Οι δικαιολογίες για την πανδημία ή τον πόλεμο θα ίσχυαν αν δεν είχαμε τα παραδείγματα χωρών όπως η Ισπανία ή η Πορτογαλία που προφανώς καλύτερα τα πάνε από εμάς. Οι δικαιολογίες για τα ελληνοτουρκικά επίσης, αφού η στρατηγική της Αγκυρας δεν μεταβάλλεται λόγω της εναλλαγής του ενοίκου στο Μέγαρο Μαξίμου. Τι χώρα παραδίδει ο Κυριάκος Μητσοτάκης τώρα που φτάνει στο τέλος η δική του θητεία; Κουπόνια, επισφάλεια και μηδέν εξωστρέφεια; Πόσο ακόμη η Ελλάδα θα εξαρτάται από τη μονοκαλλιέργεια του τουρισμού και την ιδιοκατοίκηση που φέρνει κάποια έσοδα από πλατφόρμες; Πόσοι νέοι του brain drain επέστρεψαν επειδή άλλαξαν οι όροι στη χώρα προς το καλύτερο και πόσες εταιρείες σήμερα σέβονται τον χρόνο των εργαζομένων τους στις νέες συνθήκες;

Ανεξάρτητα αν ο πολίτης ενδιαφέρεται για τις παρακολουθήσεις ή έχει υποστεί μιθριδατισμό και θεωρεί προφανές να παρακολουθούνται πρόσωπα, οι εκλογές πάντα είναι και ταμείο για όλα. Εδώ κρίνεται το πώς τα πήγε κάποιος και ιδίως αυτός που διακυβέρνησε. Ανεξάρτητα αν ο πολίτης ιεραρχεί την τσέπη και την κανονικότητά του, στην κάλπη πάντα τα ρεύματα των επιμέρους δυσαρεσκειών ενοποιούνται (ή τα ρεύματα επιδοκιμασίας από την άλλη βέβαια). Και όπως δείχνουν τα τελευταία χρόνια, ένα ρεύμα μπορεί να διαμορφωθεί ακόμη και τις τελευταίες ημέρες. Μπορεί ένα δευτερεύον θέμα να καθορίσει την εκλογική έκβαση. Για παράδειγμα σήμερα, λίγα ραντάρ πιάνουν τη μείωση των καταθέσεων των πολιτών από τις τράπεζες. Που σημαίνει πως ακόμη και οι καλοί μεσαίοι «τραβάνε» από τα έτοιμα για να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους. Ακόμη λιγότερα ραντάρ πιάνουν την παραίτηση που έχει έλθει αθόρυβα και στη χώρα μας και προφανώς δεν είναι ρεύμα απάθειας αλλά ενεργητικής αποδοκιμασίας του συνολικού συστήματος.

Οι εθνικές εκλογές του 2023 θα είναι πιο περίπλοκες από όσο περιγράφουν οι δημοσκόποι ή οι διάφοροι επικοινωνιολόγοι. Η κοινωνία εδώ και τέσσερα χρόνια διαμορφώνει αδιόρατα ρεύματα και συμπεριφορές, τέμνονται αντίθετες τάσεις, έχει αλλάξει ακόμη και ο τρόπος που συμφωνεί ο πολίτης με έναν πολιτικό χώρο. Το τέλος των Μνημονίων που ήταν το τέλος όλης της Μεταπολίτευσης, δεν επαναφέρει τη χώρα στη φερόμενη ως κανονικότητα του δικομματισμού του 1990. Ανασυνθέτει το πολιτικό σκηνικό και φέρνει εκπλήξεις.

Δημήτρης Ν. Μανιάτης (in.gr)