Σε όλο τον ανεπτυγμένο κόσμο, οι
ετήσιες αυξήσεις τιμών επιστρέφουν στο επίπεδο του 2%, στόχο
πολλών κεντρικών τραπεζών. Υπάρχει μια μακρά ιστορία
στελεχών των κεντρικών τραπεζών, που πανηγυρίζουν πρόωρα τη
λήξη του πληθωρισμού,
αλλά παρασύρονται από την ξαφνική αναζωπύρωσή του. Ισως το
καλύτερο παράδειγμα προέρχεται από τις ΗΠΑ, όταν ο
πληθωρισμός επιταχύνθηκε κατά τον πόλεμο του Βιετνάμ και τις
συνολικές κοινωνικές δαπάνες. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ
(Fed) αύξησε τα επιτόκια κοντά στο 10% το 1969, ακολούθησε
σύντομη ύφεση, οι χρηματιστηριακοί δείκτες βυθίστηκαν, ο
πληθωρισμός υποχώρησε στο 2,7% έως το 1971, ήτοι κοντά στα
σημερινά του επίπεδα.
Όπως έγραψε το
Reuters σε πρόσφατη ανάλυση του, οι μετοχές των ομίλων
υψηλής κεφαλαιοποίησης σημείωσαν άνθηση. Εντούτοις, το 1974
ο πληθωρισμός έφτασε στο 10%, τα επιτόκια ξεπέρασαν το 13%,
οι μετοχές 50 ομίλων υψηλής κεφαλαιοποίησης κατέρρευσαν και
ακολούθησε σοβαρή ύφεση. Η δραματική αναθέρμανση του
πληθωρισμού αποδίδεται στο ότι ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ
Ρίτσαρντ Νίξον τερμάτισε το 1971 τη μετατρεψιμότητα του
δολαρίου ΗΠΑ σε χρυσό, ενώ έδωσε, όπως και η Fed,
προτεραιότητα στη χαμηλή ανεργία έναντι της σταθερότητας των
τιμών. Το 1972, ο ΟΠΕΚ επέβαλε εμπάργκο σε χώρες εισαγωγής
πετρελαίου, που είχαν υποστηρίξει το Ισραήλ στον πόλεμο του
Γιομ Κιπούρ, και η τιμή του αργού τριπλασιάστηκε. Πρόσφατη
μελέτη του ΔΝΤ διαπιστώνει ότι περιπτώσεις ιστορικά
«ανεπίλυτου» πληθωρισμού συχνά συνδέονται με ενεργειακά σοκ.
Σήμερα δεν είναι 1973. Ωστόσο, υπάρχουν ομοιότητες. Η Κίνα
και τα άλλα μέλη του λεγόμενου Παγκοσμίου Νότου
επεξεργάζονται σχέδια για να κλονίσουν την επιρροή του
δολαρίου στο διεθνές νομισματικό σύστημα. Οι αυξήσεις των
μισθών, που αναχαιτίζουν τον πληθωρισμό, γίνονται
πρωτοσέλιδα. Ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή, ακόμη και αν δεν
διακόψει τις προμήθειες πετρελαίου στον Κόλπο, εγείρει
ερωτήματα σχετικά με τη μεσοπρόθεσμη βιωσιμότητά τους. Η
στροφή προς τις ΑΠΕ συνέτεινε στην αύξηση του κόστους της
ηλεκτρικής ενέργειας στην Ε.Ε. κατά 45% από το 2020, σύμφωνα
με τη Eurostat. Οπως και στη δεκαετία του 1970, το υψηλότερο
ενεργειακό κόστος, που επιδεινώθηκε από τον πόλεμο της
Ρωσίας με την Ουκρανία, καθιστά ξεπερασμένο μεγάλο μέρος της
μεταποιητικής βάσης της Ευρώπης.
Ο Σίριλ Σοκόλοφ,
επικεφαλής της 13D Research & Strategy, επισημαίνει ότι
σήμερα βλέπουμε μια κυκλική ύφεση. Η αποπαγκοσμιοποίηση, ο
επανεξοπλισμός, η αποδολαριοποίηση, η γήρανση του πληθυσμού,
η κλιματική αλλαγή και η ενεργειακή μετάβαση θα εξακολουθούν
να πιέζουν τον πληθωρισμό τα επόμενα χρόνια. Ο χρυσός, ένα
αξιόπιστο βαρόμετρό του, έχει εκτιναχθεί από τις αρχές της
χρονιάς σχεδόν 30%. Ο πληθωρισμός δεν είναι νεκρός, συνεπώς,
απλώς ξεκουράζεται.
|