|
Πρέπει
λοιπόν να προκαλέσουμε την Τουρκία για να δούμε
αν αυτή είναι σε θέση να υλοποιήσει ή όχι την
απειλή της; Η ερώτηση ηχεί ως λελογισμένος
προβληματισμός, αλλά στην ουσία είναι απότοκο
πλάνης. Και οι πλάνες δεν είναι επιτρεπτές όταν
διακυβεύονται θέματα εξόχως σοβαρά για την
ισορροπία ισχύος στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ο έλληνας
πολίτης ακούει διαρκώς ότι η Ελλάδα ασκεί
σημαντικές διπλωματικές πιέσεις στην Τουρκία
ώστε να αποσύρει το casus belli που η ίδια έχει
θέσει στην περίπτωση που η Ελλάδα αυξήσει τα
χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια. Αξίζει
την τόσο μεγάλη διπλωματική στοχοθεσία η άρση
του τουρκικού casus belli; Αρχικώς, η μπλόφα του
casus belli μπορεί να αρθεί από την Τουρκία και
με περισσή ευκολία αυτή να επανέλθει.
Δεν
υπάρχουν διεθνοδικαϊκά ή γεωστρατηγικά μέσα για
να μπορέσει η Ελλάδα να εμποδίσει ένα τυχόν νέο
casus belli, όταν και εάν η Τουρκία θα έχει
εξασφαλίσει με «δόξα και τιμή» τη συμμετοχή της
στο πρόγραμμα SAFE. Η σισύφειος επαναληπτικότητα
ως προοπτική καθιστά την προσέγγιση αυτή άστοχη
ευθύς εξαρχής.
Στη
συνέχεια, το τουρκικό casus belli είναι ένα
μικρό κομμάτι του συνολικού τουρκικού
αναθεωρητισμού όπως αυτός σήμερα εκφράζεται με
τη Γαλάζια Πατρίδα. Η Γαλάζια Πατρίδα δεν είναι
απλώς και μόνο ένα λεκτικό πυροτέχνημα. Είναι ο
πυρήνας της Τουρκικής Υψηλής Στρατηγικής
αναφορικά με την επίτευξη της θαλάσσιας
υπερίσχυσης της γείτονος στην Ανατολική
Μεσόγειο.
Αποτελεί
μια ολοκληρωμένη και πολυεπίπεδη στρατηγική που
στρέφεται εναντίον του Ελληνισμού και του
γεωστρατηγικού status Ελλάδας και Κύπρου,
εμποδίζοντας εμμέσως την προοπτική θαλάσσιου
στρατηγικού βάθους για το Ισραήλ. Αφενός, η
Γαλάζια Πατρίδα αμφισβητεί την εθνική κυριαρχία
και την εδαφική ακεραιότητα της Ελλάδας στο
σύνολο του ακριτικού Αιγιακού χώρου και της
Ανατολικής Μεσογείου. Αφετέρου, δημιουργεί
αναχώματα στη γεωστρατηγική και γεωοικονομική
επικοινωνία Ελλάδας και Κύπρου.
Τέλος,
επιδιώκει την απομείωση της στρατηγικής
υπεραξίας των δύο πυλώνων του Ελληνισμού με τον
γεωγραφικό αποκλεισμό τους από την υπόλοιπη
Μεσόγειο Θάλασσα, αλλά και από τον άξονα της
Σομαλικής Χερσονήσου, της Ινδικής υποηπείρου,
της Ερυθράς Θάλασσας και του Αραβικού Κόλπου.
Είναι το κεντρικό μέσο της Αγκυρας να πετύχει
την πλήρη ανατροπή του status quo της Λωζάννης
στις ελληνοτουρκικές σχέσεις που εν αντιθέσει με
το casus belli δεν ενέχει απλώς απειλή αλλά
διεκδικεί συνθήκη erga omnes εφαρμογής.
Εάν η Αθήνα
αποφασίσει να επιτρέψει στην Αγκυρα την εμπλοκή
της στις ευρωπαϊκές υποθέσεις συμμετέχοντας στο
πρόγραμμα SAFE, τότε οι απατήσεις μας πρέπει να
έχουν δύο σκέλη: α) να εγκαταλειφθεί εμπράκτως
το αναθεωρητικό ιδεολόγημα της Γαλάζιας
Πατρίδας.
Ως
εναρκτήρια ένδειξη θα πρέπει να είναι η ακύρωση
από την Αγκυρα του τουρκο-λιβυκού μνημονίου και
η αναγνώριση των συμβάσεων και συνθηκών που
διέπουν την εδαφική υπόσταση του συνόλου του
νησιωτικού χώρου του Βορειοανατολικού Αιγαίου
και της Ανατολικής Μεσογείου, ενώ σε δεύτερο
χρόνο η τουρκική εθνοσυνέλευση θα πρέπει να
κυρώσει το Δίκαιο της Θάλασσας, β) να καταστεί
μη περαιτέρω ώριμη η δημιουργία πυρηνικού
σταθμού στο Ακουγιού από τη Rοsatom με
ταυτόχρονη πρόσκληση Αθήνας και Αγκυρας της
αμερικανικής πλευράς ώστε τα δυο κράτη να
περάσουν μαζί το κατώφλι της πυρηνικής ενέργειας
υπό την τεχνική στήριξη της Ουάσιγκτον.
Σε
περίπτωση που η Αγκυρα συναινέσει στα παραπάνω,
τότε ασφαλώς και η Αθήνα θα πρέπει η ίδια να
ανοίξει τις ευρωπαϊκές πύλες για τη συμμετοχή
της γείτονας στο πρόγραμμα SAFE με ταυτόχρονες
πρόνοιες για συμπαραγωγές σε αμυντικά
προγράμματα αλλά και στην περαιτέρω σύνδεση
Αγκυρας και Βρυξελλών.
Θα είναι
μια καλή αρχή ώστε με την ωρίμανση των συνθηκών
να οδηγηθούμε σε μια ουσιαστική διαδικασία
διευθέτησης του Κυπριακού. Ασφαλώς και όλα τα
παραπάνω είναι κομβικές προϋποθέσεις για την
ωρίμανση των ευρώ-τουρκικών σχέσεων με την
Ελλάδα σε ρόλο καταλύτη. Παράλληλα, είναι
ενδεικτικά σημεία του που πρέπει να στοχεύουμε
πραγματικά αντί να δείχνουμε διατεθειμένοι να
προσφέρουμε τόσα πολλά για το άδειο πουκάμισο
του casus belli.
Ο κ. Σπύρος
Ν. Λίτσας είναι καθηγητής Θεωρίας Διεθνών
Σχέσεων και Ακαδημαϊκός Δ/ντής του Μεταπτυχιακού
Προγράμματος των Διεθνών Σπουδών του
Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
Πρώτη
δημοσίευση στο Βήμα
|
