|
Συστηματικά και αθόρυβα, μέσα σε μία εικοσαετία,
η παραλιακή ακτογραμμή της Ελλάδας μετατράπηκε
από ένα ευαίσθητο και εξαιρετικά εύθραυστο
οικοσύστημα σε μία ατέρμονη αλυσίδα κερδοφόρων
επιχειρήσεων που υποτίθεται συνεισφέρουν στη
λεγόμενη ανάπτυξη. Η απάνθρωπη καταπάτηση και
οικολογική καταστροφή με αυθαίρετες κατασκευές
και ανεξέλεγκτες δραστηριότητες έχουν μετατρέψει
πανέμορφες παραλίες σε ανοιχτές πληγές, χωρίς
καμία απολύτως αναφορά στο περιβάλλον. Είναι
πιθανό ότι σε κανένα άλλο οικοσύστημα δεν
παραβιάζονται σωρηδόν τόσες νομοθεσίες όσο στις
ελληνικές παραλίες. Η αφόρητη πίεση στο
ενδιαίτημα χιλιάδων ειδών και πληθυσμών έχει
οδηγήσει στην κατάρρευσή τους, από θαλασσοπούλια
μέχρι όστρακα και από παραθαλάσσια δάση
μεσογειακής χλωρίδας μέχρι υποθαλάσσια λιβάδια
ποσειδωνίας και άλλων οργανισμών, πολύτιμων για
το περιβάλλον. |
|
Τα
παραδείγματα που αναδύονται κάθε χρόνο τέτοια
εποχή με ξαπλώστρες, κρεβάτια, κουρτίνες, ηχεία,
ασύρματα και ενσύρματα δίκτυα, υπερβολικές
πολυτέλειες σε χώρους που δεν πρέπει να
υπάρχουν, ηχορύπανση, φωτορύπανση, μηχανές και
μηχανοκίνητα οχήματα θαλάσσης και μη, είναι ένας
εφιάλτης στον οποίο έχει εκπαιδευτεί μία
ολόκληρη γενεά όχι μόνον να ανέχεται αλλά και να
τον αποζητά σαν κάτι φυσιολογικό. Η ανελέητη
κατάληψη φυσικών παραδείσων ενισχύεται στο όνομα
της οικονομικής «ανάπτυξης» και ενός μοντέλου
κερδοφορίας που δεν είναι βιώσιμο, ενώ παράλληλα
υπάρχει (υποτίθεται) στρατηγική αειφόρου και
«πράσινης» ανάπτυξης, ως το απόλυτο νεο-ελληνικό
παράδοξο.
Είμαστε
υποχρεωμένοι να προστατεύσουμε τις παραλίες μας
και κυρίως να επανεκπαιδεύσουμε τις επόμενες
γενεές, για να αντιληφθούν ότι οι ακτές δεν
είναι παιδική χαρά με όλες τις ανέσεις, αλλά ένα
φυσικό περιβάλλον, όπου ο άνθρωπος συναντά τη
φύση σε όλο της το μεγαλείο. Απαιτείται σεβασμός
και συνύπαρξη με τόσους διαφορετικούς
οργανισμούς για τους οποίους η ακτογραμμή
αποτελεί το σπίτι τους, στο οποίο εισβάλλουμε. Η
φυσική καλλονή, η ευαίσθητη ακτογραμμή, το
περιπαραλιακό οικοσύστημα και η πολύπλοκη
λειτουργία του εκεί που συναντώνται η ξηρά και
το πέλαγος απαιτούν την ύψιστη προσοχή μας, σε
μία αρμονική επαφή μας με τον ήλιο, τον άνεμο
και τη θάλασσα.
Δεν
μπορούμε να αναμένουμε δράση των αρχών και
αυστηρούς ελέγχους, αποτελεσματικές ποινές και
συστηματική αποκατάσταση της ισορροπίας, μέσα σε
ένα παραλήρημα τουριστικής, υποτίθεται,
δραστηριότητας και υπερβολικής
εμπορευματοποίησης, ειδικά εάν οι προσδοκίες μας
δεν αλλάξουν. Ο μόνος τρόπος επαναφοράς ίσως
είναι μία προσομοίωση της κατάστασης εκεί που
βρίσκονταν οι ακτές μας πριν από μία-δύο γενεές,
π.χ. το 1990 και ακόμη το 1960, κατάστασης για
την οποία μάλιστα υπάρχει και φωτογραφικό υλικό.
Μία
αχτίδα ελπίδας είναι οι πρόσφατες προσπάθειες
επαναφοράς σε πλήρως κατεστραμμένες παραλίες,
ακολουθώντας το μοτίβο που υιοθετούν
αναπτυγμένες χώρες, όπως το RE3 (Reclaim Restore
Rewild, απόδοση, αποκατάσταση, επαναφορά στην
άγρια κατάσταση). Η απολύτως τριτοκοσμική εικόνα
των ελληνικών ακτών πρέπει να αναστραφεί. Το
κέρδος θα είναι πολλαπλό, καθώς η επαναφορά θα
αποτελέσει πόλο έλξης για τις παραλίες που
αγάπησε και λάτρεψε όλη η ανθρωπότητα, όταν τις
ανακάλυψε πριν δύο γενεές, και όχι το τσίρκο το
οποίο δημιούργησε η ασύστολη κερδοφορία και
βραχυπρόθεσμη εκμετάλλευση χωρίς όρια.
Ο κ.
Χρήστος Ουζούνης είναι καθηγητής Βιοπληροφορικής
στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Πρώτη
δημοσίευση στο Βήμα |
