Αντιμέτωπες με την ενεργειακή κρίση σε μια αγορά που απέχει πολύ από το να είναι ενιαία, οι κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης δυσκολεύονται να καταλήξουν σε μέτρα κοινής συναίνεσης. Την ίδια ώρα, οι διαδηλώσεις εναντίον της ακρίβειας πληθαίνουν στην Ευρώπη, με πολιτικό κόστος που δοκιμάζει τη δημοφιλία και ανθεκτικότητα ακόμη και πρόσφατα εκλεγμένων ηγετών. Ενόψει του δύσκολου χειμώνα, οι κυβερνήσεις επιδεικνύουν μεγαλύτερη εσωστρέφεια, προστατευτισμό, ακόμη και τάσεις μεγαλύτερου κρατικού ελέγχου και παρεμβατισμού – και όχι μόνο στην οικονομία.

Με τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος και των καυσίμων πολλαπλάσιες από εκείνες στις Ηνωμένες Πολιτείες, η ενεργειακή κρίση δοκιμάζει επίσης τόσο την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη όσο και τη διατλαντική ενότητα, κάτι που θα μπορούσε δυνητικά να υπονομεύσει τη μέχρι τώρα κοινή και αποφασιστική στάση της Δύσης απέναντι στη Ρωσία για τον πόλεμο που έχει εξαπολύσει εναντίον της Ουκρανίας.

Οι δύσκολες οικονομικές συνθήκες και η δοκιμασία των κοινωνιών θρέφουν «την εποχή των τεράτων», για την οποία έγραψε την περασμένη Κυριακή ο γενικός διευθυντής του ΕΛΙΑΜΕΠ Γιώργος Παγουλάτος. Ο ίδιος επισήμανε τον κίνδυνο οι εθνικές κυβερνήσεις να απαντήσουν στις κρίσεις με αποκλειστικά εθνικές, αντί για ευρωπαϊκές, επιλογές, σημειώνοντας ότι κάτι τέτοιο θα μείωνε την αποτελεσματικότητα της Ευρώπης συνολικά και τελικά κάθε μέλους της Ευρωπαϊκής Ενωσης ξεχωριστά.

Αλλά καθώς η χρήση της ενέργειας ως όπλου αναδεικνύει τη στρατηγική του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν να διχάσει την Ευρώπη, γίνεται σαφές το διακύβευμα της ευρωπαϊκής και διατλαντικής ενότητας. Η απάντηση και για τα δύο θα εξαρτηθεί και από τη στάση των Ηνωμένων Πολιτειών.

Και στο μεν γεωπολιτικό πεδίο, η αμερικανική κυβέρνηση φαίνεται αποφασισμένη να συνεχίσει να παρέχει το μεγαλύτερο μέρος της στρατιωτικής και οικονομικής υποστήριξης προς την Ουκρανία για όσο αυτό χρειαστεί. Σημαντική πάντως θα είναι και η συνέχιση της στήριξής της προς την Ευρώπη για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης. Σε αυτόν τον τομέα, είναι θετική η είδηση που σημείωσαν στελέχη της αμερικανικής κυβέρνησης στο Ενεργειακό Φόρουμ για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη που διοργάνωσε το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο στη Θεσσαλονίκη: ότι ήδη έχει επιτευχθεί ο ετήσιος στόχος της κυβέρνησης Μπάιντεν για εξαγωγή 15 bcm αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Αυτή η συνεισφορά όμως θα πρέπει να συνεχιστεί αμείωτη, καθώς όλα δείχνουν ότι θα είναι ακόμη πιο απαραίτητη τον επόμενο χειμώνα.

* Η κ. Κατερίνα Σώκου είναι nonresident senior fellow στο Atlantic Council και ερευνήτρια εξωτερικού στο ΕΛΙΑΜΕΠ.

Πρώτη δημοσίευση στην Καθημερινή