Κάθε φαινόμενο έχει την ονομασία του: greedflation· δηλαδή ο πληθωρισμός που οδηγείται από την απληστία ορισμένων επιχειρήσεων – ιδίως σε χώρες και κλάδους όπου ο ανταγωνισμός δεν λειτουργεί υποδειγματικά. Η αυξανόμενη συγκέντρωση και η μονοπωλιακή διάρθρωση μιας αγοράς είναι εχθρός των χαμηλών τιμών.

Η αποδιοργάνωση σε καταλυτικούς τομείς –ενέργεια, τρόφιμα, φάρμακα– ως αποτέλεσμα υπαρκτής έλλειψης στις προμήθειες δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για αφηγήματα και στρατηγικές που καταλήγουν σε δυσανάλογες αυξήσεις του κόστους για τον καταναλωτή.

Μέχρι και ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες –ομολογουμένως, με το βλέμμα στον κίνδυνο μιας επισιτιστικής κρίσης στις αναπτυσσόμενες οικονομίες– αναγκάστηκε να παρέμβει, χαρακτηρίζοντας ανήθικες τις επιχειρήσεις που εκμεταλλεύονται τη συγκυρία για μια ευκαιριακή αύξηση της κερδοφορίας τους. Κάλεσε μάλιστα τις κυβερνήσεις «να φορολογήσουν αυτά τα υπερβολικά κέρδη και να χρησιμοποιήσουν τα κεφάλαια για να στηρίξουν τους πιο ευάλωτους ανθρώπους σε αυτές τις δύσκολες στιγμές».

Τον πληθωρισμό θέριεψαν οι επιπλοκές στις εφοδιαστικές αλυσίδες εξαιτίας της πανδημίας, της ενεργειακής μετάβασης και της γεωπολιτικής προέκτασης της ουκρανικής κρίσης. Ορισμένοι, όμως, επιλέγουν μια στρεβλή ερμηνεία της άποψης ότι κάθε κρίση είναι και ευκαιρία.

Πιο συγκεκριμένα, αυξάνουν τις τιμές χωρίς να αντιμετωπίζουν αντίστοιχη αύξηση στα κόστη τους. Ή μετακυλίουν άμεσα στις τιμές την άνοδο στα κόστη τους, αλλά καθυστερούν εσκεμμένα τη μείωση των τιμών όταν πια μειώνονται τα βάρη στις υποχρεώσεις τους.

«Λίγος» πληθωρισμός θεωρείται καλός για τις επιχειρήσεις που χρειάζονται μια ώθηση στις τιμές και στην κερδοφορία τους. Ωστόσο, δεν είναι αυτή η περίπτωση όταν ο πληθωρισμός κινείται σχεδόν σε διψήφιο ποσοστό και ορισμένοι πλουτίζουν στις πλάτες της οικονομίας και της κοινωνικής συνοχής.

Αν δεν το έβλεπαν κοντόφθαλμα, θα καταλάβαιναν ότι είναι κακό και για την επιχειρηματική προοπτική τους. Μέχρι να το αντιληφθούν, δύο ερωτήσεις οφείλει να απευθύνει κανείς όταν διακρίνει θεαματικές αυξήσεις των τιμών: α) Σε τι ποσοστό αυξήθηκε το κόστος της δραστηριότητας, β) αν η επιχείρηση προχώρησε τουλάχιστον σε μισθολογικές αυξήσεις μετά την αύξηση των τιμών που μεταφράστηκε σε αύξηση της κερδοφορίας.

Γιατί ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται.

Βασίλης Κωστούλας (Καθημερινή)