Είναι ένα θέμα που αναδεικνύουν σταθερά τα τελευταία χρόνια οι ΗΠΑ και το οποίο αποτελούσε μέρος σχετικών ενδοευρωπαϊκών συζητήσεων, αλλά σε ένα εντελώς διαφορετικό, λιγότερο πιεστικό πλαίσιο, όπως επιβεβαίωνε και η παράλληλη κατασκευή του αγωγού Nord Stream 2. Οι ραγδαίες εξελίξεις ανέτρεψαν πολλά.

Η εικόνα της Ρωσίας στα μάτια των Ευρωπαίων δεν είναι πια η ίδια. Η εξάρτηση από τη Μόσχα και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό, μη αποδεκτή. Κατ’ επέκταση, οι σχεδιασμοί πρέπει να αλλάξουν, με ταχείς ρυθμούς.

Στο νέο περιβάλλον που δημιουργείται, εκ των πραγμάτων επανέρχεται στο προσκήνιο η μεταφορά αερίου από τα τεράστια κοιτάσματα που έχουν ανακαλυφθεί στην Αίγυπτο, στο Ισραήλ και στην Κύπρο.

Οι σκέψεις και προσπάθειες των τελευταίων ετών για την κατασκευή του υποθαλάσσιου αγωγού EastMed ουσιαστικά «πάγωσαν» μετά το πρόσφατο non paper του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που προκάλεσε αντιδράσεις στην Αθήνα και τη Λευκωσία.

Η στροφή της Ουάσιγκτον έχει να κάνει και με την απόλυτη προτεραιότητα που δίνει η κυβέρνηση Μπάιντεν στην κλιματική κρίση και την ανάγκη μεταπήδησης σε φιλικές προς το περιβάλλον πηγές ενέργειας.

Ωστόσο, ο πόλεμος αναπόφευκτα έχει αλλάξει το σύνθετο σκηνικό. Η πράσινη ανάπτυξη παραμένει ο στρατηγικός μακροπρόθεσμος στόχος, αλλά ο πόλεμος και οι καταστροφικές επιπτώσεις του δεν μπορεί να μην επηρεάσουν τους σχεδιασμούς, τουλάχιστον για τα αμέσως επόμενα χρόνια. Στο νέο περιβάλλον αυξάνεται η ανάγκη αξιοποίησης των μεγάλων αποθεμάτων αερίου στην Αν. Μεσόγειο. Η Ευρώπη τα έχει ανάγκη περισσότερο από ποτέ. Υπό αυτό το πρίσμα, το επόμενο βήμα για την Αθήνα και τη Λευκωσία είναι η άμεση προώθηση της συζήτησης για τη μεταφορά του αερίου στις ευρωπαϊκές αγορές. Οι ΗΠΑ οφείλουν να στηρίξουν την προοπτική μέσα από το νέο πρίσμα που δημιούργησε ο πόλεμος. Κάποιοι επιμένουν ότι είναι εφικτή και οικονομικά βιώσιμη η επιλογή του EastMed. Υπάρχουν και εναλλακτικοί τρόποι μεταφοράς του αερίου, άλλοι περιλαμβάνουν την κατασκευή αγωγών, άλλοι όχι.

Σε κάθε περίπτωση, στο πλαίσιο της σχετικής συζήτησης, κορυφαίο ρόλο θα παίξει η αξιοπιστία των χωρών που θα είναι μέρος των σχεδιασμών. Η Ελλάδα αποτελεί –και το απέδειξε για άλλη μια φορά στον πόλεμο της Ουκρανίας– αξιόπιστη επιλογή με σαφή γεωπολιτικό προσανατολισμό και σταθεροποιητικό περιφερειακό αποτύπωμα.

Είναι γνωστό ότι συζητούνται πολλές επιλογές. Το ερώτημα που εύλογα τίθεται είναι αν η Ευρώπη, έχοντας πληρώσει ακριβά την τόσο μεγάλη εξάρτηση από μια αναθεωρητική και αποδεδειγμένα επιθετική χώρα όπως η Ρωσία, θα επιλέξει να αυξήσει την εξάρτησή της από μια άλλη χώρα –ακόμη και αν αυτή δεν είναι παραγωγός, αλλά χώρα διέλευσης– της οποίας η συμπεριφορά χαρακτηρίζεται από παρόμοια επιθετικότητα και αναθεωρητισμό.

Η γεωγραφία καθιστά την Ελλάδα φυσική πύλη εισόδου και η στάση της αξιόπιστο πρωταγωνιστή στα σχέδια για τη μεταφορά του αερίου από τα κοιτάσματα της Αν. Μεσογείου προς τα Βαλκάνια και την υπόλοιπη Ευρώπη.

Αθανάσιος Έλλις (Καθημερινή)