηξη πιστώσεων στα
πρώτα χρόνια αυτού του αιώνα στηρίχθηκε τελικά στη
διαδεδομένη πεποίθηση ότι οι τιμές κατοικιών στις Ηνωμένες
Πολιτείες δεν θα υποχωρούσαν ποτέ. Η επακόλουθη κατάρρευση
πυροδότησε την κρίση χρέους της Ευρωζώνης, η οποία αποκάλυψε
άλλη μία εσφαλμένη πεποίθηση, ότι δηλαδή ο κίνδυνος με τα
κρατικά ομόλογα των μελών της Ευρωζώνης ήταν παρελθόν. Οι εν
λόγω κρίσεις φανερώνουν μια ανησυχητική τάση: κάθε διαδοχική
κατάρρευση της αγοράς τείνει να προκαλεί μεγαλύτερες
οικονομικές απώλειες σε μεγαλύτερη γεωγραφική εμβέλεια από
τις προηγούμενες.
Η πεποίθηση ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν μόνιμα σε χαμηλά
επίπεδα θα μπορούσε να αποδειχθεί το πιο δαπανηρό λάθος απ’
όλα. Αυτό συμβαίνει επειδή, όπως σχολίασε πριν από δέκα
χρόνια ο πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ
και οικονομολόγος του Χάρβαρντ, Τζέρεμι Στάιν, «η
νομισματική πολιτική εισδύει σε όλα τα ρήγματα». Την
τελευταία δεκαετία οι συνθήκες εύκολου χρήματος μεταμόρφωσαν
τις χρηματοπιστωτικές αγορές και τις οικονομίες του κόσμου.
Ο Σεθ Κλάρκαν, διαχειριστής επενδυτικών κεφαλαίων
αντιστάθμισης κινδύνου με έδρα τη Βοστώνη, έγραψε στις αρχές
του 2021: «Η ιδέα των επίμονα χαμηλών επιτοκίων έχει
παρεισφρήσει παντού, στη σκέψη των επενδυτών, στις
προβλέψεις της αγοράς, στις προσδοκίες για τον πληθωρισμό,
στα μοντέλα αποτίμησης αξιών, στους δείκτες μόχλευσης, στις
αξιολογήσεις χρέους, στις τιμές των κατοικιών και στην
εταιρική συμπεριφορά». Ο μεγάλος Αμερικανός οικονομολόγος
Ιρβινγκ Φίσερ δήλωσε ότι το επιτόκιο αποτελεί ένα «πανταχού
παρόν φαινόμενο». Τα χαμηλότερα επιτόκια όλων των εποχών μας
έδωσαν τη «φούσκα των πάντων». Τώρα που τα επιτόκια
αυξάνονται, όλα κινδυνεύουν. Από την αρχή του τρέχοντος
έτους οι σημαντικότεροι παγκόσμιοι δείκτες ομολόγων και
χρηματιστηρίων υποχώρησαν περισσότερο από 20%. Παρατηρούνται
τριγμοί στις περιφερειακές αγορές ακινήτων από την Αυστραλία
μέχρι την Κίνα.
Καθώς η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ συσφίγγει τη
νομισματική πολιτική για να περιορίσει τον πληθωρισμό, το
δολάριο έχει εκτοξευθεί στα ύψη έναντι άλλων νομισμάτων.
Αυτό ανέτρεψε τους υπολογισμούς των ξένων που δανείστηκαν
τρισεκατομμύρια δολάρια με χαμηλά επιτόκια. Οι διαφορές
αποδόσεων στα ομόλογα υψηλής απόδοσης έχουν διευρυνθεί, οι
συμφωνίες εξαγοράς ιδίων μετοχών κλονίζονται και οι
εταιρικές συγχωνεύσεις έχουν σταματήσει. Για χρόνια, οι
διοικητές των κεντρικών τραπεζών υποστήριζαν ότι η
νομισματική πολιτική πρέπει να είναι ξεχωριστή από τη
διαχείριση των χρηματοοικονομικών κινδύνων. Το πρόβλημα
είναι ότι, όπως κατάλαβε ο Τζέρεμι Στάιν, οι ρυθμιστικές
Αρχές ήταν πάντα πιθανό να βρίσκονται πίσω από την καμπύλη
αποδόσεων των τίτλων, καθώς οι συμμετέχοντες στην αγορά
προσπαθούσαν διακαώς να ενισχύουν τα κέρδη τους.
|
