|
Ο
πραγματικός επιχειρηματίας είναι, πριν απ’ όλα,
ένας άνθρωπος που απεχθάνεται τις βεβαιότητες
και άρα μπορεί να αποφασίζει υπό καθεστώς
αβεβαιότητας
Ένας
πρωτόγονος ψαράς, γράφει, επί χρόνια ψάρευε στην
ακτή με πεζόβολο. Όμως, κάποια στιγμή σκέφθηκε
ότι θα μπορούσε να ξανοιχτεί στα βαθιά και να
ψαρέψει με πετονιά. Χωρίς να έχει την δυνατότητα
να πάρει δάνειο, στην ουσία με αφετηρία την
δημιουργική του σκέψη, αξιοποίησε το μόνο αγαθό
που διέθετε: Χρόνο. Εργάσθηκε υπερωριακά,
περιόρισε τις καταναλωτικές του ανάγκες στο
ελάχιστο και ναυπήγησε βάρκα, γνωρίζοντας ότι σε
περίπτωση αποτυχίας όλος ο χρόνος και οι κόποι
του, δηλαδή η επένδυσή του, θα πήγαιναν χαμένοι.
Όταν, με την νέα τεχνολογία, άρχισε να πιάνει
στην μονάδα του χρόνου πολύ περισσότερα και
ποικίλα ψάρια από πριν, διεπίστωσε ότι η
επένδυσή του απέδωσε, διότι έφερε καλύτερο
αποτέλεσμα με λιγότερη δουλειά.
Κατάλαβε,
έτσι, κάτι που δεν έχουν αντιληφθεί, ακόμα και
σήμερα, οι φανατικοί της προσπάθειας, ότι δηλαδή
η αύξηση της παραγωγικότητας —της κατά κεφαλήν
παραγωγής προϊόντων στην μονάδα του χρόνου— δεν
συναρτάται με περισσότερη, αλλά με λιγότερη και
πιο εξειδικευμένη εργασία, εφόσον έχουν γίνει οι
κατάλληλες επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες. Εάν ο
ψαράς του παραδείγματος είχε απορρίψει την βάρκα
ως «ξενόφερτη», εάν είχε βασισθεί στην προσευχή
ή εάν είχε απλώς αμελήσει να εκσυγχρονισθεί
πιστεύοντας ότι, ούτως ή άλλως, «μακροπρόθεσμα
θα έχουμε όλοι πεθάνει», όπως διακήρυσσε ο
Κέϋνς, θα είχε καθηλωθεί στο πεζόβολο, όπως
συμβαίνει ακόμα σήμερα σε πρωτόγονες φυλές του
Αμαζονίου που χρησιμοποιούν ελάχιστα εργαλεία.
Το γεγονός
ότι ο χρόνος είναι κεφάλαιο που αποδίδει κέρδη
το γνωρίζουν, βεβαίως, και όλοι όσοι έχουν
σήμερα τοκοφόρες καταθέσεις στις τράπεζες,
δηλαδή όλοι όσοι στερούνται των απολαύσεων της
άμεσης κατανάλωσης για να χρηματοδοτήσουν, με το
αζημίωτο, τους ποικίλους σημερινούς ψαράδες στις
επιχειρηματικές τους εξορμήσεις. Η έλλειψη
κεφαλαίου, συμπεραίνει ο φον Μίζες, είναι συχνά
έλλειψη χρόνου, έλλειψη τόλμης στην ανάληψη
κινδύνων, έλλειψη μέριμνας για τον περιορισμό
του κόστους καθώς και έλλειψη φαντασίας στην
αξιοποίηση των ευκαιριών. Είναι, με άλλα λόγια,
έλλειψη επιχειρηματικότητας, η οποία αποτελεί
και το κύριο συστατικό στοιχείο του πραγματικού
επιχειρηματία. Αυτού που ζει για να δημιουργεί
και να εκπληρώνει στόχους.
Ο
επιχειρηματίας δεν είναι κεφαλαιοκράτης, δεν
είναι ο εργοδότης που εκμεταλλεύεται έναν
συντελεστή παραγωγής. Δεν αποθησαυρίζει χρήμα.
Κατά τον φον Μίζες, το χρήμα δεν είναι κεφάλαιο.
Διότι όσο μένει ως χρήμα, δεν παράγει αγαθά.
Όταν, όμως, διατεθεί για την αγορά μηχανημάτων
και την μίσθωση εργασίας, παύει να υπάρχει ως
χρήμα και συνιστά παραγωγική επένδυση, η οποία
καλείται να ικανοποιήσει μια ζήτηση μέσα από την
δημιουργική προσφορά που η ίδια παράγει.
Υπό αυτές
τις συνθήκες, ο πραγματικός επιχειρηματίας
είναι, πριν απ’ όλα, ένας άνθρωπος που
απεχθάνεται τις βεβαιότητες και άρα μπορεί να
αποφασίζει υπό καθεστώς αβεβαιότητας. Συνεπώς,
το επιχειρηματικό πνεύμα είναι μία μορφή
συμπεριφοράς και όχι μία πτυχή του χαρακτήρα. Ο
πραγματικός επιχειρηματίας ποτέ δεν επαναπαύεται
και, βεβαίως, θεωρεί την δημιουργία ως ύπατο
σκοπό ζωής.
Το
επιχειρηματικό πνεύμα, έτσι, στηρίζεται στις
οικονομικές και κοινωνικές θεωρίες που ευνοούν
τις αλλαγές και διδάσκουν ότι το μεγαλύτερο
καθήκον μιας κοινωνίας είναι να κάνει κάτι
διαφορετικό, παρά να κάνει καλύτερα αυτό που
είναι ήδη φτιαγμένο. Αυτό, ως φαίνεται, εννοούσε
και ο Γάλλος οικονομολόγος Ιωάννης-Βαπτιστής
Σαίη, όταν πριν 220 χρόνια έδινε τον ορισμό του
επιχειρηματία. Ο επιχειρηματίας, πίστευε ο Σαίη,
συνεχώς ανατρέπει κατεστημένες καταστάσεις και
αναδιοργανώνει. Σκέπτεται, επίσης, ορθολογικές
ενέργειες που μπορούν να έχουν θετικά
αποτελέσματα σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο.
Καλοί
επιχειρηματίες, τόνιζε ο Σουμπέτερ, είναι αυτοί
που εμφορούνται από μία τάση την οποία
αποκαλούσε δημιουργική καταστροφή. Ο
επιχειρηματίας μετακινεί πόρους από τους τομείς
χαμηλής απόδοσης και παραγωγικότητας προς
κλάδους που προσφέρουν ανώτερη απόδοση και
παραγωγικότητα. Ο νεωτερισμός είναι το ειδικό
εργαλείο του επιχειρηματικού πνεύματος. Είναι η
δράση που ανοίγει νέες δυνατότητες στους πόρους,
ώστε να δημιουργηθεί πλούτος.
Καλοί
επιχειρηματίες είναι αυτοί που προβλέπουν το
αστάθμητο, που έχουν μέσα τους, κατά τον Μάρκο
Δραγούμη, το «δαιμόνιο», όπως οι καλλιτέχνες την
«μούσα» ή οι επιστήμονες την «έμπνευση».
Αθανάσιος
Χ. Παπανδρόπουλος (European Business Review)
|
