|
Ο Αριστοτέλης είπε
ότι υπάρχουν τρεις καλές μορφές διακυβέρνησης –μοναρχία,
αριστοκρατία και συνταγματική δημοκρατία– στις οποίες οι
κυβερνώντες ενεργούν για το κοινό όφελος. Και υπάρχουν τρεις
κακές μορφές διακυβέρνησης, όπου οι κυβερνώντες ενεργούν
μόνοι τους: τυραννία, ολιγαρχία και δημαγωγία. Τα παραπάνω
έγραψε σε πρόσφατη ανάλυση του το
Reuters,
σχολιάζοντας πως ο αρχαίος Ελληνας φιλόσοφος υποστήριξε ότι
οι τελευταίες εκφάνσεις συνιστούν διαστροφές των πρώτων.
Αυτό αποτελεί χρήσιμο πλαίσιο για την εξέταση της υγείας της
διακυβέρνησης στον κόσμο σήμερα. Οι πλούσιες δημοκρατίες
αντιμετωπίζουν δύο κύριες απειλές, ήτοι μια εξωτερική από
αυτοκρατορίες όπως η Κίνα και μια εσωτερική από δημαγωγούς.
Αυτή τη στιγμή οι δημοκρατίες φαίνεται σαν να κερδίζουν τον
αγώνα. Τόσο οι αυταρχικοί ηγέτες, όπως ο Κινέζος πρόεδρος Σι
Τζινπίνγκ, όσο και οι δημαγωγοί, όπως ο τέως πρόεδρος των
ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, είχαν μια κακή χρονιά. Μόλις την
περασμένη εβδομάδα ο πρόεδρος του Περού συνελήφθη, αφού
προσπάθησε να διαλύσει το κοινοβούλιο και η Γερμανία
απέτρεψε ένα σχέδιο πραξικοπήματος. Τούτου λεχθέντος, οι
δημοκράτες δεν πρέπει να επιτρέψουν στον εαυτό τους τίποτα
περισσότερο από ένα ειρωνικό χαμόγελο. Η παγκόσμια οικονομία
αντιμετωπίζει μια δύσκολη δεκαετία. Εν τω μεταξύ, η
κλιματική αλλαγή θα απελευθερώσει μεγαλύτερα κύματα
μετανάστευσης. Ο συνδυασμός δημιουργεί ένα ευνοϊκό
περιβάλλον για να ακμάσουν οι εθνικιστές δημαγωγοί και τα
αυταρχικά καθεστώτα.
Στην εκπνοή του 2021
τα πράγματα έμοιαζαν πολύ διαφορετικά. Η Κίνα είχε ανακάμψει
από την πανδημία γρηγορότερα από τις πιο πολλές χώρες και η
οικονομία της φαινόταν πως θα υπερβεί τάχιστα την
αμερικανική. Επίσης, έδειχνε πως βρίσκεται σε καλό δρόμο για
να ασκήσει μεγαλύτερη γεωπολιτική επιρροή μετά τη χαοτική
αποχώρηση του προέδρου των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, από το
Αφγανιστάν. Εν τω μεταξύ, δεξιοί εθνικιστές πολιτικοί στη
Δύση επαίνεσαν τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν για τη
συγκρότηση σκληρού ηγετικού μοντέλου, που έλεγαν ότι
χρειάζονται οι χώρες τους. Επειτα από μια κατακλυσμιαία
χρονιά για τον Πούτιν και μια κακή για τον Κινέζο ομόλογό
του Σι Τζινπίνγκ, ο αυταρχισμός δεν είναι πλέον ένα τόσο
ελκυστικό μοντέλο. Η Ρωσία κλονίζεται ύστερα από μια σειρά
στρατιωτικών αποτυχιών ενώπιον της πολύ μικρότερης αλλά
δημοκρατικής Ουκρανίας. Η οικονομία της Κίνας υποφέρει από
αυτοτραυματισμούς, συμπεριλαμβανομένης της κάποτε
προαναγγελθείσας πολιτικής μηδενικής ανοχής στον κορωνοϊό.
Οι άνευ προηγουμένου πρόσφατες διαμαρτυρίες, οι οποίες
περιλάμβαναν εκκλήσεις ορισμένων διαδηλωτών να παραιτηθεί ο
Σι, φαίνεται ότι έπεισαν την Κίνα να χαλαρώσει τους
ελέγχους.
Τα προβλήματα
νομικής φύσεως έχουν κατακλύσει τον απειλητικότερο δημαγωγό
του κόσμου, τον Τραμπ, ενώ κακή επίδοση είχαν οι υποψήφιοι
που υποστήριξε στις πρόσφατες ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ.
Στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού, ο Μπόρις Τζόνσον, του
οποίου η ρητορική βοήθησε να πειστούν οι Βρετανοί να
υποστηρίξουν την αυτοκαταστροφική αποχώρηση της χώρας από
την Ε.Ε., παραιτήθηκε από την πρωθυπουργία και η διάδοχός
του, Λιζ Τρας, άντεξε μόνον έξι εβδομάδες. Η ύφεση, το χρέος
και ο πληθωρισμός τα επόμενα χρόνια θα δημιουργήσουν
προβλήματα για τις δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις, αλλά
και τους δημαγωγούς και τους οπαδούς του αυταρχισμού. Τούτου
λεχθέντος, υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι οι ψηφοφόροι
εκτιμούν τις ικανότητες αντί για τις ψεύτικες υποσχέσεις,
όταν τα πράγματα γίνονται πραγματικά δύσκολα. Αυτό επέλεξαν
τελικά οι σύγχρονοι Ελληνες το 2019, έπειτα από χρόνια
δημαγωγίας τόσο της Αριστεράς όσο και της Δεξιάς κατά τη
διάρκεια της οικονομικής κρίσης της χώρας. |
